Why do people join cults? - Janja Lalich

Vì sao mọi người tham gia giáo phái? - Janja Lalich

Translator: Dieu Dang NguyenTran Reviewer: Ly Nguyễn

When Reverend Jim Jones founded the Peoples Temple in 1955,

Khi Jim Jones thành lập Đền Hội Chúng vào năm 1955,

few could have imagined its horrifying end.

mấy ai đoán được cái kết bi thương của nó.

This progressive religious movement rose in popularity and gained support

Phong trào tôn giáo tiến bộ này trở nên nổi tiếng và

được những chính trị gia lừng lẫy ở San Francisco ủng hộ.

from some of San Francisco's most prominent politicians.

But in 1977, amidst revelations of brainwashing and abuse,

Năm 1977, khị bị phát hiện về chuyện tẩy não và lạm dụng,

Jones đã di cư cùng hàng trăm tín đồ

Jones moved with several hundred followers

to establish the commune of Jonestown in Guyana.

và thành lập căn cứ tại Jonestown, Guyana (Nam Mỹ).

Billed as a utopian paradise, the colony was more like a prison camp,

Dù được tả như một thiên đường, nhưng nơi đây chẳng khác gì nhà tù,

and when a congressional delegation arrived to investigate its conditions,

và khi một Nghị sĩ Mỹ đến đây để tìm hiểu,

Jones executed his final plan.

John đã thực hiện kế hoạch cuối cùng.

On November 18, 1978, 909 men, women, and children died

18 tháng 11, 1978, 909 người bao gồm đàn ông, phụ nữ và trẻ em

đã chết sau khị bị ép uống thuốc độc tự tử.

after being forced to drink poisoned Flavor Aid.

That grizzly image has since been immortalized as shorthand slang

Hình ảnh kinh hoàng đó được biến thành từ lóng

for single-minded cult-like thinking,

cho tư tưởng độc tôn giáo phái.

"Họ đã uống như nước ngọt."

"They drank the Kool-aid."

Today, there are thousands of cults around the world.

Ngày nay, trên thế giới có hàng trăm giáo phái.

It's important to note two things about them.

Có hai điều bạn cần nhớ về chúng.

First, not all cults are religious.

Thứ nhất, không phải tất cả giáo phái là tôn giáo.

Some are political,

Có giáo phái vì chính trị,

therapy-based,

để trị liệu,

focused on self-improvement,

để cải thiện bạn thân,

or otherwise.

hay nhiều mục đích khác.

And on the flip side,

Mặt khác,

not all new religions are what we're referring to as cults.

không phải tất cả tôn giáo là giáo phái.

So what exactly defines our modern understanding of cults,

Vậy giáo phái thật sự là gì,

and why do people join them?

và vì sao mọi người lại tham gia?

Nói chung, giáo phái là một nhóm hoặc phong trào,

Broadly speaking, a cult is a group or movement

with a shared commitment to a usually extreme ideology

mà trong đó mọi người chia sẻ một tư tưởng cực đoan,

that's typically embodied in a charismatic leader.

thường tư tưởng đó thuộc về giáo chủ.

And while few turn out as deadly as Jonestown or Heaven's Gate,

Vài giáo phái có kết cục chết chóc như Jonestown hay Heaven's Gate,

which ended in a mass suicide of 39 people in 1997,

một giáo phái kết thúc với vụ thảm sát của 39 người năm 1997,

most cults share some basic characteristics.

phần lớn khác đều có những điểm chung.

Một giáo phái thường yêu cầu các tín đồ phải rất tận tâm,

A typical cult requires a high level of commitment from its members

and maintains a strict hierarchy,

họ duy trì một hệ phân cấp thứ bậc nghiêm ngặt để

separating unsuspecting supporters and recruits

phân loại những tín đồ,

from the inner workings.

và họ tuyển tín đồ sau khi tuyển chọn kĩ càng.

It claims to provide answers to life's biggest questions

Họ nói rằng học thuyết của họ có thể trả lời

cho những câu hỏi hóc búa của cuộc sống,

through its doctrine,

along with the required recipe for change

cùng với cách thức để thay đổi một hội viên mới

that shapes a new member into a true believer.

thành một tín đồ đích thực.

Và quan trọng nhất, họ dùng nhiều hệ thống

And most importantly, it uses both formal and informal systems

tác động và kiểm soát để làm các tín đồ vâng lời,

of influence and control to keep members obedient,

và họ không cho phép bất đồng nội bộ hay người ngoài vào giám sát.

with little tolerance for internal disagreement or external scrutiny.

You might wonder whether some of these descriptions

Có thể bạn thắc mắc liệu những điều này

might also apply to established religions.

có xuất hiện trong các tôn giáo.

In fact, the world "cultus" originally described

Thật ra, từ "cultus" được dùng để chỉ những người

people who cultivated the worship of certain gods

thờ phụng những vị thần nhất định

bằng cách thực hiện nghi lễ và xây dựng đền thờ,

by performing rituals and maintaining temples.

But in time, it came to mean excessive devotion.

Nhưng qua thời gian, từ này ám chỉ sự cống hiến quá mức.

Nhiều tôn giáo bắt nguồn từ giáo phái,

Many religions began as cults,

but integrated into the fabric of the larger society as they grew.

nhưng chúng dần lồng ghép vào xã hội khi chúng phát triển.

A modern cult, by contrast, separates its members from others.

Giáo phái thời nay thì ngược lại, cố tách biệt hội viên khỏi xã hội.

