How does your brain respond to pain? - Karen D. Davis

Translator: Jessica Ruby Reviewer: Caroline Cristal

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

Let's say that it would take you ten minutes to solve this puzzle.

ဒီပဟေဠိကို ဖြေရှင်းဖို့ ဆယ်မိနစ်ကြာမယ်လို့ ဆိုရအောင်။

How long would it take

သင့်လက်ထဲမှာ ဓာတ်လိုက်တာတွေ

if you received constant electric shocks to your hands?

အဆက်မပြတ် ရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လောက်ကြာမလဲ။

Longer, right?

ပိုကြာတယ်၊ မဟုတ်လား။

Because the pain would distract you from the task.

နာကျင်မှုက သင့်ကို အလုပ်ကနေ အာရုံပျက်စေလို့ပါ။

Well, maybe not;

ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မှာပေါ့။

it depends on how you handle pain.

ဒါက နာကျင်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ပုံအပေါ် မူတည်တယ်။

Some people are distracted by pain.

တချို့က နာကျင်မှုကြောင့် အာရုံပျက်တယ်။

It takes them longer to complete a task, and they do it less well.

သူတို့ဟာ အလုပ်တစ်ခု ပြီးဖို့ ပိုကြာပြီး ဒါကို သိပ်ကောင်းကောင်း မလုပ်ကြဘူး။

Other people use tasks to distract themselves from pain,

အခြားသူတွေက နာကျင်မှုနေ အာရုံပြောင်းဖို့ အလုပ်တွေကို အသုံးပြုကြပြီး

and those people actually do the task

ဒီလူတွေဟာ မနာကျင်နေတာထက်

faster and better when they're in pain

နာကျင်နေချိန်မှာ၊ အလုပ်ကို တကယ့် ပိုမြန်မြန်

than when they're not.

ပိုကောင်းကောင်း လုပ်တယ်။

Some people can just send their mind wandering

တချို့က နာကျင်မှုကနေ အာရုံပြောင်းဖို့

to distract themselves from pain.

သူတို့ရဲ့စိတ်ကို ပျံ့လွင့်အောင်လုပ်နိုင်တယ်၊

How can different people

လူအမျိုးမျိုးဟာ

be subjected to the exact same painful stimulus

တစ်ထပ်တည်း တူညီတဲ့ နာကျင်စေတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုကို ခံရပေမဲ့၊

and yet experience the pain so differently?

ဘာလို့ နာကျင်မှုကို ခြားနားစွာ တွေ့ကြုံခံစားနိုင်တာလဲ။

And why does this matter?

ဒါက ဘာကြောင့် အရေးပါတာလဲ။

First of all, what is pain?

ပထမဆုံး၊ နာကျင်မှုဆိုတာ ဘာလဲ။

Pain is an unpleasant sensory and emotional experience,

နာကျင်မှုက တကယ့် ဒါမှမဟုတ် ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတဲ့ တစ်ရှူးပျက်စီးမှုနဲ့

associated with actual or potential tissue damage.

ဆက်စပ်တဲ့ မနှစ်မြို့ဖွယ် အာရုံခံစားမှု နဲ့ စိတ်ခံစားမှု အတွေ့အကြုံတစ်ခုပါ။

Pain is something we experience,

နာကျင်မှုက တွေ့ကြုံတွေ့ရတာဆိုတော့

so it's best measured by what you say it is.

ဒါက ဘာဆိုတာလို့ သင်ပြောတာာနဲ့ အကောင်းဆုံး တိုင်းတာတာပါ။

Pain has an intensity;

နာကျင်မှုမှာ ပြင်းအားတစ်ခုရှိတယ်။

you can describe it on a scale

ဒါကို ၀ နာကျင်မှုမရှိတာကနေ ၁၀၊

from zero, no pain, to ten, the most pain imaginable.

