What would happen if every human suddenly disappeared? - Dan Kwartler

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: mabbast chato

ئادەمیزاد لە هەموو شوێنێکن.

Human beings are everywhere.

With settlements on every continent,

لەگەڵ نیشتەجێ بوون لە هەموو کیشوەرەکان،

we can be found in the most isolated corners of Earth’s jungles,

دەتوانرێت لە زۆرترین گۆشە دابڕاوەکانی دارستانەکانی زەوی بدۆزرێینەوە،

oceans,

زەریاکان،

and tundras.

بیابان و چیاکان.

Our impact is so profound, most scientists believe

کاریگەریەکانی ئێمە زۆر قوڵە، زۆربەی زاناکان بڕوایان وایە

humanity has left a permanent mark on Earth’s geological record.

مرۆڤایەتی پەڵەیەکی هەمیشەیی لەسەر تۆماری جیۆلۆجی زەوی جێهێشتووە.

So what would happen if suddenly, every human on Earth disappeared?

کەواتە چی ڕوودەدات ئەگەر لەناکاو، هەموو مرۆڤەکانی سەر زەوی ون ببن؟

With no one maintaining them, some of our creations backfire immediately.

بە نەبوونی هیچ کەسێك بۆ پارێزگاری، هەندێك داهێنانمان یەکسەرئەنجامی پێچەوانەی دەبێت.

Hours after we disappear, oil refineries malfunction,

کاتژمێرێك دوای ئەوەی ون دەبین، پاڵاوگەکانی نەوت لەکار دەکەون،

producing month-long blazes at plants like the ones in western India,

بەرهەمهێنانی گڕ بە درێژایی چەند مانگێك لە کارگەکان وەك ئەوەی ڕۆژئاوای هیندستان،

the southern United States,

باشووری ویلایەتە یەکگرتووەکان،

and South Korea.

و کۆریای باشوور.

In underground rail systems like those in London,

لە سیستەمی هێڵەکانی شەمەندەفەری ژێر زەوی وەکو ئەوانەی لەندەن،

Moscow,

مۆسکۆ،

and New York City,

و شاری نیویۆرك،

hundreds of drainage pumps are abandoned, flooding the tunnels in just three days.

جێهێشتنی سەدان ترۆمپای ئاو بەتاڵ کردن تونێلەکان ژێرئاو دەخات تەنها لە ٣ ڕۆژدا

By the end of the first week, most emergency generators have shut down,

بە کۆتایی هاتنی هەفتەی یەکەم، زۆبەی بزوێنەرە فریاگوزاریەکان دەکوژێنەوە،

and once the fires have gone out,

و کاتێك ئاگرەکان دەکوژێنەوە،

the earth goes dark for the first time in centuries.

زەوی تاریك دەبێت بۆ یەکەمجار لەچەند سەدەیەك.

After the first catastrophic month, changes come more gradually.

دوای یەکەم مانگی پڕ کارەسات، گۆڕانەکان زیاتر بە هێواشی دێن.

Within 20 years, sidewalks have been torn apart by weeds and tree roots.

لە ماوەی ٢٠ ساڵ، شۆستەکان بەهۆی گژوگیا و ڕەگ درەختەکانەوە دەقڵیشێن.

Around this time,

لەماوەی ئەو کاتەدا،

flooded tunnels erode the streets above into urban rivers.

تونێلە نوقم بووەکان شەقامەکانی سەرووی خۆی دادەخورێنێت بۆ ڕوبارە شارستانیەکان.

In temperate climates,

لە ئاو و هەوایەکی مامناوەندی،

the cycle of seasons freezes and thaws these waterways,

سوڕی وەرزەکان ئەو ئاوەڕێیانە دەبەستیت و دەتوێنێتەوە،

cracking pavement and concrete foundations.

شکانی شۆستەکان و بنچینە کۆنکرێتیەکان.

Leaking pipes cause the same reaction in concrete buildings,

کون بوونی بۆڕییەکان هەمان کاردانەوە دروست دەکات لە باڵەخانە کۆنکرێتیەکان،

and within 200 winters, most skyscrapers buckle and tumble down.

و لەماوەی ٢٠٠ زستاندا، زۆربەی تەلارە بەرزەکان دادەڕوخێن و دەڕوخێن.

