Why should you read “Fahrenheit 451”? - Iseult Gillespie

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

“It was a pleasure to burn.

“မီးရှို့ရတာ ဝမ်းမြောက်စရာတစ်ခုပါ။

It was a special pleasure to see things eaten,

အရာဝတ္ထုကို မီးစားခံရတာ၊ အရာဝတ္ထုတွေ မည်းသွားပြီး

to see things blackened and changed.”

ပြောင်းလဲသွားတာ မြင်ရတာ အထူး ဝမ်းမြာက်စရာတစ်ခုပါ။"

Fahrenheit 451 opens in a blissful blaze - and before long,

Fahrenheit 451 ဟာ အလွန်ရွှင်မြူးနေတဲ့ မီးတောက်ပြင်းပြင်းတစ်ခုနဲ့ဖွင့်ပြီး

we learn what’s going up in flames.

မကြာခင်မှာ မီးလောင်ပျက်စီးသွားတာကို သိလိုက်ရပါတယ်။

Ray Bradbury’s novel imagines a world

Ray Bradbury ရဲ့ ဝတ္ထုဟာ ဘဝ နယ်ပယ်အားလုံးက

where books are banned from all areas of life -

စာအုပ်တွေကို ပိတ်ပင်ပြီး ဖတ်ဖို့နေနေသာသာ ပိုင်ဆိုင်မှုကိုပါ

and possessing, let alone reading them, is forbidden.

တားမြစ်ထားတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို စိတ်ကူးထားတာပါ။

The protagonist, Montag, is a fireman responsible for destroying what remains.

ဇာတ်လိုက် Montag ဟာ အကျန်တွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ တာဝန်ရှိတဲ့ မီးသတ်သမားတစ်ဦးပါ။

But as his pleasure gives way to doubt,

ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ပျော်ရွှင်မှုက သံသယစိတ်ကို ဖွင့်ပေးတယ်၊

the story raises critical questions of how to preserve one’s mind in a society

ဇာတ်လမ်းရဲ့ အရေးပါတဲ့မေးခွန်းတေွက လွတ်လပ်တဲ့ဆန္ဒ၊ ခံစားချက်ကိုထုတ်ဖော်မှု

where free will, self-expression, and curiosity are under fire.

သိလိုမှုတွေကို အပြင်းအထန်ဝေဖန်ခံရတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ စိတ်ကို ထိန်းနိုင်ပုံပါ။

In Montag’s world, mass media has a monopoly on information,

Montag ရဲ့ကမ္ဘာထဲမှာ လူထုဆက်သွယ်ရေးဟာ သတင်းအချက်အလက်ကို ချုပ်ကိုင်ထားပြီး

erasing almost all ability for independent thought.

လွတ်လပ်တဲ့ တွေးခေါ်နိုင်စွမ်း အာလုံး နီးပါးကို ဖျက်ပစ်နေတယ်။

On the subway, ads blast out of the walls.

မြေအောက်ဘူတာမှာ ကြော်ငြာတွေက နံရံတွေကနေ ဟိန်းဟောက်တယ်။

At home, Montag’s wife Mildred listens to the radio around the clock,

အိမ်မှာ Montag ရဲ့ဇနီးသည် Mildred ဟာ ရေဒီယိုကို နေ့ရောညပါ နားထောင်ပြီး

and three of their parlor walls are plastered with screens.

သူတို့ရဲ့ ဧည်ခန်းနံရံ သုံးခုဟာ ဖန်ပြင်တွေ ပိန်းပတ်အောင် ကပ်ထားတယ်။

At work, the smell of kerosene hangs over Montag’s colleagues,

အလုပ်မှာ ဆေးလိပ်သောက်ပြီး အချိန်ကုန်ဖို့ ကြွက်နံ့ခံဖို့ အမဲလိုက်ခွေးရုပ် ဆင်ထားတဲ့

who smoke and set their mechanical hound after rats to pass the time.

Montag ရဲ့ အလုပ်ဖော်တွေအပေါ်မှာ ရေနံဆီနံ့က မွှန်ထူနေတယ်၊

When the alarm sounds they surge out in salamander-shaped vehicles,

အချက်ပေးသံမြည်တဲ့အခါ ပုတ်သင်ညိုပုံ ယာဉ်တွေထဲကို တဟုန်ထိုးတက်ကြတယ်၊

sometimes to burn whole libraries to the ground.

တစ်ခါတစ်လေမှာ စာကြည့်တိုက်တစ်ခုလုံးကို ပြချဖို့ပေါ့။

But as he sets tomes ablaze day after day like “black butterflies,”

ဒါပေမဲ့ 'လိပ်ပြားမည်းတွေလို ကျမ်းဂန်တွေ ကို တစ်နေ့ပြီးတစ်နေ့ မီးရှို့စဉ်မှာ

Montag’s mind occasionally wanders to the contraband that lies hidden in his home.

