What happens to your brain during a migraine - Marianne Schwarz

Translator: Zhila Mawlood Reviewer: Daban Q. Jaff

A throbbing, pounding headache.

سه‌رئێشه‌یه‌كی وێرانكه‌ر، به‌هێز.

Bright zigzagging lines across your field of vision.

هێڵی پێچاوپێچی بریسكه‌دار له‌ بواری بینینت.

Sensitivity to light, lingering fatigue, disrupted sleep.

هه‌ستیاری بۆ ڕووناكیی، ماندووبوونی به‌رده‌وام، خه‌وی پچڕپچڕ.

A migraine can include any of these symptoms.

هه‌ریه‌ك له‌و نیشانانه‌ ده‌كرێت شه‌قیقه‌ بێت.

While an incapacitating headache is one of the most common experiences of migraine,

له‌ كاتێكدا سه‌رئێشه‌ی بێتوانایی له‌ باوترین ئه‌زموونه‌كانی شه‌قیقه‌یه‌،

the word “headache” doesn’t really capture the wide array of experiences

وشه‌ی”سه‌رئێشه‌“ به‌مانای كۆمه‌ڵه‌ ئه‌زموونێكی فراوان نایه‌ت

a migraine can entail.

كه‌ پێویست بكات شه‌قیقه‌ بێت.

No two are alike, and some don’t even involve a headache.

هیچ كه‌س له‌ویتر ناچێت، هه‌ندێكیان سه‌رئێشه‌یان هه‌ر نییه‌.

So what then is a migraine? What’s happening in the brain to cause it?

كه‌وایه‌ شه‌قیقه‌ چییه‌؟ له‌ مێشك چ ڕووده‌دات كه‌ ببێته‌ هۆی ئه‌مه‌؟

To trace a migraine’s anatomy,

بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ توێكاری شه‌قیقه‌،

we have to begin in the days and hours leading up to a migraine,

پێویسته‌ له‌ كاتی پێش تووشبوون به‌ شه‌قیقه‌ ده‌ست پێبكه‌ین،

when people often identify warning signs ranging from fatigue or mood changes,

كاتێك خه‌ڵك نیشانه‌ ئاگاداركه‌ره‌وه‌كانی له‌ ماندووێتی و گۆڕانی هه‌وه‌س

to bursts of yawning, sleep disruption, nausea,

بۆ باوێشكدانی به‌رده‌وام، خه‌و زڕان، هێڵنجدان،

light and sound sensitivity, or even increased thirst.

هه‌ستیاری بۆ ده‌نگ و ڕوونكیی، ته‌نانه‌ت تینووبوونی زۆر ده‌ناسنه‌وه‌.

These warning signs point to a particular part of the brain:

ئه‌م نیشانه‌ ئاگاداركه‌ره‌وانه‌ ئاماژه‌ن بۆ به‌شێكی دیاریكراوی مێشك:

the hypothalamus.

هایپۆپاڵامۆس.

The hypothalamus normally controls the systems behind these symptoms—

هایپۆپاڵامۆس كۆنتڕۆڵی سیسته‌مه‌ شاراوه‌كانی پشت ئه‌م نیشانانه‌ ده‌كات--

our body’s internal hormonal balances, circadian rhythms and water regulation.

هاوسه‌نگی هۆڕمۆنیی ناوه‌وه‌ی جه‌سته‌مان، ڕیتمی كاتژمێری بایه‌لۆجیی و ڕێكخستنی ئاو.

It has wide connections throughout the brain,

په‌یوه‌ندییه‌كی به‌رفراوانی له‌ هه‌موو لایه‌كی مێشك هه‌یه‌،

and is more active than usual in the days before migraine.

پێش تووشبوون به‌ شه‌قیقه‌ به‌ماوه‌یه‌كی كه‌م له‌چاو كاته‌كانیتر چاڵاكتره‌.

Another common warning sign is the migraine aura,

نیشانه‌یه‌كی ئاكاداركه‌ره‌وه‌ی باوی تر وریاكه‌ره‌ی شه‌قیقه‌یه‌،

which can take the form of transient visual changes,

كه‌ ڕه‌نگه‌ شێوه‌ی گۆرانكاری بینراوی كاتی وه‌ربگرێت،

tingling, or even trouble speaking.

مێرووله‌كردن، یاخود ته‌نانه‌ت كێشه‌ له‌ ئاخاوتندا.

These sensations come from a change in charge across cell membranes

ئه‌م هه‌ستانه‌ له‌ ئه‌نجامی گۆڕانكاری كه‌ به‌رپرسه‌ له‌ په‌رده‌خانه‌ دروست ده‌بن

that leads to spreading changes in brain activity and blood flow across the brain.