In cities built in river deltas like Houston,

لەو شارانەی کە لەسەر ڕوبارەکان بنیات نرابوون وەکو شاری هاوستۆن،

these buildings eventually wash away completely -

ئەو باڵەخانانە لە کۆتاییدا بەتەواوەتی نوقم دەبن-

filling nearby tributaries with crushed concrete.

پڕ بوونی زێیە نزیکەکان بە پارچە کۆنکرێتی شکاو.

Rural and suburban areas decay more slowly,

لادێکان و ناوچەکانی قەراغ شارەکان هێواشتر شی دەبنەوە،

but in largely unsurprising ways.

بەڵام بە ڕادەیەکی زۆر بە ڕێگەیەکی ناکتوپڕ.

Leaks, mold, bug and rodent infestations -

دزەکردنەکان، بۆگەن بوون، بڵاو بوونەوەی مێروو و قرتێنەرەکان -

all the usual enemies of the homeowner-

هەموو دوژمنە ئاساییەکانی خاوەن ماڵ-

now go uncontested.

ئێستا بە بێ مشتومڕ دەژیەت.

Within 75 years, most houses' supporting beams have rotted and sagged,

لەماوەی ٧٥ ساڵ، زۆربەی ڕاگری خانووەکان بۆگەن دەکەن و دەچەمێنەوە،

and the resulting collapsed heap is now home to local rodents and lizards.

و لە ئەنجامدا ئەو تۆپەڵە داڕوخاوە دەبێتە نیشتمانێك بۆ مارمێلکە و قرتێنەرەکان.

But in this post-human world, “local” has a new meaning.

بەڵام لەو دنیایەی دوای مرۆڤ، "ناوخۆیی" مانایەکی تازەی دەبێت.

Our cities are full of imported plants,

شارەکانمان پڕن لە ڕووەکە خۆڕسکەکان،

which now run wild across their adopted homes.

کە ئێستا کێویانە بەسەر ماڵە پشت پێ بەستووەکانیان گەشە دەکەن.

Water hyacinth coat the waterways of Shanghai in a thick green carpet.

یاقوتی شینی دەریا رێگە ئاویەکانی شەنگهای پڕ دەکەن وەکو مافوورێکی سەوزی ئەستور.

Poisonous giant hogweeds overgrow the banks of London’s Thames River.

گیای بەرازی گەورەی ژەهراوی لە ڕۆخی ڕوباری تایمز لە لەندەن گەشە دەکەن.

Chinese Ailanthus trees burst through New York City streets.

درەختەکانی ئایلنتسی چینی لە شەقامەکانی نیویۆرك گەشە دەکەن.

And as sunken skyscrapers add crumbled concrete to the new forest floor,

و کاتێك تەلارە بەرزە نوقم بووەکان کۆنکرێت بۆ زەوی دارستانە تازەکان زیاد دەکەن،

the soil acidity plummets,

ترشی خاك بە خێرایی دادەبەزێ،

potentially allowing new plant life to thrive.

کە دەشێت ڕێگە بە گەشەکردنی ژیانی ڕووەکی تازە بدات.

This post-human biodiversity extends into the animal kingdom, as well.

ئەم گۆڕانە بایۆلۆجیەی دوای مرۆڤایەتی بۆ شانشینی ئاژەڵەکانیش درێژدەبێتەوە.

Animals follow the unchecked spread of native and non-native plants,

ئاژەڵەکان دوای بڵاوبوونەوەی دیاری نەکراوی ڕووەکە ڕەسەن و ناڕەسەنەکان دەکەون،

venturing into new habitats with the help of our leftover bridges.

سەرکێشی کردن بەرەو ژینگە تازەکان بە یارمەتی پردە بەجێماوەکانی ئێمە.

In general, our infrastructure saves some animals and dooms others.

بە گشتی، ژێرخانەکانمان چەند ئاژەڵێك دەپارێزێت و هەندێکیان لەناو دەبات.

Cockroaches continue to thrive in their native tropical habitats,

سیسرکەکان بەردەوام دەبن لە دەرچوون بۆ ژینگە گەرمەسێریە ناوخۆییەکانیان،

but without our heating systems,

بەڵام دوور لە سیستەمەکانی گەرم کردنی ئێمە،

their urban cousins likely freeze and die out in just two winters.

