Jody Williams: A realistic vision for world peace

Jody Williams: Cái nhìn thực tế về hòa bình thế giới

Translator: Le Vu Reviewer: LD .

I'm actually here

Tôi thật sự ở đây

to make a challenge to people.

để làm một thử thách cho con người.

I know there have been many challenges made to people.

Tôi biết có nhiều những thử thách cho con người.

The one I'm going to make

Thứ mà tôi sẽ làm

is that it is time for us to reclaim

đó là thời gian cho chúng ta để coi lại

what peace really means.

thực sự hòa bình là gì.

Peace is not "Kumbaya, my Lord."

Hòa bình không phải là "Kumbaya, vị vua của tôi."

Peace is not the dove and the rainbow --

Hòa bình không phải là chim bồ câu và cầu vòng --

as lovely as they are.

dễ thương như thế.

When I see the symbols

Khi tôi nhìn vào những biểu tượng

of the rainbow and the dove,

của cầu vòng và chim bồ câu,

I think of personal serenity.

tôi nghĩ tới tới sự thanh thản cá nhân.

I think of meditation.

Tôi nghĩ tới thiền định.

I do not think

Tôi không nghĩ

about what I consider to be peace,

về cái mà tôi xem xét là hòa bình,

which is sustainable peace

mà là hòa bình bền vững

with justice and equality.

với công lý và bình đẳng.

It is a sustainable peace

Đó là hòa bình bền vững

in which the majority of people

mà phần lớn con người

on this planet

trên hành tinh này

have access to enough resources

tiếp cận với nguồn tài nguyên đầy đủ

to live dignified lives,

để sống cuộc sống hạnh phúc

where these people have enough access

nơi mà những người này có đủ khả năng tiếp cận

to education

sự giáo dục

and health care,

và y tế,

so that they can live in freedom from want

vì thế họ có thể sống tự do trong mong muốn

and freedom from fear.

và tự do khỏi nỗi sợ hãi.

This is called human security.

Đó được gọi là an ninh con người.

And I am not a complete pacifist

Và tôi cũng không phải hoàn toàn là người theo chủ nghĩa hòa bình

like some of my really, really heavy-duty,

giống như một vài những nhiệm vụ rất rất ư quan trọng của mình

non-violent friends,

những người bạn không bạo lực,

like Mairead McGuire.

như Mairead McGuire

I understand that humans

Tôi hiểu rằng loài người

are so "messed up" --

rất rắc rối --

to use a nice word,

để sử dụng một thế giới đẹp đẽ,

because I promised my mom

bởi vì tôi hứa với mẹ mình rằng

I'd stop using the F-bomb in public.

tôi sẽ dừng sử dụng F-bomb nơi công cộng.

And I'm trying harder and harder.

Và tôi đã cố gắng hơn và hơn nữa.

Mom, I'm really trying.

Mẹ ơi, con đang rất cố gắng.

We need a little bit of police;

Chúng ta cần một chút ít lịch sự

we need a little bit of military,

chúng ta cần một ít quân đội,

but for defense.

nhưng cho phòng vệ

We need to redefine

Chúng ta cần định nghĩa lại

what makes us secure

cái gì làm chúng ta an toàn

in this world.

trên thế giới này.

It is not arming our country

Đó không phải là vũ trang cho đất nước mình

to the teeth.

đến tận răng.

It is not getting other countries

Đó không phải là khiến cho quốc gia khác

to arm themselves to the teeth

trang bị vũ trang tận răng cho họ

with the weapons that we produce

với những vũ khí mà chúng ta sản xuất

and we sell them.

và chúng ta bán chúng.

It is using that money more rationally

Đó là dùng tiền hợp lý hơn

to make the countries of the world secure,

để khiến cho các quốc gia trên thế giới an toàn,

to make the people of the world secure.

