Why do people join cults? - Janja Lalich

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

When Reverend Jim Jones founded the Peoples Temple in 1955,

သိက္ခာတော်ရ ဂျင်မ် ဂျုံးစ်က ၁၉၅၅ ခုနှစ်မှာ Peoples Temple ကို တည်ထောင်စဉ်က၊

few could have imagined its horrifying end.

ဒါရဲ့ ထိတ်လန့်စရာ နိဂုံးကို စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ခဲ့တာက လူနည်းစုပါ။

This progressive religious movement rose in popularity and gained support

ဒီတိုးတက်လာတဲ့ ဘာသာရေး လှုပ်ရှားမှုက လူကြိုက်များလာခဲ့ပြီး ဆန်ဖရန်စစ္စကိုရဲ့

from some of San Francisco's most prominent politicians.

အထင်ရှားဆုံး နိုင်ငံရေးသမားတချို့ဆီကနေ ထောက်ပံ့မှု ရရှိခဲ့တယ်။

But in 1977, amidst revelations of brainwashing and abuse,

ဒါပေမဲ့ ၁၉၇၇ ခုနှစ်မှာ ဦးနှောက်ဆေးတာနဲ့ မတော်မတရားပြုမှုတွေကြားမှာ

Jones moved with several hundred followers

ဂျုံးစ်ဟာ ဂိုင်ယာနာမှာရှိတဲ့ ဂျုန်းစတောင်း

to establish the commune of Jonestown in Guyana.

ဘုံအဖွဲ့ကို တည်ထောင်ဖို့ နောက်လိုက် ရာနဲ့ချီနဲ့အတူ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့တယ်။

Billed as a utopian paradise, the colony was more like a prison camp,

စိတ်ကူးယဉ် သုခဘုံတစ်ခု အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဒီကိုလိုနီဟာ အကျဉ်းစခန်းတစ်ခုနဲ့ ပိုတူပြီး

and when a congressional delegation arrived to investigate its conditions,

လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့က အခြေအနေတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ရောက်လာတဲ့အခါ၊

Jones executed his final plan.

ဂျုံးစ်က သူ့ရဲ့ နောက်ဆုံး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့တယ်။

On November 18, 1978, 909 men, women, and children died

၁၉၇၈ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့မှာ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေး ၉၀၉ ယောက်ဟာ

after being forced to drink poisoned Flavor Aid.

အဆိပ်ပါတဲ့ Flavor Aid အတင်းတိုက်ခံရတာ​ြေကာင့် သေဆုံးသွားတယ်။

That grizzly image has since been immortalized as shorthand slang

“သူတို့က Kool-aid ကို သောက်ခဲ့တာ” လို့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားတဲ့

for single-minded cult-like thinking,

ဂိုဏ်းဆန်တဲ့ သဘောထားအတွက် အတိုကောက် ဗန်းစကားအဖြစ်

ဒီမွဲပြာပြာ ပုံရိပ်ကို မော်ကွန်းတင်ခဲ့တာပါ။

"They drank the Kool-aid."

Today, there are thousands of cults around the world.

ဒီနေ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ဂိုဏ်းတွေရှိပါတယ်။

It's important to note two things about them.

ဒါတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နှစ်ချက်ကို မှတ်သားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

First, not all cults are religious.

ပထမဆုံး ဂိုဏ်းအားလုံးက ဘာသာရေးမဟုတ်ဘူး။

Some are political,

တချို့က နိုင်ငံရေး၊

therapy-based,

ကုထုံးအခြေပြု၊

focused on self-improvement,

တိုးတက်ရေး အာရုံစိုက်မှု၊

or otherwise.

ဒါမဟုတ် တခြားပါ။

And on the flip side,

အခြားတစ်ဖက်မှာတော့

not all new religions are what we're referring to as cults.

ဘာသာတရား အသစ်အားလုံးဟာ ဂိုဏ်းတွေလို့ ရည်ညွှန်းနေတာ မဟုတ်ဘူး။

So what exactly defines our modern understanding of cults,

ဒါဆို ဘာက ဂိုဏ်းတွေရဲ့ ခေတ်သစ် အသိအမြင်ကို ဘာက အတိအကျ သတ်မှတ်တာလဲ၊

and why do people join them?

လူတွေ ဘာကြောင့် ဒီဂိုဏ်းတွေမှာ ပါဝင်တာလဲ။

Broadly speaking, a cult is a group or movement

ယေဘုယျ ပြောရရင်၊ ဂိုဏ်းတစ်ခုဟာ သြဇာတိက္ကမရှိတဲ့

with a shared commitment to a usually extreme ideology

ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ကို သရုပ်ထင် လေ့ရှိတဲ့၊ အများအားဖြင့် အစွန်းရောက်

that's typically embodied in a charismatic leader.

