How a concubine became the ruler of Egypt - Abdallah Ewis

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

The year is 1249 CE.

နှစ်ကတော့ ခရစ်နှစ် ၁၂၄၉ ခုနှစ်ပါ။

The French King Louis IX is sailing the Nile,

ပြင်သစ် ဘုရင် လူဝီ နဝမမြောက်က နိုင်းမြစ်ကို ရွက်လွှင့်နေတယ်။

threatening to overthrow the Egyptian sultan and capture Egypt.

ပသီဘုရင်ကို ဖြုတ်ချပြီး အီဂျစ်ကို သိမ်းယူဖို့ ခြိမ်းခြောက်ရင်းပါ။

Egypt’s army commanders ask the sultan’s wife, Shajar Al-Durr,

အီဂျစ်ရဲ့ တပ်မှူးတွေက ပသီဘုရင်ရဲ့မိဖုရား Shajar Al-Durr ကို

to report this news to the sultan, who has been injured in battle.

တိုက်ပွဲမှာ ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့ ပသီဘုရင်ဆီ ဒီသတင်းကို အကြောင်းကြားခိုင်းတယ်။

But they don’t know the truth:

ဒါပေမဲ့ အမှန်ကို သူတို့ မသိကြဘူး။

the sultan is already dead,

ဘုရင်က နတ်ရွာစံနှင့်ပါပြီ။

and Shajar Al-Durr is secretly ruling in his stead.

Shajar Al-Durr က ဘုရင့်နေရာမှာ လျှို့ဝှက် အုပ်ချုပ်နေတာပါ။

Born around 1220 CE, Shajar Al-Durr, whose name means “tree of pearls,”

ခရစ်နှစ် ၁၂၂၀ ခန့်မှာ မွေးတဲ့ “ပုလဲတို့ရဲ့ အပင်“လို့ အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့ Shajar Al-Durr ဟာ

was sold into slavery.

ကျွန်အဖြစ် ရောင်းစားခံရတယ်။

This was a common fate for Christian children from Turkic countries like her.

ဒါက သူ့လို Turkic နိုင်ငံတွေက ခရစ်ယာန် ကလေးတွေရဲ့ ဖြစ်နေကျ ကံကြမ္မာတစ်ခုပါ။

Enslaved boys, or mamaleek, were trained to be elite military personnel

ကောင်လေးတွေ(သို့) mamaleek တွေကို အီဂျစ် ပသီအုပ်ချုပ်မှုမှာ အမှုထမ်းတဲ့ အဆင့်မြင့်

serving the Egyptian Sultanate,

စစ်မှုထမ်းတွေအဖြစ်ဖို့ လေ့ကျင့်ပေးပေမဲ့

while enslaved girls were forced to become concubines.

ကောင်မလေးတွေကို ကိုယ်လုပ်တော်ဖြစ်ဖို့ အတင်းအကျပ်ပြုတယ်။

As a teenager, Shajar Al-Durr became a concubine

ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ Shajar Al-Durr ဟာ အီဂျစ် ပသီဘုရင့်သား

to the son of the Egyptian sultan, As-Salih Ayyub.

As-Salih Ayyub အတွက် ကိုယ်လုပ်တော်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

They had a son named Khalil who died in infancy,

မွေးကင်းစမှာ ဆုံးတဲ့ Khalil ဆိုတဲ့ သားရှိခဲ့တယ်။

and As-Salih freed her so he could court her formally.

As-Salih က လွှတ်ပေးတော့ သူ့ကို တရားဝင် ပိုးပန်းနိုင်ခဲ့တယ်။

As-Salih became sultan, and he and Shajar Al-Durr married.

As-Salih က ပသီဘုရင်ဖြစ်လာတော့ သူနဲ့ Shajar Al-Durr တို့ လက်ထပ်ခဲ့တယ်။

When As-Salih died in the middle of the conflict with the crusaders,

ခရူးဆိတ်စစ်သားတွေနဲ့ ပဋိက္ခအလယ်မှာ As-Salih ဆုံးတဲ့အခါ

Shajar Al-Durr knew King Louis IX had already succeeded

ဘုရင် လူဝီ နဝမမြောက်ဟာ အရေးပါတဲ့ အီဂျစ် ဆိပ်ကမ်းမြို့တွေကို

in conquering important Egyptian port cities.

သိမ်းပိုက်ရာမှာ နိုင်သွားပြီဆိုတာ Shajar Al-Durr သိလိုက်တယ်။

Fearing that her husband’s death would threaten the army’s morale,

ခင်ပွန်း သေဆုံးတာ စစ်တပ်ရဲ့စိတ်ဓာတ်ကို ခြိမ်းခြောက်မှာကို စိုးရိမ်တော့

she decided to keep it a secret.

