Why do people join cults? - Janja Lalich

Tłumaczenie: Małgorzata Ciborska Korekta: Ola Królikowska

When Reverend Jim Jones founded the Peoples Temple in 1955,

Kiedy wielebny Jim Jones założył w 1995 roku Świątynię Ludu,

few could have imagined its horrifying end.

niewielu było w stanie wyobrazić sobie jej przerażający koniec.

This progressive religious movement rose in popularity and gained support

Ten postępowy ruch religijny był coraz popularniejszy i zyskał wsparcie

from some of San Francisco's most prominent politicians.

części najbardziej znaczących polityków w San Francisco.

But in 1977, amidst revelations of brainwashing and abuse,

Ale w 1977 roku, w związku z doniesieniami dotyczącymi prania mózgu i wykorzystywań,

Jones moved with several hundred followers

Jones przeniósł się wraz z setkami członków

to establish the commune of Jonestown in Guyana.

i założył komunę Jonestown w Gujanie.

Billed as a utopian paradise, the colony was more like a prison camp,

Ogłoszona utopijnym rajem kolonia bardziej przypomniała obóz więzienny,

and when a congressional delegation arrived to investigate its conditions,

a kiedy wysłannicy Kongresu przybyli, aby zbadać panujące tam warunki,

Jones executed his final plan.

Jones uruchomił swój plan ostateczny.

On November 18, 1978, 909 men, women, and children died

18 listopada 1978 roku 909 mężczyzn, kobiet i dzieci zmarło

after being forced to drink poisoned Flavor Aid.

po tym, jak zmuszono ich do wypicia zatrutego napoju Flavor Aid.

That grizzly image has since been immortalized as shorthand slang

Ta makabryczna scena utrwaliła się w języku angielskim

for single-minded cult-like thinking,

jako idiom określający myślenie ciasne i podobne do sekciarskiego,

"They drank the Kool-aid."

który dosłownie brzmi "napili się oranżady".

Today, there are thousands of cults around the world.

Dziś na świecie istnieje tysiące sekt.

It's important to note two things about them.

Są dwie rzeczy, które trzeba o nich wiedzieć.

First, not all cults are religious.

Po pierwsze nie wszystkie sekty są związane z religią.

Some are political,

Niektóre mają podstawy polityczne,

therapy-based,

focused on self-improvement,

terapeutyczne,

skupiają się na samodoskonaleniu

or otherwise.

czy innych sprawach.

And on the flip side,

Z drugiej strony

not all new religions are what we're referring to as cults.

nie wszystkie nowe religie określa się mianem sekt.

So what exactly defines our modern understanding of cults,

Co dokładnie definiuje współczesne pojmowanie sekt

and why do people join them?

i dlaczego zyskują one nowych członków?

Broadly speaking, a cult is a group or movement

Ogólnie rzecz biorąc, sekta to grupa

with a shared commitment to a usually extreme ideology

wspólnie poświęcająca się na rzecz zwykle skrajnej ideologii,

that's typically embodied in a charismatic leader.

z reguły propagowanej przez charyzmatycznego przywódcę.

And while few turn out as deadly as Jonestown or Heaven's Gate,

Choć tylko niektóre zagrażają życiu, jak Jonestown czy Wrota Niebios,

which ended in a mass suicide of 39 people in 1997,

sekta, której członkowie popełnili zbiorowe samobójstwo w 1997 roku,

most cults share some basic characteristics.

wiele sekt ma wspólne cechy charakterystyczne.

A typical cult requires a high level of commitment from its members

Typowa sekta wymaga dużego poświęcenia od swoich członków

and maintains a strict hierarchy,

i zachowuje ścisłą hierarchię,

separating unsuspecting supporters and recruits

oddzielając niczego niepodejrzewających zwolenników i rekrutów

from the inner workings.

od wewnętrznych zasad funkcjonowania.

It claims to provide answers to life's biggest questions

Sekty twierdzą, że dają odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące życia

through its doctrine,

poprzez swoją doktrynę

along with the required recipe for change

oraz wymagają narzucanej recepty na zmianę,

that shapes a new member into a true believer.

która czyni prawdziwych wyznawców z nowych członków.

And most importantly, it uses both formal and informal systems

Co najważniejsze, sekta korzysta zarówno z formalnych, jak i nieformalnych systemów

of influence and control to keep members obedient,

wpływu i kontroli, aby zapewnić posłuszeństwo członków.

with little tolerance for internal disagreement or external scrutiny.

Nie ma tam miejsca na wewnętrzne spory czy zewnętrzne kontrole.

You might wonder whether some of these descriptions

Można się zastanawiać, dlaczego część z tego opisu

might also apply to established religions.

pasuje też do powszechnych religii.

In fact, the world "cultus" originally described

Słowo "cultus" pierwotnie opisywało ludzi,

people who cultivated the worship of certain gods

którzy oddawali cześć niektórym bogom,

by performing rituals and maintaining temples.

odprawiając rytuały i utrzymując świątynie.

But in time, it came to mean excessive devotion.

Z czasem słowo to zaczęło określać zbytnie oddanie religijne.

Many religions began as cults,

Wiele religii ma swoje źródła w sektach,

but integrated into the fabric of the larger society as they grew.

wraz z rozwojem jednak zespoliły się one ze społeczeństwem.

A modern cult, by contrast, separates its members from others.

Współczesna sekta separuje swoich członków od reszty świata.

