Mechai Viravaidya: How Mr. Condom made Thailand a better place

Mechai Viravaidya: Cách "Ông bao cao su" giúp Thái Lan trở thành một nơi tốt đẹp hơn

Translator: Thao Nguyen Reviewer: Anh Tran

Welcome to Thailand.

Xin chào mừng quý vị đến Thái Lan.

Now, when I was a young man -- 40 years ago,

40 năm trước, khi tôi còn trẻ,

the country was very, very poor

đất nước tôi rất nghèo

with lots and lots and lots of people living in poverty.

với rất, rất nhiều người sống trong nghèo khổ.

We decided to do something about it,

Chúng tôi quyết định phải làm một việc gì đó

but we didn't begin with a welfare program

nhưng chúng tôi không bắt đầu bằng một chương trình an sinh

or a poverty reduction program.

hay một chương trình giảm nghèo.

But we began with a family-planning program,

Chúng tôi bắt đầu bằng một chương trình kế hoạch hóa gia đình

following a very successful

tiếp nối một chuỗi hoạt động

maternal child health activity,

bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em

sets of activities.

rất thành công.

So basically, no one would accept family planning

Đơn giản là sẽ không ai chấp nhận kế hoạch hóa gia đình

if their children didn't survive.

nếu con cái họ không sống sót.

So the first step: get to the children, get to the mothers,

Vì vậy bước đầu tiên là tiếp cận các bà mẹ và trẻ em,

and then follow up with family planning.

và sau đó tiếp tục với kế hoạch hóa gia đình.

Not just child mortality alone, you need also family planning.

Không chỉ tỉ lệ tử vong của trẻ em, bạn cũng cần kế hoạch hóa gia đình nữa.

Now let me take you back

Bây giờ tôi sẽ đưa các bạn trở lại

as to why we needed to do it.

vấn đề vì sao chúng tôi cần phải làm việc đó.

In my country, that was the case in 1974.

Ở đất nước tôi, đó là vào năm 1974.

Seven children per family --

Mỗi gia đình có 7 trẻ em.

tremendous growth at 3.3 percent.

Tỉ lệ tăng trưởng là 3.3%

There was just no future.

Không có tương lai gì ở đây cả.

We needed to reduce the population growth rate.

Chúng tôi cần phải giảm tỉ lệ tăng dân số.

So we said, "Let's do it."

Nên chúng tôi nói "Hãy thực hiện điều đó."

The women said, "We agree. We'll use pills,

Phụ nữ nói :"Chúng tôi đồng ý. Chúng tôi sẽ uống thuốc,

but we need a doctor to prescribe the pills,"

nhưng chúng tôi cần bác sĩ để kê đơn,"

and we had very, very few doctors.

và chúng tôi có rất ít bác sĩ.

We didn't take no as an answer;

Nhưng chúng tôi không lấy "không" làm câu trả lời

we took no as a question.

chúng tôi lấy "không" làm câu hỏi.

We went to the nurses and the midwives, who were also women,

Chúng tôi đến gặp những y tá và bà đỡ, họ đều là phụ nữ

and did a fantastic job

và đã làm công việc giải thích cách sử dụng

at explaining how to use the pill.

thuốc tránh thai rất tốt.

That was wonderful,

Điều đó rất tuyệt vời, nhưng chỉ được

but it covered only 20 percent of the country.

thực hiện trên 20% quốc gia.

What do we do for the other 80 percent --

Chúng tôi sẽ làm gì với 80% còn lại --

leave them alone and say, "Well, they're not medical personnel."

bỏ rơi họ và nói "Họ không phải là nhân viên y tế à?"

No, we decided to do a bit more.

Không, chúng tôi quyết định làm nhiều hơn thế.

So we went to the ordinary people that you saw.

Chúng tôi đến gặp những người bình thường khác.

Actually, below that yellow sign --

Thật ra, dưới cái biển màu vàng đó --

I wish they hadn't wiped that,

tôi hi vọng họ chưa xóa nó đi,

because there was "Coca-Cola" there.

nó có chữ "Coca-Cola" ở đó.

