Paula Johnson: His and hers ... healthcare

Paula Johnson: Chăm sóc sức khoẻ ...cho nam và nữ

Translator: Sang To Reviewer: Nhu PHAM

Some of my most wonderful memories of childhood

Một trong những kỷ niệm tuyệt vời nhất của tuổi thơ tôi

are of spending time with my grandmother, Mamar,

đó là quãng thời gian sống với bà, Mamar,

in our four-family home in Brooklyn, New York.

trong mái ấm bốn gia đình ở Brooklyn, New York.

Her apartment was an oasis.

Căn hộ của bà là một ốc đảo.

It was a place where I could sneak a cup of coffee,

Đó là nơi tôi có thể lẻn vào để uống cà phê

which was really warm milk with just a touch of caffeine.

thực ra chỉ là sữa nóng pha chút caffeine.

She loved life.

Bà rất yêu đời,

And although she worked in a factory,

Và mặc dù làm việc trong nhà máy,

she saved her pennies and she traveled to Europe.

bà vẫn tiết kiệm từng đồng để đi du lịch châu Âu.

And I remember poring over those pictures with her

Và tôi vẫn còn nhớ cảnh ngồi đổ hình của bà ra xem

and then dancing with her to her favorite music.

rồi sau đó khiêu vũ với bà trong điệu nhạc bà yêu thích,

And then, when I was eight and she was 60,

Và rồi, khi tôi lên tám, bà đã 60,

something changed.

có gì đó đã thay đồi.

She no longer worked or traveled.

Bà không còn đi làm cũng không đi du lịch nữa.

She no longer danced.

Bà cũng không còn khiêu vũ.

There were no more coffee times.

Không còn những giờ uống cà phê.

My mother missed work and took her to doctors

Mẹ tôi nghỉ làm đưa bà đi bác sĩ,

who couldn't make a diagnosis.

họ không thể chẩn đoán được,

And my father, who worked at night, would spend every afternoon with her,

Và cha tôi dù làm việc ca đêm nhưng chiều nào cũng quanh quẩn bên bà,

just to make sure she ate.

chỉ để chắc chắn rằng bà đã ăn.

Her care became all-consuming for our family.

Chăm sóc bà trở thành nhiệm vụ chính của gia đình tôi.

And by the time a diagnosis was made,

Và ngay khi chẩn đoán được đưa ra,

she was in a deep spiral.

bà dần dần tụt dốc.

Now many of you will recognize her symptoms.

Giờ chắc hẳn các bạn đã nhận ra triệu chứng của bà.

My grandmother had depression.

Bà tôi bị trầm cảm.

A deep, life-altering depression,

Trầm cảm nặng, nó thay đổi cuộc sống,

from which she never recovered.

và bà không bao giờ bình phục trở lại.

And back then, so little was known about depression.

Và trước kia, rất ít người biết về trầm cảm.

But even today, 50 years later,

Thậm chí ngày nay, 50 năm sau,

there's still so much more to learn.

vẫn còn rất nhiều thứ chúng ta phải tìm hiểu

Today, we know that women are 70 percent more likely

Ngày nay, chúng ta biết rằng phụ nữ có nguy cơ 70%

to experience depression over their lifetimes

mắc bệnh trầm cảm trong suốt cuộc đời

compared with men.

hơn so với đàn ông.

And even with this high prevalence,

Và thậm chí với tỷ lệ cao như vậy,

women are misdiagnosed between 30 and 50 percent of the time.

phụ nữ bị chẩn đoán sai khoảng từ 30 và 50%

Now we know that women are more likely

Giờ chúng ta biết rằng phụ nữ có nguy cơ

to experience the symptoms of fatigue, sleep disturbance,

mắc các triệu chứng mệt mỏi, mất ngủ,

pain and anxiety compared with men.

đau nhức và lo lắng cao hơn so với nam giới.

And these symptoms are often overlooked

Và những triệu chứng này thường bị bỏ qua

as symptoms of depression.

trong chuẩn đoán trầm cảm.