Rather than providing guidelines for members to live better lives,

Zamiast służyć radą, aby pomóc członkom lepiej żyć,

a cult seeks to directly control them,

sekta próbuje przejąć całkowitą kontrolę

from personal and family relationships,

nad życiem osobistym, relacjami rodzinnymi,

to financial assets and living arrangements.

finansami i miejscem zamieszkania.

Cults also demand obedience to human leaders

Sekty żądają posłuszeństwa wobec przywódców, którzy są ludźmi,

who tend to be highly persuasive people

najczęściej bardzo przekonującymi,

with authoritarian and narcissistic streaks

mającymi cechy despotyczne i narcystyczne.

motivated by money, sex, power, or all three.

Motywują ich pieniądze, seks, władza lub wszystko razem.

While a cult leader uses personal charisma to attract initial followers,

Przywódca sekty wykorzystuje charyzmę osobistą, by przyciągać chętnych,

further expansion works like a pyramid scheme,

ale dalsze rozpowszechnienie kultu przypomina piramidę finansową,

with early members recruiting new ones.

w której starsi członkowie rekrutują nowicjuszy.

Cults are skilled at knowing whom to target,

Sekty zręcznie dobierają potencjalnych członków,

often focusing on those new to an area,

często skupiając się na nowoprzybyłych w dany region

or who have recently undergone some personal or professional loss.

albo osobach doświadczonych osobistą stratą lub zawodową porażką.

Loneliness and a desire for meaning

Samotność i pragnienie znalezienia sensu

make one susceptible to friendly people offering community.

sprawiają, że stajemy się podatni na wpływ przyjaznych ludzi oferujących wspólnotę.

The recruitment process can be subtle,

Proces rekrutacji może być subtelny.

sometimes taking months to establish a relationship.

Czasem nawiązanie bliższej relacji trwa wiele miesięcy.

In fact, more than two-thirds of cult members are recruited by a friend,

Ponad dwie trzecie członków sekt jest rekrutowane przez przyjaciół,

family member,

innych członków rodziny

or co-worker

lub współpracowników,

whose invitations are harder to refuse.

których zaproszenia trudniej odrzucić.

Once in the cult, members are subjected to multiple forms of indoctrination.

Po dostaniu się do sekty członkowie poddawani są różnym formom indoktrynacji.

Niektóre wykorzystują naturalne skłonności do kopiowania zachowań społecznych

Some play on our natural inclination to mimic social behaviors or follow orders.

i wykonywania rozkazów.

Other methods may be more intense

Inne metody mogą być bardziej dogłębne

using techniques of coercive persuasion involving guilt, shame, and fear.

i wykorzystywać przymusową perswazję,

w tym wymuszenie poczucia winy, wstydu i strachu.

And in many cases, members may willingly submit out of desire to belong

Często członkowie dobrowolnie pozostają w sekcie,

chcąc poczuć przynależność do grupy i uzyskać obiecane nagrody.

and to attain the promised rewards.

The cult environment discourages critical thinking,

Środowisko sekt odwodzi od myślenia krytycznego,

making it hard to voice doubts

co sprawia, że trudno wyrazić wątpliwości,

when everyone around you is modeling absolute faith.

gdy wszyscy wokół wykazują wiarę absolutną.

The resulting internal conflict, known as cognitive dissonance,

Skutkiem jest konflikt wewnętrzny, inaczej dysonans poznawczy,

keeps you trapped,

który sprawia, że pozostajemy w pułapce,

as each compromise makes it more painful to admit you've been deceived.

bo każdy kompromis sprawia, że trudniej przyznać, że nas oszukano.

Choć większość sekt nie doprowadza swoich członków do śmierci,

And though most cults don't lead members to their death,

they can still be harmful.

i tak mogą one wyrządzić szkodę.

By denying basic freedoms of thought, speech, and association,

Odmawiając podstawowych wolności myśli, mowy i prawa do zgromadzeń,

cults stunt their members' psychological and emotional growth,

sekty hamują rozwój psychiczny i emocjonalny swoich członków,

a particular problem for children,

co jest zwłaszcza problemem dla dzieci,

who are deprived of normal developmental activities and milestones.

pozbawionych normalnych czynności i przełomów rozwojowych.

Nevertheless, many cult members eventually find a way out,

Wielu członków sekt w końcu z nich odchodzi,

whether through their own realizations,

czy to dzięki własnemu uświadomieniu,

the help of family and friends,

pomocy rodziny i przyjaciół,

or when the cult falls apart due to external pressure or scandals.

czy też, gdy sekta rozpada się przez naciski zewnętrzne i skandale.

Many cults may be hard to identify,

Wiele sekt trudno zidentyfikować,

and for some, their beliefs, no matter how strange,

a przekonania niektórych, jakkolwiek dziwne,

are protected under religious freedom.

chroni wolność wyznania.

But when their practices involve harassment,

Jeśli ich praktyki wiążą się z dręczeniem,

threats,

groźbami,

illegal activities,

nielegalnymi działaniami

or abuse,

lub wykorzystywaniem,

the law can intervene.

może wkroczyć prawo.

Believing in something should not come at the cost of your family and friends,

Ceną za wiarę nie powinna być rodzina czy przyjaciele,

and if someone tells you to sacrifice your relationships

a jeśli ktoś każe wam poświęcić relacje

or morality for the greater good,

lub moralność dla wyższego dobra,

they're most likely exploiting you for their own.

najprawdopodobniej robi to, aby wykorzystać was do własnych celów.