Why should you read “Fahrenheit 451”? - Iseult Gillespie

Аудармашы: Bakytgul Salykhova Редактор: Ainur Akhmetova

“It was a pleasure to burn.

«Жану бір ғанибет еді.

It was a special pleasure to see things eaten,

Жойылған заттарды көру ерекше рахатқа бөлейтін,

to see things blackened and changed.”

заттардың қап-қара болып, өзгергенін көру де».

Fahrenheit 451 opens in a blissful blaze - and before long,

Фаренгейт 451 оқиғасы бақыт жалынымен ашылады және көп ұзамай,

we learn what’s going up in flames.

біз отта не жанатынын білеміз.

Ray Bradbury’s novel imagines a world

Рэй Брэдберидің романы

where books are banned from all areas of life -

кітаптарға тыйым салынған әлемді сипаттайды және

and possessing, let alone reading them, is forbidden.

кітаптың иесі болу былай тұрсын, оларды оқуға да тыйым салынған.

The protagonist, Montag, is a fireman responsible for destroying what remains.

Басты кейіпкер Монтег – өрт сөндіруші, ол қалған нәрсені жоюға жауапты.

But as his pleasure gives way to doubt,

Бірақ ләззаттың орнына күмән туғанда,

the story raises critical questions of how to preserve one’s mind in a society

қоғамда ақыл-ойды қалай сақтау керек деген сыни сұрақтар туындайды

where free will, self-expression, and curiosity are under fire.

мұнда ерік бостандығы, өзін-өзі таныту, және қызығушылыққа орын жоқ.

In Montag’s world, mass media has a monopoly on information,

Монтег әлемінде БАҚ ақпарат монополиясына ие еді,

erasing almost all ability for independent thought.

ол тәуелсіз ойлауға қажет барлық дерлік қабілетті жояды.

On the subway, ads blast out of the walls.

Метрода қабырғаларда жарнама жарқырайды.

At home, Montag’s wife Mildred listens to the radio around the clock,

Үйде Монтегтің әйелі Милдред тәулік бойы радио тыңдайды,

and three of their parlor walls are plastered with screens.

және олардың үш бөлмесінің қабырғаларына ширма ілінген.

At work, the smell of kerosene hangs over Montag’s colleagues,

Жұмыста Монтегтің әріптестері керосиннің иісін сезеді,

who smoke and set their mechanical hound after rats to pass the time.

олар темекі шегетін және егеуқұйрықтарды ұстап уақыт өткізу үшін аңдып жүретін.

When the alarm sounds they surge out in salamander-shaped vehicles,

Дабыл соғылған кезде олар саламандра тәрізді көліктерінде отыратын,

sometimes to burn whole libraries to the ground.

кейде кітапханаларды тұтастай өртеп жіберетін.

But as he sets tomes ablaze day after day like “black butterflies,”

Бірақ «қара көбелектер» күнінен кейін, ол томдарды өртегенде,

Montag’s mind occasionally wanders to the contraband that lies hidden in his home.

Монтегтің ойы анда-санда үйінде жасырылған контрабандаға ауып кетеді.

Gradually, he begins to question the basis of his work.

Бірте-бірте ол жұмысының мәні туралы сұрақ қоя бастайды.

Montag realizes he’s always felt uneasy -

Монтег өзін жайсыз сезінгенін түсінеді,

but has lacked the descriptive words to express his feelings in a society

бірақ қоғамға өз сезімін білдіру үшін сипаттайтын сөздер жетіспейді.

where even uttering the phrase “once upon a time” can be fatal.

«Бір кездері» деген фразаны айтудың өзі өлімге түрткі болуы мүмкін.

Fahrenheit 451 depicts a world governed

Фаренгейт 451 басқарумен жүретін әлемді бейнелейді,

by surveillance, robotics, and virtual reality-

бақылау, роботтар, және виртуалды шындық -

a vision that proved remarkably prescient, but also spoke to the concerns of the time.

болашақты дәл болжаған көрініс пен сол кездегі мәселелерді де жақсы айтқан.

The novel was published in 1953, at the height of the Cold War.

Роман 1953 жылы қырғи-қабақ соғыстың өршіп тұрған кезінде жарық көрді.

This era kindled widespread paranoia and fear

Бұл дәуірде паранойя мен қорқыныш кең тарады,

throughout Bradbury’s home country of the United States,

әсіресе, Брэдберидің елі Америка Құрама Штаттарында

amplified by the suppression of information and brutal government investigations.

