Jamila Lyiscott: 3 ways to speak English | TED

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Thu Ha Tran

Today,

Hôm nay,

a baffled lady observed

một phụ nữ lưu lạc quan sát

the shell where my soul dwells

vỏ bọc nơi tôi thả hồn mình

And announced that I'm

và tuyên bố rằng tôi là người

''thông thạo ngôn ngữ"

"articulate"

Which means that when it comes

Điều này có nghĩa rằng khi

to enunciation and diction

phát âm và chọn từ

I don't even think of it

tôi thậm chí không cần nghĩ

‘Cause I’m "articulate"

Bởi vì tôi là người "thông thạo ngôn ngữ"

So when my professor asks a question

Vì vậy, khi giáo sư của tôi hỏi một câu

And my answer is tainted with a connotation

Và câu trả lời của tôi mang hàm ý

of urbanized suggestion

về đề nghị thành thị hóa

There’s no misdirected intention

Không có sự lệch hướng nào ở đây

Pay attention

Xin chú ý

‘Cause I’m “articulate”

Bởi vì tôi là người "thông thạo ngôn ngữ"

So when my father asks, “Wha’ kinda ting is dis?”

Vì vậy khi ba tôi hỏi: "Đây là cái quái gì vậy?"

My “articulate” answer never goes amiss

Câu trả lời lưu loát của tôi chưa bao giờ sai sót

I say “father, this is the impending problem at hand”

Tôi nói: "Ba à, đây là một vấn đề hết sức sơ đẳng"

And when I’m on the block

Và khi tôi đứng lên bục

I switch it up just because I can

Tôi rất hào hứng vì tôi có thể làm được

So when my boy says, “What’s good with you son?”

Vì thế khi con trai tôi hỏi: "Điều gì tốt cho con trai mẹ?"

I just say, “I jus’ fall out wit dem people but I done!”

Tôi chỉ nói "Mẹ có thể tranh cãi nhưng mẹ không thích như vậy"

And sometimes in class

Và thỉnh thoảng ở trong lớp

I might pause the intellectual sounding flow to ask

tôi có thể tạm dừng bài giảng để hỏi

“Yo! Why dese books neva be about my peoples”

"Tại sao những quyển sách này chưa bao giờ nói về nhân dân ta"

Yes, I have decided to treat

Vâng, tôi đã quyết định sử dụng

all three of my languages as equals

cả 3 cách nói của tôi một cách công bằng

Because I’m “articulate”

Bởi vì tôi "thông thạo ngôn ngữ"

But who controls articulation?

Nhưng ai là người điều khiển sự thông thạo

Because the English language is a multifaceted oration

Bởi vì ngôn ngữ tiếng Anh có rất nhiều cách nói

hay chính là sự biến đổi không giới hạn

Subject to indefinite transformation

Now you may think that it is ignorant to speak broken English

Vâng, bạn có thể nghĩ rằng thật khó chịu khi dùng tiếng Anh rời rạc

But I’m here to tell you that even “articulate” Americans

Nhưng tôi đứng đây để nói rằng ngay cả những người Mỹ thông thạo ngôn ngữ

sound foolish to the British

nghe cũng kì quặc đối với người Anh.

So when my Professor comes on the block and says, “Hello”

Vì vậy khi giáo sư của tôi đứng lên bục và nói "Xin chào"

I stop him and say “Noooo …

Tôi ngăn ông ấy lại và nói "Không...

ông dùng từ chưa đúng rồi.

You’re being inarticulate …

the proper way is to say ‘what’s good’”

Đúng ra phải nói "Thật là hay quá""

Now you may think that’s too hood, that’s not cool

Bây giờ có lẽ các bạn nghĩ rằng nó quá cứng nhắc, không hay lắm

But I’m here to tell you that even our language has rules

Nhưng tôi muốn nói rằng ngôn ngữ chúng ta có các qui tắc.

So when Mommy mocks me and says

Vâng, khi mẹ tôi chế giễu tôi và nói

“ya’ll-be-madd-going-to-the-store”

"Con thật điên rồ khi cứ đi mua sắm "

I say “Mommy, no, that sentence is not following the law

Tôi phản ứng "Mẹ à, không được, mẹ nói vậy là không đúng ngữ pháp rồi"

Never does the word "madd" go before a present participle

đừng bao giờ đặt từ "Madd" trước một hiện tại phân từ.