And it isn't only depression in which these sex differences occur,

Và không chỉ có bệnh trầm cảm mới có sự khác nhau về giới tính

but they occur across so many diseases.

mà những căn bệnh khác cũng vậy.

So it's my grandmother's struggles

Chính cuộc chiến của bà tôi

that have really led me on a lifelong quest.

đã mang tôi tới một sứ mạng.

And today, I lead a center in which the mission

Và hiện tại, tôi đang coi sóc một trung tâm có nhiệm vụ

is to discover why these sex differences occur

khám phá nguyên nhân của sự khác nhau về giới tính

and to use that knowledge

và sử dụng kiến thức đó

to improve the health of women.

để cải thiện sức khỏe của phụ nữ.

Today, we know that every cell has a sex.

Ngày nay, chúng ta biết rằng mỗi tế bào đều có giới tính.

Now, that's a term coined by the Institute of Medicine.

Đó là thuật ngữ do Viện Y học tạo ra.

And what it means is that men and women are different

Và nghĩa là phụ nữ và đàn ông khác nhau

down to the cellular and molecular levels.

tới tận cấp độ phân tử và tế bào.

It means that we're different across all of our organs.

Nghĩa là chúng ta khác nhau trên tất cả các bộ phận.

From our brains to our hearts, our lungs, our joints.

Từ não cho tới tim, phổi, các khớp xương.

Now, it was only 20 years ago

Mới 20 năm trước thôi

that we hardly had any data on women's health

chúng ta hầu như chẳng có dữ liệu nào về sức khỏe phụ nữ

beyond our reproductive functions.

ngoài những kiến thức về chức năng sinh sản.

But then in 1993,

Nhưng vào năm 1993,

the NIH Revitalization Act was signed into law.

đạo luật Revitalization NIH ra đời.

And what this law did was it mandated

Và luật quy định

that women and minorities be included in clinical trials

phụ nữ và người thiểu số cũng được bao gồm

that were funded by the National Institutes of Health.

trong các thử nghiệm lâm sàng được tài trợ bởi Viện sức khỏe quốc gia,

And in many ways, the law has worked.

Và theo nhiều cách, luật đã có tác dụng.

Women are now routinely included in clinical studies,

Phụ nữ bây giờ thường xuyên là đối tượng của các cuộc nghiên cứu lâm sàng.

and we've learned that there are major differences

và chúng ta thấy rằng có những khác biệt lớn

in the ways that women and men

giữa căn bệnh

experience disease.

ở phụ nữ và đàn ông.

But remarkably,

Nhưng đáng chú ý là

what we have learned about these differences is often overlooked.

những gì chúng ta biết về sự khác nhau này lại thường bị bỏ qua.

So, we have to ask ourselves the question:

Vậy, chúng ta phải tự đặt ra cho mình câu hỏi:

Why leave women's health to chance?

Tại sao lại phó mặc sức khỏe của phụ nữ cho Trời?

And we're leaving it to chance in two ways.

Và phó mặc nó theo 2 cách.

The first is that there is so much more to learn

Thứ nhất đó là còn rất rất nhiều thứ phải tìm hiểu

and we're not making the investment

mà chúng ta lại không đầu tư

in fully understanding the extent of these sex differences.

để hiểu thấu đáo phạm vi của những khác biệt trong giới tính.

And the second is that we aren't taking what we have learned,

Và thứ 2 là chúng ta không áp dụng những thứ đã biết

and routinely applying it in clinical care.

vào chăm sóc lâm sàng.

We are just not doing enough.

Chúng ta vẫn làm chưa đủ.

So, I'm going to share with you three examples

Tôi sẽ chia sẻ với các bạn ba ví dụ

of where sex differences have impacted the health of women,

về tác động của khác biệt giới tính lên sức khỏe phụ nữ

and where we need to do more.

và khía cạnh mà ta cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa .

Let's start with heart disease.

Hãy bắt đầu với bệnh tim.

It's the number one killer of women in the United States today.

Đó là sát thủ giết phụ nữ số 1 ở Hoa kỳ hiện nay.

This is the face of heart disease.

Đây là khuôn mặt của bệnh tim.

