How playing sports benefits your body ... and your brain - Leah Lagos and Jaspal Ricky Singh

Translator: Muhammad Dawran Reviewer: Daban Q Jaff

The victory of the underdog over the favored team.

سەرکەوتنی دۆڕاوێک بەسەر تیپی دڵخوازدا.

The last minute penalty shot that wins the tournament.

لێدانی سزای کۆتا خولەک کە خولەکە دەباتەوە.

The high-energy training montages.

وزەی بەرزی ڕاهێنانەکان.

Many people love to glorify victory on the playing field,

زۆرینەی خەڵک حەز دەکەن سەرکەوتن بە دەست بهێنن لە گۆڕەپانی یاریکردندا،

cheer for favorite teams,

دڵخۆشی بۆ تیپە دڵخوازەکان،

and play sports.

و وەرزش کردن.

But here's a question: Should we be so obsessed with sports?

بەڵام پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە: ئایا پێویستە ئەوەندە تێکەڵی وەرزش بین؟

Is playing sports actually as good for us as we make it out to be,

ئایا وەرزش کردن ئەوەندە باشە کە ئێمە پێمان وایە،

or just a fun and entertaining pastime?

یان تەنها خۆشی و کات بەسەر بردنە؟

What does science have to say?

زانست چی هەیە بیڵێت؟

First of all, it's well accepted that exercise is good for our bodies and minds,

سەرەتا، ئەمە دانی پێدانراوە کە مەشق کردن بۆ جەستە و هزرمان باشە،

and that's definitely true.

و بێگومان ئەمە ڕاستە.

Exercising, especially when we're young, has all sorts of health benefits,

مەشق کردن، بە تایبەتی کاتێک گەنجین، هەموو جۆرەکانی سوودی تەندروستی هەیە،

like strengthening our bones,

وەک بەهێز کردنی ئێسکەکانمان،

clearing out bad cholesterol from our arteries,

پاککردنەوەی خوێنبەرەکانمان لە کۆلستڕۆڵ،

and decreasing the risk of stroke, high blood pressure, and diabetes.

و کەم کردنەوەی مەترسی سەکتەی دڵ، پەستانی بەرزی خوێن، و شەکرە.

Our brains also release a number of chemicals when we workout,

هەروەها مێشکمان ژمارەیەک ڕژێن دەردەدات کاتێک ئێمە مەشق دەکەین،

including endorphins.

بە ئیندۆرفینیشەوە.

These natural hormones,

ئەم هۆڕمۆنە سروشتیانە،

which control pain and pleasure responses in the cental nervous system,

کە دەست بەسەر نێردەکانی ئازار و خۆشیدا دەگرێت لە دەمارە کۆئەندامی ناوەندییەوە،

can lead to feelings of euphoria, or, what's often called, a runner's high.

کە دەکرێت ببێتە هۆی هەستی دڵخۆشی، یان، کە بە زۆری پێی دەگوترێت، ڕەنەرس های.

Increased endorphins and consistent physical activity in general

کەم کردنەوەی ئیندۆرفینەکان و ڕێکخستنی چالاکییە فیزیاییەکان بە گشتی

can sharpen your focus and improve your mood and memory.

دەتوانێت تەرکیزت تیژ بکات و دەروون و یادەوەریت باشتر بکات.

So does that mean we get just as much benefit going to the gym five days a week

ئەمە واتا ئێمە بە قەد ڕۆشتن بۆ هۆڵی وەرزش پێنج ڕۆژ لە هەفتەیەکدا

as we would joining a team and competing?

سوود وەردەگرین لە بەشداری کردنی تیپێک و کێبڕکێکردن؟

Well, here's where it gets interesting:

باشە، ئا لێرەدا ئەمە خۆشدەبێت:

because it turns out that if you can find a sport and a team you like,

لەبەرئەوەی وا دەردەکەوێت کە ئەگەر تۆ تیپێک یان وەرزشێک بدۆزیتەوە کە حەزت لێیەتی،

studies show that there are all sorts of benefits

لێکۆڵینەوەکان دەریان خستووە کە هەموو جۆرە سوودێک

that go beyond the physical and mental benefits of exercise alone.

کە زیاتر سوودەکانی فیزیکی و هزری مەشق بە تەنها.

Some of the most significant are psychological benefits,

هەندێک لە گرنگترینیان سوودە دەروون زانییەکانن،

both in the short and long term.

هەردوو ماوەی کورت و درێژ.

