Why is the Mona Lisa so famous? - Noah Charney

Μετάφραση: Anna Velitsianou Επιμέλεια: Nina Triaridou

As dawn broke over Paris on August 21st, 1911,

Καθώς ξημέρωνε στο Παρίσι στις 21 Αυγούστου 1911,

Vincenzo Peruggia hoisted a painting off the wall

O Βιτσέντζο Περούτζια αφαίρεσε έναν πίνακα από τον τοίχο

and slipped down the back stairs of the Louvre.

και ξεγλίστρησε από τις πίσω σκάλες του Λούβρου.

He was close to freedom, the exit just before him

Ήταν μια ανάσα πριν την ελευθερία, με την έξοδο ακριβώς μπροστά του,

when he encountered a two-pronged problem:

όταν αντιμετώπισε ένα διπλό πρόβλημα:

the door was locked and footsteps were approaching.

η πόρτα ήταν κλειδωμένη και ακούγονταν βήματα να πλησιάζουν.

Tucked under Peruggia’s arm was Leonardo da Vinci’s “Mona Lisa.”

Κάτω από το μπράτσο του βρισκόταν η «Μόνα Λίζα» του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

It's arguably the world's most famous painting today.

Σήμερα είναι μάλλον ο πιο διάσημος πίνακας του κόσμου.

But how did it achieve its status?

Αλλά πώς κατέκτησε αυτή τη θέση;

Leonardo is thought to have started the portrait in 1503

Λέγεται ότι ο Λεονάρντο ξεκίνησε τον πίνακα το 1503,

at the request of a Florentine businessman

μετά από αίτημα ενός επιχειρηματία από τη Φλωρεντία,

who wanted a portrait of his wife, Lisa Gherardini.

ο οποίος ζήτησε ένα πορτρέτο της γυναίκας του, της Λίζα Γκεραρντίνι.

Leonardo continued working on the painting for more than 10 years,

Ο Λεονάρντο ασχολήθηκε με τον πίνακα για πάνω από 10 χρόνια,

but it was unfinished by the time he died.

ωστόσο το πορτρέτο παρέμεινε ημιτελές.

Over his lifetime, Leonardo conducted groundbreaking studies on human optics,

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Λεονάρντο έκανε καινοτόμες έρευνες για την οπτική,

which led him to pioneer certain artistic techniques.

που οδήγησαν σε πρωτοποριακές καλλιτεχνικές τεχνικές.

Some can be seen in the “Mona Lisa.”

Κάποιες από αυτές είναι εμφανείς στη «Μόνα Λίζα».

Using “atmospheric perspective,” he made images at greater distances hazier,

Χρησιμοποιώντας «ατμοσφαιρική προοπτική»,

ο Λεονάρντο έκανε πιο θολό το φόντο,

producing the illusion of profound depth.

προσδίδοντας έτσι την ψευδαίσθηση μεγάλου βάθους.

And with “sfumato,” he created subtle gradations between colors

Και με το «σφουμάτο», κατόρθωνε ήπιες διαβαθμίσεις μεταξύ των χρωμάτων,

that softened the edges of the forms he depicted.

που έκαναν πιο απαλές τις άκρες των σχημάτων που απεικόνιζε.

All of this is striking,

Όλα αυτά είναι αξιοθαύμαστα,

but is it enough to make the “Mona Lisa” the world’s most famous painting?

αλλά αρκούν ώστε η «Μόνα Λίζα» να γίνει ο πιο διάσημος πίνακας του κόσμου;

Many scholars consider it an outstanding Renaissance portrait—

Πολλοί ακαδημαϊκοί το θεωρούν ένα εξαιρετικό αναγεννησιακό πορτρέτο—

but one among plenty.

αλλά όχι το μόνο.

And history is full of great paintings.

Και η ιστορία είναι γεμάτη σπουδαίους πίνακες.

Indeed, the “Mona Lisa’s” rise to worldwide fame

Πράγματι, η παγκόσμια φήμη της «Μόνα Λίζα»

depended largely on factors beyond the canvas.

