What is love? - Brad Troeger

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

What is love?

အချစ်ဆိုတာ ဘာလဲ။

Seriously, though, what is it?

အတည်ပြောတာပါ၊ ဒါက ဘာလဲ။

What is love?

အချစ်ဆိုတာ ဘာလဲ။

A verb?

ကြိယာတစ်ခုလား။

A noun?

A universal truth?

နာမ်တစ်ခုလား။

အကြွင်းမဲ့ အမှန်တရားလား။

An ideal?

စံနမူနာတစ်ခုလား။

A common thread of all religions?

ဘာသာတရားအားလုံးရဲ့ ဘုံ ချည်မျှင်တစ်ခုလား။

A cult?

အစွဲအလမ်းတစ်ခုလား။

A neurological phenomenon?

အာရုံကြောဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုလား။

There's no shortage of answers.

အဖြေတွေက ကုန်သွားသည်မရှိပါ။

Some are all-encompassing.

တချို့တလေက အလုံးစုံ ခြုံငုံမိတယ်။

It conquers all.

အားလုံးကို နိုင်တယ််

It's all you need.

သင်လိုတာ အားလုံးပါ

It's all there is.

အားလုံးဟာ အဲဒီမှာ ရှိနေတယ်။

These are all comparisons, though,

အားလုံးက နှိုင်းယှဉ်ချက်တွေဆိုပေမဲ့

ways of defining it by contrast,

ဒါကို အနက်ဖွင့်တဲ့ နည်းလမ်းတွေမှာ မတူတာကတော့

by saying it's more important

ဒါက အြခားအရာ အားလုံးထက်

than all other things,

ပိုပြီး အရေးပါတယ်လို့ ဆိုခြင်းပါ။

but is it?

ဒါပေမဲ့ ဒါဟုတ်ရဲ့လား။

Sure, love matters more

သေချာတယ်၊ အချစ်က သင့်ရဲ့ သာမန်

than your standard turkey sandwich,

ကြက်ဆင် ပေါင်မုန့်ထက် ပိုအရေးပါပေမဲ့

but does it matter more than shelter?

ဒါက အရိပ်အာဝါသထက် ပိုအရေးပါသလား။

Or sanity?

(သို့) ဆင်ခြင်တုံတရားလား

Or an exceptional turkey sandwich?

(သို့) ထူးခြားတဲ့ ကြက်ဆင် ပေါင်မုန့်လား။

No matter your answer,

သင့်အဖြေ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်

you're just ranking it,

သင်ဟာ ဒါကို အဆင့်သတ်မှတ်နေတာ

not defining it.

အနက်ဖွင့်နေတာ မဟုတ်ဘူး။

Another challenge to defining love

အချစ်အနက်ဖွင့်ဖို့ နောက်ထပ်

is we often try to do so

စိန်ခေါ်မှုက ချစ်နေတုန်း (သို့)

while falling into it

ချစ်စိတ်ပြယ်စဉ်မှာ ဒီလို

or out of it.

မကြာခဏ ကြိုးစားတာပါ။

Would you trust someone who just won the lottery

ခုတင် ထီပေါက်တဲ့ လူတစ်ယောက်က ငွေကြေး အယူအဆကို

to accurately define the concept of currency?

တိကျစွာ အနက်ဖွင့်တာကို သင် ယုံကြည်မှာလား။

Or, I don't know, ask a guy to define bears

(သို့) ကျုပ် မသိဘူး၊ လူတစ်ယောက်ကို သူ ဝက်ဝံတွေကို ရှောင်နေတုန်း

while he's fending them off?

ဝက်ဝံတွေကို အနက်ဖွင့်ခိုင်းပါလား။

Or is romance not like winning the lottery?

(သို့) ချစ်ဇာတ်လမ်းဟာ ထီပေါက်တာမျိုးလား။

Are break ups not like bear attacks?

အကွဲအပြဲတွေက ဝက်ဝံ တိုက်ခိုက်တာတွေလို မဟုတ်ဘူးလား။

Bad comparisons?

ဆိုးတဲ့ အနှိုင်းတွေလား

That's my point.

ဒါ ကျွန်တော့ အမြင်ပါ။

I'm not thinking right

တွေးနေတာ မမှန်တာက

because I'm in love,

ကျွန်တော်က ချစ်မိနေလိူ့ပါ။

so ha!

