What is so special about the human brain? | Suzana Herculano-Houzel

Suzana Herculano - Houzel: Điều gì thật đặc biệt về bộ não con người?

Translator: Linh Nguyen Reviewer: Nhu PHAM

What is so special about the human brain?

Bộ não con người có gì đặc biệt?

Why is it that we study other animals

Tại sao chúng ta lại thí nghiệm trên các loài động vật

instead of them studying us?

mà không phải thí nghiệm trên chính bản thân mình?

What does a human brain have or do

Bộ não con người có gì hay

that no other brain does?

mà những bộ não khác lại không có?

When I became interested in these questions about 10 years ago,

Khi tôi bị thu hút bởi những câu hỏi như thế này cách đây 10 năm,

scientists thought they knew what different brains were made of.

các nhà khoa học nghĩ rằng họ biết các bộ não khác nhau có cấu tạo thế nào.

Though it was based on very little evidence,

Mặc dù điều đó dựa trên rất ít chứng cứ,

many scientists thought that all mammalian brains,

nhiều nhà khoa học nghĩ rằng tất cả bộ não của động vật có vú

including the human brain,

bao gồm cả bộ não con người,

were made in the same way,

được cấu tạo như nhau,

with a number of neurons that was always

với một số lượng nơ ron mà luôn ở

proportional to the size of the brain.

tỉ lệ cân xứng với kích thước não.

This means that two brains of the same size,

Có nghĩa là hai bộ não với kích thước giống nhau,

like these two, with a respectable 400 grams,

như hai bộ não này, với khối lượng tầm 400g,

should have similar numbers of neurons.

nên có số lượng nơ ron như nhau.

Now, if neurons are the functional

Bây giờ, nếu nơ ron là những

information processing units of the brain,

thông tin chức năng thể hiện các đơn vị của bộ não,

then the owners of these two brains

rồi sau đó chủ nhân của hai bộ não này

should have similar cognitive abilities.

nên có những khả năng nhận thức như nhau.

And yet, one is a chimp,

Thật sự là, đây là của một con tinh tinh

and the other is a cow.

và cái kia là của một con bò.

Now maybe cows have a really rich

Hiện giờ những con bò có thể có

internal mental life and are so smart

một đời sống tinh thần bên trong phong phú và thông minh đến nỗi

that they choose not to let us realize it,

chúng chọn cách không để chúng ta biết về nó,

but we eat them.

nhưng chúng ta làm thịt chúng.

I think most people will agree

Tôi nghĩ đa số mọi người đều đồng ý

that chimps are capable of much more complex,

rằng tinh tinh có những thái độ phức tạp,

elaborate and flexible behaviors than cows are.

tinh vi và linh hoạt hơn rất nhiều so với bò.

So this is a first indication that the

Vậy nên đây là biểu hiện đầu tiên cho

"all brains are made the same way" scenario

kết luận "mọi bộ não đều có cấu tạo như nhau"

is not quite right.

không hẳn là chính xác.

But let's play along.

Nhưng hãy cứ coi như là thế.

If all brains were made the same way

Nếu mọi bộ não đều có cấu tạo như nhau

and you were to compare animals with brains of different sizes,

và nếu bạn so sánh não động vật với những kích thước khác nhau,

larger brains should always have more neurons

bộ não lớn hơn sẽ luôn luôn có nhiều nơ ron

than smaller brains, and the larger the brain,

hơn so với bộ não nhỏ hơn, và bộ não càng lớn,

the more cognitively able its owner should be.

thì khả năng nhận thức của chủ nhân sẽ càng cao hơn.

So the largest brain around should also be

Do đó bộ não lớn nhất sẽ có

the most cognitively able.

khả năng nhận thức cao nhất.

And here comes the bad news:

Nhưng tin xấu là:

Our brain, not the largest one around.

Bộ não của chúng ta, không phải là bộ não lớn nhất.

It seems quite vexing.

Có vẻ như điều này sẽ làm phật ý nhiều người.

Our brain weighs between 1.2 and 1.5 kilos,

Bộ não của chúng ta nặng từ 1.2 đến 1.5kg,

but elephant brains weigh between four and five kilos,

nhưng bộ não của voi nặng tầm 4 đến 5kg,

and whale brains can weigh up to nine kilos,

và bộ não của cá voi có thể lên tới 9kg,

which is why scientists used to resort to saying

đó là lí do vì sao các nhà khoa học từng nói rằng

that our brain must be special

bộ não chúng ta phải rất đặc biệt

to explain our cognitive abilities.