επηρεάστηκε σημαντικά από παράγοντες πέρα του πίνακα.

King François the First of France purchased the painting

Ο βασιλιάς Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας τον αγόρασε

and began displaying it after Leonardo’s death.

και ξεκίνησε να τον εκθέτει μετά τον θάνατο του Λεονάρντο.

Then, in 1550, Italian scholar Giorgio Vasari

Αργότερα, το 1550, ο Ιταλός ακαδημαϊκός Τζόρτζιο Βαζάρι

published a popular biography of Italian Renaissance artists,

δημοσίευσε μία δημοφιλή βιογραφία Ιταλών αναγεννησιακών καλλιτεχνών,

Leonardo included.

συμπεριλαμβανομένου του Λεονάρντο.

The book was translated and distributed widely,

Το βιβλίο μεταφράστηκε και διανεμήθηκε ευρέως,

and it contained a gushing description of the “Mona Lisa”

και περιέγραφε τη «Μόνα Λίζα»

as a hypnotic imitation of life.

ως μια υπνωτική μίμηση της ζωής.

Over the years, the “Mona Lisa” became one of the most enviable pieces

Με το πέρασμα των χρόνων, η «Μόνα Λίζα» έγινε ένα από τα πιο ζηλευτά κομμάτια

in the French Royal Collection.

της Γαλλικής Βασιλικής Συλλογής.

It hung in Napoleon’s bedroom and eventually went on public display

Κόσμησε το υπνοδωμάτιο του Ναπολέοντα και τελικά εκτέθηκε δημόσια

in the Louvre Museum.

στο Μουσείο του Λούβρου.

There, visitors flocked to see the once-private treasures

Εκεί, πλήθη επισκεπτών πήγαιναν να δουν τους κάποτε μυστικούς θησαυρούς

of the deposed aristocracy.

της καθαιρεμένης αριστοκρατίας.

During the 1800s, a series of European scholars further hyped the “Mona Lisa” up,

Στα μέσα του 1800, Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί εξύμνησαν περαιτέρω τη «Μόνα Λίζα»,

fixating to a conspicuous degree on the subject's allure.

εστιάζοντας στη γοητεία της.

In 1854, Alfred Dumesnil said that Mona Lisa’s smile imparted

Το 1854, ο Άλφρεντ Ντουμεσνίλ είπε ότι το χαμόγελο της Μόνα Λίζα ασκούσε

a “treacherous attraction.”

μία «δόλια έλξη».

A year later, Théophile Gautier wrote of her “mocking lips”

Ένα χρόνο μετά, ο Θεόφιλος Γκωτιέ έγραψε για τα «περιπαικτικά χείλη της»

and “gaze promising unknown pleasures.”

και το «βλέμμα της που υπόσχεται άγνωστες απολαύσεις».

And in 1869, Walter Pater described Mona Lisa

Και το 1869, ο Γουόλτερ Πάτερ περιέγραψε τη Μόνα Λίζα

as the embodiment of timeless feminine beauty.

ως την ενσάρκωση της διαχρονικής θηλυκής ομορφιάς.

By the 20th century, the portrait was an iconic piece

Ως τον 20ό αιώνα, το πορτρέτο αποτελούσε κεντρικό έκθεμα

in one of the world’s most famous museums.

σε ένα από τα πιο γνωστά μουσεία του κόσμου.

But the “Mona Lisa” wasn’t yet a household name.

Αλλά η «Μόνα Λίζα» δεν ήταν ακόμη ευρέως γνωστή.

It was Peruggia’s 1911 heist that helped it skyrocket to unprecedented fame.

Ήταν η κλοπή της από τον Περούτζια το 1911

που βοήθησε να εκτοξευθεί η φήμη της.

Having been contracted to make protective cases for the Louvre,

Ως συμβασιούχος για την κατασκευή προστατευτικών θηκών για το Λούβρο,

it wasn’t totally inconceivable for Peruggia to be locked inside the museum.