စိတ်ကူးလို့ရတဲ့ အနာကျင်ဆုံးအထိ အတိုင်းအတာနဲ့ ဖော်ပြနိုင်တယ်။

But pain also has a character,

ဒါပေမဲ့ နာကျင်မှူမှာ စူးရှတာ၊ ထုံတာ၊

like sharp, dull, burning, or aching.

လောင်တာ၊ ကိုက်တာလို ဝိသေသလက္ခဏာတစ်ခုလည်းရှိတယ်။

What exactly creates these perceptions of pain?

နာကျင်မှု ဒီအမြင်တွေကို ဘာက အတိအကျ ဖန်တီးတာလဲ။

Well, when you get hurt,

အနာတရဖြစ်တဲ့အခါ၊

special tissue damage-sensing nerve cells,

nociceptors လို့ခေါ်တဲ့ အထူး တစ်ရှူး ပျက်စီးမှု-

called nociceptors, fire and send signals

အာရုံခံ အာရုံကြောဆဲလ်တွေ၊ နိုးကြွပြီး အချက်ပြမှုတွေကို

to the spinal cord and then up to the brain.

ကျောရိုး နဗ်ကြောဆီ၊ နောက်တော့ ဦးနှောက်ဆီ ပို့ပေးတယ်။

Processing work gets done by cells called neurons and glia.

စီမံရေး အလုပ်ကို နျူရွန်းတွေနဲ့ ဂလီယာလို့ ခေါ်တဲ့ ဆဲလ်တွေက ပြီးမြောက်စေတယ်။

This is your Grey matter.

ဒါက သင့်ရဲ့ မီးခိုးရောင် ဒြပ်ပါ။

And brain superhighways carry information as electrical impulses

ဦးနှောက် အမြန်လမ်းမတွေက လျှပ်စစ် လှုံ့ဆော် မှုတွေအဖြစ် အချက်အလက်တွေကို တစ်နေရာကနေ

from one area to another.

နောက်တစ်နေရာကို သယ်ဆောင်သွားတယ်။

This is your white matter.

ဒါက သင်ရဲ့ အဖြူရောင် ဒြပ်ပါ။

The superhighway that carries pain information

ကျောရိုးနဗ်ကြောမှ ဦးနှောက်ဆီ နာကျင်မှု အချက်အလက်ကို သယ်ဆောင်တဲ့

from the spinal cord to the brain

အမြန်လမ်းမက နာကျင်မှု အချက်ပြမှုနဲ့

is our sensing pathway

ပတ်သက်ပြီး ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို

that ends in the cortex,

ဆုံးဖြစ်တဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့အပိုင်း၊

a part of the brain that decides what to do

အပြင်လွှာမှာ အဆုံးသတ်တဲ့

with the pain signal.

အာရုံခံ လမ်းကြောင်းပါ။

Another system of interconnected brain cells

salience network လို့ခေါ်တဲ့ ဆက်သွယ်နေတဲ့

called the salience network

ဦးနှောက်ဆဲလ်တွေရဲ့ နောက်စနစ်တစ်ခုက

decides what to pay attention to.

ဘာကို အာရုံစိုက်ရမယ်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်တယ်။

Since pain can have serious consequences,

နာကျင်မှုက ပြင်းထန်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေ ရှိနိုင်တော့

the pain signal immediately activates the salience network.

နာကျင်မှု အချက်ပြမှုက ချက်ချင်းပဲ salience network ကို လှုံ့ဆော်ပေးတယ်။

Now, you're paying attention.

အခု သင်ဟာ အာရုံစိုက်နေတာပါ။

The brain also responds to the pain

ဦးနှောက်က နာကျင်မှုကိုလည်း တုံ့ပြန်ပြီး

and has to cope with these pain signals.

ဒီနာကျင်မှုအချက်ပြတွေကို ကိုင်တွယ်ဖို့လိုတယ်။

So, motor pathways are activated

ဒီတော့၊ ဥပမာ၊ ပူပြင်းတဲ့ မီးဖိုထဲကနေ

to take your hand off a hot stove, for example.