để giải thích cho khả năng nhận thức của chúng ta.

It must be really extraordinary,

Nó thật sự kì lạ,

an exception to the rule.

mội loại trừ so với qui luật.

Theirs may be bigger, but ours is better,

Của chúng có thể lớn hơn, nhưng của chúng ta lại tốt hơn,

and it could be better, for example,

và nó có thể tốt hơn, ví dụ,

in that it seems larger than it should be,

trong trường hợp nó có vẻ lớn hơn bình thường,

with a much larger cerebral cortex than we should have

với vỏ não lớn hơn bình thường

for the size of our bodies.

so với kích thước cơ thể.

So that would give us extra cortex

Vậy nên, điều đó sẽ cho chúng ta thêm vỏ não

to do more interesting things than just operating the body.

để làm những thứ thú vị hơn là chỉ điều hành cơ thể.

That's because the size of the brain

Đó là bởi vì kích thước của bộ não

usually follows the size of the body.

thường tỉ lệ với kích thước của cơ thể.

So the main reason for saying that

Vậy nên lí do chính cho điều đó là

our brain is larger than it should be

não của chúng ta to hơn so với bình thường

actually comes from comparing ourselves

thật ra là từ cách so sánh bản thân chúng ta

to great apes.

với các loài linh trưởng lớn.

Gorillas can be two to three times larger than we are,

Loài gorilla có thể lớn gấp hai hay gấp ba lần so với chúng ta,

so their brains should also be larger than ours,

đáng nhẽ bộ não của chúng phải to hơn của chúng ta,

but instead it's the other way around.

nhưng thay vào đó lại là ngược lại.

Our brain is three times larger than a gorilla brain.

Bộ não của chúng ta lại lớn hơn gấp ba lần so với bộ não của gorilla.

The human brain also seems special

Bộ não con người cũng có vẻ đặc biệt

in the amount of energy that it uses.

nếu xét về lượng năng lượng mà nó sử dụng.

Although it weighs only two percent of the body,

Mặc dù cân nặng của nó chỉ chiếm 2% của cơ thể,

it alone uses 25 percent of all the energy

nhưng bản thân nó sử dụng 25% tổng năng lượng

that your body requires to run per day.

mà cơ thể cần để vận hành mỗi ngày.

That's 500 calories out of a total of 2,000 calories,

Đó là 500 calo trên tổng số 2000 calo,

just to keep your brain working.

chỉ để bộ não của bạn vận hành.

So the human brain is larger than it should be,

Vậy nên bộ não con người to hơn bình thường,

it uses much more energy than it should,

tiêu tốn nhiều năng lượng hơn bình thường,

so it's special.

vậy nên nó đặc biệt.

And this is where the story started to bother me.

Và điều đó bắt đầu khiến tôi phân tâm.

In biology, we look for rules

Về mặt sinh học, chúng ta nhìn vào các qui luật

that apply to all animals and to life in general,

áp dụng vào tất cả các động vật và đời sống nói chung,

so why should the rules of evolution

thế nên tại sao qui luật phát triển nên

apply to everybody else but not to us?

áp dụng cho tất cả trừ chúng ta?

Maybe the problem was with the basic assumption

Có lẽ vấn đề là do giả thuyết cơ bản

that all brains are made in the same way.

rằng mọi bộ não đều cấu tạo như nhau.

Maybe two brains of a similar size

Có lẽ hai bộ não có kích thước như nhau

can actually be made of very different numbers of neurons.

thật ra có thể được cấu tạo từ số lượng nơ ron khác nhau.

Maybe a very large brain

Có lẽ bộ não lớn

does not necessarily have more neurons

không nhất thiết phải có nhiều nơ ron hơn

than a more modest-sized brain.

một bộ não có kích thước bình thường.

Maybe the human brain actually has the most neurons

Có lẽ bộ não con người thật sự có nhiều nơ ron nhất

of any brain, regardless of its size,

so với bất kì bộ não nào, không liên quan tới kích thước của nó,

especially in the cerebral cortex.

đặc biệt là ở vỏ não.