Rather than providing guidelines for members to live better lives,

Giáo phái không hướng dẫn các tín đồ cách để sống tốt hơn,

a cult seeks to directly control them,

nó chỉ muốn kiểm soát họ,

from personal and family relationships,

từ những mối quan hệ riêng tư, gia đình,

to financial assets and living arrangements.

cho đến tài sản và cả người mà họ ở cùng.

Cults also demand obedience to human leaders

Giáo phái yêu cầu các tín đồ phải vâng lời giáo chủ,

who tend to be highly persuasive people

người có tài thuyết phục, độc đoán

with authoritarian and narcissistic streaks

và bị tự ái (tự yêu bản thân),

motivated by money, sex, power, or all three.

và bị thúc đẩy bởi tiền, sex, quyền lực, hoặc cả ba.

Giáo chủ dùng sức thu hút của mình để chiêu mộ tin đồ,

While a cult leader uses personal charisma to attract initial followers,

further expansion works like a pyramid scheme,

và theo mô hình kim tự tháp,

with early members recruiting new ones.

tín đồ cũ sẽ chiêu mộ tín đồ mới.

Cults are skilled at knowing whom to target,

Các giáo phái cực kì điêu luyện trong việc tìm đối tượng,

often focusing on those new to an area,

họ nhắm vào những người mới dọn đến ở,

or who have recently undergone some personal or professional loss.

hoặc những người vừa trải qua mất mát.

Loneliness and a desire for meaning

Khi một người cô đơn và muốn hòa nhập

make one susceptible to friendly people offering community.

họ sẽ dễ dàng biến thành mục tiêu.

Quá trình chiêu mộ rất phức tạp,

The recruitment process can be subtle,

phải mất nhiều tháng để làm quen đối tượng.

sometimes taking months to establish a relationship.

In fact, more than two-thirds of cult members are recruited by a friend,

Trên thực tế, hơn 2/3 tín đồ giáo phái được chiêu mộ bởi

bạn bè, gia đình,

family member,

or co-worker

hoặc đồng nghiệp,

những người mà bạn khó lòng từ chối.

whose invitations are harder to refuse.

Once in the cult, members are subjected to multiple forms of indoctrination.

Khi đã tham gia, các hội viên phải nghe tuyên truyền rất nhiều.

Mục đích là để thay đổi hành vi xã hội và khiến họ vâng lời.

Some play on our natural inclination to mimic social behaviors or follow orders.

Có những phương pháp khá mãnh liệt,

Other methods may be more intense

using techniques of coercive persuasion involving guilt, shame, and fear.

dùng thuyết phục cưỡng chế làm bạn thấy tội lỗi, hổ thẹn và sợ sệt.

And in many cases, members may willingly submit out of desire to belong

Nhiều khi, các hội viên tự nguyện muốn tham gia để hòa nhập

and to attain the promised rewards.

và đạt những phần thưởng hứa hẹn.

Giáo phái cố ngăn cản tư duy phản biện,

The cult environment discourages critical thinking,

making it hard to voice doubts

nên bạn khó nói ra những nghi ngờ

when everyone around you is modeling absolute faith.

khi mọi người xung quanh đang tin tưởng tuyệt đối.

The resulting internal conflict, known as cognitive dissonance,

Việc bất đồng nhận thức (bạn nghĩ một đằng làm một nẻo),

keeps you trapped,

sẽ khiến bạn bối rối,

as each compromise makes it more painful to admit you've been deceived.

càng thỏa hiệp sẽ càng khó để thừa nhận rằng mình đã bị lừa.

Và dù phần lớn giáo phái không ép thành viên phải tự tử,

And though most cults don't lead members to their death,

they can still be harmful.

nhưng chúng vẫn có hại.

By denying basic freedoms of thought, speech, and association,

Phủ nhận quyền tự do suy nghĩ, ngôn luận và chia sẻ,

cults stunt their members' psychological and emotional growth,

giáo phái ngăn cản sự phát triển về tâm lý và cảm xúc,

a particular problem for children,

và đặc biệt là với trẻ em,

chúng bị cướp đi quyền được phát triển một cách bình thường.

who are deprived of normal developmental activities and milestones.

Nevertheless, many cult members eventually find a way out,

Tuy nhiên, nhiều hội viên cũng tìm được lối thoát,

whether through their own realizations,

có thể là họ tự nhận ra,

hay được gia đình và bạn bè giúp đỡ,

the help of family and friends,

or when the cult falls apart due to external pressure or scandals.

hay vì giáo phái tan rã do scandal hay áp lực dư luận.

Many cults may be hard to identify,

Rất khó để xác định một giáo phái,

and for some, their beliefs, no matter how strange,

vì dù tư tưởng của họ có kì dị đến đâu,

are protected under religious freedom.

thì vẫn được luật Tự Do Tín Ngưỡng bảo vệ.

But when their practices involve harassment,

Nhưng khi những tục lệ dính đến việc quấy rối,

threats,

đe dọa,

illegal activities,

hoạt động bất hợp pháp,

or abuse,

hoặc lạm dụng,

the law can intervene.

thì luật pháp có thể can thiệp vào.

Believing in something should not come at the cost of your family and friends,

Đặt niềm tin vào điều gì không có nghĩa là phải trả giá bằng cả gia đình và bạn bè,

and if someone tells you to sacrifice your relationships

và nếu ai đó kêu bạn phải hy sinh tình cảm

or morality for the greater good,

hay đạo đức vì thứ gì đó,

they're most likely exploiting you for their own.

thì họ chỉ đang lợi dụng bạn mà thôi.