Shigeru Ban: Emergency shelters made from paper

Shigeru Ban: Chỗ trú ẩn khẩn cấp bằng giấy

Translator: Thao Tran Trong Reviewer: Thuy Chau Vu

Hi. I am an architect.

Xin chào. Tôi là một kiến trúc sư.

I am the only architect in the world

Tôi là kiến trúc sư duy nhất trên thế giới

making buildings out of paper like this cardboard tube,

làm ra những tòa nhà từ giấy như cái ống các tông này,

and this exhibition is the first one I did

sự trưng bày này là lần đầu tiên tôi làm

using paper tubes.

sử dụng những ống giấy.

1986, much, much longer before people started talking

1986, rất rất lâu trước khi mọi người bắt đầu nói

about ecological issues and environmental issues,

về những vấn đề sinh thái và môi trường,

I just started testing the paper tube

Tôi chỉ mới bắt đầu thử nghiệm ống giấy

in order to use this as a building structure.

để sử dụng như một cấu trúc trong toà nhà.

It's very complicated to test the new material for the building,

Rất phức tạp để thử một vật liệu mới cho tòa nhà đó,

but this is much stronger than I expected,

thế nhưng thế này lại chắc hơn rất nhiều so với tôi nghĩ

and also it's very easy to waterproof,

và cũng rất dễ chống thấm,

and also, because it's industrial material,

và, bởi vì nó là một vật liệu công nghiệp,

it's also possible to fireproof.

nó cũng có thể chống lửa,

Then I built the temporary structure, 1990.

Sau đó tôi xây cấu trúc tạm thời năm 1990.

This is the first temporary building made out of paper.

Đây là tòa nhà tạm thời đầu tiên được làm từ giấy.

There are 330 tubes, diameter 55 [centimeters],

Có 330 ống, đường kính 55 cm,

there are only 12 tubes with a diameter

chỉ có 12 ống với đường kính

of 120 centimeters, or four feet, wide.

120 cm, hay 1.2m chiều rộng.

As you see it in the photo, inside is the toilet.

Như bạn thấy trong bức ảnh này, bên trong là nhà vệ sinh.

In case you're finished with toilet paper,

Trong trường hợp bạn hết giấy vệ sinh,

you can tear off the inside of the wall. (Laughter)

bạn có thể xé mặt trong của bức tường. (Tiếng cười)

So it's very useful.

Vì vậy nó rất hữu ích.

Year 2000, there was a big expo in Germany.

Năm 2000, có một hội chợ lớn ở Đức.

I was asked to design the building,

Tôi đã được yêu cầu thiết kế một tòa nhà,

because the theme of the expo was environmental issues.

bởi vì chủ đề của hội chợ là những vấn đề môi trường.

So I was chosen to build the pavilion out of paper tubes,

Vì vậy tôi đã được chọn để dựng một cái rạp từ những ống giấy

recyclable paper.

giấy tái chế.

My goal of the design is not when it's completed.

Mục tiêu thiết kế của tôi không phải là khi toà nhà được hoàn thành.

My goal was when the building was demolished,

Mà là khi nó bị phá bỏ,

because each country makes a lot of pavilions

bởi vì mỗi nước tạo ra rất nhiều rạp

but after half a year, we create a lot of industrial waste,

nhưng sau nửa năm, chúng ta tạo ra rất nhiều rác thải công nghiệp,

so my building has to be reused or recycled.

vậy nên tòa nhà của tôi phải được tái sử dụng hoặc tái chế.

After, the building was recycled.

Sau đó, tòa nhà này đã được tái chế.

So that was the goal of my design.

Đó là mục tiêu thiết kế của tôi.

Then I was very lucky to win the competition

Sau đó, tôi đã rất may mắn khi chiến thắng cuộc thi

to build the second Pompidou Center in France

để được xây dựng trung tâm Pompidou thứ hai ở Pháp

in the city of Metz.

tại thành phố Metz.