Montag ရဲ့ စိတ်ဟာ သူ့အိမ်မှာ ဝှက်ထားတဲ့ တရားမဝင်ကုန်တွေဆီ မကြာခဏ ရောက်သွားတယ်။

Gradually, he begins to question the basis of his work.

တဖြည်းဖြည်း သူ့အလုပ်ရဲ့ အခြေခံ အကြောင်းအရင်းကို မေးခွန်းစထုတ်တယ်။

Montag realizes he’s always felt uneasy -

အမြဲ စိတ်မသက်မသာဖြစ်တာ Montag သဘောပေါက်ပေမဲ့

but has lacked the descriptive words to express his feelings in a society

လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာမှာ သူ့ခံစားချက်ကို ဖော်ပြဖို့ သရုပ်ဖော်ဖို့ စကားလုံးမဲ့ခဲ့တယ်

where even uttering the phrase “once upon a time” can be fatal.

အဲဒီမှာက "တစ်ခါတုန်းက"လို စကားစုကို ပြောမိရင်တောင် သေနိုင်တယ်လေ။

Fahrenheit 451 depicts a world governed

Fahrenheit 451 ဟာ စောင့်ကြည်မှု၊ စက်ရုပ်အသုံးချမှုပညာ၊

by surveillance, robotics, and virtual reality-

ပကတိနီးပါးဖြစ်မှု စိုးမိုးတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို သရုပ်ဖော်ပါတယ်၊

a vision that proved remarkably prescient, but also spoke to the concerns of the time.

အံ့ဖွယ် ကြိုမြင်နိုင်မှုကို သက်သေပြရုံမက အချိန်ရဲ့ ပူပန်စရာတွေကိုပါ ပြောတဲ့အမြင်ပါ။

The novel was published in 1953, at the height of the Cold War.

ဒီဝတ္ထုကို စစ်အေးခေတ်ရဲ့ အထွတ်အထိပ် ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။

This era kindled widespread paranoia and fear

ဒီခေတ်က Bradbury ရဲ့ မွေးရပ်မြေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနှံ့အပြားမှာ

throughout Bradbury’s home country of the United States,

သတင်းအချက်အလက် ဖုံးဖိမှုနဲ့ ရက်စက်တဲ့ အစိုးရ ထောက်လှမ်းမှုတွေကနေ

amplified by the suppression of information and brutal government investigations.

ချဲ့ပေးတဲ့ပျံ့နှံ့နေတဲ့ သံသယလွန်ကဲမှုနဲ့ အကြောက်တရားကို နှိုးဆွပေးခဲ့တယ်။

In particular, this witch hunt mentality

အထူးသဖြင့်တော့ ဒီဖယ်ရှားသုတ်သင်မှု စိတ်သဘောထားက

targeted artists and writers who were suspected of Communist sympathies.

ကွန်မြူနစ် ထောက်ခံသူတွေလို့ သံသယဖြစ်ခံရတဲ့ အနုအညာရှင်တွေ၊စာရေးဆရာတွေက ပစ်မှတ်ပါ။

Bradbury was alarmed at this cultural crackdown.

Bradbury ဟာ ဒီယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဖြိုခွင်းမှုမှာ အထိတ်တလန့်ဖြစ်တယ်။

He believed it set a dangerous precedent for further censorship,

နောက်စိစစ်ဖြတ်တောက်မှုအတွက် မလုံခြုံတဲ့ သာဓကတစ်ခု ချမှတ်တာလို့ ယုံကြည်ခဲ့ပြီး

and was reminded of the destruction of the Library of Alexandria

Library of Alexandria ပျက်စီးခြင်းနဲ့ ဖက်ဆစ် အစိုးရတွေရဲ့

and the book-burning of Fascist regimes.

စာအုပ် မီးရှို့ခြင်းကို အမှတ်ရမိခဲ့တယ်။

He explored these chilling connections in Fahrenheit 451,

ဒီကျောချမ်းစရာ ဆက်နွယ်မှုတွေကို စာရွက် လောင်ကျွမ်းတဲ့ အပူချိန်ကို အစွဲပြုပြီး

titled after the temperature at which paper burns.

ခေါင်းစဉ်ထပ်ထားတဲ့ Fahrenheit 451 မှာ စူးစမ်းဖော်ထုတ်ထားတယ်။

The accuracy of that temperature has been called into question,

ဒီအပူချိန်ရဲ့ တိကျမှုဟာ သံသယဖြစ်ခံရပေမဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ဆိုးဝါးတဲ့ ဇာတ်လမ်းရဲ့

but that doesn’t diminish the novel’s standing

ပြောင်မြောက်တဲ့ လက်ရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့

as a masterpiece of dystopian fiction.

