Why should you read "Hamlet"? - Iseult Gillespie

Аудармашы: Bakytgul Salykhova Редактор: Asqat Yerkimbay

"Who’s there?"

“Кім бар?”

деп қараңғыда сыбырлады,

Whispered in the dark,

this question begins a tale of conspiracy, deception and moral ambiguity.

бұл сұрақпен қастандық, алдау және екіұшты мораль туралы оқиға басталады.

And in a play where everyone has something to hide,

Әркімнің жасыратын өз ойы бар пьесада,

its answer is far from simple.

оның жауабы да қарапайым емес.

Written by William Shakespeare between 1599 and 1601,

1599-1601 жж. аралығында Уильям Шекспир жазған

"Hamlet" depicts its titular character haunted by the past,

«Гамлетте» басты кейіпкер өткенінің құрсауында,

but immobilized by the future.

бірақ болашағы бұлынғыр болып бейнеленеді.

Mere months after the sudden death of his father,

Әкесі аяқ астынан қайтыс болған соң бірнеше ай өткенде,

Hamlet returns from school a stranger to his own home,

Гамлет оқып жатқан мектебінен өз үйіне оралады,

and deeply unsure of what might be lurking in the shadows.

және көлеңкеде жасырын қалатынына сенімді емес.

But his brooding takes a turn

Бірақ оның ойы өзгереді,

when he’s visited by a ghost that bears his father’s face.

оған әкесінің бейнесіндегі елес келген кезде.

The phantom claims to be the victim of a “murder most foul,”

Фантом «Ең сұмдық өлтіру» болып, өзінің құрбан болғанын айтады

and convinces Hamlet that his uncle Claudius usurped the throne

және ағасы Клавдий тағын тартып алғанына Гамлетті сендіреді

and stole queen Gertrude’s heart.

және Гертруданың жүрегін жаулап алғанын айтады

The prince’s mourning turns to rage,

Ханзаданың жоқтауы ашуға айналады,

and he begins to plots his revenge

ол кек алуды жоспарлай бастайды

on the new king and his court of conspirators.

жаңа патша мен оның жақтастарын жазалауды ойлайды.

The play is an odd sort of tragedy,

Пьеса трагедия жанрында жазылған,

lacking either the abrupt brutality or all-consuming romance

не қатыгездік, не жан-жақты романтика да жетіспейді,

that characterize Shakespeare’s other work in the genre.

Шекспирдің басқа жұмыстарына тән нәрселер бұл жерде жоқ .

Instead it plumbs the depths of its protagonist’s indecisiveness,

Оның орнына ол өз кейіпкерінің жасқаншақтығының тереңіне

and the tragic consequences thereof.

және оның қайғылы салдарына батады

The ghost’s revelation draws Hamlet into multiple dilemmas–

Елестің Гамлетке бәрін ашық айтуы, бірнеше дилемма тудырады –

what should he do, who can he trust,

ол не істеуі керек және кімге сенуі керек,

and what role might he play in the course of justice?

және әділеттілік кезінде ол қандай рөл атқаруы мүмкін?

These questions are complicated by a tangled web of characters,

Бұл сұрақтар шиеленіскен кейіпкерлерімен күрделене отырып,

forcing Hamlet to negotiate friends, family,

Гамлетті достарымен, отбасымен келіссөз жүргізуге мәжбүрлейді,

court counselors, and love interests–

сот кеңесшілері және махаббат мүддесі –

many of whom possess ulterior motives.

бәрінің дерлік жасырын ниеті бар.

The prince constantly delays and dithers over how to relate to others,

Ханзада үнемі баяу шешім қабылдап, басқалармен қалай қарым-қатынас жасауын,

and how he should carry out revenge.

және қалай кек алу керек екенін білмейді.

This can make Hamlet more than a little exasperating,

Бұл Гамлетті бұрынғыдан да ашуландыра түседі,

but it also makes him one of the most human characters Shakespeare ever created.

ол Шекспир ұсынған кейіпкерлер ішінде адами қасиеттері жоғары кейіпкер.

Rather than rushing into things,

Жоспарын жүзеге асырудың орнына,

Hamlet becomes consumed with the awful machinations of thinking itself.

Гамлет ойдың жан түршігерлік шымшытырығынан шыға алмайды.

And over the course of the play,

Қойылым барысында

his endless questions come to echo throughout our own racing minds.

оның шексіз сұрақтары санамызда жаңғырықтай қайталана береді.

To accomplish this,

Оны орындау үшін Шекспир өзінің ең интроспектив тілін қолданады.

Shakespeare employs his most introspective language.