So this to me became

Vậy nên, với tôi điều đó trở thành

the important question to answer:

một câu hỏi quan trọng để trả lời:

how many neurons does the human brain have,

Bộ não con người có bao nhiêu nơ ron,

and how does that compare to other animals?

và được so sánh với các động vật khác như thế nào?

Now, you may have heard or read somewhere

Bây giờ, có thể bạn đã nghe hay đọc đâu đó

that we have 100 billion neurons,

rằng chúng ta có 100 tỉ nơ ron,

so 10 years ago, I asked my colleagues

vậy thì 10 năm trước, tôi đã hỏi đồng nghiệp của mình

if they knew where this number came from.

họ có biết con số đó từ đâu không.

But nobody did.

Nhưng không ai biết.

I've been digging through the literature

Tôi đã và đang tìm kiếm tài liệu

for the original reference for that number,

về bản tham khảo nguyên gốc về con số đó,

and I could never find it.

nhưng tôi vẫn chưa thể tìm thấy nó.

It seems that nobody had actually ever counted

Có vẻ như chưa một ai thật sự đã đếm

the number of neurons in the human brain,

số lượng nơ ron trong bộ não con người,

or in any other brain for that matter.

hay bất kì bộ não nào khác.

So I came up with my own way to count cells in the brain,

Vậy nên tự tôi tìm cách để đếm số tế bào não,

and it essentially consists of

và về bản chất thì là

dissolving that brain into soup.

hòa tan bộ não thành nước súp.

It works like this:

Nó là như thế này:

You take a brain, or parts of that brain,

Bạn lấy một bộ não, hoặc một phần của nó,

and you dissolve it in detergent,

và bạn hòa tan nó trong thuốc tẩy,

which destroys the cell membranes

nó sẽ phá hủy các màng tế bào

but keeps the cell nuclei intact,

nhưng nhân tế bào không bị ảnh hưởng,

so you end up with a suspension of free nuclei

rồi bạn sẽ có một chất dịch huyền phù của nhân tự do

that looks like this,

mà trông sẽ như thế này,

like a clear soup.

như nước súp vậy.

This soup contains all the nuclei

Nước súp này gồm tất cả nhân

that once were a mouse brain.

mà từng là bộ não chuột.

Now, the beauty of a soup is that because it is soup,

Vẻ đẹp của nước súp này là bởi vì đây là nước súp,

you can agitate it and make those nuclei

bạn có thể khuấy nó và khiến những nhân này

be distributed homogeneously in the liquid,

phân tán đều trong chất lỏng,

so that now by looking under the microscope

để giờ chỉ cần nhìn dưới kính hiển vi

at just four or five samples of this homogeneous solution,

chỉ 4 hoặc 5 mẫu của biện pháp đồng đều này,

you can count nuclei, and therefore tell

bạn có thể đếm số nhân, và từ đó nói được

how many cells that brain had.

có bao nhiêu tế bào trong não.

It's simple, it's straightforward,

Nó đơn giản và không hề phức tạp,

and it's really fast.

và còn rất nhanh nữa.

So we've used that method to count neurons

Vậy nên chúng tôi đã sử dụng phương pháp đó để đếm số nơ ron

in dozens of different species so far,

trong hàng tá những loài khác nhau,

and it turns out that all brains

và kết quả là tất cả những bộ não đó

are not made the same way.

không hề có cấu tạo giống nhau.

Take rodents and primates, for instance:

Lấy ví dụ về loài gặm nhấm và loài linh trưởng chẳng hạn:

In larger rodent brains, the average size

Trong bộ não lớn hơn của loài gặm nhấm, kích cỡ trung bình

of the neuron increases,

của nơ ron tăng lên,

so the brain inflates very rapidly

vậy nên bộ não phồng lên rất nhanh

and gains size much faster than it gains neurons.

và đạt được kích thước nhanh hơn nhiều so với việc tăng số nơ ron.

But primate brains gain neurons

Nhưng bộ não của loài linh trưởng có số nơ ron

without the average neuron becoming any larger,

mà không có chuyện nơ ron trung bình trở nên lớn hơn,

which is a very economical way

mà đó là một cách rất tiết kiệm

to add neurons to your brain.

để bổ sung nơ ron vào bộ não.

