How does your brain respond to pain? - Karen D. Davis

Não bộ phản ứng như thế nào với cơn đau? - Karen D. Davis

Translator: Jessica Ruby Reviewer: Caroline Cristal

Translator: Huy Nguyễn Reviewer: Nhu PHAM

Let's say that it would take you ten minutes to solve this puzzle.

Giả sử bạn sẽ mất

mười phút để hoàn thành bức tranh ghép này.

How long would it take

Nhưng sẽ mất bao lâu

if you received constant electric shocks to your hands?

nếu bạn bị gí điện vào tay liên tục trong suốt quá trình đó?

Longer, right?

Lâu hơn, đúng không?

Because the pain would distract you from the task.

Bởi khi đau, bạn sẽ mất tập trung

Well, maybe not;

Ồ, chưa chắc

it depends on how you handle pain.

Còn tùy vào việc bạn giỏi chịu đau đến đâu.

Some people are distracted by pain.

Có người bị phân tâm khi đau đớn.

It takes them longer to complete a task, and they do it less well.

Họ mất nhiều thời gian hơn

và chất lượng cũng kém hơn

Other people use tasks to distract themselves from pain,

Có người lại sử dụng chính công việc để quên đi cơn đau

and those people actually do the task

những người này thường hoàn thành công việc

faster and better when they're in pain

nhanh hơn và tốt hơn khi ở trạng thái đau

than when they're not.

so với khi bình thường

Some people can just send their mind wandering

những người khác thả lỏng đầu óc

to distract themselves from pain.

để quên đi nỗi đau.

How can different people

Cùng trải qua

be subjected to the exact same painful stimulus

những kích thích đau như nhau

and yet experience the pain so differently?

nhưng trải nghiệm đau đớn mỗi người mỗi khác, tại sao vậy?

And why does this matter?

Tại sao điều này lại quan trọng?

First of all, what is pain?

Trước tiên, đau là gì?

Pain is an unpleasant sensory and emotional experience,

Đau là cảm giác khó chịu về thể xác và tinh thần

associated with actual or potential tissue damage.

xảy ra khi một mô bị phá hủy hoặc có nguy cơ bị hư hại.

Pain is something we experience,

Là một trải nghiệm,

so it's best measured by what you say it is.

đau được đo lường qua lời nói của chúng ta.

Pain has an intensity;

Đau có các cường độ

you can describe it on a scale

có thể được mô tả theo cấp bậc

from zero, no pain, to ten, the most pain imaginable.

từ 0, không cảm giác gì đến 10, khi đau đớn khủng khiếp nhất.

But pain also has a character,

Mỗi cơn đau cũng mang các đặc tính riêng

like sharp, dull, burning, or aching.

như nhói, tê, bỏng, nhức.

What exactly creates these perceptions of pain?

Điều gì thực sự tạo nên những cảm nhận khác nhau này?

Khi bị tổn thương,

Well, when you get hurt,

special tissue damage-sensing nerve cells,

các tế bào thần kinh đặc biệt chuyên cảm biến hư hại mô

called nociceptors, fire and send signals

gọi là thụ cảm thể nhận cảm đau (nociceptor)

to the spinal cord and then up to the brain.

truyền tín hiệu tới cột sống và ngược lên não.

Processing work gets done by cells called neurons and glia.

Quá trình đó hoàn tất

nhờ nơ-ron thần kinh và tế bào thần kinh đệm

This is your Grey matter.

Đây là chất xám.

And brain superhighways carry information as electrical impulses

con đường cao tốc có nhiệm vụ vận chuyển thông tin

dưới dạng xung điện từ

from one area to another.

từ vùng nọ sang vùng kia

This is your white matter.

Đây là chất trắng

The superhighway that carries pain information

tín hiệu thông tin về sự đau được truyền dẫn

from the spinal cord to the brain

từ cột sống đến não

is our sensing pathway

qua hệ thống "đường thụ cảm"

that ends in the cortex,

kết thúc ở vỏ não,

a part of the brain that decides what to do

nơi sẽ quyết định phản ứng thế nào

with the pain signal.

với tín hiệu đau.

Another system of interconnected brain cells

Một cơ hệ thống liên kết tế bào não khác

called the salience network

được gọi là "mạng lưới điểm nổi"

decides what to pay attention to.

sẽ xác định những tín hiệu cần chú ý.

Since pain can have serious consequences,

Khi cơn đau gây ra tác động nghiêm trọng,

the pain signal immediately activates the salience network.

tín hiệu đau ngay lập tức kích hoạt mạng lưới.

Bây giờ thì bạn đã chú ý rồi đấy !

Now, you're paying attention.

The brain also responds to the pain

Bản thân não bộ cũng phản ứng

and has to cope with these pain signals.

và giải quyết các tín hiệu từ cơn đau.

