Why should you read “Fahrenheit 451”? - Iseult Gillespie

Translator: Sarhand Rasul Reviewer: Daban Q Jaff

“It was a pleasure to burn.

''خۆش دەبێت بسووتێت.

It was a special pleasure to see things eaten,

بینینی شتە خوراوەکان، چێژێکی تایبەت،

to see things blackened and changed.”

بینی شتەکان لەکەدارکراو و گۆڕاون.''

Fahrenheit 451 opens in a blissful blaze - and before long,

فەهرەنایت ٤٥١ بە گڕێکی خرۆشەوە دەست پێدەکات، و پێش دەمێک

we learn what’s going up in flames.

فێردەبین چی ‌هەڵدەچێت لە نێو بڵێسەکاندا.

Ray Bradbury’s novel imagines a world

ڕۆمانەکەی ڕەی برادبێری جیهانێکمان دەهێنێتە بەرچاو

where books are banned from all areas of life -

کە کتێبەکان قەدەغەکراون لە هەموو مەیدانێکی ژیاندا-

and possessing, let alone reading them, is forbidden.

و خوێندنەوەی تاکەکانیش بەهەمان شێوە ڕێگەپێنەدراوە.

The protagonist, Montag, is a fireman responsible for destroying what remains.

قارەمانی ڕۆمانەکە، مۆنتاگ، ئاگرکوژێنەرەوە- بەرپرسە لە لەناوبردنی ئەوەی جێماوە.

But as his pleasure gives way to doubt,

بەڵام خرۆشی ئیشەکەی گومانی لا دروست دەکات،

the story raises critical questions of how to preserve one’s mind in a society

چیرۆکەکە پرسیارگەلێکی گرنگ دەخاتەڕوو کە چۆن هزری تاک بهێڵرێتەوە لە کۆمەڵگەیەکدا

where free will, self-expression, and curiosity are under fire.

کە ویستی ئازد، خۆدەربڕین و مەراق لە ژێر ئاگردان.

In Montag’s world, mass media has a monopoly on information,

لە جیهانی مۆنتاگدا، میدیای گشتی قۆرغکاری زانیارییەکانە،

erasing almost all ability for independent thought.

سڕینەوەی هەموو ئەو توانستانەی کە هەن بۆ بیری سەربەخۆ.

On the subway, ads blast out of the walls.

لە میترۆدا، درووشمەکان گرمەگرمیان دێت لە دیوارەکانەوە.

At home, Montag’s wife Mildred listens to the radio around the clock,

لە ماڵەوە، ژنەکەی مۆنتاگ میڵدرێد شەو و ڕۆژ گوێی بۆ ڕادیۆکە ڕادەگرت،

and three of their parlor walls are plastered with screens.

و سێ لای دیواری ژووری میوانیان بە شاشەکان داپۆشراون.

At work, the smell of kerosene hangs over Montag’s colleagues,

لە ئیشیش، بۆنی نەوتی سپی تەنراوە بەسەر هاوڕێکانی مۆنتاگ،

who smoke and set their mechanical hound after rats to pass the time.

جگەرەکێش بوون و سەگی میکانیکییان بە دووی جرجەکان دەنارد بۆ ئەوەی کاتیان لێبڕوات.

When the alarm sounds they surge out in salamander-shaped vehicles,

کاتێک زەنگەگە لێیدەدا، بە تەوژمێک دەچونە ناو ئامێرە سەمەندەر- ئاسا کەیان،

sometimes to burn whole libraries to the ground.

هەندێکجار هەموو کتێبخانەکەیان دەسووتاند تا خاپوور دەبێتەوە.

But as he sets tomes ablaze day after day like “black butterflies,”

بەڵام هەر کە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ گڕی لێبەردەدان، وەک ''پەپوولە ڕەشەکان''

Montag’s mind occasionally wanders to the contraband that lies hidden in his home.

جار جار هزری مۆنتاگ ئەو شتە قاچاغانەی ماڵەوەی بە بیر دەهاتەوە کە شاردرابوونەوە.

Gradually, he begins to question the basis of his work.

بەرەبەرە، پرسیار دەربارەی سروشتی ئیشەکەی دەکات.

Montag realizes he’s always felt uneasy -

مۆنتاگ بۆی دەردەکەوت کە هەردەم هەستی نارەحەتی هەیە-

but has lacked the descriptive words to express his feelings in a society

بەڵام وشە وەسفکەرەکانی کەم بوو تا هەستی خۆی دەربڕێت لە کۆمەڵگەدا

where even uttering the phrase “once upon a time” can be fatal.

کە تەنانەت دەستەواژەی ''جارێ لە جاران'' دەکرێت کوشندە بێت.

Fahrenheit 451 depicts a world governed

فەهرەنایت ٤٥١ جیهانێک پیشان دەدات کە فەرمانڕەوایی دەکرێت

by surveillance, robotics, and virtual reality-

لەلایەن چاودێری، رۆبۆتی، و جیهانی ئەلکترۆنی-

a vision that proved remarkably prescient, but also spoke to the concerns of the time.

و ئەو ڕوانینەی کە پێشبینیکراوە، بەهەمان شێوە لە گرنگی کات دەدوێت.

The novel was published in 1953, at the height of the Cold War.

ڕۆمانەکە ساڵی ١٩٥٣ بڵاوکرایەوە، لە گەرمەی شەڕی سارددا.

This era kindled widespread paranoia and fear

ئەم سەردەمە ترسناکە دەبێتە هۆی بڵاوبوونەوەی ترس و تۆقین بەفراوانی

throughout Bradbury’s home country of the United States,

بەنێو شوێنی نیشتەجێبوونی برادبێری ئەمریکا،

amplified by the suppression of information and brutal government investigations.