The result is that a primate brain

Kết quả là bộ não của loài linh trưởng

will always have more neurons than a rodent brain of the same size,

sẽ luôn có nhiều nơ ron hơn bộ não của loài gặm nhấm có cùng một kích thước

and the larger the brain,

và bộ não càng lớn,

the larger this difference will be.

thì sự khác nhau càng nhiều.

Well, what about our brain then?

Thế còn bộ não của chúng ta thì sao?

We found that we have, on average,

Chúng tôi phát hiện ra trung bình chúng ta có

86 billion neurons,

86 tỉ nơ ron,

16 billion of which are in the cerebral cortex,

16 tỉ trong đó nằm ở tế bào vỏ não,

and if you consider that the cerebral cortex

và nếu bạn cho là vỏ não

is the seat of functions like

là trung tâm của các chức năng như

awareness and logical and abstract reasoning,

sự nhận thức và lý thuyết logic và suy luận không thực tế,

and that 16 billion is the most neurons

và 16 tỉ đó là số nơ ron nhiều nhất

that any cortex has,

mà bất kì vỏ nào có,

I think this is the simplest explanation

tôi nghĩ đây là cách giải thích đơn giản nhất

for our remarkable cognitive abilities.

về khả năng nhận thức đáng ghi nhận của chúng ta.

But just as important is what the 86 billion neurons mean.

Nhưng 86 tỉ nơ ron có ý nghĩa quan trọng như thế nào.

Because we found that the relationship

Bởi vì chúng tôi đã tìm ra mối quan hệ

between the size of the brain and its number of neurons

giữa kích thước của não so với số lượng nơ ron

could be described mathematically,

có thể được miêu tả trên phương diện toán học,

we could calculate what a human brain

chúng ta có thể tính toán được não người

would look like if it was made like a rodent brain.

sẽ thế nào nếu nó được cấu tạo như của loài gặm nhấm.

So, a rodent brain with 86 billion neurons

Bởi thế, một bộ não của loài gặm nhấm với 86 tỉ nơ ron

would weigh 36 kilos.

sẽ nặng tầm 36kg.

That's not possible.

Điều đó là không thể.

A brain that huge would be crushed

Một bộ não vĩ đại sẽ bị đè bẹp

by its own weight,

bởi chính cân nặng của nó,

and this impossible brain would go

và bộ não không thể có được này sẽ chỉ hợp

in the body of 89 tons.

với cơ thể 89 tấn.

I don't think it looks like us.

Tôi không nghĩ là chúng ta sẽ trông giống như vậy.

So this brings us to a very important conclusion already,

Vậy nên điều đó đã đưa chúng tôi đến một kết luận cực kì quan trọng,

which is that we are not rodents.

đó là chúng ta không phải loài gặm nhấm.

The human brain is not a large rat brain.

Bộ não con người không phải bộ não chuột to lớn.

Compared to a rat, we might seem special, yes,

So sánh với chuột, chúng ta có vẻ đặc biệt, đúng vậy,

but that's not a fair comparison to make,

nhưng đó không phải là một phép so sánh cân xứng,

given that we know that we are not rodents.

bởi lẽ chúng ta biết mình không phải là loài gặm nhấm.

We are primates,

Chúng ta là động vật linh trưởng,

so the correct comparison is to other primates.

bởi thế sự so sánh hợp lí là với những loài linh trưởng khác.

And there, if you do the math,

Và do đó, nếu bạn làm phép toán,

you find that a generic primate

bạn sẽ thấy một loài linh trưởng

with 86 billion neurons

với 86 tỉ nơ ron

would have a brain of about 1.2 kilos,

sẽ có bộ não vào khoảng 1.2kg,

which seems just right,

có vẻ như là hợp lí,

in a body of some 66 kilos,

với một cơ thể 66kg,

which in my case is exactly right,

trong trường hợp của tôi là hoàn toàn chính xác,

which brings us to a very unsurprising

mà sẽ đưa chúng ta đến với một kết luận tuy không làm ngạc nhiên

but still incredibly important conclusion:

nhưng vẫn rất quan trọng:

I am a primate.

Tôi là một loài linh trưởng.

And all of you are primates.

Và tất cả các bạn là loài linh trưởng.

And so was Darwin.

Và Darwin cũng thế.

I love to think that Darwin would have really appreciated this.

Tôi rất thích thú khi nghĩ rằng Darwin sẽ thật sự trân trọng điều này.

