9/11 healing: The mothers who found forgiveness, friendship

Làm lành vết thương của ngày 11 tháng 9: Những người mẹ tìm thấy sự tha thứ và tình bạn

Translator: Jade Le Reviewer: Huyen Bui

Phyllis Rodriguez: We are here today

Phyllis Rodriguez : Chúng tôi ở đây hôm nay

because of the fact

bởi vì

that we have what most people consider

giữa chúng tôi có một thứ tình cảm mà phần lớn mọi người cho rằng

an unusual friendship.

một tình bạn khác thường.

And it is.

Và đó thực sự là một tình bạn khác thường.

And yet, it feels natural to us now.

Tuy nhiên, bây giờ chúng tôi cảm thấy rất tự nhiên với nó.

I first learned

Trước tiên tôi biết được rằng

that my son had been in the World Trade Center

con trai của tôi đã có mặt tại Trung tâm Thương mại Thế giới

on the morning of September 11th, 2001.

sáng ngày 11 tháng 9 năm 2001.

We didn't know

Chúng tôi đã không biết

if he had perished yet

nó đã ra đi chưa

until 36 hours later.

cho đến 36 sau giờ đồng hồ sau.

At the time,

Lúc đấy

we knew that it was political.

chúng tôi biết rằng đó là chính trị.

We were afraid of what our country was going to do

Chúng tôi sợ những gì đất nước của chúng ta sẽ làm

in the name of our son --

để thay mặt cho con trai chúng tôi --

my husband, Orlando, and I and our family.

chồng tôi, Orlando, gia đình và chính tôi.

And when I saw it --

Và khi tôi nhìn thấy nó --

and yet, through the shock,

tuy nhiên, qua cơn sốc

the terrible shock,

cái cơn sốc khủng khiếp đấy

and the terrible explosion in our lives, literally,

và sự bùng nổ khủng khiếp trong cuộc sống của chúng tôi

we were not vengeful.

chúng tôi không hề có ý định trả thù.

And a couple of weeks later

Một vài tuần sau

when Zacarias Moussaoui was indicted

khi Zacharias Moussaoui đã bị xử

on six counts of conspiracy to commit terrorism,

trên sáu tội danh âm mưu khủng bố

and the U.S. government called for a death penalty

và chính phủ Hoa Kỳ yêu cầu án tử hình

for him, if convicted,

cho anh ta, nếu bị kết tội,

my husband and I spoke out

chồng tôi và tôi đã lên tiếng

in opposition to that, publicly.

phản đối một cách công khai.

Through that

Qua đó

and through human rights groups,

và thông qua các tổ chức nhân quyền

we were brought together

chúng tôi được tập hợp

with several other victims' families.

với nhiều gia đình của các nạn nhân khác.

When I saw Aicha in the media,

Khi tôi thấy Aicha trên các phương tiện truyền thông

coming over when her son was indicted,

cô ấy đến đây khi con trai cô được xét xử,

and I thought, "What a brave woman.

Tôi đã nghĩ: "Cô ấy thật dũng cảm.

Someday I want to meet that woman when I'm stronger."

Một ngày nào đó tôi muốn gặp cô ấy khi tôi mạnh mẽ hơn."

I was still in deep grief;

Tôi vẫn còn trong nỗi đau buồn sâu sắc;

I knew I didn't have the strength.

Tôi biết lúc đấy tôi không có nghị lực.

I knew I would find her someday,

Nhưng tôi biết một ngày nào đó tôi sẽ tìm thấy cô ấy,

or we would find each other.

hoặc chúng tôi sẽ tìm đến nhau.

Because, when people heard that my son was a victim,

Bởi vì, khi mọi người nghe nói con trai tôi là nạn nhân

I got immediate sympathy.

Tôi nhận được sự cảm thông ngay lập tức.

But when people learned

Nhưng khi mọi người biết được

what her son was accused of,

những gì con trai cô ấy bị buộc tội

she didn't get that sympathy.

cô ấy không hề được cảm thông.

But her suffering is equal to mine.

Nhưng sự đau khổ của cô ấy cũng sâu sắc như nỗi đau của tôi.

So we met in November 2002,

Và chúng tôi gặp nhau hồi tháng 11 năm 2002

and Aicha will now tell you

Và bây giờ Aicha sẽ kể cho quí vị nghe

how that came about.

điều đó đã xảy ra như thế nào.

(Translator) Aicha el-Wafi: Good afternoon, ladies and gentlemen.

Aicha el-Wafi: Kính thưa quý ông, quý bà,

I am the mother of Zacarias Moussaoui.

tôi là mẹ của Zacharias Moussaou.