Because I was so poor,

Bởi vì tôi rất nghèo,

I wanted to rent an office in Paris,

tôi muốn thuê một văn phòng ở Paris,

but I couldn't afford it,

nhưng không có đủ tiền,

so I decided to bring my students to Paris

nên tôi quyết định đưa những sinh viên của mình tới Paris

to build our office on top of the Pompidou Center in Paris

để tự mình dựng văn phòng trên nóc

by ourselves.

trung tâm Pompidou ở Paris

So we brought the paper tubes and the wooden joints

Vậy nên chúng tôi đã mang những ống giấy và những khớp nối bằng gỗ

to complete the 35-meter-long office.

để hoàn thành một văn phòng dài 35 mét.

We stayed there for six years without paying any rent.

Chúng tôi đã ở đó trong sáu năm mà không trả một khoản tiền thuê nào.

(Laughter) (Applause)

(Tiếng cười) (Vỗ tay)

Thank you. I had one big problem.

Cảm ơn. Tôi đã có một vấn đề lớn.

Because we were part of the exhibition,

Bởi vì chúng tôi ở trong một phần của triển lãm,

even if my friend wanted to see me, they had to buy a ticket to see me.

nên thậm chí nếu bạn tôi muốn đến thăm, họ phải mua vé để gặp tôi.

That was the problem.

Đó là vấn đề.

Then I completed the Pompidou Center in Metz.

Sau đó tôi đã hoàn thành trung tâm Pompidou ở Metz.

It's a very popular museum now,

Hiện tại nó là một viện bảo tàng rất nổi tiếng,

and I created a big monument for the government.

và tôi đã tạo ra một tượng đài lớn cho chính phủ.

But then I was very disappointed

Thế nhưng sau đó tôi đã rất thất vọng

at my profession as an architect,

về công việc kiến trúc của mình,

because we are not helping, we are not working for society,

vì chúng tôi không giúp đỡ, và không làm việc cho xã hội,

but we are working for privileged people,

mà chúng tôi làm việc cho những người có vị thế,

rich people, government, developers.

những người giàu, chính phủ, người làm trong ngành phát triển.

They have money and power.

Họ có tiền và quyền lực.

Those are invisible.

Những thứ đó vô hình.

So they hire us to visualize their power and money

Vậy nên họ thuê chúng tôi để biến tiền và quyền lực của họ thành thứ có thể trông thấy

by making monumental architecture.

bằng việc tạo ra những cấu trúc tượng đài .

That is our profession, even historically it's the same,

Đó là công việc của chúng tôi, kể cả trong lịch sử cũng vậy,

even now we are doing the same.

ngay cả bây giờ chúng tôi vẫn làm thế.

So I was very disappointed that we are not working for society,

Vậy nên tôi đã rất thất vọng khi chúng tôi không làm việc cho xã hội,

even though there are so many people

trong khi có rất nhiều người

who lost their houses by natural disasters.

mất nhà cửa vì những thiên tai.

But I must say they are no longer natural disasters.

Nhưng tôi phải nói đó không phải là vì những thiên tai,

For example, earthquakes never kill people,

Ví dụ, động đất không bao giờ làm chết người,

but collapse of the buildings kill people.

nhưng sự sụp đổ của các tòa nhà làm chết người.

That's the responsibility of architects.

Đó là trách nhiệm của các kiến trúc sư.

Then people need some temporary housing,

Sau đó mọi người cần các chỗ ở tạm thời,

but there are no architects working there

nhưng không có kiến trúc sư nào làm việc đó

because we are too busy working for privileged people.

vì chúng tôi quá bận làm việc cho những người có vị thế.

So I thought, even as architects,

Nên tôi nghĩ, là những kiến trúc sư,

we can be involved in the reconstruction of temporary housing.

chúng tôi có thể tham gia việc xây dựng lại chỗ ở tạm thời.

We can make it better.

Chúng tôi có thể cải thiện nó.

So that is why I started working in disaster areas.

Vậy nên, đó là vì sao tôi đã bắt đầu làm việc ở những vùng có thảm họa.

1994, there was a big disaster in Rwanda, Africa.

1994, đã có một thảm họa lớn ở Rwanda, châu Phi.