كه‌ ده‌بێته‌ هۆی بڵاوبوونه‌وه‌ی گۆڕانكاری له‌ چاڵاكی مێشك و ڕۆیشتنی خوێن به‌ناویدا.

We don't know what triggers this change in charge,

نازانین چی دەبێتە هۆی چاڵاكبوونی به‌رپرسیارێتی ئه‌و گۆڕانكارییه‌،

but it can spread quickly over the surface of the brain,

به‌ڵام ده‌كرێت به‌ خێرایی به‌ ڕووپۆشی مێشكدا بڵاوبێته‌وه‌،

causing different aura symptoms depending on the affected area.

ببێته‌ هۆی نیشانه‌ی وریاكه‌ره‌وه‌ی جیاواز به‌ پێی شوێنه‌ تووشبووه‌كه‌.

If it inches over the visual cortex, for example,

بۆ نموونه‌، گه‌ر به‌ سه‌ر توێكڵی بینراو خزی،

it may cause an image or blind spot to spread over the visual field.

ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆی بڵاوبوونه‌وه‌ی وێنه‌ یان په‌ڵه‌ كوێره‌ له‌ سه‌رووی بواری بینین

During the headache phase, the trigeminal nerve plays a key role.

له‌كاتی سه‌رئێشه‌دا، ده‌ماری سێ جمكه‌ ڕۆڵێكی سه‌ره‌كی ده‌بینێت.

The trigeminal nerve normally transmits touch, temperature, and other sensations

ده‌ماری سێ جمكه‌ هه‌ستی به‌ركه‌وتن، پله‌ی گه‌رما، و هه‌سته‌كانیتر

له‌ پێسته‌وه‌ بۆ به‌شی زۆری ده‌م و چاو، به‌شێكی پێستی سه‌ر،

from the skin to most of the face, part of the scalp,

and some of the blood vessels and layers covering the cerebral cortex.

و هه‌ندێك ده‌ماره‌ خوێن و توێژاڵه‌كان كه‌ توێكڵی مێشكیان داپۆشیوه‌، بڵاوده‌كاته‌وه‌

Once activated, the trigeminal nerve transmits pain signals.

هه‌ركه‌ چاڵاك بوو، ده‌ماری سێ جمكه‌ ئاماژه‌كانی ئازار بڵاوده‌كاته‌وه‌.

During a migraine, this pain pathway becomes sensitized,

له‌كاتی شه‌قیقه‌دا، ڕێڕه‌وی ئه‌م ئازاره‌ هه‌ستیار ده‌بێت،

meaning the threshold for provoking pain is lowered.

به‌و مانایه‌ی توانای به‌رگه‌گرتنی ئازار كه‌م ده‌بێته‌وه‌.

هه‌ست كردنێك كه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی ئاسایی بێ ئازار ده‌بێت،

Sensations that would usually be pain-free,

such as coughing, bending over, or light and sound, can become painful.

وه‌كو كۆكین، چه‌مانه‌وه‌، یاخود ده‌نگ و ڕووناكیی، ده‌كرێت ئازاربه‌خش بێت.

Migraines are as common as they are diverse,

شه‌قیقه‌ چه‌ند باوه‌ ئه‌وه‌نده‌ش هه‌مه‌جۆره‌،

affecting as many as 33% of women and 13% of men in their lifetimes.

ژنان به‌ڕێژه‌ی 33%و پیاوانیش 13%تووشی ده‌بن له‌ ماوه‌ی ژیانیان.

Still, there’s much we don’t know about them.

هێشتاش، چه‌ندانیتر هه‌ن كه‌ له‌باره‌یانه‌وه‌ نازانین.

We can see that migraine is a neurological disorder

ده‌توانین شه‌قیقه‌ وه‌كو ناڕێكیی ده‌ماریی دابنێین

affecting multiple parts of the brain—

كه‌ توشی زۆربه‌ی به‌شه‌كانی مێشك ده‌بێت-

the brainstem, cerebral hemispheres, and the nerves themselves.

ڕه‌گی مێشك، نیوه‌گۆی مێشكیی، و ته‌نانه‌ت ده‌ماره‌كان خۆشیان.

But we don't know for sure what exactly triggers each step,

به‌ڵام دلنیا نین له‌وه‌ی كه‌ چی به‌ ته‌واویی هه‌ر خانه‌یه‌ك تاو ده‌دات،

why some people get migraines and not others,

بۆچی هه‌ندێك كه‌س تووشی شه‌قیقه‌ ده‌بن و هه‌ندێكیتر تووش نابن.

why so many more women do than men,

بۆچی ژنان زۆر زیاتر له‌ پیاوان تووش ده‌بن،

or why people’s migraine patterns sometimes change over their lifetimes.

