Why do people join cults? - Janja Lalich

İnsanlar neden tarikatlara katılırlar? - Janja Lalich

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

When Reverend Jim Jones founded the Peoples Temple in 1955,

1955 yılında, Vaiz Jim Jones Halkın Tapınağını kurduğunda,

few could have imagined its horrifying end.

çok az insan bu tapınağın sonunun korkunç olacağını tahmin edebilirdi.

This progressive religious movement rose in popularity and gained support

Bu ilerici dini hareket, San Francisco'nun önde gelen

from some of San Francisco's most prominent politicians.

politikacıların bir kısmından destek alarak popüler hâle geldi.

But in 1977, amidst revelations of brainwashing and abuse,

Fakat 1977 yılında, beyin yıkamaları ve istismarları ifşa edildiği sırada,

Jones moved with several hundred followers

Jones, Guyana'daki Jonestown topluluğunu kurmak için,

to establish the commune of Jonestown in Guyana.

birkaç yüz takipçisiyle harekete geçmişti.

Billed as a utopian paradise, the colony was more like a prison camp,

Ütopik bir cennet olarak tasarlanan koloni, daha çok bir hapis kampı gibiydi

and when a congressional delegation arrived to investigate its conditions,

ve bir kongre heyeti, koşulları incelemek için oraya vardığında

Jones executed his final plan.

Jones, son planını icra etti.

On November 18, 1978, 909 men, women, and children died

18 Kasım 1979'de, 909 erkek, kadın ve çocuk,

after being forced to drink poisoned Flavor Aid.

zehirli bir içeceği içmeye zorlandıktan sonra öldüler.

That grizzly image has since been immortalized as shorthand slang

Bu korkunç resim o zamandan beri tek amaçlı tarikat düşüncesine ithafen

for single-minded cult-like thinking,

argoda yerini alarak ölümsüzleştirildi,

"They drank the Kool-aid."

"Körü körüne inandılar."

Today, there are thousands of cults around the world.

Günümüzde dünyada binlerce tarikat var.

It's important to note two things about them.

Onlarla ilgili iki noktanın altını çizmek gerek.

First, not all cults are religious.

Birincisi, tüm tarikatlar dini değildir.

Some are political,

Bazıları politiktir,

therapy-based,

terapi temellidir,

focused on self-improvement,

kişisel gelişim odaklıdır

or otherwise.

ya da tam tersi.

And on the flip side,

Diğer yandan,

not all new religions are what we're referring to as cults.

tarikat diye hitap ettiğimiz şey, tüm yeni dinler değildir.

So what exactly defines our modern understanding of cults,

Peki tarikatın modern anlamını tam olarak ne tanımlar

and why do people join them?

ve insanlar onlara neden katılır?

Broadly speaking, a cult is a group or movement

Genel olarak bir tarikat, tipik olarak karizmatik bir

with a shared commitment to a usually extreme ideology

liderde vücut bulan, aşırı bir ideolojiye karşı ortak bir bağlılık

that's typically embodied in a charismatic leader.

içeren bir grup veya harekettir.

And while few turn out as deadly as Jonestown or Heaven's Gate,

Bunlardan birkaçı, 1997 yılında 39 kişinin toplu intiharıyla sonuçlanan

which ended in a mass suicide of 39 people in 1997,

Jonestown veya Cennetin Kapısı gibi ölümcül sonuçlanırken,

most cults share some basic characteristics.

çoğu tarikat, bazı temel özellikler paylaşır.

A typical cult requires a high level of commitment from its members

Tipik bir tarikat, üyelerinden yüksek seviyede bağlılık talep eder

and maintains a strict hierarchy,

ve katı bir hiyerarşi ile

separating unsuspecting supporters and recruits

masum destekçilerini ve yeni üyelerini, iç çalışmalarından

from the inner workings.

ayrı tutarlar.

It claims to provide answers to life's biggest questions

Yeni bir üyeyi gerçek bir inanana dönüştürecek olan

through its doctrine,

değişim tarifiyle

along with the required recipe for change

ve öğretisi aracılığıyla, yaşamın en büyük sorularına

that shapes a new member into a true believer.

cevaplar sağlayacağını öne sürerler.

And most importantly, it uses both formal and informal systems

En önemlisi de, iç uyuşmazlık veya dış tetkik için çok az tolerans

of influence and control to keep members obedient,

gösterirken, üyeleri itaatkâr tutmak amacıyla, resmi ve gayriresmî

with little tolerance for internal disagreement or external scrutiny.

etki ve kontrol sistemlerini kullanırlar.

You might wonder whether some of these descriptions

Bu tanımlardan bazılarının, aynı zamanda hâlihazırda kurulu

might also apply to established religions.

dinlere de uyup uymayacağını merak edebilirsiniz.

In fact, the world "cultus" originally described

Aslında, "kült" kelimesi orijinal olarak, ritüel sergileyerek

people who cultivated the worship of certain gods

ve tapınaklara bakım yaparak, belirli tanrılara tapınan

by performing rituals and maintaining temples.

insanlar olarak tanımlanmıştır.

But in time, it came to mean excessive devotion.

Fakat zamanla, aşırı bağlılık anlamını kazanmıştır.

Many religions began as cults,

Birçok din, tarikat olarak başladı,

but integrated into the fabric of the larger society as they grew.

fakat büyüdükçe, daha büyük toplumlarla bütünleştiler.

A modern cult, by contrast, separates its members from others.

Buna karşın, modern bir tarikat, üyelerini diğerlerinden ayrı tutar.