ဒီတော့ကား

Taking a step back,

တစ်လှမ်း ပြန်ဆုတ်ပါ

or taking a cold shower,

(သို့) ရေအေးအေး ချိုးနေလိုက်ပါ။

whatever,

love is potentially the most intensely thought about thing

ဘာဖြစ်ဖြစ်

အချစ်ဟာ လူ့သမိုင်းအားလုံးမှာ အပြင်းပြဆုံး

in all of human history.

တွေးမိတဲ့ အရာဖြစ်နိုင်တယ်။

And despite centuries upon centuries of obsession,

စွဲလမ်းမှုရဲ့ ရာစုနှစ်တွေ အဆက်ဆက်ဆိုပေမဲ့

it still overwhelms us.

ကျွန်ုပ်တို့ကို လွှမ်းမိုးတုန်းပါ။

Some say it's a feeling,

တချို့က ဒါဟာ ခံစားမှုတစ်ခု၊

a magical emotion,

မှော်ဆန်တဲ့ စိတ်ခံစားမှုတစ်ခု၊

a feeling for someone like you've never felt before.

လူတစ်ယောက်အတွက် သင်တစ်ခါမှ မခံစားခဲ့ဖူးတာမျိုးလို့ဆိုတယ်။

But feelings are fluid,

ဒါပေမဲ့ ခံစားချက်တွေက ပြောင်းနိုင်တယ်

not very concrete foundation for a definition.

အဓိပ္ပာယ်တစ်ခုအတွက် သိပ်မခိုင်မာတဲ့ အခြေခံပါ။

Sometimes you hate the person you love.

တစ်ခါတစ်လေ ကိုယ်ချစ်တဲ့သူကို မုန်းတယ်။

Plus, come on, you've felt feelings like it before,

နောက်ပြီး အရင်ကလို ခံစာချက်တွေ ခံစားရတယ်၊

sort of in miniature.

အသေးစားပုံစံမျိုးပေါ့။

Your relationships with your family

သင့်မိသားစုနဲ့ သင့်ဆက်ဆံရေးတွေက

shape your relationships with partners.

ကြင်ဖော်တွေနဲ့ဆက်ဆံရေးတွေကို ပုံဖော်တယ်။

And your love for your partner

သင့်ကြင်ဖော်အတွက် သင့်အချစ်က

may be in its own dynamic relationship,

သင့်မိဘတွေ၊ မောင်နှတွေရဲ့ အချစ်နဲ့ဆိုရင်

healthy or totally weird,

၎င်းကိုယ်ပိုင် တက်ကြွတဲ့ ဆက်ဆံရေး၊

with the love of your parents and siblings.

ကောင်းမွန်(သို့) လုံးဝ ကြောင်တဲ့ ဖြစ်လောက်တယ်။

Love is also a set of behaviors

အချစ်ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ ခံစားချက်နဲ့

we associate with the feeling:

ဆက်စပ်တဲ့ အပြူအမူ အစုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

Holding hands,

လက်တွေ ဆုပ်ကိုင်ခြင်း၊

kissing,

နမ်းခြင်း၊

hugging,

ပွေ့ဖက်ခြင်း၊

public displays of affection,

ချစ်ခင်မှုရဲ့ လူပုံအလယ် ပြသမှုတွေ၊

dating,

ချိန်းတွေ့ခြင်း၊

marriage,

လက်ထပ်ခြင်း၊

having kids,

ကလေးမွေးခြင်း၊

or just sex.

(သို့) လိင်ကိစ္စသက်သက်ပါ။

But these loving actions can be subjective

ဒါပေမဲ့ ဒီချစ်ခြင်းလုပ်ရပ်တွေဟာ ဘက်လိုက်တာ

or culturally relative.

(သို့) ယဉ်ကျေးမှုအရ ဆက်စပ်နိုင်တယ်။

You may love or be someone who can't have kids

သင်ဟာ ချစ်နိုင်တယ်(သို့) ကလေးမရနိုင်သူ

or doesn't want to,

(သို့) မလိုချင်တဲ့သူ၊

who believes in marriage but also in divorce,

လက်ထပ်တာသာမက ကွာရှင်းတာကိုပါယုံကြည်သူ၊

who's from a culture where people don't really date

ချိန်းတွေ့တာကို ကျွန်ုပ်တို့ တွေးပုံမျိုး

the way we think of dating,

တကယ် မချိန်းတွေ့တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုမှ

or who just doesn't want to make out on the bus.