để làm cho con người con người trên thế giới an toàn

I was thinking about

Tôi đang nghĩ về

the recent ongoings

về những gì diễn ra gần đây

in Congress,

ở Quốc Hội,

where the president is offering

nơi mà thủ tưởng đang đề nghị

8.4 billion dollars

8.4 tỷ đô

to try to get the START vote.

để cố gắng cho bầu cử START

I certainly support the START vote.

Tôi chắc chắn hỗ trợ bầu cử START

But he's offering 84 billion dollars

Nhưng ông ta đề nghĩ 84 tỷ độ la

for the modernizing

cho việc hiện đại hóa

of nuclear weapons.

vũ khí hạt nhân.

Do you know the figure that the U.N. talks about

Bạn có thể nghĩ ra rằng cuộc thảo luận U.N về

for fulfilling the Millennium Development Goals

để hoàn thành các mục tiêu Thiên Niên Kỷ

is 80 billion dollars?

là 80 tỷ độ la?

Just that little bit of money,

Chỉ một ít số tiền đó.

which to me, I wish it was in my bank account --

Đối với tôi, tôi ước nó nằm trong tài khoản ngân hàng của mình

it's not, but ...

nó không, nhưng....

In global terms, it's a little bit of money.

Với ngôn ngữ toàn cầu thì đó chỉ là chút ít tiền.

But it's going to modernize weapons

Nhưng nó sẽ hiện đại hóa vũ khí

we do not need

mà chúng ta không cần đến

and will not be gotten rid of in our lifetime,

và sẽ không gạt bỏ được của chúng ta,

unless we get up off our ...

trừ khi chúng ta bỏ đi ...

and take action to make it happen,

và có hành động để cho nó xảy ra --

unless we begin to believe

trừ khi chúng ta bắt đầu tin tưởng

that all of the things that we've been hearing about

rằng tất cả mọi thứ mà chúng ta từng nghe

in these last two days

trong vòng 2 ngày vừa qua

are elements of what come together

là những yếu đó là đến cùng với nhau

to make human security.

để làm nên an ninh con con người

It is saving the tigers.

Đó là cứu giúp loài hổ.

It is stopping the tar sands.

Đó là dừng dùng cát hắc ín

It is having access

Đó là quyền tiếp cận

to medical equipment

đến các công cụ y tế

that can actually tell who does have cancer.

mà có thể thật sự nói cho chúng ta biết ai bị ung thử

It is all of those things.

Đó là tất cả những thứ đó.

It is using our money for all of those things.

Đó là sử dụng đồng tiền của chúng ta cho tất cả những điều ấy.

It is about action.

Đó là hành động.

I was in Hiroshima

Tôi đã ở Hiroshima

a couple of weeks ago,

vài tuần trước,

and His Holiness --

và Đức Giáo Hoàng --

we're sitting there in front of thousands of people in the city,

Chúng tôi đang ngồi đó trước hàng ngàn người trong thành phố,

and there were about eight of us Nobel laureates.

và ở đây có khoảng 8 trong chúng tôi những người nhận giải Nobel.

And he's a bad guy. He's like a bad kid in church.

Và ông ta là một gã xấu, ông ấy như là một đứa trẻ hư trong nhà thờ.

We're staring at everybody, waiting our turn to speak,

Chúng tôi đang nhìn chằm vào mọi người, chờ đến lược mình nói

and he leans over to me, and he says,

và ông ta hướng về phía tôi và nói

"Jody, I'm a Buddhist monk."

"Jody, tôi là một nhà sư Phật Giáo."

I said, "Yes, Your Holiness.

Tôi nói "Vâng, thưa Đứa Giáo Hoàng.

Your robe gives it away."

Áo choàng của ngài nói lên điều đó."

(Laughter)

(Cười)

He said, "You know

Ông nói, "Tôi biết

that I kind of like meditation, and I pray."

đó là một loại thiền định, và tôi cầu nguyện."

I said, "That's good. That's good.

Tôi hỏi "Điều đó tốt, điều đó tốt.

We need that in the world.

Chúng ta cần nó trên thế giới này.