ဒါကို လျှို့ဝှက်ထားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

To conceal his death, she had food brought to his tent,

သူ့သေဆုံးမှုကို ဖုံးအုပ်ဖို့ သူက ရွက်ဖျင်တဲဆီ အစားအစာတွေ ယူလာခိုင်းပြီး

and forged his signature on decrees to govern the sultanate

ပသီ အချုပ်အခြာအာဏာကို အုပ်ချုပ်ဖို့ သူ့အမိန့် လက်မှတ်ကို အတုလုပ်ကာ

and advise military commanders.

စစ်ရေးတပ်မှူးတွေကို အကြံပေးတယ်။

When the crusaders attacked the Egyptian city of Al-Mansurah,

ခရူးဆိတ်စစ်သားတွေက အီဂျစ် Al-Mansurah မြို့တော်ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ခါ

Egyptian soldiers ambushed the crusaders and took the French king hostage.

အီဂျစ်စစ်သားတွေက ခရူးဆိတ်စစ်သားတွေကို ချုံ ခိုတိုက်ကာ ပြင်သစ်ဘုရင်ကို ဓားစာခံဖမ်းတယ်။

Meanwhile, the truth about the sultan’s death began to leak.

တစ်ချိန်တည်းမှာ ပသီဘုရင်ရဲ့ သေဆုံးမှု အမှန်တရားက စတင် ပေါက်ကြားခဲ့တယ်။

Shajar Al-Durr invited her late husband’s son with another woman

Shajar Al-Durr က ကွယ်လွန်သူ ခင်ပွန်းရဲ့သားနဲ့ အခြား အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို

to claim the title of sultan.

ပသီဘုရင် ရာထူးကို ရယူဖို့ ဖိတ်ခဲ့တယ်။

At first, both she and her mamaleek advisers supported

ပထမ သူနဲ့ သူ့ကျွန်ယုံ အကြံပေးတွေက သူ့လင်ပါသားကို

her stepson’s claim to the throne.

ပလ္လင်ရ ယူဖို့ ထောက်ခံတယ်။

But then he began threatening to exile her and kill the mamaleek,

ဒါပေမဲ့ နောက်တော့ ရိုင်းစိုင်းတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေလုပ်ရင်း သူ့ကို နှယ်နှင်ပြီး

making wild accusations about them.

ကျွန်ယုံကို သတ်ဖို့ စခြိမ်းခြောက်တယ်။

The mamaleek had served Shajar Al-Durr’s husband before her,

ကျွန်ယုံဟာ Shajar Al-Durr ရဲ့ခင်ပွန်းကို သူအရင်က အမှုထမ်းခဲ့ပြီး

and seen her capable rule so far.

သူ အုပ်ချုပ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ မြင်တယ်။

They thought she would make a better ruler than the unpredictable prince,

ခန့်မှန်းမရတဲ့ မင်းသားထက် သူက ပိုတော်တဲ့ အုပ်ချုပ်သူဖြစ်လိမ့်မယ်လို့

and conspired with her to assassinate him.

တွေးပြီး မင်းသားကို လုပ်ကြံဖို့ ကြံစည်တယ်။

In May of 1250, with the support of the mamaleek military,

၁၂၅၀ ခုနှစ် မေလမှာ ကျွန်ယုံ စစ်တပ်ရဲ့ ထောက်ခံမှုနဲ့

Shajar Al-Durr was inaugurated as Sultana of Egypt.

Shajar Al-Durr ဟာ အီဂျစ်ရဲ့ ပသီဘုရင်မအဖြစ် ရာထူးနှင်းအပ်ခံရတယ်။

Days later, she negotiated the ransom of the French king and his army

နေ့တွေကြာတဲ့အခါ ပြင်သစ်ဘုရင်နဲ့ သူစစ်တပ်ရဲ့ ပြန်ရွေးငွေကို

in exchange for an enormous sum of money

ဧရာမ ငွေပမာဏတစ်ခု၊ သိမ်းထားတဲ့ ဆိပ်ကမ်းမြို့တွေကို

and the surrender of the occupied port city.

စွန့်လွှတ်တာနဲ့ ဖလှယ်ဖို့ ညှိနှိုင်းတယ်။

In spite of her success leading Egypt through this military crisis,

စစ်ရေး ဘေးကျပ်နံကျပ် ကာလတစ်လျှောက် အီဂျစ်ကို သူ အောင်မြင်စွာ ဦးဆောင်ခဲ့ပေမဲ့

she had to work to cement her credibility in the eyes of the public.