δεν ήταν δύσκολο ο Περούτζια να κλειδωθεί μέσα στο μουσείο.

And, lucky for him, when a workman encountered him in the stairwell,

Και, ευτυχώς για αυτόν, όταν ένας τεχνίτης τον συνάντησε στο κλιμακοστάσιο,

he simply helped Peruggia open the door and let him walk out into the morning.

απλώς τον βοήθησε να ανοίξει την πόρτα και τον άφησε να βγει.

The theft made international headlines.

Η κλοπή του πίνακα αποτέλεσε παγκόσμια είδηση.

People gathered to see the blank space where the “Mona Lisa” once hung.

Κόσμος μαζευόταν για να δει τον κενό χώρο όπου κρεμόταν κάποτε η «Μόνα Λίζα».

The police interviewed Peruggia because he had worked at the Louvre,

Η αστυνομία ζήτησε κατάθεση από τον Περούτζια, καθώς εργαζόταν στο Λούβρο,

but they never considered him a suspect.

ωστόσο ποτέ δεν θεωρήθηκε ύποπτος.

Meanwhile, they interrogated Pablo Picasso because of his connection

Στο μεταξύ, έγινε ανάκριση στον Πάμπλο Πικάσο λόγω της σύνδεσής του

to a previous Louvre theft, but eventually let him go.

με μία προηγούμενη κλοπή από το Λούβρο, αλλά τελικά τον άφησαν ελεύθερο.

For two years, Peruggia kept the painting in a false-bottom suitcase,

Για δύο χρόνια, ο Περούτζια κράτησε τον πίνακα σε μία βαλίτσα με ψεύτικο πάτο,

then smuggled the “Mona Lisa” to Italy

μετά την εισήγαγε λαθραία στην Ιταλία

and arranged to sell it to a Florentine art dealer.

και κανόνισε να την πουλήσει σε έναν έμπορο τέχνης από τη Φλωρεντία.

Peruggia saw himself as an Italian patriot returning an old master’s work.

Ο Περούτζια έβλεπε τον εαυτό του σαν Ιταλό πατριώτη,

που είχε επιστρέψει το έργο ενός παλιού δασκάλου.

But instead of being celebrated as such, he was immediately arrested.

Αλλά αντί να τον θαυμάσουν ως τέτοιο, τον συνέλαβαν κατευθείαν.

With the mystery solved, the “Mona Lisa” went back on display to large crowds,

Με το μυστήριο να έχει λυθεί, η «Μόνα Λίζα» επέστρεψε στο Λούβρο

and newspapers took the story for a victory lap.

και οι εφημερίδες γιόρτασαν την επιστροφή του πίνακα.

In the following decades, conceptual artist Marcel Duchamp mocked it;

Στις επόμενες δεκαετίες, ο καλλιτέχνης Μαρσέλ Ντυσάν την μετέβαλλε,

Nazi art thieves pursued it; Nat King Cole sang about it;

Ναζί κλέφτες έργων τέχνης την κυνήγησαν, ο Νατ Κινγκ Κόουλ τραγούδησε για αυτή,

and museumgoers wielding stones, paint, acid, and teacups attacked it.

και επισκέπτες μουσείων κρατώντας πέτρες, μπογιά, οξύ και κούπες τής επιτέθηκαν.

More than 500 years after its creation— eyebrows and eyelashes long since faded—

Πάνω από 500 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της,

με τα φρύδια και τις βλεφαρίδες της να έχουν ξεθωριάσει προ πολλού,

the “Mona Lisa” is protected by a bulletproof, earthquake-safe case.

η «Μόνα Λίζα» είναι προστατευμένη σε μία αλεξίσφαιρη, αντισεισμική θήκη.

Now, it stands perhaps less as an exemplary Renaissance portrait

Πλέον, αντιπροσωπεύει μάλλον λιγότερο ένα αναγεννησιακό πορτρέτο

and more as a testament to how we create and maintain celebrity.

και πολύ περισσότερο ένα παράδειγμα του πώς δημιουργείται η διασημότητα.