We were so much bigger than Coca-Cola in those days.

Vào thời đó, chúng tôi lớn hơn Coca-Cola rất nhiều

And no difference,

Và giữa chúng tôi và họ không có sự khác biệt

the people they chose were the people we chose.

chúng tôi chọn những người họ chọn

They were well-known in the community,

Họ rất nổi tiếng trong cộng đồng

they knew that customers were always right,

họ biết rằng khách hàng luôn đúng,

and they were terrific, and they practiced their family planning themselves.

họ đã rất xuất sắc, và tự họ thực hiện chương trình kế hoạch hóa gia đình.

So they could supply pills and condoms

Để họ có thể cung cấp thuốc tránh thai và bao cao su

throughout the country, in every village of the country.

ở mọi ngôi làng trên khắp đất nước.

So there we are. We went to the people

Còn chúng tôi, chúng tôi đến gặp những người

who were seen as the cause of the problem

mà chúng tôi nhận thấy là nguyên nhân của vấn đề

to be the solution.

để trở thành giải pháp.

Wherever there were people --

Ở bất cứ đâu có dân cư

and you can see boats with the women, selling things --

bạn có thể thấy những chiếc thuyền và phụ nữ bán hàng hóa

here's the floating market

đây là một chợ nổi

selling bananas and crabs

buôn bán chuối và cua

and also contraceptives --

và cả thuốc tránh thai.

wherever you find people,

Ở Thái Lan, bất cứ đâu bạn nhìn thấy người

you'll find contraceptives in Thailand.

bạn sẽ tìm thấy thuốc tránh thai.

And then we decided, why not get to religion

Và chúng tôi quyết định, tại sao không tìm đến tôn giáo,

because in the Philippines,

bởi vì ở Philippines,

the Catholic Church was pretty strong,

Giáo hội Công giáo rất quyền lực,

and Thai people were Buddhist.

và người Thái là tín đồ Phật giáo.

We went to them and they said, "Look, could you help us?"

Chúng tôi đến với họ và nói, "Này, các ngài có thể giúp chúng tôi được chứ?"

I'm there -- the one in blue, not the yellow --

Tôi ở đó, người mặc áo xanh chứ không phải áo vàng,

holding a bowl of holy water

cầm một tô nước thánh

for the monk to sprinkle holy water

cho thầy tu vẩy nước thánh

on pills and condoms

vào thuốc tránh thai và bao cao su

for the sanctity of the family.

cho tính linh thiêng của gia đình.

And this picture was sent throughout the country.

Và bức ảnh này được truyền đi cả nước.

So some of the monks in the villages were doing the same thing themselves.

Một số thầy tu ở các ngôi làng cũng đang làm việc tương tự.

And the women were saying, "No wonder we have no side-effects.

Và những người phụ nữ nói "Thảo nào mà thuốc không có tác dụng phụ,

It's been blessed."

nó đã được ban phước."

That was their perception.

Đó là nhận thức của họ.

And then we went to teachers.

Và chúng tôi đến gặp các giáo viên.

You need everybody to be involved

Chúng tôi cần tất cả mọi người tham gia vào

in trying to provide whatever it is

công việc cung cấp bất kể thứ gì

that make humanity a better place.

mà làm cho nhân loại tốt đẹp hơn.

So we went to the teachers.

Nên chúng tôi đến tìm các giáo viên.

Over a quarter of a million were taught about family planning

Hơn 250 nghìn người đã được dạy về kế hoạch hóa gia đình

with a new alphabet -- A, B for birth, C for condom,

với bảng chữ cái mới - A,B là birth (sinh sản), C là condom (bao cao su),

I for IUD, V for vasectomy.

I là IUD (vòng tránh thai), V là vasectomy (phẫu thuật cắt ống dẫn tinh).

And then we had a snakes and ladders game, where you throw dice.

Và chúng tôi có trò chơi tung súc sắc với con rắn và cái thang.

If you land on anything pro-family planning, you move ahead.