I don't follow that, but that's cool."

Tôi không hiểu lắm, nhưng nó khá hay."

And he says, "But I have become skeptical.

Và ông nói, "Nhưng tôi đã trở thành người theo chủ nghĩa hoài nghi.

I do not believe

Tôi không tin tưởng

that meditation and prayer

rằng thiền định và cầu nguyện

will change this world.

có thể thay đổi thế giới này.

I think what we need

Tôi nghĩ cái chúng ta cần

is action."

là hành động

His Holiness, in his robes,

Đức giáo hoàng, trong áo choàng của ông ấy

is my new action hero.

là một anh hùng hành động mới của tôi

I spoke with Aung Sun Suu Kyi

Tôi đã nói chuyện với Aung Sun Suu Kyi

a couple of days ago.

vài ngày trước đây.

As most of you know,

Và hầu hết các bạn biết,

she's a hero for democracy in her country, Burma.

bà ấy là một vị anh hùng cho dân chủ tại quốc gia của bà, Burma.

You probably also know

Bạn chắc chắn cũng biết

that she has spent 15 of the last 20 years

rằng bà trải qua 15 trong 20 năm qua

imprisoned for her efforts

trong tù cho nỗ lực của mình

to bring about democracy.

để mang đến chế độ dân chủ.

She was just released a couple of weeks ago,

Bà chỉ vừa được thả vài tuần trước đây,

and we're very concerned to see how long she will be free,

và chúng ta rất lo lắng để thấy bao lâu bà sẽ được tự do,

because she is already out in the streets in Rangoon,

bởi vì bà ấy đã bước ra những con đường ở Rangoon,

agitating for change.

kích động cho sự thay đổi.

She is already out in the streets, working with the party

Bà đã bước ra khỏi những con đường, làm việc với đảng của mình

to try to rebuild it.

để cố gắng xây dựng lại nó.

But I talked to her for a range of issues.

Nhưng tôi nói với bà về nhiều vấn đề.

But one thing that I want to say,

Nhưng một điều mà tôi muốn nói,

because it's similar to what His Holiness said.

bởi vì nó như nhau như những gì mà Đức giáo hoàng đã nói.

She said, "You know, we have a long road to go

Bà bảo, "Cô biết không, chúng tôi có một con đường dài để đi

to finally get democracy in my country.

để cuối cùng có được nền dân chủ trên đất nước của tôi.

But I don't believe in hope

Nhưng tôi không tin vào hi vọng

without endeavor.

mà không có sự nỗ lực.

I don't believe in the hope of change,

Tôi không tin vào hi vọng của sự thay đổi,

unless we take action

trừ khi chúng ta hành động

to make it so."

để làm ra nó

Here's another woman hero of mine.

Ở đây là một người nữ anh hùng nữa của tôi

She's my friend, Dr. Shirin Ebadi,

Cô ấy là bạn tôi, giáo sư Shirin Ebadi,

the first Muslim woman

người phụ nữ hồi giáo đầu tiên

to receive the Nobel Peace Prize.

mà nhận được giải Nobel hòa bình

She has been in exile

Bà đã sống lưu vong

for the last year and a half.

trong vòng một năm rưỡi trước.

You ask her where she lives -- where does she live in exile?

Bạn hỏi cô ấy nơi cô ấy ở -- nơi cô ấy đã sống lưu vong?

She says the airports of the world.

Bà ấy sẽ nói là những sân bay trên thế giới

She is traveling because she was out of the country

Bà ấy đang đi du lịch bởi vì bà ấy bị truc xuất khỏi quốc gia

at the time of the elections.

tại thời điểm diễn ra bầu cử

And instead of going home,

Và thay vì đi về nhà,

she conferred with all the other women that she works with,

bà hội ý với những người phụ nữ khác mà bà làm việc chung,

who said to her, "Stay out. We need you out.

người mà nói với bà, "Tránh xa ra. Chúng tôi cần bà tránh ra.