Some of those come from the communal experience of being on a team,

هەندێک لەوانە لە ئەزموونی بە کۆمەڵی بوون لە تیپێکەوە دێن،

for instance, learning to trust and depend on others,

بۆ نموونە، فێربوونی متمانە و پشت بەستان بە ئەوانی تر،

to accept help,

پەسەند کردنی یارمەتی،

to give help,

یارمەتی دان

and to work together towards a common goal.

و بە یەکەوە کارکردن بۆ ئامانجێکی گشتگیر.

In addition, commitment to a team and doing something fun

لەگەڵ ئەمەش، قوربانی دان بۆ تیپ و کردنی شتێکی خۆش

can also make it easier to establish a regular habit of exercise.

دەتوانێت دامەزراندنی خوێکی ڕێکی مەشق کردن ئاسانتر بکات.

School sport participation has also been shown

بەشداری کردنی وەرزشی قوتابخانە

to reduce the risk of suffering from depression for up to four years.

بۆ کەمکردنەوەی دڵەڕاوکێ بۆ زیاتر لە چوار ساڵ.

Meanwhile, your self-esteem and confidence can get a big boost.

لە هەمان کاتدا، پشت بە خۆ بەستن وباوەڕ بەخۆ بوونت دەکرێت پاڵنەرێکی گەورە بێت.

There are a few reasons for that.

چەند هۆکارێک هەن بۆ ئەمە.

One is found in training.

یەکێکیان لە مەشق کردن دۆزراوەتەوە.

Just by working and working at skills,

تەنها بە کارکردن و کارکردن لەسەر بەهرەکان،

especially with a good coach,

بە تایبەتی لەگەڵ ڕاهێنەرێکی باشدا،

you reinforce a growth mindset within yourself.

تۆ بۆ خۆت پەرە بە گەشەی مێشکت دەدەی.

That's when you say, "Even if I can't do something today,

ئەمە کاتێکە کە تۆ دەڵێی،"هەتا ئەگەر ئەمڕۆ نەتوانم شتێک بکەم،

I can improve myself through practice and achieve it eventually."

من دەتوانم پەرە بە خۆم بدەم بە ڕاهێنان و لە کۆتاییدا بە دەستی بهێنم."

That mindset is useful in all walks of life.

ئەم بیرکردنەوەی بە سوودە بۆ هەموو کارێک لە ژیاندا.

And then there's learning through failure,

و لە شکستەوە وانە فێر دەبین،

one of the most transformative, long-term benefits of playing sports.

یەکێک لە سوودە ناوازە، و ماوە درێژی وەرزش کردن.

The experience of coming to terms with defeat can build the resilience

ئەزموونی ئەو ڕاستییەی کە لە شکستەوە خۆڕاگری دێت

and self-awareness necessary to manage academic,

و گرنگی هۆشیاری کەسی بۆ ڕێکخستنی ئەکادیمی،

social,

کۆمەڵایەتی،

and physical hurdles.

و ڕێگرییە فیزیکییەکان.

So even if your team isn't winning all the time, or at all,

هەتا ئەگەر تیپەکەت هەموو کات. نەباتەوە، یان هە رهیچ نەباتەوە،

there's a real benefit to your experience.

لێرەدا سوودێکی بەرچاو هەیە بۆ ڕاهێنانەکانت.

Now, not everyone will enjoy every sport.

ئێستا، هەموو کەسێک چێژ لە هەموو وەرزشێک وەرناگرێت.

Perhaps one team is too competitive,

لەوانەیە تیپێک زۆر کێبڕکێکارییانە بێت،

or not competitive enough.

یان زۆر کێبڕکێکارییانەش نەبێت.

It can also take time to find a sport that plays to your strengths.

ئەمە دەتوانێت وەرزشێک بدۆزێتەوە کە لەگەڵ هێزت بگونجێت.

That's completely okay.

ئەمە زۆر ئاساییە. بەڵام

But if you spend some time looking,

ئەگەر کات تەرخان بکەیت بۆ گەڕان،

you'll be able to find a sport that fits your individual needs,

تۆ دەتوانیت ئەو وەرزشە بدۆزیتەوە کە

and if you do, there are so many benefits.

لەگەڵ پێویستییەکانت بگونجێت، و ئەگەر کردت. سوودی زۆری هەیە.

You'll be a part of a supportive community,

تۆ دەبیتە بەشێک لە کۆمەڵگایەکی پشتگیریکەر،

you'll be building your confidence,

تۆ متمانە بەخۆ بوونت بنیاد دەنێیت،

you'll be exercising your body,

تۆ ڕاهێنان بە جەستەت دەکەیت،

and you'll be nurturing your mind,

و تۆ ڕاهێنان بە مێشکت دەکەیت،

not to mention having fun.

هەروەها خۆشی وەرگرتنیش.