How does your brain respond to pain? - Karen D. Davis

Translator: Jessica Ruby Reviewer: Caroline Cristal

Çeviri: Betül Tanrıkulu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Let's say that it would take you ten minutes to solve this puzzle.

Bu yapbozu bitirmenin 10 dakika süreceğini varsayalım.

How long would it take

Peki elinize sürekli

if you received constant electric shocks to your hands?

elektrik şok uygulansaydı ne kadar sürerdi?

Longer, right?

Daha uzun, değil mi?

Because the pain would distract you from the task.

Çünkü acı dikkatinizi dağıtırdı.

Well, maybe not;

Aslında belki de dağıtmazdı.

it depends on how you handle pain.

Bu sizin acıyla nasıl başa çıktığınıza bağlı.

Some people are distracted by pain.

Acı bazı insanların dikkatini dağıtır.

It takes them longer to complete a task, and they do it less well.

İşlerini daha kötü yaparlar ve daha uzun sürede tamamlarlar.

Other people use tasks to distract themselves from pain,

Bazıları ise kendilerini acıdan uzaklaştırmak için işlerini kullanırlar.

and those people actually do the task

Ve işlerini acı çekerken,

faster and better when they're in pain

acı çekmedikleri zamana göre daha hızlı

than when they're not.

ve daha iyi yaparlar.

Some people can just send their mind wandering

Bazı insanlar dikkatlerini acıdan uzaklaştırmak

to distract themselves from pain.

amacıyla bir şeyler düşünürler.

How can different people

Peki farklı insanlar

be subjected to the exact same painful stimulus

aynı acı verici uyaranlara maruz kalmalarına rağmen

and yet experience the pain so differently?

nasıl acıyı çok farklı şekillerde deneyimliyorlar?

And why does this matter?

Ve bu neden önemli?

First of all, what is pain?

Her şeyden önce, acı ne demek?

Pain is an unpleasant sensory and emotional experience,

Acı, mevcut veya potansiyel doku hasarıyla ilişkilendirilen,

associated with actual or potential tissue damage.

duyusal ve duygusal nahoş bir deneyimdir.

Pain is something we experience,

Acı tecrübe edildiği için

so it's best measured by what you say it is.

en iyi ölçüm şekli yaşayan kişinin söyledikleridir.

Pain has an intensity;

Acının bir yoğunluğu vardır.

you can describe it on a scale

Acıyı, en hafiften en şiddetliye

from zero, no pain, to ten, the most pain imaginable.

doğru giden, 0'dan 10'a bir ölçek ile gösterebiliriz.

But pain also has a character,

Ama acının aynı zamanda bir karakteri vardır;

like sharp, dull, burning, or aching.

keskin, hafif, yakıcı ve ağrılı gibi.

What exactly creates these perceptions of pain?

Bu farklı acı algılarını oluşturan şey nedir?

Well, when you get hurt,

İncindiğiniz zaman,

special tissue damage-sensing nerve cells,

nosiseptör de denilen,

called nociceptors, fire and send signals

hasarı algılayan özel doku sinir hücreleri

to the spinal cord and then up to the brain.

yanar ve omuriliğe ve sonra da beyne sinyal gönderir.

Processing work gets done by cells called neurons and glia.

Nöron ve glia denen hücreler bilgiyi işlerler.

This is your Grey matter.

Bu gri maddedir.

And brain superhighways carry information as electrical impulses

Beyin çok hızlı bir şekilde bilgiyi elektriksel vurular olarak

from one area to another.

bir yerden diğerine gönderir.

This is your white matter.

Bu da beyaz maddedir.

The superhighway that carries pain information

Acı bilgisini çok hızlı bir şekilde

from the spinal cord to the brain

omurilikten beyne ileten

is our sensing pathway

duyularımızdır.

that ends in the cortex,

Bu yolculuk, beynin acı sinyaliyle

a part of the brain that decides what to do

ne yapacağına karar veren parçası olan

with the pain signal.

kortekste biter.

Another system of interconnected brain cells

Birbirine bağlı beyin hücrelerinden oluşan

called the salience network

diğer bir sistem olan "dikkat ağı"

decides what to pay attention to.

neye dikkat edileceğine karar verir.

Since pain can have serious consequences,

Acı, ciddi sonuçlara sebep olabileceği için

the pain signal immediately activates the salience network.

acı sinyali, dikkat ağını hemen aktifleştirir.

Now, you're paying attention.

Bu da dikkatinizi acıya çeker.

The brain also responds to the pain

Beynin de acıya cevap vermesi

and has to cope with these pain signals.

ve acı sinyalleriyle başa çıkması gerekir.

So, motor pathways are activated

Örneğin, bu hızlı sinyaller sayesinde

to take your hand off a hot stove, for example.

elinizi sıcak fırının üzerinden çekersiniz.