Linda is a middle-aged woman,

Linda là một phụ nữ trung niên,

who had a stent placed in one of the arteries

bà có 1 stent được đặt vào 1 trong những động mạch

going to her heart.

dẫn tới tim.

When she had recurring symptoms she went back to her doctor.

Khi bà có những triệu chứng tái đi tái lại, bà quay lại bác sĩ

Her doctor did the gold standard test:

Bác sĩ thực hiện kiểm tra tiêu chuẩn vàng:

a cardiac catheterization.

Thông tim

It showed no blockages.

Thử nghiệm cho thấy không hề có tắc nghẽn.

Linda's symptoms continued.

Các triệu chứng của Linda vẫn tiếp tục.

She had to stop working.

Bà đã phải nghỉ việc.

And that's when she found us.

Và đó là lúc bà tìm thấy chúng tôi.

When Linda came to us, we did another cardiac catheterization

Khi Linda tới với chúng tôi, chúng tôi đã làm một cuộc thông tim khác

and this time, we found clues.

và lần này, chúng tôi tìm ra manh mối.

But we needed another test

Nhưng chúng tôi cần một cuộc kiểm tra khác

to make the diagnosis.

để đưa ra chẩn đoán

So we did a test called an intracoronary ultrasound,

Vậy là chúng tôi đã thực hiện một kiểm tra được gọi là siêu âm trong lòng mạch vành

where you use soundwaves to look at the artery

bằng cách dùng sóng siêu âm để kiểm tra động mạch

from the inside out.

từ trong ra ngoài.

And what we found

Và những gì mà chúng tôi tìm thấy

was that Linda's disease didn't look like

đó là căn bệnh của Linda không giống như

the typical male disease.

bệnh điển hình ở nam giới.

The typical male disease looks like this.

Bệnh điển hình ở nam giới trông sẽ như thế này đây.

There's a discrete blockage or stenosis.

Tắc nghẽn gián đoạn hoặc hẹp đông mạch.

Linda's disease, like the disease of so many women,

Bệnh của Linda, giống như bệnh của rất nhiều phụ nữ khác,

looks like this.

trông như thế này.

The plaque is laid down more evenly, more diffusely

Các mảng xơ vữa trải ra đồng đều hơn, dày hơn

along the artery, and it's harder to see.

dọc theo động mạch, và rất khó để nhìn thấy.

So for Linda, and for so many women,

Vậy là với Linda, và nhiều phụ nữ khác,

the gold standard test wasn't gold.

Kiểm tra chuẩn vàng không phải vàng.

Now, Linda received the right treatment.

Giờ đây, Linda đã được điều trị đúng phương pháp

She went back to her life and, fortunately, today

Bà đã quay trở lại cuộc sống , v à may mắn là, hiện tại

she is doing well.

bà rất khỏe mạnh.

But Linda was lucky.

Nhưng, Linda đã may mắn.

She found us, we found her disease.

Bà tìm thấy chúng tôi, chúng tôi tìm ra bệnh cho bà.

But for too many women, that's not the case.

Nhưng nhiều phụ nữ khác, lại không may mắn như vậy.

We have the tools.

Chúng ta có các công cụ.

We have the technology to make the diagnosis.

Chúng ta có công nghệ để đưa ra chẩn đoán.

But it's all too often that these sex diffferences

Nhưng khác biệt giới tính lại quá thường xuyên

are overlooked.

bị bỏ qua.

So what about treatment?

Vậy còn cách chữa trị?

A landmark study that was published two years ago

Một nghiên cứu quan trọng đã được công bố 2 năm về trước

asked the very important question:

đã đặt ra một câu hỏi rất quan trọng:

What are the most effective treatments for heart disease in women?

Phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho bệnh tim ở phụ nữ là gì?

The authors looked at papers written over a 10-year period,

Các nhà nghiên cứu đã xem xét các tài liệu ghi chép

and hundreds had to be thrown out.

trong khoảng thời gian 10 năm và hàng trăm tài liệu đã bị ném vào sọt rác

And what they found out was that of those that were tossed out,

Và những gì mà họ phát hiện là những thứ bị ném đi

65 percent were excluded

65% thông tin quan trọng đã bị bỏ qua

because even though women were included in the studies,

bởi vì mặc dù phụ nữ đã được đưa vào nghiên cứu,

the analysis didn't differentiate between women and men.

các nhà phân tích lại không phân biệt khác nhau giữa phụ nữ và đàn ông

What a lost opportunity.