Nếu bạn rơi vào ô có nội dung ủng hộ kế hoạch hóa gia đình, bạn được đi tiếp.

Like, "Mother takes the pill every night.

Như là "Mẹ uống thuốc tránh thai mỗi tối."

Very good, mother. Move ahead.

Rất tốt. Đi tiếp.

Uncle buys a condom. Very good, uncle. Move ahead.

"Chú mua bao cao su". Rất tốt. Đi tiếp.

Uncle gets drunk, doesn't use condom. Come back, start again."

"Chú say rượu và không dùng bao cao su". Quay lại từ đầu.

(Laughter)

(cười)

Again, education, class entertainment.

Đó là giáo dục và giải trí.

And the kids were doing it in school too.

Và trẻ con cũng làm việc tương tự trong trường học.

We had relay races with condoms,

Chúng tôi tổ chức chạy tiếp sức với bao cao su.

we had children's condom-blowing championship.

Chúng tôi có cuộc thi thổi bao cao su cho trẻ em.

And before long,

Và nhanh chóng, bao cao su trở thành

the condom was know as the girl's best friend.

bạn thân thiết của các bạn gái.

In Thailand, for poor people, diamonds don't make it --

Kim cương không làm được việc đấy với người nghèo ở Thái Lan.

so the condom is the girl's best friend.

Nên bao cao su là bạn thân thiết của bạn gái.

We introduced our first microcredit program in 1975,

Chúng tôi triển khai chương trình tín dụng vi mô vào năm 1975,

and the women who organized it said,

và những người phụ nữ thành lập chương trình đó nói rằng

"We only want to lend

"Chúng tôi chỉ muốn cho những người phụ nữ

to women who practice family planning.

thực hiện kế hoạch hóa gia đình vay tiền.

If you're pregnant, take care of your pregnancy.

Nếu bạn mang thai, hãy chăm sóc cho thai nhi

If you're not pregnant, you can take a loan out from us."

Nếu bạn không mang thai, bạn có thể vay tiền từ chúng tôi."

And that was run by them.

Và họ đã quản lí chương trình đó.

And after 35/36 years,

Sau khoảng 35-36 năm,

it's still going on.

chương trình vẫn tiếp tục.

It's a part of the Village Development Bank;

Nó là một phần của Ngân hàng phát triển làng.

it's not a real bank, but it's a fund -- microcredit.

Nó không phải là một ngân hàng thật sự, mà là một quỹ tín dụng vi mô.

And we didn't need a big organization to run it --

Và chúng tôi cũng không cần những tổ chức lớn quản lí nó.

it was run by the villagers themselves.

Nó được quản lí bởi chính những người dân làng.

And you probably hardly see a Thai man there,

Bạn sẽ khó tìm thấy một người đàn ông Thái ở đây.

it's always women, women, women, women.

Luôn luôn là phụ nữ, phụ nữ, phụ nữ và phụ nữ.

And then we thought we'd help America,

Rồi chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi muốn giúp nước Mỹ,

because America's been helping everyone,

vì nước Mỹ đã và đang giúp mọi người,

whether they want help or not.

dù họ có muốn hay không.

(Laughter)

(cười)

And this is on the Fourth of July.

Vào ngày Quốc khánh Mỹ,

We decided to provide vasectomy to all men,

chúng tôi quyết định thực hiện phẫu thuật triệt sản cho mọi đàn ông,

but in particular, American men to the front of the queue,

nhưng cụ thể là người Mỹ đứng ở đầu hàng.

right up to the Ambassador's residence

...

during his vin d'honneur.

...

And the hotel gave us the ballroom for it --

Và khách sạn cho chúng tôi một phòng tiệc cho việc này.

very appropriate room.

Một căn phòng rất phù hợp.

(Laughter)

(cười)

And since it was near lunch time,

Đến gần giờ ăn trưa,

they said, "All right, we'll give you some lunch.

họ nói "Được rồi, chúng tôi sẽ cung cấp bữa trưa cho các bạn.

Of course, it must be American cola.