So, motor pathways are activated

Ví dụ như việc kích hoạt cơ vận động

to take your hand off a hot stove, for example.

để nhấc tay bạn ra khỏi lò nóng.

But modulation networks are also activated

Cơ chế điều tiết cũng đồng thời được kích hoạt

that deliver endorphins and enkephalins,

vận chuyển endorphins và enkephalins,

giải phóng các hóa chất này khi bạn bị đau,

chemicals released when you're in pain or during extreme exercise,

khi luyện tập cao độ

creating the runner's high.

hay khi chạy tốc độ cao.

These chemical systems help regulate and reduce pain.

Những hệ thống trên giúp ta kiểm soát và giảm thiếu đau đớn

Chúng vận hành đồng bộ và thống nhất

All these networks and pathways work together

to create your pain experience,

tạo ra trải nghiệm về sự đau,

to prevent further tissue damage,

ngăn các mô bị phá hủy thêm

and help you to cope with pain.

và giúp bạn đối phó với nỗi đau.

This system is similar for everyone,

Hệ thống này là như nhau với tất cả mọi người

but the sensitivity and efficacy of these brain circuits

nhưng sự nhạy cảm của các mạch máu não

determines how much you feel and cope with pain.

sẽ quyết định việc bạn cảm nhận và chống đỡ cơn đau như thế nào.

This is why some people have greater pain than others

Đây là lý do mà một số người cảm thấy đau hơn người khác

and why some develop chronic pain

hoặc xuất hiện những cơn đau mãn tính không điều trị được.

that does not respond to treatment,

trong khi những người khác lại phục hồi rất tốt.

while others respond well.

Variability in pain sensitivities

Phản xạ của người đối với cơn đau

is not so different than all kinds of variability

cũng tương tự như phản xạ

in responses to other stimuli.

trước những kích thích khác.

Like how some people love roller coasters,

Giống như một số người yêu thích trò tàu lượn

but other people suffer from terrible motion sickness.

trong khi những người khác lại phát ốm với nó.

Why does it matter that there is variability

Tại sao sự đa dạng trong cảm nhận cơn đau

in our pain brain circuits?

lại quan trọng đến vậy?

Well, there are many treatments for pain,

Nhiều phương pháp điều trị được đưa ra

targeting different systems.

dựa vào những mục đích khác nhau.

For mild pain, non-prescription medications

Đối với cơn đau nhẹ, những loại thuốc thông thường

can act on cells where the pain signals start.

sẽ xoa dịu tế bào phát ra tín hiệu đau,

Other stronger pain medicines and anesthetics

Thuốc mạnh hơn và thuốc gây tê được sử dụng

work by reducing the activity in pain-sensing circuits

với mục đích hạn chế hoạt động của các cơ quan cảm nhận đau,

or boosting our coping system, or endorphins.

tăng cường hệ miễn dịch, hay tăng cường endorphins.

Một số người

Some people can cope with pain using methods that involve

sử dụng các phương pháp

distraction, relaxation, meditation, yoga,

như đánh lạc hướng, thư giãn, thiền, yoga

or strategies that can be taught, like cognitive behavioral therapy.

hay thông qua luyện tập

như trị liệu về nhận thức.

Với một số người bị đau mãn tính,

For some people who suffer from severe chronic pain,

that is pain that doesn't go away

cơn đau vẫn không mất đi

months after their injury should have healed,

hàng tháng sau khi vết thương đã lành,

none of the regular treatments work.

không cách điều trị nào có thể can thiệp.

Traditionally, medical science has been about

Y học truyền thống sử dụng phương pháp

testing treatments on large groups

thử nghiệm trên một mẫu lớn

to determine what would help a majority of patients.

từ đó, tìm ra cách điều trị cho phần lớn bệnh nhân.

But this has usually left out

Nhưng phương pháp này bỏ qua

some who didn't benefit from the treatment

phần thiểu số không được chữa khỏi

or experienced side effects.

hoặc chịu tác dụng phụ không mong muốn

Now, new treatments that directly stimulate or block

Ngày nay, người ta phát triển phương pháp điều trị mới

certain pain-sensing attention or modulation networks

có khả năng kích thích hoặc ngăn chặn mạng lưới cảm nhận và điều tiết

are being developed,

along with ways to tailor them to individual patients,

cùng với cách chữa trị riêng biệt cho từng bệnh nhân

using tools like magnetic resonance imaging

ứng dụng công nghệ như chụp cộng hưởng từ

to map brain pathways.

để xác định bản đồ não.

Hiểu cách mà bộ não phản ứng với cơn đau

Figuring out how your brain responds to pain

is the key to finding the best treatment for you.

chính là chìa khóa tìm ra phương pháp chữa trị tốt nhất.

That's true personalized medicine.

Đó là liểu thuốc hữu hiệu dành cho mỗi người.