Two tribes, Hutu and Tutsi, fought each other.

Hai bộ lạc, Hutu và Tutsi, giao tranh với nhau.

Over two million people became refugees.

Hơn hai triệu người trở thành dân tị nạn.

But I was so surprised to see the shelter, refugee camp

Thế nhưng tôi đã rất bất ngờ khi thấy chỗ trú ẩn, trại tị nạn

organized by the U.N.

tổ chức bởi Liên Hợp Quốc.

They're so poor, and they are freezing

Họ rất nghèo, và họ lạnh cóng

with blankets during the rainy season,

với những chiếc chăn trong mùa mưa,

In the shelters built by the U.N.,

Trong những chỗ trú ẩn dựng bởi Liên Hợp Quốc,

they were just providing a plastic sheet,

họ chỉ cung cấp một tấm bạt,

and the refugees had to cut the trees, and just like this.

và những người tị nạn đã phải chặt cây, và cứ như thế.

But over two million people cut trees.

Nhưng hơn hai triệu người chặt cây.

It just became big, heavy deforestation

Việc này đã trở thành nạn phá rừng trầm trọng

and an environmental problem.

và là một vấn đề về môi trường.

That is why they started providing aluminum pipes, aluminum barracks.

Đó là vì sao họ đã bắt đầu cung cấp những ống nhôm, những trại làm bằng nhôm.

Very expensive, they throw them out for money,

Rất đắt đỏ, người tị nạn bán chúng đi để lấy tiền,

then cutting trees again.

sau đó lại chặt cây.

So I proposed my idea to improve the situation

Nên tôi đã đề xuất ý tưởng để cải thiện tình hình này

using these recycled paper tubes

sử dụng những ống giấy tái chế này

because this is so cheap and also so strong,

bởi vì chúng rất rẻ và cũng rất chắc,

but my budget is only 50 U.S. dollars per unit.

nhưng ngân quỹ của tôi chỉ có 50 đô la cho mỗi lán.

We built 50 units to do that as a monitoring test

Chúng tôi đã dựng 50 lán để thử giám sát

for the durability and moisture and termites, so on.

độ bền và độ ẩm và mối mọt, vân vân.

And then, year afterward, 1995, in Kobe, Japan,

Và năm sau đó, 1995, tại Kobe, Nhật Bản,

we had a big earthquake.

chúng ta đã chịu một trận động đất lớn.

Nearly 7,000 people were killed,

Gần 7,000 người thiệt mạng,

and the city like this Nagata district,

và thành phố như quận Nagata này,

all the city was burned in a fire after the earthquake.

cả thành phố bị thiêu rụi trong trận hỏa hoạn sau động đất

And also I found out there's many Vietnamese refugees

Tôi cũng tìm thấy nhiều người tị nạn Việt Nam khốn khổ

suffering and gathering at a Catholic church --

đang tập hợp lại tại một nhà thờ công giáo--

all the building was totally destroyed.

toàn bộ tòa nhà đã bị phá hủy.

So I went there and also I proposed to the priests,

Nên tôi đã đến đó và đề xuất với những linh mục,

"Why don't we rebuild the church out of paper tubes?"

"Sao chúng ta không xây lại nhà thờ bằng những ống giấy nhỉ?"

And he said, "Oh God, are you crazy?

Và ông ấy nói, "Ôi trời, anh có bị điên không?

After a fire, what are you proposing?"

Sau một trận hỏa hoạn, anh đang đề xuất cái gì thế này?"

So he never trusted me, but I didn't give up.

Ông ấy đã không bao giờ tin tôi, nhưng tôi không từ bỏ.

I started commuting to Kobe,

Tôi bắt đầu di chuyển tới Kobe,

and I met the society of Vietnamese people.

và tôi đã gặp một cộng đồng người Việt Nam.

They were living like this with very poor plastic sheets

Họ đã sống như thế này với những tấm bạt tồi tàn

in the park.

trong công viên.

So I proposed to rebuild. I raised -- did fundraising.

Nên tôi đã đề xuất tái xây dựng. Tôi đã gây quỹ.