Dĩ nhiên sẽ phải có nước ngọt của Mỹ.

You get two brands, Coke and Pepsi.

Có 2 nhãn hiệu là Coke và Pepsi.

And then the food is either hamburger or hotdog."

Và thức ăn sẽ là hamburger hoặc hotdog.

And I thought a hotdog will be more symbolic.

Và tôi nghĩ hotdog sẽ có tính tượng trưng hơn.

(Laughter)

(cười)

And here is this, then, young man called Willy Bohm

Và đây, người đàn ông trẻ này là Willy Bohm

who worked for the USAID.

đang làm việc cho USAID.

Obviously, he's had his vasectomy

Hiển nhiên, anh ta được thực hiện phẫu thuật

because his hotdog is half eaten, and he was very happy.

vì anh đã ăn một nửa chiếc hotdog, và rất hạnh phúc.

It made a lot of news in America, and it angered some people also.

Sự kiện này thành trở thành tin tức ở Mỹ và cũng đã làm nhiều người tức giận.

I said, "Don't worry. Come over and I'll do the whole lot of you."

Tôi nói "Đừng lo. Hãy đến đây và tôi sẽ thực hiện phẫu thuật cho tất cả các bạn."

(Laughter)

(cười)

And what happened?

Và điều gì đã xảy ra?

In all this thing,

Tất cả những việc làm này đã dẫn đến

from seven children to 1.5 children,

từ 7 trẻ em xuống còn 1.5 trẻ em.

population growth rate of 3.3 to 0.5.

Tỉ lệ tăng dân số từ 3.3 xuống 0.5%

You could call it the Coca-Cola approach if you like --

Bạn có thể gọi nó là phương pháp Coca-Cola cũng được.

it was exactly the same thing.

Vì nó cũng y như thế.

I'm not sure whether Coca-Cola followed us, or we followed Coca-Cola,

Tôi không chắc là Coca-Cola làm theo chúng tôi, hay chúng tôi làm theo họ,

but we're good friends.

nhưng chúng tôi là bạn tốt.

And so that's the case of everyone joining in.

Đó là khi tất cả mọi người cùng tham gia vào.

We didn't have a strong government. We didn't have lots of doctors.

Chúng tôi không có một chính phủ mạnh. Chúng tôi không có nhiều bác sĩ.

But it's everybody's job

Nhưng đó là việc của tất cả những người

who can change attitude and behavior.

có thể thay đổi thái độ và hành vi.

Then AIDS came along and hit Thailand,

Rồi AIDS đến Thái Lan,

and we had to stop doing a lot of good things

và chúng tôi phải dừng làm nhiều việc tốt khác

to fight AIDS.

để chống lại AIDS.

But unfortunately, the government was in denial, denial, denial.

Nhưng không may là chính phủ luôn từ chối, từ chối, từ chối.

So our work wasn't affected.

Nên công việc của chúng tôi không có ảnh hưởng gì.

So I thought, "Well, if you can't go to the government, go to the military."

Và rồi tôi nghĩ, "Nếu không thể tìm đến chính phủ, hãy tìm đến quân đội."

So I went to the military

Tôi tìm đến quân đội

and asked to borrow 300 radio stations.

và hỏi mượn 300 trạm phát thanh.

They have more than the government,

Họ có nhiều [trạm phát thanh] hơn chính phủ,

and they've got more guns than the government.

và họ có nhiều súng hơn chính phủ.

So I asked them, could they help us

Nên tôi hỏi họ có thể giúp chúng tôi

in our fight against HIV.

trong cuộc chiến chống HIV không.

And after I gave them statistics,

Sau khi tôi đưa cho họ xem những thống kê

they said, "Yes. Okay. You can use all the radio stations, television stations."

họ nói "Vâng được. Ông có thể dùng các trạm phát thanh, truyền hình."

And that's when we went onto the airwaves.

Và đó là lúc chúng tôi lên sóng.

And then we got a new prime minister soon after that.

Không lâu sau đó chúng tôi có một thủ tướng mới.

And he said, "Mechai, could you come and join?"