We need to be able to talk to you out there,

Chúng tôi cần có thể nói với bà ngoài ấy,

so that you can give the message

vì thế bà có thể đưa thông điệp

of what's happening here."

về những gì đang diển ra ở đây."

A year and a half --

Một năm rưỡi

she's out speaking

bàn ấy bước ra và nói

on behalf of the other women in her country.

thay mặt cho những người phụ nữ khác trong đất nước của bà,

Wangari Maathai --

Wangari Maathai --

2004 Peace laureate.

Người nhận giải hòa bình 2004

They call her the "Tree Lady,"

Họ gọi bà là quý bà cây,

but she's more than the Tree Lady.

nhưng bà còn hơn cả quý bà cây.

Working for peace

Làm việc cho hòa bình

is very creative.

rất ư là sáng tạo.

It's hard work every day.

Nó thật khó để làm việc mỗi ngày.

When she was planting those trees,

Khi bà đang trồng những cây đó,

I don't think most people understand

Bạn không nghĩ hầu hết mọi người hiểu rằng

that, at the same time,

cùng một thời điểm,

she was using the action

bà đang sử dùng hành động

of getting people together to plant those trees

của việc tập trung mọi người tròng cây đó

to talk about how to overcome

để nói về cách mà vượt qua

the authoritarian government in her country.

chính quyền độc tài tại quốc gia của bà

People could not gather

Người ta không thể tụ họp

without getting busted and taken to jail.

mà không bị bắt và tống vào tù.

But if they were together planting trees for the environment,

Nhưng nếu chúng ta tập trung trồng cây cho môi trường,

it was okay --

thì nó lại ổn --

creativity.

sáng tạo.

But it's not just iconic women

Nhưng nó không chỉ là người phụ nữ mang tính biểu tượng

like Shirin,

như Shirin,

like Aung Sun Suu Kyi, like Wangari Maathai --

như Aung Sun Suu Kyi, như Wangari Maathai;

it is other women in the world

đó là những phụ nữ khác trên thế giới

who are also struggling together

người mà cũng đang đấu tranh cùng nhau

to change this world.

để thay đổi thế giới.

The Women's League of Burma,

Hội Phụ Nữ Burma --

11 individual organizations of Burmese women

tổ chức gồm 11 phụ nữ người Burma

came together because there's strength in numbers.

đến với nhau bởi vì số đông là lớn mạnh.

Working together is what changes our world.

Làm việc cùng nhau là cái thay đổi thế giới chúng ta.

The Million Signatures Campaign

Chiến dịch triệu chữ ký

of women inside Burma

của phụ nữ trong Burma

working together to change human rights,

làm việc cùng nhau để thay đổi quyền con người,

to bring democracy to that country.

để mang đến nền dân chủ ở thế giới này.

When one is arrested and taken to prison,

Khi một người bị bắt và tống vào tù,

another one comes out and joins the movement,

người khác đứng lên và tham gia vào phong trào --

recognizing that if they work together,

nhận ra điều đó, nếu họ làm việc cùng nhau,

they will ultimately bring change

họ cuối cùng sẽ mang lại sự thay đổi

in their own country.

cho chính quốc gia mình.

Mairead McGuire in the middle,

Mairead McGuire ở miền trung,

Betty Williams on the right-hand side --

Betty Wiliams của phía tay phải --

bringing peace to Northern Ireland.

mang hòa bình cho Bắc Ireland.

I'll tell you the quick story.

Tôi sẽ kể cho bạn nghe một câu truyện nhanh

An IRA driver was shot,

Một tài xế xe IRA bị bắn

and his car plowed into people

và xe của anh ta va vào những người

on the side of the street.

đang ở phía bên đường.

There was a mother and three children.

Gồm 1 người mẹ và 3 đứa trẻ.

The children were killed on the spot.

Một đứa bé qua đời ngay tại hiện trường.

It was Mairead's sister.