Thật là một cơ hội đáng tiếc.

The money had been spent

Tiền đã chi ra

and we didn't learn how women fared.

thế mà chúng ta lại chẳng biết được gì về tình trạng sức khỏe của phụ nữ.

And these studies could not contribute one iota

Và những nghiên cứu này không thể đem lại kết quả nào

to the very, very important question,

cho câu hỏi rất ,rất quan trọng,

what are the most effective treatments

Phương pháp điều trị hiệu quả nhất

for heart disease in women?

cho bệnh tim ở phụ nữ là gì?

I want to introduce you to Hortense, my godmother,

Tôi muốn giới thiệu bạn với Hortense, mẹ đỡ đầu của tôi,

Hung Wei, a relative of a colleague,

Hung Wei, thân nhân của một đồng nghiệp,

and somebody you may recognize --

và một người nữa có thể bạn đã nhận ra--

Dana, Christopher Reeve's wife.

Dana, vợ của nam diễn viên Christopher Reeve .

All three women have something very important in common.

Cả ba phụ nữ đều có một điểm chung rất quan trọng.

All three were diagnosed with lung cancer,

Cả ba đều đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi,

the number one cancer killer of women

kẻ thù ung thư giết người số một của phụ nữ

in the United States today.

tại Mỹ ngày nay.

All three were nonsmokers.

Cả ba đều không hút thuốc.

Sadly, Dana and Hung Wei died of their disease.

Đáng buồn thay, Dana và Hung Wei đã chết vì căn bệnh này.

Today, what we know is that women who are nonsmokers are three times more likely

Ngày nay, những gì chúng ta biết đó là phụ nữ không hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh

to be diagnosed with lung cancer than are men

ung thư phổi cao gấp 3 lần nam giới

who are nonsmokers.

không hút thuốc.

Now interestingly, when women are diagnosed with lung cancer,

Điều thú vị là, khi phụ nữ được chẩn đoán bị mắc bệnh ung thư phổi,

their survival tends to be better than that of men.

khả năng sống sót của họ lại có xu hướng cao hơn so với đàn ông.

Now, here are some clues.

Đây là một số manh mối.

Our investigators have found that there are

Các nhà nghiên cứu của chúng tô i đã tìm ra rằng

certain genes in the lung tumor cells of both women and men.

có một số gien trong các tế bào khối u phổi của cả phụ nữ và đàn ông.

And these genes are activated

Và những gen này được kích hoạt

mainly by estrogen.

chủ yếu bởi estrogen.

And when these genes are over-expressed,

Và khi chúng biểu hiện quá mức,

it's associated with improved survival

nó có liên hệ với khả năng sống sót

only in young women.

chỉ ở phụ nữ trẻ.

Now this is a very early finding

Hiện tại, đây là một phát hiện rất sớm

and we don't yet know whether it has relevance

và chúng tôi vẫn chưa biết liệu nó có liên quan

to clinical care.

đến chăm sóc ý tế hay không.

But it's findings like this that may provide hope

Nhưng những phát hiện như thế này có thể cho ta hy vọng

and may provide an opportunity to save lives

và cơ hội để cứu sống

of both women and men.

cả phụ nữ và đàn ông.

Now, let me share with you an example

Bây giờ, tôi sẽ chia sẻ với bạn một ví dụ về việc

of when we do consider sex differences, it can drive the science.

khi chúng ta xem xét khác biệt giới tính, nó có thể thúc đẩy khoa học.

Several years ago a new lung cancer drug

Vài năm trước đây, một loại thuốc chữa bệnh ung thư phổi mới

was being evaluated,

đã được thẩm định,

and when the authors looked at whose tumors shrank,

và khi các tác giả xem xét người có khối u giảm mạnh,

they found that 82 percent were women.

họ tìm thấy 82% là phụ nữ.