His brain, like ours,

Bộ não của ông, cũng như chúng ta,

was made in the image of other primate brains.

được cấu tạo trong hình ảnh của bộ não những loài linh trưởng khác.

So the human brain may be remarkable, yes,

Vậy nên bộ não con người đặc biệt, đúng vậy,

but it is not special in its number of neurons.

nhưng không đặc biệt về số lượng nơ ron.

It is just a large primate brain.

Đó chỉ chứng minh về một bộ não loài linh trưởng to lớn thôi.

I think that's a very humbling and sobering thought

Tôi nghĩ rằng đó là một suy nghĩ hết sức khiêm tốn và tỉnh táo

that should remind us of our place in nature.

khi mà nhắc nhở chúng ta về vị trí của mình trong tự nhiên.

Why does it cost so much energy, then?

Tại sao nó lại tốn nhiều năng lượng như vậy?

Well, other people have figured out

Những người khác đã tìm ra

how much energy the human brain

lượng năng lượng mà bộ não con người

and that of other species costs,

và của các loài khác tiêu tốn,

and now that we knew how many neurons

và bây giờ chúng ta đã biết số lượng nơ ron

each brain was made of, we could do the math.

có trong cấu tạo mỗi bộ não, chúng ta có thể làm phép tính.

And it turns out that both human

Và kết quả là cả bộ não con người

and other brains cost about the same,

và các loài khác đều tiêu tốn như nhau,

an average of six calories per billion neurons per day.

trung bình 6 calo mỗi tỉ nơ ron mỗi ngày.

So the total energetic cost of a brain

Vậy tổng năng lượng của một bộ não

is a simple, linear function

là một hàm tuyến tính đơn giản

of its number of neurons,

của số lượng nơ ron,

and it turns out that the human brain

và kết quả là bộ não con người

costs just as much energy as you would expect.

chỉ tốn lượng năng lượng như bạn mong đợi.

So the reason why the human brain

Vậy nên lí do vì sao bộ não con người

costs so much energy is simply because

tiêu tốn nhiều năng lượng như thế thật đơn giản bởi vì

it has a huge number of neurons,

nó chứa một số lượng lớn nơ ron,

and because we are primates

và bởi vì chúng ta là loài linh trưởng,

with many more neurons for a given body size

với rất nhiều nơ ron so với một kích thước cơ thể cho sẵn

than any other animal,

hơn so với bất kì loài động vật nào,

the relative cost of our brain is large,

cái giá cân xứng của bộ não chúng ta thì lớn,

but just because we're primates, not because we're special.

nhưng chỉ bởi vì chúng ta là loài linh trưởng, chứ không phải vì chúng ta đặc biệt.

Last question, then:

Câu hỏi cuối cùng, là:

how did we come by this remarkable number of neurons,

làm sao chúng ta tìm ra được số lượng nơ ron đặc biệt này,

and in particular, if great apes

và đặc biệt, nếu loài khỉ lớn

are larger than we are,

to hơn chúng ta,

why don't they have a larger brain than we do, with more neurons?

tại sao chúng không có bộ não lớn hơn chúng ta, với nhiều nơ ron hơn?

When we realized how much expensive it is

Khi mà chúng ta hiểu được có nhiều nơ ron trong não

to have a lot of neurons in the brain, I figured,

có cái giá đắt thế nào, tôi đoán vậy,

maybe there's a simple reason.

có thể có một lí do đơn giản.

They just can't afford the energy

Chúng chỉ không thể chịu được năng lượng

for both a large body and a large number of neurons.

cho cả một cơ thể to lớn và số lượng nơ ron lớn như thế.

So we did the math.

Vậy nên chúng tôi đã làm phép tính.

We calculated on the one hand

Một mặt, chúng tôi tính

how much energy a primate gets per day

lượng năng lượng mà một con linh trưởng hấp thụ mỗi ngày

from eating raw foods,

từ việc ăn thịt sống,

and on the other hand, how much energy

và mặc khác, lượng năng lượng

a body of a certain size costs

mà một cơ thể với một kích thước nhất định phải tiêu hao

and how much energy a brain of a certain number of neurons costs,

và lượng năng lượng mà một bộ não với số lượng nơ ron nhất định tiêu hao,

and we looked for the combinations

và chúng tôi tìm ra sự kết hợp

of body size and number of brain neurons

giữa kích thước cơ thể và số lượng nơ ron trong não

that a primate could afford

mà một con linh trưởng có thể chịu được

if it ate a certain number of hours per day.

nếu nó ăn một lượng giờ nhất định mỗi ngày.