I made a paper tube shelter for them,

Tôi làm nơi trú ẩn bằng ống giấy cho họ,

and in order to make it easy to be built by students

và để những sinh viên dễ dàng xây dựng nó

and also easy to demolish,

và cũng để dễ dỡ bỏ,

I used beer crates as a foundation.

tôi đã sử dụng những két bia làm móng.

I asked the Kirin beer company to propose,

Tôi đã đề xuất với công ty bia Kirin,

because at that time, the Asahi beer company

bởi vì vào thời điểm đó, công ty bia Asahi

made their plastic beer crates red,

làm những két bia nhựa của họ màu đỏ,

which doesn't go with the color of the paper tubes.

không hợp với màu của những ống giấy.

The color coordination is very important.

Sự phối hợp về màu sắc là rất quan trọng.

And also I still remember, we were expecting

Và tôi cũng nhớ, chúng tôi đã mong đợi

to have a beer inside the plastic beer crate,

có bia bên trong két bia nhựa,

but it came empty. (Laughter)

nhưng nó trống không. (Tiếng cười)

So I remember it was so disappointing.

Tôi nhớ điều này đã gây thất vọng lớn.

So during the summer with my students,

Trong mùa hè đó cùng với sinh viên của mình,

we built over 50 units of the shelters.

chúng tôi đã dựng hơn 50 nơi trú ẩn.

Finally the priest, finally he trusted me to rebuild.

Cuối cùng vị linh mục cũng đã tin để tôi tái dựng lại nhà thờ.

He said, "As long as you collect money by yourself,

Ông ấy nói, "Miễn là anh tự góp nhặt tiền,

bring your students to build, you can do it."

mang sinh viên của anh tới để xây dựng, anh có thể làm."

So we spent five weeks rebuilding the church.

Vậy nên chúng tôi đã dựng lại nhà thờ đó trong 5 tuần.

It was meant to stay there for three years,

Nó được mong đợi tồn tại trong vòng ba năm,

but actually it stayed there 10 years because people loved it.

nhưng thực tế nó đã ở đó 10 năm bởi vì mọi người yêu nó.

Then, in Taiwan, they had a big earthquake,

Sau đó, ở Đài Loan, họ đã chịu một trận động đất lớn,

and we proposed to donate this church,

và chúng tôi đã đề xuất tặng nhà thờ này,

so we dismantled them,

nên chúng tôi tháo dỡ nó,

we sent them over to be built by volunteer people.

Chúng tôi gửi tới đó để những tình nguyện viên dựng lại.

It stayed there in Taiwan as a permanent church even now.

Nó ở Đài Loan như một nhà thờ vĩnh viễn đến tận ngày nay.

So this building became a permanent building.

Nên tòa nhà này đã trở thành một tòa nhà vĩnh viễn.

Then I wonder, what is a permanent and what is a temporary building?

Sau đó tôi tự hỏi, công trình nào là vĩnh viễn và công trình nào là tạm thời?

Even a building made in paper

Thậm chí một tòa nhà được làm bằng giấy

can be permanent as long as people love it.

có thể trở thành vĩnh viễn miễn là mọi người yêu quý nó.

Even a concrete building can be very temporary

Một tòa nhà bằng bê tông cũng có thể là tạm thời

if that is made to make money.

nếu nó được tạo ra để kiếm tiền.

In 1999, in Turkey, the big earthquake,

Vào năm 1999, ở Thổ Nhĩ Kỳ, trận động đất lớn,

I went there to use the local material to build a shelter.

Tôi đến đó, sử dụng vật liệu địa phương để dựng một nơi trú ẩn.

2001, in West India, I built also a shelter.

2001, ở Tây Ấn Độ, tôi cũng đã dựng một nơi trú ẩn.

In 2004, in Sri Lanka, after the Sumatra earthquake

Năm 2004, ở Sri Lanka, sau trận động đất Sumatra

and tsunami, I rebuilt Islamic fishermen's villages.

và sóng thần, tôi đã xây dựng lại những ngôi làng cho ngư dân Hồi giáo.