That’s simply the principle of this English”

Đó là một quy tắc đơn giản trong tiếng Anh

If I had the vocal capacity I would

Nếu tôi có khả năng phát âm tốt, tôi sẽ

sing this from every mountaintop,

truyền điều này từ những ngọn núi

From every suburbia, and every hood

từ mỗi khu ngoại ô, hay từ cả hàng xóm

‘Cause the only God of language is the one recorded in the Genesis

"Bởi vì chỉ có Chúa của ngôn ngữ mới được ghi nhận trong quyển Sáng thế ký

Of this world saying “it is good"

của thế giới này, nói rằng "nó là tốt"

So I may not always come before you

Có thể không phải lúc nào tôi cũng luôn diễn thuyết trước các bạn

with excellency of speech

một cách trôi chảy

But do not judge me by my language and assume

Nhưng đừng đánh giá ngôn ngữ của tôi và cho rằng

That I’m too ignorant to teach

rằng tôi quá dốt nát để dạy

‘Cause I speak three tongues

Bởi vì tôi đã nói ba kiểu

One for each:

Home, school and friends

Tùy thuộc vào từng nơi

ở nhà, ở trường và với bạn bè

I’m a tri-lingual orator

Tôi là một nhà diễn thuyết đa dạng

Sometimes I’m consistent with my language now

Thỉnh thoảng tôi kiên định với kiểu nói của lúc này

Then switch it up so I don’t bore later

rồi có lúc thay đổi cho đỡ chán

Sometimes I fight back two tongues

Đôi lúc tôi đấu tranh với 2 cách nói kia

While I use the other one in the classroom

Trong khi tôi sử dụng 1 cách nói khác trong lớp học

And when I mistakenly mix them up

Và khi tôi lỡ pha trộn chúng với nhau

I feel crazy like … I’m cooking in the bathroom

Tôi cảm thấy thật điên rồ... như đang nấu ăn trong phòng tắm

I know that I had to borrow your language

Tôi biết rằng tôi phải mượn ngôn ngữ của các bạn

because mines was stolen

Bởi vì ngôn ngữ của tôi không còn

Nhưng bạn không thể mong tôi kể về lịch sử của các bạn 1 cách hoàn hảo

But you can’t expect me to speak your history wholly

while mines is broken

trong khi lịch sử của tôi gặp vấn đề

These words are spoken

đây là những từ thuộc ngôn ngữ nói

By someone who is simply fed up with

do một người nào đó đã chán ngấy

the Eurocentric ideals of this season

những ý tưởng Trung âu trong thời gian này

And the reason I speak a composite version of your language

Và lý do tôi pha trộn ngôn ngữ của các bạn

Is because mines was raped away along with my history

là bởi vì ngôn ngữ của tôi bị mất dần cùng lịch sử của tôi

I speak broken English so the profusing gashes can remind us

Tôi dùng tiếng Anh một cách khập khiễng để những hạn chế lớn có thể nhắc chúng ta

That our current state is not a mystery

rằng nhà nước hiện tại của chúng ta không có gì là bí mật

I’m so tired of the negative images that are driving my people mad

Tôi quá mệt mỏi với hình ảnh tiêu cực làm mọi người điên rồ

So unless you’ve seen it rob a bank stop calling my hair bad

Vì vậy, trừ phi bạn nhìn thấy nó cướp ngân hàng thì đừng chê tóc của tôi.

I’m so sick of this nonsensical racial disparity

Tôi cảm thấy quá đau cho sự phân biệt vô nghĩa này

So don’t call it good unless your hair is known

Vì thế, đừng nói là nó tốt trừ phi tóc của bạn được được hiến tặng

for donating to charity

cho các cơ sở từ thiện

As much as has been raped away from our people

nhiều như nó bị cưỡng đoạt từ nhân dân chúng tôi

How can you expect me to treat their imprint on your language

Sao các bạn có thể mong tôi mang dấu ấn của chúng lên ngôn ngữ của các bạn

As anything less than equal

Như những thứ bất công

Let there be no confusion

Đừng bối rối

Let there be no hesitation

đừng ngập ngừng

This is not a promotion of ignorance

Đây không phải là sự khuyến khích từ bỏ

This is a linguistic celebration

mà đây là sự ca ngợi ngôn ngữ

That’s why I put "tri-lingual" on my last job application

Đó là lý do tại sao tôi đặt "3 ngôn ngữ" vào đơn xin việc cuối cùng của tôi

Tôi có thể đa dạng hóa khách hàng của bạn

I can help to diversify your consumer market

is all I wanted them to know

đó là những gì tôi muốn họ biết

And when they call me for the interview

Và khi họ gọi tôi để phỏng vấn

I’ll be more than happy to show that

tôi sẽ rất vui khi thể hiện điều đó

I can say:

“What’s good”

Tôi có thể nói

“Whatagwan”

"Hay quá "

"Mày muốn gì"

And of course …“Hello”

Và dĩ nhiên ... "Xin chào"

Because I’m “articulate”

Bởi vì tôi thông thạo ngôn ngữ

Xin cảm ơn.

Thank you.

(Applause)

(Vỗ tay)