လက်ရုပ်ဖို့ ပိရမစ် လမ်းကြောင်းတွေကို လှုံ့ဆော်တယ်။

But modulation networks are also activated

ဒါပေမဲ့ သင်ဟာ နာကျင်နေတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ်

that deliver endorphins and enkephalins,

ပြင်းထန်တဲ့ လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်နေချိန်မှာ ထုတ်ပေးတဲ့၊

chemicals released when you're in pain or during extreme exercise,

အပြေးသမားရဲ့ မြင့်မားမှုကို ဖန်တီးတဲ့ အင်နိုဖင်းနဲ့ အန်ကီဖလင်တွေ ပေးပို့တဲ့

creating the runner's high.

ချိန်ညှိရေး ကွန်ရက်တွေကိုလည်းလှုံ့ဆော်တယ်။

These chemical systems help regulate and reduce pain.

ဒီဓာတုစနစ်တွေက နာကျင်မှုကို ထိန်းညှိပေးပြီး လျော့နည်းစေတယ်။

All these networks and pathways work together

ဒီကွန်ရက်တွေနဲ့ လမ်းကြောင်းတွေ အားလုံးက နာကျင်မှု

to create your pain experience,

အတွေ့အကြုံကို ဖန်တီးဖို့၊ နောက်ထပ်

to prevent further tissue damage,

တစ်ရှူးပျက်စီးမှုကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့

and help you to cope with pain.

နာကျင်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖို့ အတူ လုပ်တယ်။

This system is similar for everyone,

ဒီစနစ်က လူတိုင်းအတွက် တူညီပေမဲ့၊

but the sensitivity and efficacy of these brain circuits

ဒီဦးနှောက် ပတ်လမ်းတွေရဲ့ အာရုံခံနိုင်မှုနဲ့ ထိရောက်မှုက

determines how much you feel and cope with pain.

နာကျင်မှုကို ဘယ်လောက် ခံစားရပြီး ကိုင်တွယ်တာကို ဆုံးဖြတ်ပေးတာပါ။

This is why some people have greater pain than others

ဒါကြောင့် လူတချို့က တခြားသူတွေထက် နာကျင်မှုပိုများပြီး

and why some develop chronic pain

တချို့ကတော့ ကုသမှုကို မတုံ့ပြန်တဲ့

that does not respond to treatment,

နာတာရှည် နာကျင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပေမဲ့

while others respond well.

တခြားသူတွေက ကောင်းကောင်း တုံ့ပြန်တာပါ။

Variability in pain sensitivities

နာကျင်မှု အာရုံခံစားမှု ပြောင်းလဲတတ်မှုက

is not so different than all kinds of variability

အခြားလှုံ့ဆော်မှုတွေကို တုံ့ပြန်ရာမှာ ပြောင်းလဲတတ်မှု

in responses to other stimuli.

အမျိုးမျိုးနဲ့ သိမကွဲပြားဘူး။

Like how some people love roller coasters,

လူတချို့က ရိုလာ ကိုစတာတွေကို ကြိုက်သလိုပဲ၊

but other people suffer from terrible motion sickness.

တခြားသူတွေကတော့ ဆိုးဝါးတဲ့ ရွေ့လျားမူးဝေမှုကို ခံစားရတယ်။

Why does it matter that there is variability

နာကျင်မှု ဦးနှောက် ပတ်လမ်းတွေထဲက

in our pain brain circuits?

ပြောင်းလဲမှုက ဘာကြောင့် အရေးပါတာလဲ။

Well, there are many treatments for pain,

စနစ်အမျိုးမျိုးကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ နာကျင်မှု

targeting different systems.

အတွက် ကုသမှုတွေ အများကြီးပါ။

For mild pain, non-prescription medications

မပြင်းတဲ့ နာကျင်မှုအတွက် ဆေးညွှန်းမပါတဲ့ ဆေးဝါးတွေက

can act on cells where the pain signals start.