Đó là chị gái của Mairead

Instead of giving in

Thay vì đâm đầu

to grief, depression, defeat

vào trầm cảm, đau buồn và thất bại

in the face of that violence,

vào bộ mặt của sự bạo lực đó,

Mairead hooked up with Betty --

Mairead cùng với Betty --

a staunch Protestant and a staunch Catholic --

một người tinh lành trung thành và đứa con công giáo --

and they took to the streets

và họ hướng tới những con đường

to say, "No more violence."

và nói, "Không còn bạo lực nữa."

And they were able to get

Và họ đã có

tens of thousands of, primarily, women, some men,

10,000 người mà đa phần phụ nữ -- vài người là đàn ông --

in the streets to bring about change.

lên đường và mang đến sự thay đổi.

And they have been

Và họ đã

part of what brought peace to Northern Ireland,

là một phần sự bình yên ở tại Bắc Ireland,

and they're still working on it,

và họ vẫn đang tiếp tục công việc đó,

because there's still a lot more to do.

bởi vì ở ngoài kia vẫn còn nhiều việc để làm hơn nữa.

This is Rigoberta Menchu Tum.

Đó là Rigoberta Menchu Tum.

She also received the Peace Prize.

Cô cũng được nhận giải Nobel Hòa Bình.

She is now running for president.

Cô đang tranh cử tổng thổng.

She is educating the indigenous people of her country

Cô đang giáo dục những người dân bản địa trên đất nước mình

about what it means to be a democracy,

về cái ý nghĩa của nền dân chủ,

about how you bring democracy to the country,

về cái cách mà bạn mang đến sự dân chủ cho đất nước,

about educating, about how to vote --

về cách bầu cử như thế nào

but that democracy is not just about voting;

nhưng cái nền dân chủ đó không chỉ là bầu cử,

it's about being an active citizen.

mà nó là về một người công nhân năng động.

That's what I got stuck doing --

Đó là cái mà tôi đang bận làm --

the landmine campaign.

Chiến dịch bom mìn.

One of the things that made this campaign work

Một trong những thứ mà có thế làm chiến dịch này hoạt động

is because we grew from two NGOs

bởi vì chúng tôi phát triển nó từ 2 NGO

to thousands

đến hàng ngàn

in 90 countries around the world,

trên 90 quốc gia trên toàn thế giới,

working together in common cause to ban landmines.

làm việc cùng nhau trong sự nghiệp chung để cấm sử dụng bom mìn.

Some of the people who worked in our campaign

Một vài người mà làm cho chiến dịch của chúng tôi

could only work maybe an hour a month.

có thể chỉ làm việc có lẽ một giờ mỗi tháng.

They could maybe volunteer that much.

Họ có lẽ tình nguyện thế thôi.

There were others, like myself,

Ở đây có những người, như tôi đây,

who were full-time.

làm việc cả ngày.

But it was the actions, together, of all of us

Nhưng nó là những hành động chung của tất cả chúng tôi

that brought about that change.

mà mang lại sự thay đổi đó.

In my view, what we need today

Trong quan điểm của tôi, cái chúng ta cần bây giờ

is people getting up

là khiến mọi người đứng dậy

and taking action

và hành động

to reclaim the meaning of peace.

để đòi lại ý nghĩa của hòa bình.

It's not a dirty word.

Đó không phải là thế giới dơ bẩn.

It's hard work every single day.

Nó là công việc cực khổ từng ngày một.

And if each of us

Và nếu mỗi chúng ta

who cares about the different things we care about

người mà quan tâm về những sự khác biệt chúng ta quan tâm đến

got up off our butts

Đứng dậy

and volunteered

và tình nguyện

as much time as we could,

nhiều như bạn có thể

we would change this world,

chúng ta sẽ thay đổi thế giới này,

we would save this world.

chúng ta có thể cứu thế giới này.

And we can't wait for the other guy. We have to do it ourselves.

Và chúng ta không thể đợi những người khác, những người mà làm cho chúng ta

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)