And in 2008, in Chengdu, Sichuan area in China,

Và vào 2008, ở Thành Đô, khu vực Tứ Xuyên, Trung Quốc,

nearly 70,000 people were killed,

gần 70,000 người thiệt mạng

and also especially many of the schools were destroyed

và đặc biệt, rất nhiều trường học bị phá hủy

because of the corruption between the authority and the contractor.

bởi vì sự tham nhũng giữa chính quyền và nhà thầu.

I was asked to rebuild the temporary church.

Tôi đã được yêu cầu xây dựng lại một nhà thờ tạm.

I brought my Japanese students to work with the Chinese students.

Tôi mang những sinh viên Nhật Bản đến làm việc cùng với những sinh viên Trung Quốc.

In one month, we completed nine classrooms,

Trong một tháng, chúng tôi đã hoàn thành chín lớp học,

over 500 square meters.

hơn 500 mét vuông,

It's still used, even after the current earthquake in China.

Nó vẫn được sử dụng, thậm chí sau trận động đất vừa qua ở Trung Quốc.

In 2009, in Italy, L'Aquila, also they had a big earthquake.

Năm 2009, ở Ý, L'Aquila, họ cũng chịu một trận động đất lớn.

And this is a very interesting photo:

Và đây là một bức ảnh rất thú vị:

former Prime Minister Berlusconi

cựu Thủ Tướng Berlusconi

and Japanese former former former former Prime Minister Mr. Aso --

và cựu cựu cựu cựu Thủ Tướng Nhật Bản ngài Aso

you know, because we have to change the prime minister ever year.

bạn biết đấy, bởi vì chúng tôi phải thay thủ tướng mỗi năm.

And they are very kind, affording my model.

Và họ rất tốt bụng, tạo điều kiện cho mô hình của tôi.

I proposed a big rebuilding, a temporary music hall,

Tôi đề xuất một sự tái xây dựng lớn, một nhà hát tạm,

because L'Aquila is very famous for music

bởi vì L'Aquila rất nổi tiếng về âm nhạc

and all the concert halls were destroyed,

và tất cả các phòng hòa nhạc đều bị phá hủy,

so musicians were moving out.

nên các nhạc sĩ di chuyển khỏi đó.

So I proposed to the mayor,

Nên tôi đã đề xuất với ngài thị trưởng,

I'd like to rebuild the temporary auditorium.

tôi muốn tái dựng một hội trường tạm.

He said, "As long as you bring your money, you can do it."

Ông ấy nói, "Miễn là anh dùng tiền của anh, anh có thể làm."

And I was very lucky.

Và tôi đã rất may mắn.

Mr. Berlusconi brought G8 summit,

Ngài Berlusconi mời hội nghị G8 đến,

and our former prime minister came,

và cựu thủ tướng của chúng tôi đã đến,

so they helped us to collect money,

họ đã giúp chúng tôi quyên góp tiền,

and I got half a million euros from the Japanese government

và tôi đã nhận nửa triệu euro từ chính phủ Nhật Bản

to rebuild this temporary auditorium.

để xây dựng lại nhà hát tạm thời này.

Year 2010 in Haiti, there was a big earthquake,

Năm 2010 tại Haiti, đã xảy ra một trận động đất lớn,

but it's impossible to fly over,

nhưng không thể bay đến đó được,

so I went to Santo Domingo, next-door country,

nên tôi đã đến Santo Domigo, đất nước kế bên,

to drive six hours to get to Haiti

ngồi xe sáu giờ đồng hồ đến Haiti

with the local students in Santo Domingo

cùng những sinh viên địa phương ở Santo Domingo

to build 50 units of shelter out of local paper tubes.

xây dựng 50 chỗ trú ẩn bằng những ống giấy ở địa phương.

This is what happened in Japan two years ago, in northern Japan.

Đây là việc xảy ra ở Nhật Bản hai năm trước, miền Bắc Nhật Bản.

After the earthquake and tsunami,

Sau trận động đất và sóng thần,

people had to be evacuated in a big room like a gymnasium.

mọi người được sơ tán tới một phòng lớn như phòng tập thể dục.