နာကျင်အချက်ပြမှု စတဲ့ ဆဲလ်တွေအပေါ် သက်ရောက်နိုင်တယ်။

Other stronger pain medicines and anesthetics

ပိုပြင်းတဲ့ နာကျင်မှု ဆေးဝါးတွေနဲ့ မေ့ဆေးတွေက

work by reducing the activity in pain-sensing circuits

နာကျင်မှု ခံစားရတဲ့ ပတ်လမ်းတွေထဲက လှုပ်ရှားမှုကို လျော့နည်းစေရင်း၊

or boosting our coping system, or endorphins.

ဒါမှမဟုတ် ဖြေရှင်းရေးစနစ် (သို့) အင်ဒိုဖင်းတွေကို မြှင့်ရင်း လုပ်ဆောင်တယ်။

Some people can cope with pain using methods that involve

တချို့က အာရုံပြောင်းတာ၊ အပန်းဖြေတာ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၊ ယောဂ

distraction, relaxation, meditation, yoga,

ဒါမှမဟုတ် သိမှတ်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူ ကုထုံးလို သင်ကြားပေးလို့ရတဲ့ ဗျူဟာတွေ

or strategies that can be taught, like cognitive behavioral therapy.

ပါဝင်တဲ့ နည်းစနစ်တွေကို အသုံးပြုရင်း နာကျင်မှုကို ဖြေရှင်းနိုင်ကြတယ်။

For some people who suffer from severe chronic pain,

ပြင်းထန်တဲ့ နာတာရှည် နာကျင်မှုကို ခံစားရတဲ့ လူတချို့အတွက်

that is pain that doesn't go away

ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ပျောက်သွားပြီးနောက်

months after their injury should have healed,

ဒီနာကျင်မှုက လအတန်ကြာ မပျောက်သွားဘူး၊

none of the regular treatments work.

ပုံမှန် ကုသမှုတစ်ခုကမှ အလုပ်မဖြစ်ဘူး။

Traditionally, medical science has been about

အစဉ်အလာအရ၊ ဆေးသိပ္ပံပညာက လူနာအများစုကို

testing treatments on large groups

ဘာက ကူညီမယ်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ဖို့

to determine what would help a majority of patients.

အုပ်စု ကြီးတွေအပေါ် ကုသမှုတွေ စမ်းသပ်တာနဲ့ပတ်သက်တာပါ။

But this has usually left out

ဒါပေမဲ့ ဒါက ကုသမှု အကျိုးတွေ

some who didn't benefit from the treatment

ဒါမှမဟုတ် ကြုံရတဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေကို

or experienced side effects.

မခံရတဲ့ လူတချို့ကို ချန်ထားလေ့ရှိတယ်။

Now, new treatments that directly stimulate or block

အခု လူနာ တစ်ဦးချင်းစီနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်ဖို့ နည်းလမ်းတွေနဲ့အတူ၊

certain pain-sensing attention or modulation networks

နာကျင်ခံစားမှု အာရုံစိုက်မှု ဒါမှမဟုတ် ချိန်ညှိရေး ကွန်ရက်တချို့ကို

are being developed,

တိုက်ရိုက် လှုံ့ဆော်

along with ways to tailor them to individual patients,

ဒါမှမဟုတ်တားဆီးတဲ့ ကုသမှုအသစ်တွေကို တီထွင်နေတယ်၊

using tools like magnetic resonance imaging

ဦးနှောက်လမ်းကြောင်းတွေကို မြေပုံဆွဲဖို့ MRI လို

to map brain pathways.

ကိရိယာတွေ သုံးရင်းပါ။

Figuring out how your brain responds to pain

နာကျင်မှုကို ဦးနှောက်က တုံ့ပြန်ပုံကို အဖြေရှာတာက

is the key to finding the best treatment for you.

သင့်အတွက် အကောင်းဆုံး ကုသမှုကို ရှာတွေ့ဖို့ သော့ချက်ပါ။

That's true personalized medicine.

ဒါက စစ်မှန်တဲ့ တစ်ကိုယ်ရေသုံး ဆေးဝါးပါ။