Ông ấy nói: "Mechai, ông sẽ tham gia chứ?"

He asked me in because he liked my wife a lot.

Ông ấy hỏi tôi vậy vì ông ấy rất thích vợ tôi.

So I said, "Okay."

Tôi trả lời "Được thôi."

He became the chairman of the National AIDS Committee

Ông ấy trở thành chủ tịch của Hội đồng AIDS quốc gia

and increased the budget fifty-fold.

và tăng ngân sách lên 50 lần.

Every ministry, even judges, had to be involved in AIDS education --

Tất cả bộ trưởng, ngay cả thẩm phán, cũng phải tham gia giáo dục về AIDS.

everyone -- and we said the public, institutions,

Mọi người, tất cả cộng đồng, các cơ quan,

religious institutions, schools --

tổ chức tôn giáo, trường học --

everyone was involved.

tất cả mọi người cùng tham gia.

And here, every media person

Ở đây, tất cả những người trong lĩnh vực truyền thông

had to be trained for HIV.

cũng được đào tạo về HIV.

And we gave every station half a minute extra

Mỗi đài truyền hình được quảng cáo thêm một phút rưỡi

for advertising to earn more money.

để kiếm thêm tiền.

So they were happy with that.

Nên họ rất vui vì điều đó.

And then AIDS education in all schools,

Giáo dục về AIDS được đưa vào tất cả trường học,

starting from university.

bắt đầu từ đại học.

And these are high school kids teaching high school kids.

Những học sinh trung học đang hướng dẫn học sinh trung học.

And the best teachers were the girls, not the boys,

Và những giáo viên giỏi nhất là các học sinh nữ, không phải học sinh nam.

and they were terrific.

Họ đã rất tuyệt vời.

And these girls who go around teaching about safe sex and HIV

Và những cô gái đi dạy về tình dục an toàn và HIV

were known as Mother Theresa.

được biết đến như Mẹ Theresa.

And then we went down one more step.

Chúng tôi đi xuống một bước.

These are primary school kids -- third, fourth grade --

Đây là những em học sinh tiểu học, lớp 3 lớp 4,

going to every household in the village,

đi đến từng hộ dân trong làng,

every household in the whole of Thailand,

từng hộ dân ở khắp Thái Lan,

giving AIDS information and a condom

cung cấp thông tin về AIDS và bao cao su

to every household,

đến từng gia đình,

given by these young kids.

bởi những đứa trẻ này.

And no parents objected, because we were trying to save lives,

Không có phụ huynh nào phản đối, vì chúng tôi đang cố gắng cứu sống con người,

and this was a lifesaver.

đây chính là vị cứu tinh.

And we said, "Everyone needs to be involved."

Và chúng tôi nói: "Tất cả mọi người cần hưởng ứng."

So you have the companies also realizing

Rồi các công ty cũng nhận ra rằng những người nhân viên mang bệnh

that sick staff don't work, and dead customers don't buy.

sẽ không làm việc, và khách hàng chết sẽ không mua hàng.

So they all trained.

Nên họ cũng bắt tay vào đào tạo.

And then we have this Captain Condom,

Chúng tôi có Thuyền trưởng bao cao su,

with his Harvard MBA,

người có tấm bằng MBA từ Harvard,

going to schools and night spots.

đến trường học và các tụ điểm ban đêm.

And they loved him. You need a symbol of something.

Mọi người yêu quý anh ấy. Bạn cần một biểu tượng gì đó.

In every country, every program, you need a symbol,

Tất cả các chương trình ở mọi quốc gia đều cần một biểu tượng,

and this is probably the best thing he's ever done with his MBA.

và đây có lẽ là điều tốt nhất anh ấy làm được với tấm bằng MBA.

(Laughter)

(cười)

And then we gave condoms out everywhere on the streets --

Chúng tôi phát bao cao su cho mọi người trên đường

everywhere, everywhere.

mọi nơi.

In taxis, you get condoms.

Trong taxi, bạn nhận được bao cao su.