This led them to ask the question: Well, why?

Điều này đặt ra một câu hỏi: Tại sao?

And what they found

Và những gì họ tìm thấy

was that the genetic mutations that the drug targeted

là đột biến di truyền mà thuốc nhắm tới

were far more common in women.

phổ biến hơn ở phụ nữ.

And what this has led to

Và điều này đã dẫn đến

is a more personalized approach

một cách tiếp cận được cá nhân hoá hơn

to the treatment of lung cancer that also includes sex.

để điều trị ung thư phổi cũng bao gồm giới tính.

This is what we can accomplish

Đây là những gì chúng ta có thể thực hiện

when we don't leave women's health to chance.

khi không phó mặc sức khỏe của phụ nữ vào ý trời

We know that when you invest in research,

Chúng ta biết rằng khi đầu tư vào nghiên cứu,

you get results.

sẽ thu được kết quả.

Take a look at the death rate from breast cancer over time.

Hãy xem tỷ lệ tử vong từ bệnh ung thư vú theo thời gian.

And now take a look at the death rates

Và giờ hãy xem qua tỷ lệ tử vong

from lung cancer in women over time.

của ung thư phổi ở phụ nữ theo thời gian.

Now let's look at the dollars invested in breast cancer --

Bây giờ hãy xem tiền đầu tư cho ung thư vú -

these are the dollars invested per death --

đây là tiền đầu tư tính trên một ca tử vong--

and the dollars invested in lung cancer.

và tiền đầu tư cho bệnh ung thư phổi.

Now, it's clear that our investment in breast cancer

Rõ ràng tiền đầu tư cho bệnh ung thư vú

has produced results.

đã có kết quả.

They may not be fast enough,

Họ có thể đã không đủ nhanh,,

but it has produced results.

nhưng ít nhất cũng có kết quả.

We can do the same

Chúng ta cũng có thể làm điều tương tự

for lung cancer and for every other disease.

cho bệnh ung thư phổi và những căn bệnh khác.

So let's go back to depression.

Giờ hãy quay lại bệnh trầm cảm.

Depression is the number one cause

Trầm cảm là nguyên nhân số 1

of disability in women in the world today.

gây ra tình trạng tàn phế cho phụ nữ trên thế giới ngày nay.

Our investigators have found

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng

that there are differences in the brains

có những khác biệt trong não bộ

of women and men

của phụ nữ và đàn ông

in the areas that are connected with mood.

ở những khu vực liên quan đến tâm trạng.

And when you put men and women

Và khi bạn đặt phụ nữ và đàn ông

in a functional MRI scanner --

vào trong máy chụp MRI

that's the kind of scanner that shows how the brain is functioning when it's activated --

máy quét cho thấy bộ não hoạt động như thế nào khi bị kích thích

so you put them in the scanner and you expose them to stress.

vậy bạn đặt họ vào trong máy quét và làm cho họ căng thẳng

You can actually see the difference.

Bạn thực sự có thể thấy sự khác biệt.

And it's findings like this

Và những phát hiện như thế này

that we believe hold some of the clues

làm chúng tôi tin rằng mình đang có trong tay một số manh mối

for why we see these very significant sex differences

giải thích lý do tại sao chúng ta lại thấy những khác biệt giới tính quan trọng này

in depression.

đối với bệnh trầm cảm.

But even though we know

Nhưng ngay cả khi chúng tôi biết rằng

that these differences occur,

những khác biệt này sẽ xảy ra,

66 percent

66 phần trăm

of the brain research that begins in animals

nghiên cứu não bắt đầu ở động vật

is done in either male animals

được thực hiện ở cả động vật giống đực

or animals in whom the sex is not identified.

hay động vật chưa xác định giới tính.

So, I think we have to ask again the question:

Vì vậy, tôi nghĩ rằng chúng tôi phải đặt câu hỏi một lần nữa:

Why leave women's health to chance?

Tại sao chúng ta lại phó mặc sức khỏe của phụ nữ như vậy?

