What would happen if every human suddenly disappeared? - Dan Kwartler

5,001,861 views ・ 2018-09-17

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: eacanhu e Reviewer: Sundari Enkhtugs
00:06
Human beings are everywhere.
0
6295
2424
Хүн төрөлхтөн хаа саагүй байдаг.
00:08
With settlements on every continent,
1
8719
2407
Хүмүүс бүх тивд оршин суун,
00:11
we can be found in the most isolated corners of Earth’s jungles,
2
11126
3744
биднийг дэлхийн хамгийн алслагдсан ой,
00:14
oceans,
3
14870
841
далай,
00:15
and tundras.
4
15711
1299
тундраас ч олох боломжтой.
00:17
Our impact is so profound, most scientists believe
5
17010
3209
Бидний нөлөө маш их тул ихэнх судлаачид
00:20
humanity has left a permanent mark on Earth’s geological record.
6
20219
4773
хүн төрөлхтөн дэлхийн газар зүйд арилашгүй ул мөр үлдээсэн гэж үздэг.
00:24
So what would happen if suddenly, every human on Earth disappeared?
7
24992
7288
Тэгвэл гэнэт бүх хүн дэлхийгээс алга болчихвол юу тохиолдох вэ?
00:32
With no one maintaining them, some of our creations backfire immediately.
8
32280
4677
Арчилгаагүй тул бидний ихэнх бүтээн байгуулалт шууд л аюул авчрана.
00:36
Hours after we disappear, oil refineries malfunction,
9
36957
3843
Хэдхэн цагийн дараагаас л тосны үйлдвэрүүдэд осол гарч,
00:40
producing month-long blazes at plants like the ones in western India,
10
40800
4736
олон сарын турш үргэлжлэх түймэр баруун Энэтхэг,
АНУ-ын өмнөд хэсэг,
00:45
the southern United States,
11
45536
1588
00:47
and South Korea.
12
47124
1824
өмнөд Солонгосын нутгуудаар гарж эхэлнэ.
00:48
In underground rail systems like those in London,
13
48948
3509
Лондон, Москва, Нью Йорк
хотуудад байдаг шиг
00:52
Moscow,
14
52457
952
газар доорх галт тэрэгний хоолойнуудад
00:53
and New York City,
15
53409
1225
00:54
hundreds of drainage pumps are abandoned, flooding the tunnels in just three days.
16
54634
5891
ус зайлуулах хоолойнууд хаягдан,
хонгилууд гуравхан өдөрт л усанд автана.
01:00
By the end of the first week, most emergency generators have shut down,
17
60525
4297
Эхний долоо хоногийн төгсгөлд ихэнх аюулын дохионууд унтарч,
01:04
and once the fires have gone out,
18
64822
1734
гал унтарсны дараагаар,
01:06
the earth goes dark for the first time in centuries.
19
66556
4324
хэдэн зууны дараагаар дэлхий анх удаагаа харанхуй болох болно.
01:10
After the first catastrophic month, changes come more gradually.
20
70880
4695
Эхний аймшигт сарын дараа юмс илүү удаанаар өөрчлөгдөнө.
01:15
Within 20 years, sidewalks have been torn apart by weeds and tree roots.
21
75575
5180
20 жилийн дотор явган замууд ургамал, модны үндсэнд идэгдэнэ.
01:20
Around this time,
22
80755
1489
Энэ үед
01:22
flooded tunnels erode the streets above into urban rivers.
23
82244
4119
живсэн хонгилууд гудамжнуудыг гол болгон хувиргах болно.
01:26
In temperate climates,
24
86363
1445
Сэрүүн уур амьсгалтай хотуудад
01:27
the cycle of seasons freezes and thaws these waterways,
25
87808
3886
улирлын өөрчлөлт эдгээр усан замуудыг хөлдөөж гэсгээснээр
01:31
cracking pavement and concrete foundations.
26
91694
3224
асфальт, бетонон сууриуд удалгүй хагарна.
01:34
Leaking pipes cause the same reaction in concrete buildings,
27
94918
3743
Эвдэрсэн хоолойнууд ч мөн бетон барилгуудад адилхан нөлөөлөх бөгөөд
01:38
and within 200 winters, most skyscrapers buckle and tumble down.