تەنها لە ٢ زستاندا خزمەکانیان لە شارەکان بە ئەگەری زۆرەوە دەیانبەستێت و دەمرن.

And most domesticated animals are unable to survive without us –

هەروەها زۆربەی ئاژەڵەکان ناتوانن بەبێ ئێمە بژین-

save for a handful of resourceful pigs, dogs, and feral housecats.

جگە لە ژمارەیەکی کەم لە بەراز، سەگ، و پشیلە کێویە بەتواناکان. بە پێچەوانەوە

Conversely, the reduced light pollution saves over a billion birds each year

لە هەر ساڵێك کەمی پیسبوونی ڕووناکی زیاد لە بلیۆنان باڵندە ڕزگار دەکات

whose migrations were disrupted by blinking communication tower lights

ئەوانەی نەیانتوانیەوە کۆچ بکەن بەهۆی تروکانی ڕووناکی تەلارەکانی گواستنەوە

and high-tension wires.

و پەستانە بەرزەکانی وایەری کارەبا.

And mosquitos multiply endlessly in one of their favorite manmade nurseries –

و مێشوولەکان زیاد دەبن بۆ بێکۆتا لە یەکێك لە دڵخوازترین دایەنگە دروست کراوەکانی مرۆڤ

rubber tires, which last for almost a thousand years.

چوارچێوە لاستیکیەکان، کە بە لایەنی کەمەوە بۆ هەزار ساڵ دەمێننەوە.

As fauna and flora flourish,

بە گەشەکردنی ئاژەڵ و ڕووەك،

Earth’s climate slowly recovers from millennia of human impact.

کەش و هەوای زەوی بەهێواشی چاک دەبێتەوە لە کاریگەریە هەزار ساڵیەکانی مرۆڤ.

Within 35,000 years,

لە ماوەی ٣٥،٠٠٠ ساڵدا،

the plant cycle removes the last traces of lead

سوڕی ڕووەك کۆتا شوێنەوارەکانی قوڕقوشم دەسرێتەوە

left by the Industrial Revolution from Earth’s soil,

کە لەلایەن شۆڕشی پیشەسازی جێهێڵدراوە لەسەر زەوی،

and it may take up to 65,000 years beyond that

و لەوانەیە زیاتر لە ٦٥٠،٠٠ ساڵی بوێت لەپاش ئەوەی

for CO2 to return pre-human levels.

دوانە ئۆکسیدی کاربۆن بگەڕێتەوە بۆ قۆناغی پێش مرۆڤ.

But even after several million years, humanity’s legacy lives on.

بەڵام هەتاکو دوای چەندین ملیۆن ساڵ، شوێنەواری مرۆڤایەتی هەر دەمێنێت.

Carved in unyielding granite,

لە گرانێتی جێگیر نەخشێنراوە،

America’s Mt. Rushmore survives for 7.2 million years.

چیای ڕەشمۆر لە ئەمریکا بۆ ٧.٢ ملیۆن ساڵ دەمێنێتەوە.

The chemical composition of our bronze sculptures

داڕشتە کیمیاییەکانی پەیکەرە مسەکانمان

keeps them recognizable for over 10 million.

وایان لێ دەکات بۆ زیاتر لە ١٠ ملیۆن ساڵ بە ناسراوی بمێننەوە.

And buried deep underground,

و لە قوڵای زەوی بنێژرێن،

the remnants of cities built on floodplains

پاشماوەی شارەکان کە لەسەر تەختاییە لافاویەکان بنیات نراون

have been preserved in time as a kind of technofossil.

پارێزگاریان لێکراوە لەکاتی پێویستدا وەك جۆرێك لە هەڵکۆڵراوی تەکنیکی.

Eventually, these traces, too, will be wiped from the planet’s surface.

لە کۆتاییدا، ئەم شوێنەوارانە، بە ڕووکەشی ڕووەکیش دەسڕێتەوە.

Humanity hasn’t always been here, and we won’t be here forever.

مرۆڤایەتی هەموو کات لێرە نامێنێتەوە، و ئێمەش هەمیشە لێرە نامێنینەوە.

But by investigating the world without us,

بەڵام لەڕێی پشکنینی دونیا بەبێ ئێمە،

perhaps we can learn more about the world we live in now.

لەوانەیە بتوانین زیاتر فێربین دەربارەی ئەو دونیای ئێمە ئێستا تیایدا دەژین.