Rather than providing guidelines for members to live better lives,

Bir tarikat, üyelerine daha iyi yaşamaları için rehberler sunmaktansa,

a cult seeks to directly control them,

kişisel ve ailesel ilişkilerden

from personal and family relationships,

ekonomik kazanç ve yaşam düzenlemelerine

to financial assets and living arrangements.

kadar, onları doğrudan kontrol etmeyi amaçlar.

Cults also demand obedience to human leaders

Tarikatlar aynı zamanda para, seks, güç veya her üçüyle

who tend to be highly persuasive people

azmettirilmiş, otoriter ve narsist

with authoritarian and narcissistic streaks

özelliklere sahip olan, oldukça inandırıcı insan liderlere de

motivated by money, sex, power, or all three.

itaat talep ederler.

While a cult leader uses personal charisma to attract initial followers,

Bir tarikat lideri, ilk takipçilerini etkilemek için kişisel karizma kullanır,

further expansion works like a pyramid scheme,

fakat sonraki genişlemeler, eski üyelerin, yeni üyeler getirmesiyle

with early members recruiting new ones.

bir piramit biçimini alır.

Cults are skilled at knowing whom to target,

Tarikatlar hedef alacakları kişiyi tanımada beceriklidir,

often focusing on those new to an area,

genelde bir bölgede yeni olanlara

or who have recently undergone some personal or professional loss.

veya son zamanlarda kişisel ya da mesleki kayıp yaşayanlara odaklanırlar.

Loneliness and a desire for meaning

Yalnızlık ve anlam arayışı, insanı

make one susceptible to friendly people offering community.

topluluk vaat eden cana yakın insanlara duyarlı kılar.

The recruitment process can be subtle,

İnsanları seçme süreci zor olabilir,

sometimes taking months to establish a relationship.

bazen bir ilişkiyi kurmak bile, aylarca sürebilir.

In fact, more than two-thirds of cult members are recruited by a friend,

Aslında, tarikat üyelerinin üçte ikisi, reddedilmesi zor bir arkadaş,

family member,

aile üyesi

or co-worker

veya iş arkadaşı

whose invitations are harder to refuse.

tarafından oluşturulmaktadır.

Once in the cult, members are subjected to multiple forms of indoctrination.

Üyeler tarikata girdiklerinde, çeşitli beyin yıkama biçimlerine maruz kalırlar.

Some play on our natural inclination to mimic social behaviors or follow orders.

Davranışları veya kuralları takip etmemiz için, doğal eğilimimizle oynayabilirler.

Other methods may be more intense

Diğerleri daha keskin olabilir

using techniques of coercive persuasion involving guilt, shame, and fear.

ve suçluluk, utanç ve korku içeren beyin yıkama tekniklerini kullanabilirler.

And in many cases, members may willingly submit out of desire to belong

Çoğu durumda üyeler, ait olma ve vaat edilen ödülleri kazanma arzusuyla

and to attain the promised rewards.

gönüllü olarak boyun eğebilirler.

The cult environment discourages critical thinking,

Tarikat ortamı, eleştirel düşünceyi köreltir,

making it hard to voice doubts

etrafınızdaki herkes mutlak inanç

when everyone around you is modeling absolute faith.

sergilerken, şüphelerinizi dile getirmenizi zorlaştırırlar.

The resulting internal conflict, known as cognitive dissonance,

Sonucunda ortaya çıkan, zihinsel uyumsuzluk olarak bilinen içsel çelişki

keeps you trapped,

sizi hapseder

as each compromise makes it more painful to admit you've been deceived.

ve her anlaşma, aldatıldığınızı kabul etmenizi daha da acı bir hâle getirir.

And though most cults don't lead members to their death,

Çoğu tarikat, lider üyelerini ölüme sürüklemese bile,

they can still be harmful.

yine de zararlı olabilirler.

By denying basic freedoms of thought, speech, and association,

Tarikatlar, temel düşünce, konuşma ve birlik özgürlüklerini reddederek,

cults stunt their members' psychological and emotional growth,

üyelerinin psikolojik ve duygusal gelişimlerini engeller ve bu da,

a particular problem for children,

normal gelişim aktiviteleri

who are deprived of normal developmental activities and milestones.

ve aşamalarından mahrum kalan çocuklar için büyük bir sorundur.

Nevertheless, many cult members eventually find a way out,

Yine de çoğu tarikat üyesi, ister kendi kavrayışları aracılığıyla,

whether through their own realizations,

ister aile ve arkadaş yardımıyla

the help of family and friends,

veya tarikatlar dış baskı

or when the cult falls apart due to external pressure or scandals.

veya skandallar sonucu yıkıldığında, bir kaçış yolu bulabiliyorlar.

Many cults may be hard to identify,

Çoğu tarikatı tanımlamak zor olabilir

and for some, their beliefs, no matter how strange,

ve bazıları için, inançları, ne kadar ilginç olursa olsun,

are protected under religious freedom.

dini özgürlük altında korunmaktadır.

But when their practices involve harassment,

Fakat eylemleri taciz,

threats,

tehditler,

illegal activities,

yasa dışı aktiviteler

or abuse,

veya suistimal içerdiğinde

the law can intervene.

kanun müdahale edebilir.

Believing in something should not come at the cost of your family and friends,

Aileniz veya arkadaşlarınız pahasına bir şeylere inanmak doğru değildir

and if someone tells you to sacrifice your relationships

ve birisi sizden, herkesin iyiliği için ilişkilerinizi

or morality for the greater good,

veya ahlakınızı feda etmenizi istiyorsa,

they're most likely exploiting you for their own.

muhtemelen sizi kendi çıkarları için kullanıyordur.