28
98661
5634
200 өвлийн дараа ихэнх өндөр байшингууд нуран унах болно.
01:44
In cities built in river deltas like Houston,
29
104295
2980
Голын хаяагаар баригдсан Хюьстон шиг хотууд
01:47
these buildings eventually wash away completely -
30
107275
3220
эдгээр барилгууд нь угаагдаж алга болон
01:50
filling nearby tributaries with crushed concrete.
31
110495
3719
ойр хавийн цутгалуудыг эвдэрсэн бетоноор дүүргэнэ.
01:54
Rural and suburban areas decay more slowly,
32
114214
3491
Хотын захын хэсгүүд илүү удаан хугацаанд элэгдэх ч
01:57
but in largely unsurprising ways.
33
117705
2627
өөрчлөлт нь тийм ч гайхмаар биш юм.
02:00
Leaks, mold, bug and rodent infestations -
34
120332
3517
Дусаал, хөгц, шавьж болон ялзарал
02:03
all the usual enemies of the homeowner-
35
123849
2477
зэрэг хүний дургүй дайсангууд
02:06
now go uncontested.
36
126326
2143
эрх чөлөөтэй болно.
02:08
Within 75 years, most houses' supporting beams have rotted and sagged,
37
128469
5800
75 жилийн дотор ихэнх байшингуудын даацийн баганууд ялзарч, хазайснаар
02:14
and the resulting collapsed heap is now home to local rodents and lizards.
38
134269
5128
нурсан овоо нь нутгийн мэрэгч, гүрвэлүүдийн гэр болно.
02:19
But in this post-human world, “local” has a new meaning.
39
139397
3918
Гэвч энэ хүний дараах ертөнцөд, "нутгийн" гэдэг өөр утгатай.
02:23
Our cities are full of imported plants,
40
143315
2782
Бидний хотууд нутагшуулсан ургамлуудаар дүүрэн байдаг.
02:26
which now run wild across their adopted homes.
41
146097
3483
Эдгээр нь суулгасан газраасаа хүсснээрээ тарж ургана.
02:29
Water hyacinth coat the waterways of Shanghai in a thick green carpet.
42
149580
5072
Усны цэцэг Шанхайн усан замыг ногооноор хучих болно.
02:34
Poisonous giant hogweeds overgrow the banks of London’s Thames River.
43
154652
5248
Хортой хогийн ургамлууд Лондоны Тамэс голын эргээр хэт их ургана.
02:39
Chinese Ailanthus trees burst through New York City streets.
44
159900
4506
Хятадын Аилантус моднууд Нью Йоркийн гудмуудаар ургаж,
02:44
And as sunken skyscrapers add crumbled concrete to the new forest floor,
45
164406
4625
ойн хөрсөнд живсэн барилгуудын бетоны хэсгүүд орсноор
02:49
the soil acidity plummets,
46
169031
2576
хөрсний хүчиллэг нэмэгдэж,
02:51
potentially allowing new plant life to thrive.
47
171607
3471
шинэ ургамлууд ургах нөхцөл болно.
02:55
This post-human biodiversity extends into the animal kingdom, as well.
48
175078
4745
Хүний дараах энэхүү олон төрөл байдал нь амьтдын амьдралд ч мөн нөлөөлнө.
02:59
Animals follow the unchecked spread of native and non-native plants,
49
179823
4311
Амьтад уугуул болон шинэ ургамлуудтай газраар явж,
03:04
venturing into new habitats with the help of our leftover bridges.
50
184134
4654
бидний үлдээсэн гүүрнүүдийн тусламжтай шинэ газруудад очно.
03:08
In general, our infrastructure saves some animals and dooms others.
51
188788
4698
Ерөнхийдөө, бидний дэд бүтэц зарим амьтдад тусалж, заримд нь хор учруулна.
03:13
Cockroaches continue to thrive in their native tropical habitats,
52
193486
3834
Жоомнууд өөрсдийн гарал болсон дулан нутгуудаар өсөж үржих ч
03:17
but without our heating systems,
53
197320
1995
бидний халаалтын системгүйгээр
03:19
their urban cousins likely freeze and die out in just two winters.