အတွေးအခေါ်အတွက် တူညီတဲ့ ယုံကြည်ချက် ရှိတဲ့ အုပ်စု ဒါမှမဟုတ် လှုပ်ရှားမှုပါ။

And while few turn out as deadly as Jonestown or Heaven's Gate,

၁၉၉၇ ခုနှစ်မှာ လူ ၃၉ ယောက်ရဲ့ အစုလိုက် သတ်သေမှုတစ်ခုမှာ အဆုံးသတ်ခဲ့တဲ့၊

which ended in a mass suicide of 39 people in 1997,

ဂျုန်းစတောင်း ဒါမဟုတ် Heaven’s Gate လို သေစေနိုင်တာ အနည်းငယ်ရှိပေမဲ့၊

most cults share some basic characteristics.

ဂိုဏ်းအများစုမှာ အခြေခံ စရိုက်လက္ခဏာတချို့ ပါဝင်နေတယ်။

A typical cult requires a high level of commitment from its members

ပုံမှန် ဂိုဏ်းတစ်ခုဟာ အဖွဲ့ဝင်တွေဆီက မြင့်မားတဲ့ ယုံကြည်ချက်လိုအပ်ပြီး

and maintains a strict hierarchy,

သံသယမရှိသော ထောက်ခံသူတွေနဲ့ အဖွဲ့သားတွေကို

separating unsuspecting supporters and recruits

အတွင်းပိုင်း လုပ်ဆောင်ပုံတွေကနေ ခွဲထုတ်တဲ့ တင်းကျပ်တဲ့

from the inner workings.

ဝါစဉ်စနစ်ကို ထိန်းသိမ်းတယ်။

It claims to provide answers to life's biggest questions

၎င်းက အဖွဲ့ဝင်သစ်တစ်ယောက်ကို ယုံကြည်သူအစစ်တစ်ယောက်အဖြစ်

through its doctrine,

ပုံသွင်းပေးတဲ့ ပြောင်းလဲမှ အတွက်

along with the required recipe for change

လိုအပ်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့အတူ၊ ၎င်းရဲ့အယူဝါဒကနေ

that shapes a new member into a true believer.

ဘဝရဲ့ အ ကြီးမား ဆုံး မေးခွန်းတွေအတွက် အဖြေတွေပေးဖို့ အခိုင်အမာ ဆိုတယ်။

And most importantly, it uses both formal and informal systems

အရေးအကြီးဆုံးကတော့ အတွင်းပိုင်း သဘောထားကွဲလွဲမှု ဒါမှမဟုတ်

of influence and control to keep members obedient,

အပြင်ပိုင်း စိစစ်မှုကို သည်းမခံဘဲ၊ အဖွဲ့ဝင်တွေ နာခံမှု ရှိစေဖို့

with little tolerance for internal disagreement or external scrutiny.

ပုံမှန်နဲ့ အလွတ်သဘော ဩဇာလွှမ်း၊ ထိန်းချုပ်မှု စနစ်တွေကို အသုံးပြုတာပါ။

You might wonder whether some of these descriptions

ဒီဖော်ပြချက်တချို့က အခြေခိုင်နေတဲ့ ဘာသာတရားတွေနဲ့လည်း

might also apply to established religions.

သက်ဆိုင်နေလောက်မလားလို့ တွေးမိနိုင်လောက်တယ်။

In fact, the world "cultus" originally described

တကယ်တော့ ကမ္ဘာ့ “ဂိုဏ်းတွေ“ က ထုံးတမ်းစဉ်လာတွေ လုပ်တာနဲ့

people who cultivated the worship of certain gods

ဝတ်ကျောင်းတွေကို ထိန်းသိမ်းတာကနေ နတ်ဘုရားတချို့ကို

by performing rituals and maintaining temples.

ကိုးကွယ်မှု ပျိုးထောင်ခဲ့တဲ့ လူတွေလို့ မူလက ဖော်ပြခဲ့တာပါ။

But in time, it came to mean excessive devotion.

ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးမှာ လွန်ကဲတဲ့ ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်မှုကို ဆိုလိုလာတယ်။

Many religions began as cults,

ဘာသာတရားများစွာဟာ ဂိုဏ်းတွေအဖြစ် စခဲ့ပေမဲ့၊

but integrated into the fabric of the larger society as they grew.

ကြီးထွားလာတာတော့၊ ပိုကြီးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းထဲမှာ ပေါင်းစည်းသွားတယ်။

A modern cult, by contrast, separates its members from others.