And also, in traffic,

Trong cả lúc đi trên đường,

the policemen give you condoms -- our "cops and rubbers" programs.

cảnh sát đưa cho bạn bao cao su - chương trình "cảnh sát và cao su" của chúng tôi.

(Laughter)

(cười)

So, can you imagine New York policemen giving out condoms?

Bạn có thể tưởng tượng cảnh sát New York phát bao cao su?

Of course I can. And they'd enjoy it immensely;

Tất nhiên là tôi có thể. Và họ sẽ rất thích thú với việc đó.

I see them standing around right now, everywhere.

Tôi có thể thấy họ đang đứng quanh đây vào lúc này, ở mọi nơi.

Imagine if they had condoms,

Tưởng tượng họ có bao cao su,

giving out to all sorts of people.

phát cho tất cả mọi người.

And then, new change,

Và rồi sẽ có thay đổi mới,

we had hair bands, clothing

chúng tôi có dây buộc tóc, quần áo,

and the condom for your mobile phone

và bao cao su cho điện thoại di động

during the rainy season.

trong mùa mưa.

(Laughter)

(cười)

And these were the condoms that we introduced.

Đây là những mẫu bao cao su chúng tôi giới thiệu.

One says, "Weapon of mass protection."

Một cái ghi là: "Vũ khí bảo vệ hàng loạt."

We found --

Chúng tôi tìm ra...

you know -- somebody here was searching for the weapon of mass destruction,

Bạn biết đấy, có người tìm kiếm vũ khí hủy diệt hàng loạt,

but we have found the weapon of mass protection: the condom.

chúng tôi tìm ra vũ khí bảo vệ hàng loạt, đó là bao cao su.

And then it says here, with the American flag,

Ở đây có cờ Mỹ cùng hàng chữ:

"Don't leave home without it."

"Đừng rời khỏi nhà nếu thiếu nó."

But I have some to give out afterward.

Tôi sẽ phát một số ra sau buổi nói chuyện.

But let me warn you, these are Thai-sized,

Nhưng cảnh báo với các bạn, mấy cái này theo kích cỡ của người Thái

so be very careful.

nên hãy cẩn thận.

(Laughter)

(cười)

And so you can see

Bạn có thể thấy rằng

that condoms can do so many things.

bao cao su có thể làm rất nhiều chuyện.

Look at this --

Hãy nhìn đây.

I gave this to Al Gore and to Bill Senior also.

Tôi đã tặng cái này cho Al Gore và cả Bill Senior nữa.

Stop global warming; use condoms.

Ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu, dùng bao cao su.

And then this is the picture I mentioned to you --

Và đây là bức tranh tôi đã đề cập đến:

the weapon of mass protection.

vũ khí bảo vệ hàng loạt.

And let the next Olympics save some lives.

Hãy để kì Olympics tới cứu sống con người.

Why just run around?

Tại sao cứ chạy lòng vòng?

(Laughter)

(cười)

And then finally,

Và cuối cùng,

in Thailand we're Buddhist, we don't have a God,

ở Thái Lan, chúng tôi là tín đồ Phật giáo, chúng tôi không có Chúa,

so instead, we say, "In rubber we trust."

nên thay vào đó, chúng tôi nói: "Chúng tôi tin vào cao su."

(Laughter)

(cười)

So you can see that we added everything to our endeavor

Chúng tôi đưa mọi thứ vào nỗ lực

to make life better for the people.

nhằm tạo một cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người.

We had condoms in all the refrigerators in the hotels and the schools,

Chúng tôi có bao cao su trong tủ lạnh ở tất cả các khách sạn, trường học,

because alcohol impairs judgment.

vì thức uống có cồn làm suy giảm lí trí.

And then what happened?

Và điều gì xảy ra?

After all this time, everybody joined in.

Sau tất cả thời gian này, mọi người tham gia.

According to the U.N.,

Theo Liên hiệp quốc,

new cases of HIV

số ca nhiễm HIV mới

declined by 90 percent,

đã giảm 90%.

and according to the World Bank,

Theo Ngân hàng Thế giới,

7.7 million lives were saved.