(သို့) ဘတ်စ်ပေါ်မှာ လိင်ကိစ္စ မလုပ်ချင်သူ ဖြစ်လောက်တယ်။

But if love is a thing that we can define,

ဒါပေမဲ့ အချစ်ဟာ အနက်ဖွင့်နိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုဆိုရင်

then how can it mean opposite things

ဒါက အတော်များများအတွက် ဆန့်ကျင်ဘက်

for so many people?

အရာတွေကို ဘယ်လိုအနက်ပေးနိုင်လဲ။

So, maybe love's just all in your head,

အချစ်က ခေါင်းမှာရှိတာ အကုန်ဖြစ်နိင်တယ်။

a personal mystery winding through your neural pathways

သင့်အာရုံကြော လမ်းကြောင်းတွေကနေ ကွေ့ပတ်သွားနေပြီး

and lighting up pleasing, natural rewards

အာရုံကြောစနစ်မှာ ကျေနပ်စရာ သဘာဝ ဆုတွေ လင်းပေးတဲ့

in your nervous system.

ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အံ့ဖွယ်တစ်ခုပါ။

Perhaps these rewards are addictive.

ဖြစ်နိုင်တာက ဒီဆုလာဒ်တွေက စွဲတတ်တယ်။

Perhaps love is a temporary

အချစ်ဟာ တစ်လူတစ်ယောက်အတွက်

or permanent addiction to a person,

ယာယီ(သို့) အမြဲတမ်း အစွဲတစ်ခုဖြစ်လောက်တယ်။

just like a person can be addicted to a drug.

လူတစ်ယောက် ဆေးစွဲနေတာမျိုးပေါ့။

I don't mean to be edgy

ခေတ် သီချင်းတချို့လို

like some pop song.

တုန်လှုပ်ဖို့ မဟုတ်ဘူး

Evidence shows that chemicals in your brain

အခြားသူတစ်ယောက်ရဲ့ လှုံ့ဆော်မှုခံရတဲ့

stimulated by another person

ဦးနှောက်ထဲက ဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ

can make you develop a habit for that person.

ဒီလူအတွက် အကျင့်တစ်ခုဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်တာ သက်သေရှိတယ်။

The person comes to satisfy

ဒီလူဟာ ဇီဝကမ္မဆန္ဒတစ်ခုကို

a physiological craving,

ဖြည့်ဆည်းပြီး

and you want more.

ပိုလိုချင်လာတယ်။

But then sometimes,

ဒီနောက်မှာ တစ်ခါတစ်ရံ

slowly or suddenly,

နှေးနှေး(သို့) ရုတ်တရက်ကြီး

you don't.

အာသာမပြေတော့ဘူး။

You've fallen out of love,

ချစ်စိတ်ကုန်သွားပြီး

become unaddicted,

ကာလအတော်ကြာ မစွဲတော့ဘူး

for a spell.

ဖြစ်လာတယ်။

What happened?

ဘာဖြစ်သွားတာလဲ။

Does one develop a tolerance or hit a limit?

ခံနိုင်ရည်တိုးတာ (သို့) အကန့်အသတ် တစ်ခုကိုရောက်တာလား။

Why do some lovers stay addicted

ဘာလို့တချို့ချစ်သူတွေ တစ်ယောက်ကို

to each other their entire lives?

တစ်ယောက် တစ်သက်လုံးဆက်လက်စွဲလမ်းတာလဲ။

Perhaps to create new lives,

ဖြစ်နိုင်တာက ဘဝသစ်တွေ ဖန်တီးဖို့

to proliferate their species?

မျိုးစိတ်တွေ ပွားဖို့လား။

Maybe love is just human DNA's optimal method

အချစ်ဟာ ကိုယ်ပိုင်ပုံတူဖြစ်ပေါ်ရေးအတွက် လူသား DNA ရဲ့

for bringing about its own replication.

အသင့်မြတ်ဆုံး နည်းလမ်းဖြစ်လောက်တယ်။

There are evolutionary arguments

လူမိတ်လိုက်ပုံတိုင်းနဲ့ဆိုင်တဲ့

regarding every human mating behavior,

ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ငြင်းခုံမှုတွေရှိတယ်။

from how we display ourselves to potential mates,

ကြင်ဖော်လောင်းတွေကို ကိုယ်တိုင် ပြသပုံကနေ

to how we treat each other in relationships,

ဆက်ဆံရေးတွေမှာ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ဆက်ဆံပုံ၊

to how we raise kids.