But modulation networks are also activated

Ama aynı zamanda düzenleme ağları da aktifleşir.

that deliver endorphins and enkephalins,

Bu da endorfin ve enkefalin salgılanmasına neden olur.

chemicals released when you're in pain or during extreme exercise,

Bu kimyasallar acı çektiğinizde ya da spor yaptığınızda salgılanır

creating the runner's high.

ve coşku duymanızı sağlar.

These chemical systems help regulate and reduce pain.

Böylece acı düzenlenir ve azalır.

All these networks and pathways work together

Tüm bu ağlar birlikte çalışarak

to create your pain experience,

acı deneyiminizi oluşturur,

to prevent further tissue damage,

daha fazla doku hasarını engeller,

and help you to cope with pain.

ve acının üstesinden gelmenizi sağlar.

This system is similar for everyone,

Bu sistem herkes için aynıdır.

but the sensitivity and efficacy of these brain circuits

Fakat, duyduğunuz acının şiddetini ve acının üstesinden gelme

determines how much you feel and cope with pain.

şeklinizi, beyin aktivitelerinin hassaslığı ve etkinliği belirler.

This is why some people have greater pain than others

Bu nedenle bazı insanlar diğerlerinden daha çok acı duyar

and why some develop chronic pain

ve bazı insanlar tedaviye cevap vermeyip

that does not respond to treatment,

kronik olarak acı çeker,

while others respond well.

fakat diğerleri tedaviye cevap verir.

Variability in pain sensitivities

Acı duyarlılığındaki çeşitlilik

is not so different than all kinds of variability

diğer uyarıcılara verilen cevapların çeşitliliğinden

in responses to other stimuli.

pek farklı değildir.

Like how some people love roller coasters,

Örneğin bazı insanlar hız trenlerini sever,

but other people suffer from terrible motion sickness.

ama diğerleri korkunç bir mide bulantısı çeker.

Why does it matter that there is variability

Acı çekme şeklimizdeki bu çeşitlilik

in our pain brain circuits?

neden önemlidir?

Well, there are many treatments for pain,

Çünkü acıyı tedavi ederken kullanılan

targeting different systems.

farklı sistemler vardır.

For mild pain, non-prescription medications

Hafif acı için, reçetesiz ilaçlar

can act on cells where the pain signals start.

acı sinyallerinin başladığı hücrelere etki edebilir.

Other stronger pain medicines and anesthetics

Daha güçlü acı için kullanılan ilaç ve anestetikler

work by reducing the activity in pain-sensing circuits

acıyı hisseden bölgelerdeki aktiviteyi azaltarak

or boosting our coping system, or endorphins.

ya da endorfin seviyesini arttırarak çalışır.

Some people can cope with pain using methods that involve

Bazı insanlar acıyla başa çıkabilmek için

distraction, relaxation, meditation, yoga,

dikkat dağıtma, gevşeme, meditasyon, yoga veya

or strategies that can be taught, like cognitive behavioral therapy.

bilişsel davranışçı terapi gibi öğrenilebilen stratejilerden yararlanır.

For some people who suffer from severe chronic pain,

Kronik olarak şiddetli çeken acı çeken insanlar

that is pain that doesn't go away

iyileşmeleri gereken zamandan

months after their injury should have healed,

aylar sonra bile acı çekmeye devam ederler

none of the regular treatments work.

ve normal tedavi yöntemleri işe yaramaz.

Traditionally, medical science has been about

Geleneksel olarak tıpta tedavi yöntemleri

testing treatments on large groups

büyük gruplarda test edilir

to determine what would help a majority of patients.

ve çoğu kişide hangi yöntemin etkili olduğuna karar verilir.

But this has usually left out

Ama buna genellikle

some who didn't benefit from the treatment

tedaviden sonuç alamayan ve yan etki gören

or experienced side effects.

insanlar dâhil değildir.

Now, new treatments that directly stimulate or block

Artık, acıyı hisseden belirli noktaları

certain pain-sensing attention or modulation networks

ve düzenleme ağlarını uyaran ya da durduran

are being developed,

yeni tedaviler geliştiriliyor

along with ways to tailor them to individual patients,

ve hastalara tek tek uygulanması için

using tools like magnetic resonance imaging

manyetik rezonans görünteleme gibi araçlarla

to map brain pathways.

beyin haritası çıkarılıyor.

Figuring out how your brain responds to pain

Beyninizin acıya nasıl tepki verdiğini anlamak

is the key to finding the best treatment for you.

sizin için en iyi tedavi yöntemini bulmanın anahtarıdır.

That's true personalized medicine.

İşte bu kişiselleştirilmiş tıptır.