And this is a question that haunts those of us

Và đây là một câu hỏi khiến tất cả chúng tôi bị ám ảnh

in science and medicine

những người làm việc trong ngành khoa học và y tế

who believe that we are on the verge of being able to dramatically improve

tin rằng chúng ta đang tiến rất gần tới khả năng cải thiện đáng kể

the health of women.

sức khỏe của phụ nữ.

We know that every cell has a sex.

Chúng ta biết rằng mỗi tế bào đều có một giới tính.

We know that these differences are often overlooked.

Chúng ta biết rằng những khác biệt này thường bị bỏ qua.

And therefore we know that women are not getting the full benefit

Và do đó, chúng ta biết rằng phụ nữ không nhận được đầy đủ lợi ích

of modern science and medicine today.

từ khoa học và y học hiện đại ngày nay.

We have the tools

Chúng ta có các công cụ

but we lack the collective will and momentum.

nhưng thiếu ý chí tập thể và động lực.

Women's health is an equal rights issue

Sức khỏe phụ nữ là một vấn đề bình đẳng

as important as equal pay.

quan trọng như việc trả lương bình đẳng vậy.

And it's an issue of the quality

Và nó là một vấn đề về chất lượng

and the integrity of science and medicine.

và sự tích hợp của khoa học và y học.

(Applause)

(Vỗ tay)

So imagine the momentum we could achieve

Vì vậy, hãy tưởng tượng động lực mà ta có thể đạt được

in advancing the health of women

trong việc nâng cao sức khỏe phụ nữ

if we considered whether these sex differences were present

nếu xem xét sự tồn tại của khác biệt giới tính

at the very beginning of designing research.

ngay từ lúc bắt đầu thiết kế nghiên cứu.

Or if we analyzed our data by sex.

Hoặc nếu chúng tôi phân tích dữ liệu theo giới tính.

So, people often ask me:

Do đó, mọi người thường hỏi tôi:

What can I do?

Tôi có thể làm gì?

And here's what I suggest:

Và đây là những gì mà tôi đề nghị:

First, I suggest that you think about women's health

Trước tiên, hãy suy nghĩ về sức khỏe phụ nữ

in the same way

tương tự như

that you think and care about other causes that are important to you.

cách mà bạn suy nghĩ và quan tâm đến các vấn đề khác quan trọng đối với bạn.

And second, and equally as important,

Và thứ hai, và cũng quan trọng không kém,

that as a woman,

đó là, là một người phụ nữ,

you have to ask your doctor

bạn phải hỏi bác sĩ của mình

and the doctors who are caring for those who you love:

và các bác sĩ đang chăm sóc cho những người bạn yêu quý

Is this disease or treatment different in women?

Bệnh này hoặc phương pháp điều trị này có khác biệt ở phụ nữ không?

Now, this is a profound question because the answer is likely yes,

Đây là một câu hỏi sâu sắc bởi vì câu trả lời có thể là có,

but your doctor may not know the answer, at least not yet.

nhưng bác sĩ của bạn có thể không biết câu trả lời, ít nhất là chưa biết câu trả lời.

But if you ask the question, your doctor will very likely

Nhưng nếu bạn đặt câu hỏi, bác sĩ của bạn rất có khả năng

go looking for the answer.

sẽ đi tìm câu trả lời.

And this is so important,

Và điều này là rất quan trọng,

not only for ourselves,

không chỉ cho bản thân chúng ta,

but for all of those whom we love.

nhưng còn cho tất cả những người mà ta yêu quý.

Whether it be a mother, a daughter, a sister,

Cho dù đó là mẹ, con gái, em gái,

a friend or a grandmother.

một người bạn hay bà.

It was my grandmother's suffering

Chính nỗi khổ của bà tôi

that inspired my work

đã thúc bách tôi làm công việc này

to improve the health of women.

để cải thiện sức khỏe phụ nữ.

That's her legacy.

Đó là di sản của bà.

Our legacy can be to improve the health of women

Di sản của chúng ta để cải thiện sức khỏe phụ nữ

for this generation

cho thế hệ này

and for generations to come.

và cho các thế hệ tới.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)