And I asked

Và tôi đã hỏi

the Organization of Human Rights

Tổ chức Nhân quyền

to put me in touch with the parents of the victims.

cho tôi liên lạc với cha mẹ của các nạn nhân

So they introduced me

Và thế là họ đã giới thiệu tôi

to five families.

với 5 gia đình.

And I saw Phyllis, and I watched her.

Tôi nhìn thấy Phyllis, và tôi đã quan sát cô ấy.

She was the only mother in the group.

Cô ấy là người mẹ duy nhất trong nhóm.

The others were brothers, sisters.

Những người khác đều là anh trai, chị gái

And I saw in her eyes

Và tôi đọc được trong mắt cô ấy

that she was a mother, just like me.

rằng cô cũng là một người mẹ, như tôi.

I suffered a lot as a mother.

Là một người mẹ, tôi đã trải qua rất nhiều đau khổ.

I was married when I was 14.

Tôi lấy chồng năm 14 tuổi

I lost a child when I was 15,

Tôi đã mất một đứa con khi tôi 15

a second child when I was 16.

đứa thứ hai khi tôi 16

So the story with Zacarias was too much really.

Câu chuyện của Zacharias quả thật là quá sức chịu đựng

And I still suffer,

Và tôi vẫn đang đau khổ

because my son

bởi vì con trai tôi

is like he's buried alive.

như thể đang bị chôn sống.

I know she really cried for her son.

Tôi biết cô ấy khóc rất nhiều cho con trai

But she knows where he is.

Nhưng ít nhất cô ấy biết con mình đang ở đâu.

My son, I don't know where he is.

Còn con tôi, tôi không biết nó đang ở đâu.

I don't know if he's alive. I don't know if he's tortured.

Tôi không biết nó còn sống không. Tôi không biết nó có đang bị tra tấn không.

I don't know what happened to him.

Tôi không biết điều gì đã xảy ra với nó.

So that's why I decided to tell my story,

Vì vậy tôi đã quyết định kể câu chuyện của mình

so that my suffering is something positive for other women.

để cho sự đau khổ của tôi trở thành một điều tích cực cho những người phụ nữ khác.

For all the women, all the mothers that give life,

Cho tất cả những người phụ nữ, tất cả những người mẹ đã tạo ra cuộc sống,

you can give back,

các cô có thể trả ơn,

you can change.

các cô có thể thay đổi.

It's up to us women,

Những điều đấy đều tùy thuộc vào giới phụ nữ chúng ta

because we are women,

bởi vì chúng ta là phụ nữ,

because we love our children.

và vì chúng ta yêu những đứa con của mình.

We must be hand-in-hand

Chúng ta phải nắm lấy tay nhau

and do something together.

và cùng nhau làm việc gì đó.

It's not against women,

Điều này không chống lại phụ nữ,

it's for us, for us women,

mà là vì chúng ta, cho phụ nữ,

for our children.

và cho các con của chúng ta.

I talk against violence, against terrorism.

Tôi phản đối bạo lực, phản đối khủng bổ.

I go to schools

Tôi đi đến trường học

to talk to young, Muslim girls

để nói chuyện với các cô gái Hồi Giáo trẻ

so they don't accept to be married against their will very young.

để chúng nó không chấp nhận bị ép buộc kết hôn khi chúng nó còn quá nhỏ.

So if I can save one of the young girls,

Nếu tôi có thể cứu được một cô bé

and avoid that they get married and suffer as much as I did,

để nó tránh được việc kết hôn và sự đau khổ như tôi đã trải qua,

well this is something good.

thì đó là một điều tốt.

This is why I'm here in front of you.

Đó chính là lý do để tôi đứng đây nói chuyện với quý vị.

PR: I would like to say

PR: Tôi xin được nói

that I have learned so much from Aicha,

rằng tôi đã học được rất nhiều từ Aicha,

starting with that day we had our very first meeting

ngay từ lần gặp gỡ đầu tiên

with other family members --

cùng với những gia đình khác --

which was a very private meeting with security,

đó là một cuộc họp rất riêng tư với sự quản lý an ninh,

because it was November 2002,

vì lúc đấy là tháng 11 năm 2002

and, frankly, we were afraid of the super-patriotism of that time in the country --

và, thẳng thắn mà nói, chúng tôi - những thành viên gia đình nạn nhân -

those of us family members.

cảm thấy sợ tinh thần "siêu yêu nước" ở thời điểm đó --

But we were all so nervous.

Chúng tôi cũng hồi hộp.

"Why does she want to meet us?"

"Tại sao bà ta lại muốn gặp chúng ta?"

And then she was nervous.

Và cô ấy cũng lo lắng.