But look at this. There's no privacy.

Nhưng nhìn vào đó. Không có sự riêng tư.

People suffer mentally and physically.

Mọi người chịu đựng về mặt tinh thần lẫn thể chất.

So we went there to build partitions

Nên tôi đã đến đó để dựng những vách ngăn

with all the student volunteers with paper tubes,

bằng những ống giấy cùng những sinh viên tình nguyện

just a very simple shelter out of the tube frame and the curtain.

chỉ một chỗ trú ẩn rất đơn giản từ khung ống và rèm.

However, some of the facility authority

Tuy nhiên, vài người lãnh đạo của cơ sở đó

doesn't want us to do it, because, they said,

không muốn chúng tôi làm như thế, bởi vì, họ nói,

simply, it's become more difficult to control them.

đơn giản là nó sẽ khó khăn hơn để kiểm soát mọi người.

But it's really necessary to do it.

Nhưng điều đó lại rất cần thiết.

They don't have enough flat area to build

Họ không có đủ mặt bằng để xây

standard government single-story housing like this one.

nhà ở một tầng đạt tiêu chuẩn của chính phủ như cái này.

Look at this. Even civil government is doing

Hãy nhìn xem. Thậm chí chính phủ dân sự tạo ra

such poor construction of the temporary housing,

nhà ở tạm thời với chất lượng xây dựng rất kém,

so dense and so messy because there is no storage, nothing, water is leaking,

rất bí và rất lộn xộn bởi vì không có chỗ để đồ, không có gì, nước bị rò rỉ,

so I thought, we have to make multi-story building

nên tôi nghĩ, chúng ta phải làm nhà nhiều tầng

because there's no land and also it's not very comfortable.

bởi vì không có mặt bằng và cũng không thực sự thoải mái.

So I proposed to the mayor while I was making partitions.

Nên tôi đề xuất với ngài thị trưởng trong lúc làm những vách ngăn.

Finally I met a very nice mayor in Onagawa village

Cuối cùng tôi đã gặp một thị trưởng rất tử tế ở làng Onagawa

in Miyagi.

tại Miyagi.

He asked me to build three-story housing on baseball [fields].

Ông đã yêu cầu tôi xây nhà ở ba tầng trên sân bóng chày.

I used the shipping container

Tôi đã dùng công đóng hàng

and also the students helped us to make

và những sinh viên cũng giúp chúng tôi làm

all the building furniture

tất cả nội thất tòa nhà

to make them comfortable,

để thêm thoải mái,

within the budget of the government

nằm trong ngân quỹ của chính phủ

but also the area of the house is exactly the same,

mà diện tích nhà vẫn giữ nguyên,

but much more comfortable.

nhưng thoải mái hơn rất nhiều.

Many of the people want to stay here forever.

Rất nhiều người muốn ở đó mãi mãi.

I was very happy to hear that.

Tôi đã rất vui khi nghe điều đó.

Now I am working in New Zealand, Christchurch.

Hiện tại tôi đang làm việc ở Niu Di Lân, Christchurch.

About 20 days before the Japanese earthquake happened,

Khoảng 20 ngày trước khi trận động đất ở Nhật Bản xảy ra,

also they had a big earthquake,

họ cũng đã chịu một trận động đất lớn,

and many Japanese students were also killed,

và nhiều sinh viên Nhật Bản cũng bị thiệt mạng,

and the most important cathedral of the city,

và nhà thờ quan trọng nhất của thành phố,

the symbol of Christchurch, was totally destroyed.

biểu tượng của Christchurch, đã bị phá hủy hoàn toàn.

And I was asked to come to rebuild the temporary cathedral.

Tôi đã được yêu cầu đến để xây dựng một nhà thờ tạm.

So this is under construction.

Nó đang được xây dựng đây.

And I'd like to keep building monuments

Và tôi muốn giữ lại những hình tượng của toà nhà

that are beloved by people.

được yêu mến bởi mọi người.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you. (Applause)

Cảm ơn. (Vỗ tay)

Thank you very much. (Applause)

Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)