ကလေးတွေကို ပျိုးထောင်ပုံအထိပါ။

Thus, some argue that the feeling

ဒီနည်းနဲ့ သင့်စိတ်ထဲမှာ ခံစားရတယ် ထင်တဲ့

you think you feel in your soul

ခံစားချက်ဟာ မျိုးစိတ်တွေ ဆက်ဖန်တီးဖို့

is just biology's way to make you continue our species.

ဇီဝ နည်းလမ်းသက်သက်လို့ တချို့က စောဒကတက်တယ်။

Nature has selected you

ခပ်မိုက်မိုက်တွေကို ကြိုက်ဖို့

to have crushes on hotties,

သဘာဝတရားက သင့်ကို ရွေးချယ်တယ်။

just like it makes monkeys

ခပ်မိုက်မိုက်မျောက်တွေကို

have crushes on hot monkeys,

မျောက်တွေ ကြိုက်အောင်လုပ်သလိုပါ။

and biology marches on.

ဇီဝဗေဒက ဆက်ချီတက်တယ်။

But is that all love is?

ဒါပေမဲ့ အချစ်ဆိုတာ ဒါတွေပဲလား။

Or, perhaps worse, is it just a construct,

သို့) ပိုဆိုးလောက်တာတစ်ခု၊ ဖွဲ့တည်မှုတစ်ခု သက်သက်၊

some fake concept we all convince each other

ရည်ရွယ်ချက်ရဲ့ အယောင်ဆောင် သဘောတစ်ခုနဲ့ ညီအောင်

to try to live up to

ကြိုးစားဖို့ အချင်းချင်း

for a fake sense of purpose?

ယုံကြည်စေတဲ့ အယူအဆအတုအလား

Maybe it is a construct,

ဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခုဆိုပေမဲ့

but let's be more precise

ဖွဲတည်မှုတစ်ခုက ဘာဆိုတာကို

about what a construct is

ပိုအနုစိတ်လိုက်ရအောင်။

because love is constructed from reality:

အကြောင်းက အချစ်ဟာ လက်တွေ့ဘဝကနေ တည်ဆောက်လို့ပါ။

Our experiences,

အတွေ့အကြုံတွေ၊

feelings,

ခံစားချက်တွေ၊

brain chemistry,

ဦးနှောက် ဓာတုဗေဒ၊

cultural expectations,

ယဉ်ကျေးမှု မျှော်လင့်ချက်တွေ

our lives.

ကျွန်ုပ်တို့ ဘဝတွေပါ။

And this edifice can be viewed

ဒီဗိမာန်ကို မရေတွက်နိုင်တဲ့

through countless dimensions:

ရှုထောင့်တွေကနေ မြင်နိုင်တယ်

scientific,

သိပ္ပံဆိုင်ရာ၊

emotional,

ခံစားမှုဆိုင်ရာ၊

historical,

သမိုင်းဆိုင်ရာ

spiritual,

စိတိပိုင်းဆိုင်ရာ၊

legal,

or just personal.

ဥပဒေဆိုင်ရာ၊

(သို့) ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာကနေပါ။

If no two people are the same,

လူနှစ်ဦးဟာ မတူဘူးဆိုရင်

no two people's love is the same either.

လူနှစ်ဦးရဲ့အချစ်ဟာလည်း မတူပါဘူး။

So, in every loving relationship,

ဒီတော့ ချစ် သံယောဇဉ်တိုင်းမှာ

there's a lot to talk about

ပြောစရာတွေ အများကြီးရှိပြီး

and partners should be open to that,

ကြင်ဖက်တွေဟာ ပွင့်လင်းသင့်တယ်

or the relationship probably won't last.

မဟုတ်ရင် သံယောဇဉ်က မတည်တံ့နိုင်လောက်တာပါ။

Love is always up for discussion

အချစ်ဟာ အမြဲ ဆွေးနွေးဖို့နဲ့

and, sure, under construction.

မပြီးပြတ်သေးတာ သေချာတယ်။

So, if we can't define it,

ဒီတော့ ဒါကိုအနက်မဖွင့်နိုင်ရင်

that's a good sign.

လက္ခဏာကောင်းတစ်ခုပါ။

It means we're all still making it.

ဆိုလိုတာက အားလုံး ဟာ ဒါကို ဖန်တီးနေဆဲပါ။

Wait, I didn't mean,

နေဦး ပြောတာ ဒါမဟုတ်ဘူး၊

you know what I meant.

ဆိုလိုတာ သင်သိပါတယ်။