Jamila Lyiscott: 3 ways to speak English | TED

Tłumaczenie: Paulina Kaczmarek Korekta: Rysia Wand

Today,

Dzisiaj

a baffled lady observed

zdumiona paniusia zauważyła muszlę,

the shell where my soul dwells

którą zamieszkuje moja dusza

And announced that I'm

i obwieściła, że jestem

"articulate"

"elokwentna".

Which means that when it comes

Oznacza to,

to enunciation and diction

że w kwestii wyrażania i dykcji

I don't even think of it

nie muszę się zastanawiać,

‘Cause I’m "articulate"

bo jestem "elokwentna".

So when my professor asks a question

Więc gdy profesor zadaje pytanie

And my answer is tainted with a connotation

i moja odpowiedź jest skażona konotacją

of urbanized suggestion

ze zurbanizowaną sugestią,

There’s no misdirected intention

to nie ma tu chybionej intencji.

Pay attention

Zwróć uwagę,

‘Cause I’m “articulate”

jestem "elokwentna".

So when my father asks, “Wha’ kinda ting is dis?”

Więc kiedy ojciec pyta: "Co to je?",

My “articulate” answer never goes amiss

Moja "elokwentna" odpowiedź nigdy nie chybia.

I say “father, this is the impending problem at hand”

Mówię: "Ojcze, oto nieuchronny problem".

And when I’m on the block

A kiedy jestem na dzielni

I switch it up just because I can

przełączam się, bo potrafię.

So when my boy says, “What’s good with you son?”

Kiedy mój chłopak pyta: "Wassup Bro?",

I just say, “I jus’ fall out wit dem people but I done!”

mówię po prostu: "Wybyłam z ludźmi, ale już po krzyku".

And sometimes in class

A czasami w klasie

I might pause the intellectual sounding flow to ask

mogę zatrzymać intelektualny bełkot, żeby zapytać:

“Yo! Why dese books neva be about my peoples”

"E, czemu te książki nie są nigdy o takich jak ja?".

Yes, I have decided to treat

Tak, zdecydowałam się traktować

all three of my languages as equals

wszystkie trzy języki równo,

Because I’m “articulate”

bo jestem "elokwentna".

But who controls articulation?

Ale kto kontroluje elokwencję?

Because the English language is a multifaceted oration

Język angielski jest mową wielopostaciową.

Subject to indefinite transformation

Przedmiotem ciągłej transformacji.

Now you may think that it is ignorant to speak broken English

Sądzisz, że tylko ignorant źle mówi,

But I’m here to tell you that even “articulate” Americans

ale ja ci mówię, że nawet "elokwentni" Amerykanie

sound foolish to the British

brzmią głupio dla Brytyjczyków.

So when my Professor comes on the block and says, “Hello”

Kiedy nauczyciel wpadnie na dzielnię i powie "Cześć",

I stop him and say “Noooo …

Zatrzymam go i powiem: "Nie",

You’re being inarticulate …

To brak elokwencji...

the proper way is to say ‘what’s good’”

Trzeba powiedzieć "Siema!".

Now you may think that’s too hood, that’s not cool

Może sądzisz, że to przegięcie, do bani,

But I’m here to tell you that even our language has rules

Ale mówię wam, że nawet nasz język ma reguły.

So when Mommy mocks me and says

Kiedy mama kpi ze mnie i mówi:

“ya’ll-be-madd-going-to-the-store”

"Ciężko idąc będzie do sklepu",

I say “Mommy, no, that sentence is not following the law

mówię jej, że to zdanie nie przestrzega reguł.

Never does the word "madd" go before a present participle

"Ciężko" nigdy nie występuje przed imiesłowem czynnym.

That’s simply the principle of this English”

To podstawowa zasada tego angielskiego.

If I had the vocal capacity I would

Gdybym mogła,

sing this from every mountaintop,

wyśpiewałabym z górskich szczytów,

From every suburbia, and every hood

z każdej peryferii, z każdego getta

‘Cause the only God of language is the one recorded in the Genesis

że jedynym boskim językiem jest ten z Księgi Rodzaju,

Of this world saying “it is good"

który o świecie mówi: "dobry".

So I may not always come before you

Nie zawsze stanę przed wami

with excellency of speech

z wyśmienitą przemową,

But do not judge me by my language and assume

ale nie sądźcie mnie po języku i nie zakładajcie,

That I’m too ignorant to teach

że jestem za głupia, by uczyć.

‘Cause I speak three tongues

Przecież mówię trzema językami,

One for each:

po jednym na miejsce:

Home, school and friends

dom, szkołę i przyjaciół.

I’m a tri-lingual orator

Jestem trójjęzyczną oratorką.

Sometimes I’m consistent with my language now

Czasem trzymam się jednego języka,

Then switch it up so I don’t bore later

czasem je zmieniam, żeby się nie nudzić.

Sometimes I fight back two tongues

Czasem odganiam dwa języki,

While I use the other one in the classroom

kiedy używam tego klasowego.

And when I mistakenly mix them up

Kiedy je czasem mieszam,

I feel crazy like … I’m cooking in the bathroom

czuję się jak wariat gotujący w łazience.

I know that I had to borrow your language

Wiem, że musiałam pożyczyć od was język,

because mines was stolen

bo mój ukradziono.

But you can’t expect me to speak your history wholly

Nie oczekujcie, że wiernie oddam waszą historię,

while mines is broken

gdy moją zniszczono.

These words are spoken

Te słowa są mówione

By someone who is simply fed up with

przez kogoś, kto ma dosyć

the Eurocentric ideals of this season

europocentrycznych ideałów

And the reason I speak a composite version of your language

Mówię mieszanką waszego języka,

Is because mines was raped away along with my history

bo mój zgwałcono wraz z historią.

I speak broken English so the profusing gashes can remind us

Mówię łamaną angielszczyzną, by broczące rany przypominały,

That our current state is not a mystery

że nasz stan nie jest zagadką.

I’m so tired of the negative images that are driving my people mad

Męczy mnie negatywny obraz, który rozwściecza moich ludzi.

So unless you’ve seen it rob a bank stop calling my hair bad

Moje włosy nie są złe, póki nie napadły na bank,

I’m so sick of this nonsensical racial disparity

rzygam przez idiotyczne nierówności rasowe,

So don’t call it good unless your hair is known

więc twoje włosy nie są lepsze,

for donating to charity

chyba że dają na biednych.

As much as has been raped away from our people

Gwałtem oderwano nas od domu,

How can you expect me to treat their imprint on your language

nie oczekuj, że ich piętno na twoim języku

As anything less than equal

potraktuję jako coś gorszego.

Let there be no confusion

Żeby było jasne,

Let there be no hesitation

żeby nie było wahania,

This is not a promotion of ignorance

to nie jest zew ignorancji.

This is a linguistic celebration

To świętowanie języka.

That’s why I put "tri-lingual" on my last job application

Dlatego w podaniu o pracę napisałam "trójjęzyczna".

I can help to diversify your consumer market

Mogę pomóc w dywersyfikacji klientów,

is all I wanted them to know

to chciałam im powiedzieć,

And when they call me for the interview

I na rozmowie kwalifikacyjnej

I’ll be more than happy to show that

chętnie pokażę, że umiem powiedzieć:

I can say:

“What’s good”

"Wassup"

“Whatagwan”

"Siema"

And of course …“Hello”

i oczywiście: "Cześć",

Because I’m “articulate”

bo jestem "elokwentna".

Thank you.

Dziękuję

(Applause)

(Oklaski)