ဝတ္ထုရဲ့ ရပ်တည်မှုကိုတော့ သေးသိမ်အောင် မလုပ်ပါဘူး။

Dystopian fiction as a genre amplifies troubling features of the world around us

စိတ်ကူးယဉ် အခြေအနေဆိုး ဇာတ်လမ်းဟာ ဝန်းကျင် လောကရဲ့ စိတ်ညစ်စရာ အင်္ဂါတွေရပ်ကို ချဲ့ကာ

and imagines the consequences of taking them to an extreme.

၎င်းတို​့ကို အစွန်းရောက်မှုဆီ ခေါ်တာရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို မြင်ယောင်တဲ့ စာပေအဖြစ်ပါ။

In many dystopian stories,

စိတ်ကူး အခြေအနေဆိုး ဇာတ်လမ်းတွေမှာ

the government imposes constrictions onto unwilling subjects.

အစိုးရဟာ ဆန္ဒမရှိတဲ့ ပြည်သူပြည်သားတွေအပေါ် တင်းကျပ်မှုတွေ ပြဌာန်းတာပါ။

But in Fahrenheit 451,

ဒါပေမဲ့ Fahrenheit 451 မှာတော့

Montag learns that it was the apathy of the masses

လက်ရှိ အစိုးရစနစ် ဖြစ်ပေါ်စေတာက လူထုရဲ့ စိတ်မဝင်စားမှုဆိုတာ

that gave rise to the current regime.

Montag သိလိုက်တယ်။

The government merely capitalized on short attention spans

အစိုးရဟာ တိုတောင်းတဲ့ အာရုံစိုက်မှုသက်တမ်းတွေနဲ့

and the appetite for mindless entertainment,

ပညာမပါတဲ့ ဖျော်ဖြေမှုအတွက် ဆန္ဒ၊ စိတ်ကူး ပျံ့နံ့မှုကို ပြာချရာ အမြတ်ထုတ်ရုံပါ။

reducing the circulation of ideas to ash.

As culture disappears, imagination and self-expression follow.

ယဉ်ကျေးမှု ပျောက်ကွယ်စဉ်မှာ စိတ်ကူးနဲ့ မိမိခံစားချက်ထုတ်ဖော်မှု လိုက်ပါသွားတယ်။

Even the way people talk is short-circuited

လူတွေပြောပုံတောင်မှ တိုအောင်ဖြတ်လိုက်တယ်။

- such as when Montag’s boss Captain Beatty describes the acceleration of mass culture:

ဥပမာ Montag ရဲ့အကြီးအကဲ Captain Beatty က လူထုယဉ်ကျေးမှု အရှိန်ကို သရုပ်ဖော်တဲ့အခါ။

"Speed up the film, Montag, quick. Click? Pic? Look, Eye, Now, Flick, Here,

"ရုပ်ရှင်အရှိန်မြှင့် Montag အမြန်၊ချောက်၊ ရုပ်ပုံ၊၊ကြည့်၊ မျက်စီ၊ကဲ၊ ရုပ်ရှင်၊ဒီမှာ

There, Swift, Pace, Up, Down, In, Out, Why, How, Who, What, Where, Eh? Uh!

ဒီမှာ၊ သုတ်ကနဲ၊ လှမ်း၊ ထက်၊အောက်တွင်းပြင် ဘာကြောင့်၊ ဘယ်လို၊ လာ၊ ဘယ်မှာ အာ့၊ ဟာ။

Bang! Smack! Wallop, Bing, Bong, Boom! Digest-digests, digest-digest-digests.

ဒိုင်း၊ ဖြန်း၊ နှက်ကွ၊ ဘုန်း၊ ဘုန်းဘုန်း၊ အတိုချုပ်ကို အတိုချုပ်၊ အတိုချုပ်၊

Politics? One column, two sentences, a headline! Then, in mid-air, all vanishes!"

နိုင်ငံရေးလား၊ တစ်ကော်လံ၊ စာနှစ်ကြောင်း၊ ခေါင်းစဉ်တစ်ခု၊ နောက် လေထဲမှာ အကုန်ပျောက်"

In this barren world, Montag learns how difficult it is to resist when

အကျိုးမဲ့တဲ့လောကထဲမှာ 
ဆုပ်ကိုင်စရာဆိုလို့ ဘာမှမရှိတော့တဲ့အခါ ခုခံဖို့ ခက်ခဲပုံကို

there's nothing left to hold on to.

Montag သိလိုက်ရတယ်။

Altogether, Fahrenheit 451 is a portrait of independent thought

ခြုံကြည့်လိုက်ရင် Fahrenheit 451 ဟာ ကွယ်ပျာက်လုဆဲဆဲ ပုဂ္ဂလိက အတွေးရဲ့

on the brink of extinction -

စာပန်းချီတစ်ခုဖြစ်ပြီး

and a parable about a society which is complicit

ကိုယ်တိုင် လောင်ကျွမ်းမှုထဲက 
ကြံရာပါ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအကြောင်း

in its own combustion.

ပုံဆောင်ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ပါ။