မျက်မှောက်ခေတ် ဂိုဏ်းတစ်ဂိုဏ်းက ၎င်းရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေကို အခြားသူတွေနဲ့ ခွဲထားတယ်။

Rather than providing guidelines for members to live better lives,

ဂိုဏ်းတစ်ဂိုဏ်းက ပိုကောင်းတဲ့ ဘဝတွေမှာ နေထိုင်ဖို့ အဖွဲ့ဝင်တွေကို လမ်းညွှန်တာထက်၊

a cult seeks to directly control them,

ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ၊ မိသားစု ဆက်ဆံရေးတွေကနေ

from personal and family relationships,

ငွေကြေးပိုင်ဆိုင်မှုတွေ၊

to financial assets and living arrangements.

နေထိုင်မှု အစီအစဉ်တွေအထိ တိုက်ရိုက် ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားတယ်။

Cults also demand obedience to human leaders

ဂိုဏ်းတွေက ငွေ၊ လိင်၊ အာဏာ ဒါမဟုတ် သုံးခုစလုံးရဲ့

who tend to be highly persuasive people

လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် အာဏာရှင်ဆန်ပြီး အတ္တဆန်တဲ့

with authoritarian and narcissistic streaks

အလွန်ယုံကြည်လောက်တဲ့ လူတွေဖြစ်လေ့ရှိတဲ့

motivated by money, sex, power, or all three.

လူသားခေါင်းဆောင်များဆီကလည်း နာခံမှုကို တောင်းဆိုတယ်။

While a cult leader uses personal charisma to attract initial followers,

ဂိုဏ်းခေါင်းဆောင်က ကနဦး နောက်လိုက်တွေကို ဆွဲဆောင်ဖို့ ကိုယ်ပိုင် သြဇာကို သုံးပေမဲ့၊

further expansion works like a pyramid scheme,

ထပ်တိုးချဲ့မှုက အစောပိုင်း အဖွဲ့ဝင်တွေက လူသစ်တွေ စုဆောင်းတာကနေ

with early members recruiting new ones.

ပိရမစ် အစီအစဉ်တစ်ခုလို လုပ်ဆောင်တာပါ။

Cults are skilled at knowing whom to target,

ဂိုဏ်းတွေဟာ ပစ်မှတ်ထားရမယ့်သူကို သိရာမှာ ကျွမ်းကျင်တယ်၊

often focusing on those new to an area,

ဒေသတစ်ခုကို အသစ်ရောက်လာသူတွေကို အာရုံစိုက်လေ့ရှိတယ်၊

or who have recently undergone some personal or professional loss.

မကြာခင်က ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ၊လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ဆုံးၡုံးမှုတစ်ခုခု ကြုံခဲ့ရသူတွေပါ။

Loneliness and a desire for meaning

အထီးကျန်မှုနဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရှိလိုတဲ့ဆန္ဒက

make one susceptible to friendly people offering community.

လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကို ကမ်းလှမ်းနေသူတဲ့ ဖော်ရွေသူတွေကို ယုံလွယ်စေတယ်။

စုဆောင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်က မသိမသာဖြစ်နိုင်ပြီး

The recruitment process can be subtle,

sometimes taking months to establish a relationship.

တစ်ခါတစ်ရံ ဆက်ဆံရေးတစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ လနဲ့ချီကြာနိုင်တယ်။

In fact, more than two-thirds of cult members are recruited by a friend,

တကယ်တော့ ဂိုဏ်းဝင် သုံးပုံနှစ်ပုံကျော်ကို မိတ်ဆွေ၊ မိသားစုဝင် ဒါမှမဟုတ်

family member,

လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်က

or co-worker

စုဆောင်းထားပြီး

whose invitations are harder to refuse.

သူတို့ရဲ့ဖိတ်ခေါ်မှုတွေက ငြင်းဆိုဖို့ ပိုခက်ခဲပါတယ်။

Once in the cult, members are subjected to multiple forms of indoctrination.

ဂိုဏ်းထဲ ရောက်သွားတာနဲ့၊ အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ အယူ ဝါဒသွတ်သွင်းမှု ပုံစံများစွာကို ခံယူရတယ်။

တချို့က လူမှုအပြုအမူတွေကို တုပဖို့၊ အမိန့် တွေလိုက်နာဖို့ သဘာဝ အထုံကို အမြတ်ထုတ်တယ်။

Some play on our natural inclination to mimic social behaviors or follow orders.

Other methods may be more intense

အပြစ်၊ အရှက်နဲ့ အကြောက်တရားတွေ ပါဝင်တဲ့

using techniques of coercive persuasion involving guilt, shame, and fear.

အတင်းအကျပ် သွေးဆောင်တဲ့ နည်းစနစ်တွေကို သုံးတဲ့ အခြားနည်းတွေက ပိုပြင်းထန်လောက်တယ်။

And in many cases, members may willingly submit out of desire to belong

ဖြစ်ရပ်များစွာမှာ အသင်းဝင်တွေဟာ အလားအလာရှိတဲ့ ဆုလာဘ်တွေ ရရှိလိုစိတ်နဲ့

and to attain the promised rewards.