ақпаратты басу және үкіметтің қатыгез тергеулері күшейтілді.

In particular, this witch hunt mentality

Атап айтқанда, бақсы-балгерлерді бақылап,

targeted artists and writers who were suspected of Communist sympathies.

суретшілер мен жазушыларды коммунистерге жанашырлық танытты деп күдіктенді.

Bradbury was alarmed at this cultural crackdown.

Брэдбериді бұл мәдени репрессия үрейлендірді.

He believed it set a dangerous precedent for further censorship,

Ол одан әрі цензураның күшеюі, қауіпті деп есептеді,

and was reminded of the destruction of the Library of Alexandria

Александрия кітапханасының жойылуын еске түсірді және фашист

and the book-burning of Fascist regimes.

режимінің кітаптарды өртегенін айтты.

He explored these chilling connections in Fahrenheit 451,

Ол осы салқындықты және Фаренгейт 451 бойынша байланыстарды зерттеді,

titled after the temperature at which paper burns.

яғни 451 температурада қағаз жанатынын ұмытпайық.

The accuracy of that temperature has been called into question,

Бұл температураның дәлдігі күмән тудырды,

but that doesn’t diminish the novel’s standing

бірақ бұл романның мәнін төмендетпейді,

роман антиутопия жауһары екені сөзсіз.

as a masterpiece of dystopian fiction.

Dystopian fiction as a genre amplifies troubling features of the world around us

Антиутопия жанр ретінде қоршаған әлемнің үрейлі ерекшеліктерін кеңейтіп,

and imagines the consequences of taking them to an extreme.

шектен шығатын салдарын елестетеді.

In many dystopian stories,

Көптеген антиутопия шығармаларында,

the government imposes constrictions onto unwilling subjects.

үкімет айтылғанын қаламайтын тақырыптарға шектеу қояды.

But in Fahrenheit 451,

Бірақ Фаренгейт 451 шығармасында,

Montag learns that it was the apathy of the masses

Монтег көпшіліктің немқұрайлығы қазіргі жүйенің пайда болуына

that gave rise to the current regime.

себеп болғанын айтады.

The government merely capitalized on short attention spans

Үкімет зейінді төмендету мен мәнсіз ойын-сауыққа

and the appetite for mindless entertainment,

қызығушылықты арттырып, идеяны жоқ қылу арқылы

reducing the circulation of ideas to ash.

жай ғана пайда көрді.

As culture disappears, imagination and self-expression follow.

Мәдениет жойылған кезде, қиял және өзін-өзі көрсету алға шығады.

Even the way people talk is short-circuited

Тіпті адамдардың сөйлеу мәнері қысқа ұсынылған,

- such as when Montag’s boss Captain Beatty describes the acceleration of mass culture:

мысалы, Монтегтің бастығы капитан Битти бұқара мәдениетінің жылдамдауын сипаттап:

"Speed up the film, Montag, quick. Click? Pic? Look, Eye, Now, Flick, Here,

«Фильмді тездет, Монтег, тез. Басасың ба? Сурет? Қарашы, көз, қазір, міне,

There, Swift, Pace, Up, Down, In, Out, Why, How, Who, What, Where, Eh? Uh!

Былай, жылдам, тез, жоғары, төмен, кіріс, шығыс, неге, қалай, кім, не, қайда, а? Ой!

Bang! Smack! Wallop, Bing, Bong, Boom! Digest-digests, digest-digest-digests.

Тарс ету! Шапалақтау! Бинг, Бонг, Бум! Дайджест, дайджест-дайджест-дайджест.

Politics? One column, two sentences, a headline! Then, in mid-air, all vanishes!"

Саясат? Бір баған, екі сөйлемді тақырып! Сосын ауада бәрі ғайып болады!»

In this barren world, Montag learns how difficult it is to resist when

Бұл мағынасыз дүниеде Монтег қарсы тұру қаншалықты қиын екенін үйренеді,

there's nothing left to hold on to.

әсіресе, сүйенетін ешнәрсе қалмағанда.

Altogether, Fahrenheit 451 is a portrait of independent thought

Жалпы, Фаренгейт 451 — жойылу алдында тұрған

тәуелсіз ойдың портреті

on the brink of extinction -

and a parable about a society which is complicit

және өзінің жойылуына қатысы бар қоғам

in its own combustion.

туралы астарлы әңгіме.