"Why did we want to meet her?"

"Tại sao chúng tôi lại muốn gặp cô ta?"

What did we want from each other?

Chúng ta muốn gì từ nhau?

Before we knew each others' names, or anything,

Trước khi chúng tôi biết tên hay bất kì điều gì về nhau,

we had embraced and wept.

chúng tôi đã ôm chầm lấy nhau và bật khóc.

Then we sat in a circle

Rồi chúng tôi ngồi quanh một vòng tròn

with support, with help,

với sự hỗ trợ, với sự giúp đỡ,

from people experienced in this kind of reconciliation.

từ những người có kinh nghiệm trong quá trình hòa giải.

And Aicha started,

Và Aicha bắt đầu

and she said,

cô ấy nói,

"I don't know if my son

Tôi không biết rằng con trai tôi

is guilty or innocent,

có tội hay vô tội,

but I want to tell you how sorry I am

nhưng tôi muốn các bạn biết là tôi thành thực xin lỗi

for what happened to your families.

cho những gì đã xảy ra cho gia đình các bạn.

I know what it is to suffer,

Tôi biết đau khổ là thế nào

and I feel that if there is a crime,

và tôi cảm thấy rằng, nếu một người gây ra tội ác,

a person should be tried fairly and punished."

anh ta cần được xét xử công bằng và phải chịu tội."

But she reached out to us in that way,

Nhưng cô đã tìm đến chúng tôi theo cách đó.

and it was, I'd like to say, it was an ice-breaker.

Phải nói là, cô ấy đã làm mọi người thấy thoải mái hơn

And what happened then is we all told our stories,

Và sau đấy, chúng tôi đều kể câu chuyện của mình

and we all connected as human beings.

và tất cả chúng tôi kết nối với nhau như những con người.

By the end of the afternoon --

Đến cuối buổi chiều ấy --

it was about three hours after lunch --

khoảng 3 tiếng sau bữa trưa --

we'd felt as if we'd known each other forever.

chúng tôi cảm thấy như thể là chúng tôi đã biết nhau từ lâu lắm rồi.

Now what I learned from her,

Và tôi thấy ở cô ấy,

is a woman, not only who could be so generous

một phụ nữ rất mực khoan dung

under these present circumstances

không chỉ trong hoàn cảnh hiện thời

and what it was then,

mà cả trước đấy,

and what was being done to her son,

không chỉ qua những gì con trai cô ấy phải trải qua

but the life she's had.

mà cả cuộc đời mà cô ấy đã sống.

I never had met

Tôi chưa từng gặp ai

someone with such a hard life,

có một cuộc sống khắc nghiệt như vậy,

from such a totally different culture and environment from my own.

từ một nền văn hóa và môi trường hoàn toàn khác lạ với tôi.

And I feel

Và tôi cảm thấy

that we have

cái mà chúng tôi có

a special connection,

là sự liên kết đặc biệt,

which I value very much.

mà tôi rất trân trọng.

And I think it's all about

Và tôi nghĩ là tất cả đều bắt nguồn

being afraid of the other,

từ sự sợ hãi giữa chúng ta,

but making that step

nhưng khi ta làm được bước đầu

and then realizing, "Hey, this wasn't so hard.

để rồi nhìn lại và nhận thấy rằng: "Ô, cũng đâu có khó lắm đâu

Who else can I meet that I don't know,

Còn ai nữa mà tôi có thể gặp mà tôi chưa biết

or that I'm so different from?"

mà có thể khác biệt với tôi đến thế chứ?"

So, Aicha,

Vì vậy, Aicha,

do you have a couple of words

cô có muốn nói gì

for conclusion?

để kết luận cho hôm nay không?

Because our time is up.

Bởi vì chúng ta hết thời gian rồi.

(Laughter)

Cười.

(Translator) AW: I wanted to say

AW: Tôi chỉ muốn nói

that we have to try to know other people, the other.

rằng chúng ta phải cố gắng để hiểu lẫn nhau

You have to be generous,

Chúng ta phải khoan dung,

and your hearts must be generous,

phải có một trái tim khoan dung,

your mind must be generous.

một tinh thần khoan dung.

You must be tolerant.

Chúng ta cần phải kiên trì,

You have to fight against violence.

phải chiến đấu chống lại bạo lực.

And I hope that someday we'll all live together

Và tôi hy vọng là một ngày nào đó chúng ta sẽ sống cùng nhau

in peace and respecting each other.

trong hòa bình và trong sự kính trọng lẫn nhau

This is what I wanted to say.

Và đấy là tất cả những gì tôi muốn nói.

(Applause)

Vỗ tay.