And what we found is that

Và những gì chúng tôi đã tìm ra là

because neurons are so expensive,

bởi vì nơ ron đắt như thế,

there is a tradeoff between body size and number of neurons.

có một sự đánh đổi giữa kích thước cơ thể và số lượng nơ ron.

So a primate that eats eight hours per day

Vậy nên một con loài linh trưởng ăn 8h mỗi ngày

can afford at most 53 billion neurons,

có thể đạt được nhiều nhất 53 tỉ nơ ron,

but then its body cannot be any bigger

nhưng sau đó cơ thể không thể nặng hơn

than 25 kilos.

25kg.

To weigh any more than that,

Để cân nặng lớn hơn,

it has to give up neurons.

nó phải bỏ đi các nơ ron.

So it's either a large body

Vậy nên đó là một cơ thể lớn

or a large number of neurons.

hoặc là một số lượng nơ ron lớn.

When you eat like a primate,

Khi bạn ăn giống như loài linh trưởng,

you can't afford both.

bạn sẽ không thể đảm đương cả hai.

One way out of this metabolic limitation

Một cách để vượt ra khỏi giới hạn trao đổi chất

would be to spend even more hours per day eating,

là dành nhiều thời gian mỗi ngày để ăn hơn,

but that gets dangerous,

nhưng điều đó sẽ gây nguy hiểm,

and past a certain point, it's just not possible.

và vượt qua một điểm nhất định, đ iều đó là không thể nào.

Gorillas and orangutans, for instance,

Gorilla và đười ươi, ví dụ,

afford about 30 billion neurons

có thể có khoảng 30 tỉ nơ ron

by spending eight and a half hours per day eating,

bằng cách dành 8.5h giờ để ăn mỗi ngày,

and that seems to be about as much as they can do.

và có vẻ như chúng chỉ có làm như thế.

Nine hours of feeding per day

9h để để mỗi ngày

seems to be the practical limit for a primate.

có vẻ như là giới hạn thực tế cho một loài linh trưởng.

What about us?

Thế còn chúng ta?

With our 86 billion neurons

Với 86 tỉ nơ ron

and 60 to 70 kilos of body mass,

và khối lượng cơ thể từ 60 đến 70kg,

we should have to spend over nine hours

chúng ta nên dành hơn 9h

per day every single day feeding,

mỗi ngày hằng ngày để ăn,

which is just not feasible.

việc mà không hề khả thi.

If we ate like a primate,

Nếu chúng ta ăn như loài linh trưởng,

we should not be here.

chúng ta nhẽ ra không nên ở đây.

How did we get here, then?

Làm thế nào mà chúng ta có thể trở thành như ngày hôm nay vậy?

Well, if our brain costs just as much energy

Nếu bộ não của chúng ta chỉ tiêu tốn lượng năng lượng

as it should, and if we can't spend

như vốn có, và nếu chúng ta không thể dành

every waking hour of the day feeding,

thời gian mỗi ngày để ăn,

then the only alternative, really,

và cách thay thế duy nhất, thật đấy,

is to somehow get more energy

là làm thế nào để lấy nhiều năng lượng hơn

out of the same foods.

từ những đồ ăn giống nhau.

And remarkably, that matches exactly

Và đáng ghi nhận là, điều đó phù hợp hoàn toàn

what our ancestors are believed to have invented

với những gì tổ tiên chúng ta được tin là đã phát minh ra

one and a half million years ago,

từ 1,5 triệu năm trước,

when they invented cooking.

khi họ phát minh ra nấu ăn.

To cook is to use fire

Để nấu ăn phải sử dụng lửa

to pre-digest foods outside of your body.

và nếu thức ăn làm sao cho dễ tiêu hóa.

Cooked foods are softer, so they're easier to chew

Những thức ăn đã nấu mềm hơn, nên chúng dễ nhai hơn

and to turn completely into mush in your mouth,

và biến hoàn toàn thành chất bột trong miệng các bạn,

so that allows them to be completely digested

để chúng hoàn toàn được tiêu hóa

and absorbed in your gut,

và hấp thụ trong ruột chúng ta,

which makes them yield much more energy in much less time.

mà điều đó sẽ khiến chúng sản xuất ra nhiều năng lượng hơn trong thời gian ít hơn.