یان بۆچی شێوازی تووشبوونی خه‌ڵكی به‌ شه‌قیقه‌ له‌گه‌ڵ ژیانیان ده‌گۆڕێت.

Hormonal fluctuations are thought to have a role in some of these things:

هه‌ڵبه‌ز و دابه‌زی هۆڕمۆنیی ده‌كرێت ڕۆڵێكی هه‌بێت له‌ هه‌ندێك له‌م شتانه‌:

some women experience a significant reduction in migraine frequency

هه‌ندێك له‌ ژنان كه‌مبونه‌وه‌یه‌كی به‌رچاو له‌ ڕێژه‌ی شه‌قیقه‌ هه‌ژموون ده‌كه‌ن

after menopause, when sex hormone fluctuations are fewer.

دوای وه‌ستانی سووڕی مانگانه‌، له‌و كاته‌ی جووڵه‌ی هۆڕمۆنی ڕه‌گه‌ز كه‌متره‌.

Meanwhile, just before menopause, these fluctuations increase,

له‌ كاتێكدا، پێش وه‌ستانی سووڕه‌كه‌، ئه‌م جووڵانه‌ زید ده‌كه‌ن،

and some women experience worsening or new headaches.

هه‌ندێك له‌ ژنان خراپتر ده‌بن یان تووشی سه‌رئێشه‌یه‌كی نوێ ده‌بن.

People with migraines are more likely to suffer from depression,

ئه‌و كه‌سانه‌ی شه‌قیقه‌یان هه‌یه‌ ئه‌گه‌ری تووشبون به‌ خه‌مۆكیی،

panic disorder, sleep disorders, and strokes, among other illnesses.

ناڕێكی تۆقین، ناڕێكی خه‌وتن، دڵه‌كوته‌، له‌پاڵ نه‌خۆشی تریان هه‌یه‌.

The relationship with these diseases is likely complex,

په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئه‌م جۆره‌ نه‌خۆشییانه‌ ده‌كرێت ئاڵۆز بێت،

possibly reflecting the effect of migraine on those diseases or vice versa,

ڕه‌نگه‌ شه‌قیقه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌م نه‌خۆشیانه‌ هه‌بێت ڕه‌نگه‌ نه‌شی بێت،

یاخود كاریگه‌ری له‌سه‌ر بنه‌مای هاوبه‌شی بۆ ماوه‌ییان ده‌بێت.

or reflecting their shared genetic basis.

Genetics almost certainly play a role, although with a few exceptions,

بۆماوه‌زانیی نزیكه‌ دڵنیایی ڕۆڵێكی هه‌یه‌، له‌گه‌ڵ كه‌مێك هه‌ڵاوێردن،

there’s no single gene that causes migraines.

هیچ جینێك نییه‌ به‌ ته‌نیا ببێته‌ هۆی شه‌قیقه‌.

چه‌ند جینێكی دیاریكراو كۆنتڕۆڵی چۆنیه‌تی دڵخۆشبوونی نیوڕۆنه‌كانی مێشكمان ده‌كه‌ن

Certain genes control how easily our brains’ neurons

are excited by environmental stimuli and how readily they transmit painful signals.

به‌ هانده‌ری ژینگه‌یی و چۆن ئاماده‌ی ناردنی ئاماژه‌كانی ئازارن

It’s possible that the neurons in the brains of people who experience migraines

ده‌كرێت ئه‌و نیۆرۆنانه‌ی له‌ مێشكی كه‌سانی تووشبوو به‌ شه‌قیقه‌دا هه‌ن

are more easily triggered by environmental stimuli

زۆر به‌ ئاسانتر له‌لایه‌ن هانده‌ری ژینگه‌یی چاڵاك بكرێن

and less likely to block painful signals.

و زۆر به‌ كه‌میی ئاماژه‌كانی ئازار دابخه‌ن.

While there’s no simple way to explain what happens in our brains

له‌ كاتێكدا هیچ ڕێگه‌ی ئاسان نییه‌ بۆ ڕوونكردنه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ له‌ مێشكمان

with this complex disorder,

له‌گه‌ڵ ئه‌م ناڕێكییه‌ ئاڵۆزه‌ ڕووده‌دات،

one thing is for sure: migraine is much more than a headache.

تاكه‌ شتێك لێی دڵنیاین: شه‌قیقه‌ له‌ سه‌رئێشه‌یه‌كی ئاسای زیاتره‌.