54
199315
5490
хотын жоомнууд хоёр өвлийн дараа хөлдөж үхэх магадлалтай.
03:24
And most domesticated animals are unable to survive without us –
55
204805
4097
Гэрийн тэжээвэр амьтад бидэнгүйгээр амьд үлдэж чадахгүй тул
03:28
save for a handful of resourceful pigs, dogs, and feral housecats.
56
208902
4922
гахай, нохой, гэрийн муурнуудаас бусад нь үргэдэх аюултай.
03:33
Conversely, the reduced light pollution saves over a billion birds each year
57
213824
5209
Эсрэгээрээ гэрлийн бохирдол буурснаар жил бүр тэрбум шувууг аврах болно.
03:39
whose migrations were disrupted by blinking communication tower lights
58
219033
4191
Эдгээр шувуудын нүүдэлд анивчдаг холбооны цамхгууд болон
03:43
and high-tension wires.
59
223224
2200
өндөр долгионы утаснууд саад болдог.
03:45
And mosquitos multiply endlessly in one of their favorite manmade nurseries –
60
225424
5298
Шумуулны тоо бидний үлдээсэн асаргаанууд болох
03:50
rubber tires, which last for almost a thousand years.
61
230722
4389
мянгаад жил орших дугуй зэргийн тусламжтай маш ихээр өсөх болно
03:55
As fauna and flora flourish,
62
235111
2449
Ургамал, амьтад үржих тусам
03:57
Earth’s climate slowly recovers from millennia of human impact.
63
237560
4251
дэлхийн цаг уур хүний нөлөөнөөс бага багаар нөхөн сэргэнэ.
04:01
Within 35,000 years,
64
241811
2236
35,000 жилийн дотор
04:04
the plant cycle removes the last traces of lead
65
244047
3347
ургамлын цикл аж үйлвэржилтийн хувьсгалаас үлдсэн хар тугалгийг
04:07
left by the Industrial Revolution from Earth’s soil,
66
247394
3495
дэлхийн хөрснөөс бүр мөсөн устгах ба
04:10
and it may take up to 65,000 years beyond that
67
250889
3396
түүнээс цааш 65,000 гаруй жилийн дараа
04:14
for CO2 to return pre-human levels.
68
254285
3553
CO2-ийн түвшин энгийн түвшиндээ буцаж очих болно.
04:17
But even after several million years, humanity’s legacy lives on.
69
257838
4969
Гэвч хэдэн сая жилийн дараа ч хүн төрөлхтөний ул мөр байсаар байх болно.
04:22
Carved in unyielding granite,
70
262807
2561
Хувиршгүй боржин чулуун дээр сийлсэн
04:25
America’s Mt. Rushmore survives for 7.2 million years.
71
265368
4805
Америкийн Рашмор 7.2 сая жилийн настай.
04:30
The chemical composition of our bronze sculptures
72
270173
3259
Бидний зэс бармалуудын химийн бүтэц
04:33
keeps them recognizable for over 10 million.
73
273432
3271
10 сая жилийн турш тэднийг танигдахуйц байлгах боломжтой.
04:36
And buried deep underground,
74
276703
1782
Газрын дор булагдсан
04:38
the remnants of cities built on floodplains
75
278485
2825
усанд автагдсан хотын үлдэгдлүүд
04:41
have been preserved in time as a kind of technofossil.
76
281310
4194
техночулуужилт хэлбэрээр хадгалагдсаар байх юм.
04:45
Eventually, these traces, too, will be wiped from the planet’s surface.
77
285504
4456
Цагийн эрхээр эдгээр үлдэгдлүүд ч мөн дэлхийн хөрснөөс арчигдах болно.
04:49
Humanity hasn’t always been here, and we won’t be here forever.
78
289960
4276
Хүн төрөлхтөн үргэлж энд байгаагүй шиг энд үүрд байх боломжгүй.
04:54
But by investigating the world without us,
79
294236
2291
Гэвч бидэнгүй дэлхийг судалснаар
04:56
perhaps we can learn more about the world we live in now.
80
296527
3791
магад одоо амьдарч буй дэлхийгээ илүү таньж мэдэх боломжтой бий юм.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7