Where does gold come from? - David Lunney

Μετάφραση: Giannis Tsiougkos Επιμέλεια: Apostolis Tsiougkos

In medieval times,

Τον Μεσαίωνα,

alchemists tried to achieve the seemingly impossible.

οι αλχημιστές προσπαθούσαν να πετύχουν το φαινομενικά ακατόρθωτο.

They wanted to transform lowly lead into gleaming gold.

Ήθελαν να μετατρέψουν τον ταπεινό μόλυβδο σε λαμπερό χρυσάφι.

History portrays these people as aged eccentrics,

Η ιστορία τούς παρουσιάζει ως εκκεντρικούς ηλικιωμένους.

but if only they'd known that their dreams were actually achievable.

Μακάρι να ήξεραν ότι τα όνειρά τους ήταν στην πραγματικότητα εφικτά.

Πράγματι, σήμερα μπορούμε να παράξουμε χρυσάφι στη Γη

Indeed, today we can manufacture gold on Earth

thanks to modern inventions

χάρη στις σύγχρονες εφευρέσεις

that those medieval alchemists missed by a few centuries.

τις οποίες οι αλχημιστές του Μεσαίωνα δεν πρόλαβαν για λίγους αιώνες.

But to understand how this precious metal

Για να κατανοήσουμε πώς αυτό το πολύτιμο μέταλλο ενσωματώθηκε στον πλανήτη μας,

became embedded in our planet to start with,

we have to gaze upwards at the stars.

πρέπει να κοιτάξουμε πάνω, στα αστέρια.

Gold is extraterrestrial.

Ο χρυσός έχει εξωγήινη προέλευση.

Instead of arising from the planet's rocky crust,

Δεν προήλθε από τον πετρώδη φλοιό του πλανήτη,

it was actually cooked up in space

αλλά στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε στο διάστημα

και υπάρχει στη Γη λόγω κατακλυσμιαίων αστρικών εκρήξεων

and is present on Earth because of cataclysmic stellar explosions

called supernovae.

που λέγονται σουπερνόβα.

Stars are mostly made up of hydrogen, the simplest and lightest element.

Τα άστρα αποτελούνται κυρίως από υδρογόνο, το πιο απλό και ελαφρύ χημικό στοιχείο.

The enormous gravitational pressure of so much material

Η τεράστια βαρυτική συμπίεση τόσου υλικού

compresses and triggers nuclear fusion in the star's core.

συστέλλεται και προκαλεί πυρηνική σύντηξη στον πυρήνα του αστεριού.

Αυτή η διαδικασία απελευθερώνει ενέργεια από το υδρογόνο,

This process releases energy from the hydrogen,

making the star shine.

κάνοντας το αστέρι να λάμπει.

Over many millions of years,

Μετά από εκατομμύρια χρόνια,

fusion transforms hydrogen into heavier elements:

η σύντηξη μετατρέπει το υδρογόνο σε βαρύτερα στοιχεία

helium, carbon, and oxygen,

- ήλιο, άνθρακα και οξυγόνο -

burning subsequent elements faster and faster to reach iron and nickel.

καίγοντας τα επόμενα στοιχεία όλο και πιο γρήγορα,

μέχρι να φτάσει στον σίδηρο και το νικέλιο.

However, at that point nuclear fusion no longer releases enough energy,

Όμως, σε αυτό το σημείο η πυρηνική σύντηξη δεν απελευθερώνει πλέον αρκετή ενέργεια

and the pressure from the core peters out.

και η πίεση από τον πυρήνα υποχωρεί.

The outer layers collapse into the center,

Οι εξωτερικές στρώσεις συμπτύσσονται στο κέντρο,

and bouncing back from this sudden injection of energy,

και ανακάμπτοντας από αυτή την ξαφνική «ένεση» ενέργειας,

the star explodes forming a supernova.

το αστέρι εκρήγνυται, σχηματίζοντας μια σουπερνόβα.

The extreme pressure of a collapsing star is so high,

Η ακραία πίεση ενός αστεριού που εκρήγνυται είναι τόσο υψηλή,

that subatomic protons and electrons are forced together in the core,

που τα υποατομικά πρωτόνια και ηλεκτρόνια ενώνονται βίαια στον πυρήνα,

σχηματίζοντας τα νετρόνια.

forming neutrons.

Τα νετρόνια δεν έχουν καθόλου απωθητικό ηλεκτρικό φορτίο,

Neutrons have no repelling electric charge

so they're easily captured by the iron group elements.

με αποτέλεσμα να δεσμεύονται εύκολα από τα στοιχεία της ομάδας του σιδήρου.

Οι πολλές δεσμεύσεις νετρονίων επιτρέπουν τον σχηματισμό βαρύτερων στοιχείων,

Multiple neutron captures enable the formation of heavier elements

that a star under normal circumstances can't form,

τα οποία ένα αστέρι κανονικά δεν μπορεί να δημιουργήσει,

from silver to gold,

από τον άργυρο στον χρυσό,

past lead and on to uranium.