အများပြည်သူအမြင်မှာ ယုံကြည်နိုင်စွမ်းကို ခိုင်မာအောင်လုပ်ခဲ့ရတယ်။

As a formerly enslaved person,

အရင်က ကျွန်ပြုခံရသူတစ်ယောက်အနေနဲ့

her rise to power wasn’t linked to royal ancestry,

သူ့ရဲ့အာဏာရရှိလာမှုက တော်ဝင် မင်းမျိုးမင်းနွယ်နဲ့ မဆက်နွယ်ခဲ့ဘူး။

while as a woman, societal restrictions prevented her

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဖြစ်နေတော့ လူမှုရေး ကန့်သတ်ချက်တွေက ပသီဘုရင်တစ်ပါး

from participating in many of the events a sultan would typically attend.

ပုံမှန် တက်ရောက်တဲ့ ပွဲအများအပြားမှာ ပါဝင်ဖို့ တားဆီးခံရတယ်။

To increase her visibility and solidify her claim to the throne,

သူ့အသွင် တိုးစေဖို့နဲ့ ပလ္လင်ရယူတာကို ခိုင်မာစေဖို့

she constructed a public mausoleum for her husband,

ခင်ပွန်းအတွက် အများပိုင် ဂူဗိမာန်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ခဲ့တယ်။

issued the currency under her name, and signed decrees as Walidat Khalil,

သူ့အမည်နဲ့ ငွေကြေးထုတ်ခဲ့ပြီး Khalil ရဲ့ မိခင် Walidat Khalil အဖြစ် အမိန့်တွေကို

the mother of Khalil.

လက်မှတ်ထိုးခဲ့တယ်။

Unfortunately, the sultanate’s premier religious authority,

ကံဆိုးချင်တော့ ပသီအုပ်ချုပ်မှုရဲ့ ပထမတန်း ဘာသာရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့၊

the caliph of Baghdad, still objected to having a woman rule.

ဘက္ကဒက် အုပ်ချုပ်သူက အမျိုးသမီးတစ်ဦး အုပ်ချုပ်မှုရှိတာကို ကန့်ကွက်နေတုန်းပါ။

Under threat of revolt,

ပုန်ကန်ခြိမ်းခြောက်မှုအောက်

Shajar Al-Durr married on the condition

ခင်ပွန်းသစ်ဟာ ပထမဇနီးကို ကွာရှင်းရမယ်ဆိုတဲ့

that her new husband must divorce his first wife.

သတ်မှတ်ချက်နဲ့ Shajar Al-Durr လက်ထပ်ခဲ့တယ်။

Shajar Al-Durr intended to maintain her status as supreme ruler.

Shajar Al-Durr က သူ့အနေအထားကို အမြင့်ဆုံး အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် ထိန်းဖို့ ရည်ရွယ်ခဲ့တယ်။

Her new husband threatened to undermine her rule

သူ့ခင်ပွန်းသစ်က သူကိုယ်တိုင်နဲ့ Mosul က မင်းသမီးတစ်ပါးအကြား

by arranging a political marriage between himself and a princess from Mosul.

နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လက်ထပ်ပွဲတစ်ခု စီစဉ်ရင်း အုပ်ချုပ်မှုကို ထိပါးဖို့ ခြိမ်းခြောက်တယ်။

So Shajar Al-Durr ordered his assassination.

ဒီတော့ Shajar Al-Durr က လုပ်ကြံဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့တယ်။

The news reached his first wife,

သတင်းက ပသီဘုရင်မကို သတ်ဖို့

who successfully plotted to murder the Sultana.

အောင်မြင်စွာ ကြံစည်ခဲ့တဲ့ ပထမ ဇနီးဆီ ရောက်ရှိသွားတယ်။

Shajar Al-Durr’s killers threw her body from the Cairo citadel.

Shajar Al-Durr ကို သတ်သူတွေက သူ့အလောင်းကို ကိုင်ရို ခံတပ်ကနေ ပစ်ချခဲ့တယ်။

Shajar Al-Durr left no personal writings, but her legacy was lasting.

Shajar Al-Durr ဟာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး စာတွေ မကျန်ခဲ့ပေမဲ့ သူ့အမွေအနှစ်က ကျန်နေခဲ့တယ်။

Before her death, she built her own mausoleum

သူ မဆုံးခင်မှာ အီဂျစ်သားတွေကို ဘယ်သူ ဖန်တီးခဲ့တယ်ဆိုတာ

with a madrasa, garden, public shower, and palace,

အမှတ်ရဖို့ ဘာသာရေးကျောင်း၊ ဥယျာဉ်၊ အများသုံး ရေပန်း၊နန်းတော်၊

decorated with her signature tree of pearls

အလှဆင်ထားတဲ့ သူ့လက်မှတ် ပုလဲပင်ပါတဲ့

to remind Egyptians who made it.

သူ့ကိုယ်ပိုင် ဂူဗိမာန်ကို တည်ဆောက်ခဲ့တယ်။