So cooking frees time for us to do

Vậy nên nấu ăn cho chúng ta thời gian làm

much more interesting things with our day

những thứ thú vị hơn rất nhiều trong ngày

and with our neurons

và với nơ ron của mình

than just thinking about food,

hơn là chỉ nghĩ về thức ăn,

looking for food, and gobbling down food

tìm kiếm thức ăn và nhai ngấu nghiến

all day long.

cả ngày.

So because of cooking, what once was

Vậy nên nhờ nấu ăn, cái mà đã từng là

a major liability, this large,

trách nhiệm chính, bộ não lớn,

dangerously expensive brain with a lot of neurons,

đắt đỏ một cách nguy hiểm này với rất nhiều nơ ron,

could now become a major asset,

có thể trở thành một tài sản chủ yếu,

now that we could both afford the energy for a lot of neurons

bây giờ chúng ta có thể đảm đương được cả nguồn năng lượng cho rất nhiều nơ ron

and the time to do interesting things with them.

và thời gian để làm những việc thú vị với chúng.

So I think this explains why the human brain

Vậy tôi nghĩ điều đó giải thích cho việc tại sao bộ não con người

grew to become so large so fast in evolution,

lại phát triển lớn đến thế trong quá trình tiến hóa,

all of the while remaining just a primate brain.

tất cả những cái còn lại hiện giờ chỉ là bộ não của loài linh trưởng.

With this large brain now affordable by cooking,

Với bộ não lớn như thế giờ có thể đảm đương việc nấu ăn,

we went rapidly from raw foods to culture,

chúng ta tiến rất nhanh từ thịt sống đến văn hóa,

agriculture, civilization, grocery stores,

nông nghiệp, xã hội, những cửa hàng tạp phẩm,

electricity, refrigerators,

điện, tủ lạnh,

all of those things that nowadays

tất cả những thứ đó ngày nay

allow us to get all the energy we need

cho phép chúng ta có được tất cả năng lượng mà mình cần

for the whole day in a single sitting

cho một ngày dài để ngồi

at your favorite fast food joint.

tại một quán ăn nhanh ưa thích.

So what once was a solution

Vậy nên cái đã từng là biện pháp

now became the problem,

nay trở thành một vấn đề,

and ironically, we look for the solution in raw food.

và mỉa mai là, chúng ta tìm giải pháp ở đồ ăn sống.

So what is the human advantage?

Vậy thì lợi ích của con người là gì?

What is it that we have

Những cái chúng ta có ngày hôm nay

that no other animal has?

mà không động vật nào có là gì?

My answer is that we have the largest number

Câu trả lời của tôi là chúng ta có số lượng nơ ron

of neurons in the cerebral cortex,

lớn nhất ở vỏ não,

and I think that's the simplest explanation

và tôi nghĩ đó là cách giải thích đơn giản nhất

for our remarkable cognitive abilities.

cho khả năng nhận thức đáng ghi nhận của chúng ta.

And what is it that we do that no other animal does,

Và cái mà chúng ta làm mà không động vật nào có thể,

and which I believe was fundamental

và cái mà tôi tin tưởng chủ yếu

to allow us to reach that large,

là cho phép chúng ta đạt được

largest number of neurons in the cortex?

số lượng nơ rơn lớn, lớn nhất ở vỏ não?

In two words, we cook.

Trong hai từ, nấu ăn.

No other animal cooks its food. Only humans do.

Không loài động vật nào nấu ăn được. Chỉ có con người.

And I think that's how we got to become human.

Và tôi nghĩ đó là lí do vì sao chúng ta là con người.

Studying the human brain changed the way I think about food.

Nghiên cứu về bộ não con người đã thay đổi cách suy nghĩ của tôi về thức ăn.

I now look at my kitchen,

Giờ đây tôi nhìn vào nhà bếp ở nhà mình,

and I bow to it,

và tôi cúi đầu trước nó,

and I thank my ancestors for coming up

và tôi cảm ơn tổ tiên của chúng ta khi đã

with the invention that probably made us humans.

phát minh được cái mà khiến chúng ta trở thành con người.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)