7.7 triệu người đã được cứu sống.

Otherwise there wouldn't be many Thais walking around today.

Nếu không thì sẽ chẳng có nhiều người Thái như hôm nay.

So it just showed you, you could do something about it.

Điều này cho thấy là bạn có thể làm một điều gì đó.

90 percent of the funding came from Thailand.

90% quỹ đến từ Thái Lan.

There was political commitment, some financial commitment,

Có một cam kết chính trị, vài cam kết về tài chính,

and everybody joined in the fight.

và mọi người cùng tham gia vào cuộc chiến.

So just don't leave it to the specialists and doctors and nurses.

Đừng thoái thác việc này cho các chuyên gia, bác sĩ và y tá.

We all need to help.

Tất cả chúng tôi cần phải giúp đỡ.

And then we decided to help people out of poverty,

Chúng tôi quyết định giúp người dân thoát nghèo,

now that we got AIDS somewhat out of the way --

bây giờ chúng tôi đã phần nào đẩy lùi AIDS,

this time, not with government alone,

lần này, không chỉ có một mình chính phủ

but in cooperation with the business community.

mà có cả sự hợp tác từ cộng đồng doanh nghiệp.

Because poor people are business people

Bởi vì người nghèo là các người làm ăn buôn bán

who lack business skills and access to credit.

thiếu kỹ năng kinh doanh và khả năng tiếp cận với tín dụng.

Those are the things to be provided by the business community.

Đó là những yếu tố cung cấp bởi cộng đồng doanh nghiệp.

We're trying to turn them into barefoot entrepreneurs,

Chúng tôi cố gắng biến họ trở thành những doanh nhân chân đất,

little business people.

doanh nhân nhỏ.

The only way out of poverty is through business enterprise.

Điều duy nhất giúp thoát nghèo là thông qua kinh doanh.

So, that was done.

Và nó đã được thực hiện.

The money goes from the company into the village

Tiền đi từ các công ty đến làng xã

via tree-planting.

qua việc trồng cây.

It's not a free gift.

Đấy không phải là quà cho không.

They plant the trees, and the money goes into their microcredit fund,

Họ trồng cây, và tiền đi vào những quỹ tín dụng vi mô,

which we call the Village Development Bank.

mà chúng tôi gọi là Ngân Hàng Phát Triển Làng Xã.

Everybody joins in,

Mọi người tham gia vào

and they feel they own the bank,

và họ cảm thấy như là họ sở hữu ngân hàng,

because they have brought the money in.

vì họ mang tiền vào đó.

And before you can borrow the money, you need to be trained.

Và bạn có thể mượn tiền, bạn cũng cần phải được đào tạo nữa.

And we believe if you want to help the poor,

Chúng tôi tin rằng, nếu bạn muốn giúp người nghèo,

those who are living in poverty,

những người sống trong nghèo đói,

access to credit must be a human right.

khả năng tiếp cận với tín dụng phải là một quyền con người.

Access to credit must be a human right.

Khả năng tiếp cận với tín dụng phải là một quyền con người.

Otherwise they'll never get out of poverty.

Nếu không thì họ sẽ không bao giờ thoát nghèo.

And then before getting a loan, you must be trained.

Và trước khi bạn có thể vay tiền, bạn phải được đào tạo.

Here's what we call a "barefoot MBA,"

Chúng tôi gọi đây là MBA chân đất,

teaching people how to do business

dạy mọi người cách làm kinh doanh

so that, when they borrow money, they'll succeed with the business.

để rồi sau khi họ mượn tiền, họ sẽ thành công.

These are some of the businesses:

Đây là một số hình thức kinh doanh:

mushrooms, crabs, vegetables,

trồng nấm, nuôi cua, trồng rau,

trees, fruits,

trồng cây, hoa quả.

and this is very interesting -- Nike ice cream and Nike biscuits;

Có một điều rất thú vị: Kem Nike và bánh quy Nike.

this is a village sponsored by Nike.

Đây là ngôi làng được tài trợ bở Nike.