လိုလိုလားလား နာခံလောက်တယ်။

The cult environment discourages critical thinking,

ဂိုဏ်းဝန်းကျင်က ဝေဖန်တွေးခေါ်တာကို အားမပေးတာက

making it hard to voice doubts

ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ လူတိုင်းက

when everyone around you is modeling absolute faith.

အကြွင်းမဲ့ ယုံကြည်မှုကို စံပြုနေတဲ့အခါ၊ သံသယတွေကို ဖွင့်ဟဖို့ ခက်တယ်။

The resulting internal conflict, known as cognitive dissonance,

အမြင်ပိုင်း ကွဲလွဲမှုလို့ သိကြတဲ့ အတွင်း ပဋိပက္ခ ဖြစ်စေတာက

keeps you trapped,

သင့်ကို ပိတ်မိစေတယ်၊

as each compromise makes it more painful to admit you've been deceived.

အပေးအယူလုပ်တာတစ်ခုစီက လှည့်ဖြားခံရတယ် လို့ ဝန်ခံဖို့ ပိုနာကျင်စေတာကြောင့်ပါ။

ဂိုဏ်းအများစုက အသင်းဝင်တွေကို သေခြင်းဆီ

And though most cults don't lead members to their death,

they can still be harmful.

သွေးမဆောင်ပေမဲ့၊ အန္တရာယ်ရှိနိုင်ဆဲပါ။

By denying basic freedoms of thought, speech, and association,

အခြေခံ တွေးခေါ်၊ ပြောဆို၊ ပေါင်းသင်းခွင့်ကို ငြင်းပယ်ရင်း

cults stunt their members' psychological and emotional growth,

ဂိုဏ်းတွေဟာ အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းနဲ့ ခံစားမှုဆိုင်ရာ ကြီးထွားမှုကို တန့်စေတယ်၊

a particular problem for children,

သာမန် ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့

who are deprived of normal developmental activities and milestones.

သမိုင်းမှတ်တိုင်တွေ ပိတ်ပင်ခံရတဲ့ ကလေးတွေအတွက် အထူး ပြဿနာတစ်ခုပါ။

Nevertheless, many cult members eventually find a way out,

ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ပိုင်သိမြင်မှုတွေ၊မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေရဲ့ အကူအညီကနေဖြစ်စေ၊

whether through their own realizations,

ပြင်ပ ဖိအား ဒါမှမဟုတ် မကောင်းသတင်းတွေကြောင့်

the help of family and friends,

ဂိုဏ်း ပြိုကွဲသွားအခါတဲ့အခါဖြစ်စေ၊

or when the cult falls apart due to external pressure or scandals.

ဂိုဏ်း အဖွဲ့ဝင်များစွာဟာ နောက်ဆုံးမှာ ထွက်ပေါက်တစ်ခုကို ရှာတွေ့တယ်။

Many cults may be hard to identify,

တချို့အတွက် ဘာသာရေး လွတ်လပ်မှုအောက်မှာ

and for some, their beliefs, no matter how strange,

ကာကွယ်ထားတဲ့ သူတို့ရဲ့ယုံကြည်ချက်တွေဟာ ဘယ်လောက်ပဲ ထူးဆန်းပါစေ၊

are protected under religious freedom.

ဂိုဏ်းများစွာက ခွဲခြားသိရှိဖို့ ခက်ခဲနိုင်တယ်။

ဒါပေမဲ့ သူတို့ အလေ့အထတွေက ညှင်းပန်းမှု၊ ခြိမ်းခြောက်မှု၊

But when their practices involve harassment,

threats,

တရားမဝင်လုပ်ဆောင်မှု၊

illegal activities,

မတော်မတရားပြုမှုတွေ

or abuse,

ပါဝင်တဲ့အခါ၊

the law can intervene.

ဥပဒေက ကြားဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်တယ်။

Believing in something should not come at the cost of your family and friends,

တစ်စုံတစ်ခု ယုံကြည်တာက သင့်မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေကို မထိခိုက်သင့်ဘူး၊

and if someone tells you to sacrifice your relationships

တစ်ယောက်ယောက်က ပိုကောင်းဖို့အတွက် သင့်ရဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ

or morality for the greater good,

ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ကျင့်တရားကို စွန့်လွှတ်ဖို့ ပြောရင်၊

they're most likely exploiting you for their own.

သူတို့ကိုယ်ကျိုးအတွက် သင့်ကို အမြတ်ထုတ်ဖို့ အများဆုံးဖြစ်နိုင်တယ်။