ترسەکە درێژەی هەبوو بەهۆی زانیارییە شاردراوەکان و لێکۆڵینەوە دڕندەکانی حوکمەت.

In particular, this witch hunt mentality

بە دیاریکراوە، ئەم عەقڵیەتە جادووییە

targeted artists and writers who were suspected of Communist sympathies.

ئەو هونەرمەند و نوسەرانەی دەکردە ئامانج کە گومانیان هەبوو هەستی بۆ کۆمەنیزم هەبێت.

Bradbury was alarmed at this cultural crackdown.

برادبێری ترسێنرابوو لەم هەڵمەتە کلتورییە.

He believed it set a dangerous precedent for further censorship,

بڕوای وابوو کە چاودێرییەکانی داهاتووی ترسناکتر دەبن،

and was reminded of the destruction of the Library of Alexandria

و بیری وێرانبوونی کتێبخانەکەی ئالەگزاندريەی کەوتەوە

and the book-burning of Fascist regimes.

و کتێب-سوتانی ڕژێمە فاشیستەکان.

He explored these chilling connections in Fahrenheit 451,

ئەم پەیوەندییە تەزاندنانەی لە ٤٥١ی فەهرەنایت بینیەوە،

titled after the temperature at which paper burns.

کە لەو پلە گەرمییەوە هاتووە کە تێیدا کاغەز دەسووتێت.

The accuracy of that temperature has been called into question,

وردی ئەو پلە گەرمییە، بۆتە جێی پرس،

but that doesn’t diminish the novel’s standing

بەڵام ئەوە لە پایەی ڕۆمانەکە کام ناکاتەوە

as a masterpiece of dystopian fiction.

وەک چیرۆکێکی شاکاری دیستۆپییە.

Dystopian fiction as a genre amplifies troubling features of the world around us

چیرۆکە دیستۆپییەکان وەک چەشنێک کاردەکەن لە بەکێشە کردنی سیما کانی چواردەورمان هەن

and imagines the consequences of taking them to an extreme.

و سەرەنجامەکانیان بە توندی دەهێننە بەرچاویان.

In many dystopian stories,

لە زۆربەی چیرۆکە دیستۆپییەکاندا،

the government imposes constrictions onto unwilling subjects.

حوکمەت تەنگەژەیی دەسەپێنێتە سەر بابەتە نەویستراوەکان.

But in Fahrenheit 451,

بەڵام لە فەهرەنایت ٤٥١ دا،

Montag learns that it was the apathy of the masses

مۆنتاگ بۆی دەردەکەوێت کە ئەوە بێباکی کۆمەڵ بوو

that gave rise to the current regime.

وایکردبوو ڕژێمە نوێیەکە دەسەڵاتی هەبێت.

The government merely capitalized on short attention spans

حوکەمەت تەنها سەرمایەی لە دیقەتە کورت مەوداکاندا بەکاردەهێنا

and the appetite for mindless entertainment,

و ئارەزویەکی زۆر بۆ ڕابوردنە بێ هۆشەکان،

reducing the circulation of ideas to ash.

کەم کردنەوەی جوڵەی بیرۆکەکان بۆ خۆڵەمێش.

As culture disappears, imagination and self-expression follow.

هەر کە کلتۆر دیارنەما، خەیاڵکردن و خۆدەربڕینیش بەدوییدا دێ.

Even the way people talk is short-circuited

تەنانەت شێوازی وتووێژی خەڵکیش لە سوڕێکی کورت مەودا دەبێت

- such as when Montag’s boss Captain Beatty describes the acceleration of mass culture:

بۆ نمونە کاتێک بەرپرسەکەی مۆنتاگ کاپتن بیتی باس لە گۆڕانی کلتۆری کۆمەڵ دەکات

"Speed up the film, Montag, quick. Click? Pic? Look, Eye, Now, Flick, Here,

فیلمەکە خێرابکە، مۆنتاگ، بەپەلە. کرتە؟ بڕوانە، چاو، ئێستا، لەپڕ، لێرە

There, Swift, Pace, Up, Down, In, Out, Why, How, Who, What, Where, Eh? Uh!

لەوێ،گورج،هەنگاو. سەرەوە، خوارەوە، ناوەوە، دەرەوە، بۆچی، چۆن،کێ، چی، لەکوێ، ئێ؟ ئا!

Bang! Smack! Wallop, Bing, Bong, Boom! Digest-digests, digest-digest-digests.

گرمە، لێدان! تێهەڵدان، بینگ، بۆنگ، زرمە! هەرس-هەرس، هەرس-هەرس-هەرس

Politics? One column, two sentences, a headline! Then, in mid-air, all vanishes!"

سیاسەت؟ ستونێک، دوو ڕستە، مانشێت! دواتر، لەهەوادا، هەموو بزردەبن!''

In this barren world, Montag learns how difficult it is to resist when

لەم جیهانە بێبەرەدا، مۆرگان فێربووە چەند زەحمەتە بەگژداچوونەوە، کاتێک

there's nothing left to hold on to.

کە هیچ نەماوە هەڵوێستەی لەسەر وەربگریت.

Altogether, Fahrenheit 451 is a portrait of independent thought

بەجارێک، فەهرەنایت ٤٥١ وینەیەکی بیری سەربەخۆیە

on the brink of extinction -

لەسەر لێواری نەمان-

and a parable about a society which is complicit

و چیرۆكی ڕەوشی کۆمەڵگەیە کە

in its own combustion.

لە بڵێسە و سۆزشی خۆیدایە.