They said, "They should stop making shoes and clothes.

Họ nói: "Hãy ngưng sản xuất giày và quần áo.

Make these better, because we can afford them."

Làm ra những thứ này tốt hơn, vì chúng tôi có thể mua nó."

And then we have silk, Thai silk.

Chúng tôi có tơ tằm Thái.

Now we're making Scottish tartans, as you can see on the left,

Bây giờ chúng tôi sản xuất vải của Scotland, bạn có thấy phía bên tay trái,

to sell to all people of Scottish ancestors.

để bán cho người gốc Scotland.

So anyone sitting in and watching TV,

Bất cứ ai đang ngồi xem TV,

get in touch with me.

hãy liên hệ với tôi.

And then this is our answer to Starbucks in Thailand --

Đây là câu trả lời của chúng tôi cho Starbucks ở Thái Lan--

"Coffee and Condoms."

"Cà phê và bao cao su"

See, Starbucks you awake, we keep you awake and alive.

Bạn thấy không, Starbucks làm bạn tỉnh ngủ, chúng tôi làm bạn tỉnh ngủ và sống sót.

That's the difference.

Đó là sự khác biệt.

Can you imagine, at every Starbucks

Thử tưởng tượng, bạn có thể mua bao cao su

that you can also get condoms?

ở mọi cửa hàng Starbucks?

You can order your condoms with your with your cappuccino.

Bạn có thể gọi bao cao su cùng với ly cappuccino.

And then now, finally in education,

Và cuối cùng, trong giáo dục,

we want to change the school as being underutilized

chúng tôi muốn biến các ngôi trường

into a place where it's a lifelong learning center for everyone.

thành trung tâm giáo dục suốt đời cho mọi người.

We call this our School-Based Integrated Rural Development.

Chúng tôi gọi đó là chương trình Phát triển nông thôn lấy nền tảng là trường học.

And it's a center, a focal point

Nó là một trung tâm, trọng điểm

for economic and social development.

cho sự phát triển kinh tế xã hội.

Re-do the school,

Tu sửa lại ngôi trường,

make it serve the community needs.

làm cho nó phục vụ nhu cầu của cộng đồng.

And here is a bamboo building --

Đây là một tòa nhà làm bằng tre.

all of them are bamboo.

Tất cả đều là tre.

This is a geodesic dome made of bamboo.

Đây là mái vòm làm bằng tre.

And I'm sure Buckminster Fuller would be very, very proud

Tôi chắc chắn là Buckminster Fuller sẽ rất tự hào

to see a bamboo geodesic dome.

khi nhìn thấy một mái vòm làm bằng tre.

And we use vegetables around the school ground,

Chúng tôi dùng rau trồng quanh sân trường

so they raise their own vegetables.

họ tự trồng rau này.

And then, finally, I firmly believe,

Và cuối cùng, tôi tin tưởng rằng

if we want the MDGs to work --

nếu chúng ta muốn Kế hoạch thiên niên kỷ có hiệu quả

the Millennium Development Goals --

Kế hoạch thiên niên kỷ,

we need to add family planning to it.

chúng ta cần phải đưa kế hoạch hóa gia đình vào đó.

Of course, child mortality first and then family planning --

Đương nhiên, tình trạng tử vong ở trẻ em trước, sau đó đến kế hoạch hóa gia đình.

everyone needs family planning service --

Mọi người cần kế hoạch hóa gia đình.

it's underutilized.

Nó đang bị sử dụng chưa đúng mức.

So we have now found the weapon of mass protection.

Chúng ta cần tìm ra vũ khí bảo vệ hàng loạt.

And we also ask the next Olympics

Và kì Olympics tới

to be involved in saving lives.

cần phải chung tay cứu con người.

And then, finally, that is our network.

Và đây là mạng lưới của chúng tôi.

And these are our Thai tulips.

Đây là hoa tulip Thái Lan.

(Laughter)

(cười)

Thank you very much indeed.

Cảm ơn rất nhiều

(Applause)

(vỗ tay)