How a concubine became the ruler of Egypt - Abdallah Ewis

Tłumaczenie: Natalia Pedras Korekta: Ola Królikowska

The year is 1249 CE.

Jest 1249 rok.

The French King Louis IX is sailing the Nile,

Ludwik IX Święty płynie Nilem,

threatening to overthrow the Egyptian sultan and capture Egypt.

grożąc obaleniem egipskiego sułtana i podbiciem Egiptu.

Egypt’s army commanders ask the sultan’s wife, Shajar Al-Durr,

Przywódca egipskiej armii prosi żonę sułtana, Szadżar ad-Durr,

to report this news to the sultan, who has been injured in battle.

żeby przekazała wieści sułtanowi, który został zraniony podczas bitwy.

But they don’t know the truth:

Ale oni nie znają prawdy.

the sultan is already dead,

Sułtan nie żyje

and Shajar Al-Durr is secretly ruling in his stead.

i teraz Szadżar ad-Durr potajemnie rządzi zamiast niego.

Born around 1220 CE, Shajar Al-Durr, whose name means “tree of pearls,”

Urodzona około 1220 roku Szadżar ad-Durr, której imię znaczy “drzewo pereł“,

was sold into slavery.

została sprzedana w niewolę.

This was a common fate for Christian children from Turkic countries like her.

To był częsty los chrześcijańskich dzieci jak ona z tureckich krajów.

Enslaved boys, or mamaleek, were trained to be elite military personnel

Zniewolonych chłopców zwanych mamaleek trenowano

do zostania elitarną jednostką wojskową mającą służyć egipskiemu sułtanowi.

serving the Egyptian Sultanate,

while enslaved girls were forced to become concubines.

Natomiast zniewolone dziewczynki były zmuszane do zostania konkubinami.

As a teenager, Shajar Al-Durr became a concubine

Jako nastolatka Szadżar ad-Durr została konkubiną

to the son of the Egyptian sultan, As-Salih Ayyub.

syna egipskiego sułtana As-Saliha Ajjuba.

They had a son named Khalil who died in infancy,

Mieli oni syna Khalila, który zmarł jako niemowlę.

and As-Salih freed her so he could court her formally.

As-Salih zwrócił jej wolność, żeby móc być z nią oficjalnie.

As-Salih became sultan, and he and Shajar Al-Durr married.

Po zostaniu sułtanem on i Szadżar ad-Durr wzięli ślub.

When As-Salih died in the middle of the conflict with the crusaders,

Gdy As-Salih zmarł podczas konfliktu z krzyżowcami,

Shajar Al-Durr knew King Louis IX had already succeeded

Szadżar ad-Durr dowiedziała się, że królowi Ludwikowi IX

in conquering important Egyptian port cities.

udało się już podbić ważne egipskie miasta portowe.

Fearing that her husband’s death would threaten the army’s morale,

Bojąc się, że wiadomość o śmierci męża może zagrozić morale armii,

she decided to keep it a secret.

postanowiła zachować to w sekrecie.

To conceal his death, she had food brought to his tent,

W celu ukrycia jego śmierci kazała zanosić jedzenie do jego namiotu,

and forged his signature on decrees to govern the sultanate

podrobiła jego podpis na dekrecie zarządzającym sułtanatem

and advise military commanders.

i doradzała dowódcom wojskowym.

When the crusaders attacked the Egyptian city of Al-Mansurah,

Gdy krzyżowcy zaatakowali egipskie miasto Al-Mansura,

Egyptian soldiers ambushed the crusaders and took the French king hostage.

egipscy żołnierzy przygotowali zasadzkę na krzyżowców

i wzięli francuskiego króla w niewolę.

Meanwhile, the truth about the sultan’s death began to leak.

W międzyczasie prawda o śmierci sułtana zaczęła wyciekać.

Shajar Al-Durr invited her late husband’s son with another woman

Szadżar ad-Durr zachęciła syna zmarłego męża i innej kobiety,

to claim the title of sultan.

do ubiegania się o tytuł sułtana.

At first, both she and her mamaleek advisers supported

Na początku ona i jej mamaleek pomocnicy wspierali

her stepson’s claim to the throne.

roszczenia jej pasierba do tronu.