και μετά στον μόλυβδο και το ουράνιο.

In extreme contrast to the million year transformation of hydrogen to helium,

Σε απόλυτη αντίθεση με την πάρα πολύ αργή μετατροπή του υδρογόνου σε ήλιο,

the creation of the heaviest elements in a supernova

η δημιουργία των βαρύτερων χημικών στοιχείων σε μια σουπερνόβα

takes place in only seconds.

συμβαίνει σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα.

But what becomes of the gold after the explosion?

Τι γίνεται, όμως, ο χρυσός μετά την έκρηξη;

The expanding supernova shockwave propels its elemental debris

Το ωστικό κύμα της σουπερνόβα εξαπλώνεται και προωθεί τα στοιχειακά του απομεινάρια

through the interstellar medium,

μέσα από το διαστρικό μέσο,

triggering a swirling dance of gas and dust

προκαλώντας έναν στροβιλιστό χορό αερίων και σκόνης

που συμπυκνώνεται σε νέα αστέρια και πλανήτες.

that condenses into new stars and planets.

Earth's gold was likely delivered this way

Μάλλον έτσι έφτασε ο χρυσός στη Γη,

πριν η γεωθερμική δραστηριότητα τον μετατρέψει σε φλέβες.

before being kneaded into veins by geothermal activity.

Billions of years later, we now extract this precious product by mining it,

Δισεκατομμύρια χρόνια μετά, εξάγουμε αυτό το πολύτιμο προϊόν εξορύσσοντάς το,

an expensive process that's compounded by gold's rarity.

μια ακριβή διαδικασία την οποία δυσχεραίνει η σπανιότητα του χρυσού.

Μάλιστα, όλο το χρυσάφι που έχουμε εξορύξει στην ιστορία

In fact, all of the gold that we've mined in history

could be piled into just three Olympic-size swimming pools,

θα μπορούσε να συγκεντρωθεί σε μόλις τρεις πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.

although this represents a lot of mass

Βέβαια, η μάζα του θα ήταν αρκετά μεγάλη,

because gold is about 20 times denser than water.

μιας και το χρυσάφι είναι 20 φορές πιο πυκνό από το νερό.

Επομένως, μπορούμε να παράξουμε κι άλλο από αυτό το περιζήτητο αγαθό;

So, can we produce more of this coveted commodity?

Actually, yes.

Βασικά, ναι.

Using particle accelerators, we can mimic the complex nuclear reactions

Με τους επιταχυντές σωματιδίων,

μπορούμε να μιμηθούμε τις σύνθετες πυρηνικές αντιδράσεις

that create gold in stars.

που δημιουργούν τον χρυσό στα αστέρια.

But these machines can only construct gold atom by atom.

Όμως, αυτές οι μηχανές μπορούν να κατασκευάσουν χρυσό μόνο άτομο προς άτομο.

So it would take almost the age of the universe to produce one gram

Έτσι, θα χρειαζόταν η ηλικία του σύμπαντος για να παραχθεί ένα γραμμάριο

at a cost vastly exceeding the current value of gold.

σε κόστος που ξεπερνά κατά πολύ την τωρινή αξία του χρυσού.

So that's not a very good solution.

Συνεπώς, δεν είναι μια πολύ καλή λύση.

But if we were to reach a hypothetical point

Αλλά αν υποθέσουμε ότι φτάναμε σε ένα σημείο

where we'd mined all of the Earth's buried gold,

όπου είχαμε εξορύξει όλο το θαμμένο χρυσάφι της Γης,

there are other places we could look.

θα μπορούσαμε να στραφούμε και σε άλλα μέρη.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο ωκεανός έχει 20 εκ. τόνους διαλυμένου χρυσού,

The ocean holds an estimated 20 million tons of dissolved gold

but at extremely miniscule concentrations making its recovery too costly at present.

αλλά σε εξαιρετικά χαμηλές συγκεντρώσεις,

κάνοντας την ανάκτησή του προς το παρόν υπερβολικά ακριβή.

Ίσως μια μέρα να βρούμε κοιτάσματα χρυσού και να εξαγάγουμε τον ορυκτό πλούτο

Perhaps one day, we'll see gold rushes to tap the mineral wealth

of the other planets of our solar system.

άλλων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος.

And who knows?

Και ποιος ξέρει;

Ίσως στο μέλλον να συμβεί μια σουπερνόβα αρκετά κοντά

Maybe some future supernova will occur close enough

to shower us with its treasure

ώστε να μας λούσει με τον θησαυρό της

and hopefully not eradicate all life on Earth in the process.

χωρίς να εξαλείψει όλη τη ζωή στη Γη στην πορεία.