From the usurping king’s blazing contemplation of heaven and hell,

Озбыр патшаның әсерінен жұмақ пен тозақ туралы ойлау,

to the prince’s own cackling meditation on mortality,

ханзаданың өлім туралы өз ойы мен медитациясы,

Шекспир меланхолик монологтарды өте әсерлі қолданады.

Shakespeare uses melancholic monologues to breathtaking effect.

This is perhaps best exemplified in Hamlet’s most famous declaration of angst:

Гамлеттің ашу туралы ең танымал сөзі мына мысалда жақсы келтірілген:

"To be or not to be—that is the question:

Сұрағымыз “Болу?

Әлде бордай тозу?

Whether ’tis nobler in the mind to suffer

Ақылмен азап шегу игі іс пе?

The slings and arrows of outrageous fortune,

Қару мен жебелер табысқа жетелеп,

Or to take arms against a sea of troubles

Теңіздей қиындыққа қарсы тұру

And, by opposing, end them."

Қарсылық арқылы жеңіске жету».

This monologue personifies Hamlet’s existential dilemma:

Бұл монолог Гамлеттің экзистенциал дилеммасын бейнелейді:

ой мен әрекеттің арасында жанталасып,

being torn between thought and action,

unable to choose between life and death.

өмір не өлім таңдауын жасай алмайды.

But his endless questioning raises yet another anxiety:

Бірақ оның шексіз сұрағы тағы бір алаңдаушылық тудырады:

is Hamlet’s madness part of a performance to confuse his enemies,

Гамлеттің ессіздігі қойылымның бір бөлігі жауларын шатастыру үшін жасалған ба,

or are we watching a character on the brink of insanity?

немесе біз жындануға шақ қалған кейіпкерді көріп отырмыз ба?

These questions weigh heavily on Hamlet’s interactions with every character.

Әрбір кейіпкермен қарым-қатынаста сұрақтар Гамлетке ауыр салмақ түсіреді.

And since he spends much of the play facing inward,

Өйткені ол ойынның көп бөлігін өзіне үңіліп өткізеді,

he often fails to see the destruction left in his wake.

ол көбінесе жойылып жатқанын сезбей оның артынан ереді.

He’s particularly cruel to Ophelia,

Ол әсіресе Офелияға қатыгез,

his doomed love interest who is brought to madness by the prince’s erratic behavior.

оның баянсыз махаббаты, тұрақсыз мінез-құлқының ессіздігі.

Her fate is one example of how tragedy could have been easily avoided,

Оның тағдыры — трагедиядан оңай құтылуға болатынының бір мысалы.

and shows the ripple effect of Hamlet’s toxic mind games.

Гамлеттің толқын сияқты әсерін көрсетеді ақыл-ойдың улы ойындары.

Similar warning signs of tragedy are constantly overlooked throughout the play.

Қайғылы оқиғаның осындай ескертулері ойын барысында үнемі назардан тыс қалады.

Sometimes, these oversights occur because of willful blindness–

Кейде бұл қателер әдейі көрмеудің кесірінен орын алады,

such as when Ophelia’s father dismisses Hamlet’s alarming actions

мысалы, Офелияның әкесі жұмыссыз қалғанда Гамлеттің қорқынышты әрекеттері

as mere lovesickness.

махаббат сағынышы сияқты көрінеді.

At other points, tragedy stems from deliberate duplicity–

Басқа жағынан трагедия екіжүзділіктен туындайды,

as when a case of mistaken identity leads to yet more bloodshed.

қате сәйкестендіру жағдайы сияқты тағы да қантөгіске әкеледі.

These moments leave us with the uncomfortable knowledge

Бұл сәттер бізді ыңғайсыз жағдайда қалдырады,

that tragedy evolves from human error–

трагедия адам қатесінен туындайды –

even if our mistake is to leave things undecided.

біздің қатеміз бәрін шешілмеген күйде қалдырсақ та.

For all these reasons, perhaps the one thing we never doubt is Hamlet’s humanity.

Осы себепке байланысты, біз ешқашан Гамлеттің адамшылығына күмәнданбаймыз.

But we must constantly grapple with who the “real” Hamlet might be.

Бірақ біз үнемі «нағыз» Гамлет болатын адаммен күресуіміз керек.

Is he a noble son avenging his father?

Әке кегін алғысы келетін бекзат ұл ма?

Or a mad prince creating courtly chaos?

Немесе хаос жасайтын ақылсыз ханзада ма?

Should he act or observe, doubt or trust?

Әрекет ету не бақылау, күмәндану не сену керек пе?

Who is he? Why is he here?

Ол кім? Ол неге бұл жерде?

And who’s out there– waiting in the dark?

Ал сыртта қараңғыда күтіп тұрған кім бар?