But then he began threatening to exile her and kill the mamaleek,

Ale wkrótce pasierb zagroził, że wygna ją i zabije mamaleeków,

making wild accusations about them.

wysuwając przeciwko nim poważne oskarżenia.

The mamaleek had served Shajar Al-Durr’s husband before her,

Mamaleek służyli mężowi Szadżar ad-Durr wcześniej

and seen her capable rule so far.

i uznali, że Szadżar potrafi rządzić.

They thought she would make a better ruler than the unpredictable prince,

Uważając, że będzie lepszym władcą niż nieprzewidywalny książę,

and conspired with her to assassinate him.

spiskowali z nią w celu zabicia księcia.

In May of 1250, with the support of the mamaleek military,

W maju 1250 roku przy wsparciu ze strony mamaleek żołnierzy

Shajar Al-Durr was inaugurated as Sultana of Egypt.

Szadżar ad-Durr została sułtanką Egiptu.

Days later, she negotiated the ransom of the French king and his army

Kilka dni później wynegocjowała okup za francuskiego króla i jego armię

in exchange for an enormous sum of money

w zamian za ogromną sumę pieniędzy

and the surrender of the occupied port city.

i oddanie okupowanych miast portowych.

In spite of her success leading Egypt through this military crisis,

Pomimo sukcesu w wyprowadzeniu Egiptu z militarnego kryzysu

she had to work to cement her credibility in the eyes of the public.

musiała pracować, żeby zyskać uznanie ludzi.

W przeszłości była niewolnikiem,

As a formerly enslaved person,

her rise to power wasn’t linked to royal ancestry,

więc jej dojście do władzy nie wynikało z pochodzenia.

while as a woman, societal restrictions prevented her

W dodatku ograniczenia społeczne uniemożliwiały jej jako kobiecie

from participating in many of the events a sultan would typically attend.

udział w wielu wydarzeniach, w których sułtan zazwyczaj uczestniczył.

To increase her visibility and solidify her claim to the throne,

Żeby zwiększyć swoją widoczność i wzmocnić roszczenia do tronu,

she constructed a public mausoleum for her husband,

zbudowała publiczne mauzoleum męża,

issued the currency under her name, and signed decrees as Walidat Khalil,

wyemitowała walutę pod swoim imieniem i podpisywała dekrety jako Walidat Khalil,

the mother of Khalil.

matka Khalila.

Unfortunately, the sultanate’s premier religious authority,

Niestety główny autorytet religijny sułtanatu

the caliph of Baghdad, still objected to having a woman rule.

kalif Bagdadu nadal sprzeciwiał się, żeby kobieta rządziła krajem.

Under threat of revolt,

Pod groźbą buntu

Shajar Al-Durr married on the condition

Szadżar ad-Durr zgodziła się wyjść za mąż

that her new husband must divorce his first wife.

pod warunkiem, że jej nowy mąż rozwiedzie się z pierwszą żoną.

Shajar Al-Durr intended to maintain her status as supreme ruler.

Szadżar ad-Durr miała zamiar utrzymać status władcy.

Her new husband threatened to undermine her rule

Nowy mąż zagroził osłabieniem jej rządów,

by arranging a political marriage between himself and a princess from Mosul.

organizując własne małżeństwo polityczne z księżniczką z Mosulu,

So Shajar Al-Durr ordered his assassination.

więc Szadżar ad-Durr zleciła jego zabójstwo.

The news reached his first wife,

Wiadomość dotarła do jego pierwszej żony,

who successfully plotted to murder the Sultana.

która z powodzeniem zaplanowała morderstwo sułtanki.

Shajar Al-Durr’s killers threw her body from the Cairo citadel.

Zabójcy Szadżar ad-Durr zrzucili jej ciało z katedry Kairu.

Szadżar ad-Durr nie zostawiła żadnych osobistych zapisków.

Shajar Al-Durr left no personal writings, but her legacy was lasting.

ale jej dziedzictwo przetrwało.

Before her death, she built her own mausoleum

Przed śmiercią zbudowała własne mauzoleum

with a madrasa, garden, public shower, and palace,

z medresą, ogrodem, publicznymi łaźniami i pałacem

decorated with her signature tree of pearls

udekorowanym jej podpisem “drzewo pereł“,

to remind Egyptians who made it.

mającym przypominać Egipcjanom, kto go stworzył.