The hidden ways stairs shape your life | Small Thing Big Idea, a TED series

Translator: Krystian Aparta Reviewer: Camille Martínez

Translator: Hoai Minh Reviewer: Nhu PHAM

I think stairs may be

Tôi nghĩ cầu thang có lẽ

one of the most emotionally malleable physical elements

là một trong những thứ truyền tải nhiều cảm xúc nhất

that an architect has to work with.

mà kiến trúc sư có thể tác động tới.

[Small thing. Big idea.]

[Điều nhỏ. Ý tưởng lớn]

[David Rockwell on the Stairs]

[David Rockwell nói về Cầu thang]

At its most basic, a stair is a way to get from point A to point B

Hiểu đơn giản, cầu thang là thứ giúp ta đi từ A đến B

ở độ cao khác nhau.

at different elevations.

Stairs have a common language.

Cầu thang có một ngôn ngữ chung.

Treads, which is the thing that you walk on.

"Bậc thang", chính là thứ bạn bước lên.

Riser, which is the vertical element that separates the two treads.

Vách đứng là thanh bản dọc ngăn cách hai bậc

A lot of stairs have nosings that create a kind of edge.

Rất nhiều cầu thang có nẹp tạo góc cạnh

And then, the connected piece is a stringer.

và nối lại với nhau bằng dầm cầu thang

Those pieces, in different forms, make up all stairs.

Mọi cầu thang đều được tạo nên từ những bộ phận này.

I assume stairs came to be from the first time someone said,

Tôi cho rằng cầu thang ra đời từ khi có người bảo:

"I want to get to this higher rock from the lower rock."

"Tôi muốn đến vách đá cao hơn từ vách đá thấp này"

People climbed using whatever was available:

Người ta đã dùng mọi cách để leo cao

stepped logs, ladders

những khúc gỗ dốc, thang

and natural pathways that were worn over time.

và những con đường tự nhiên được đi mòn theo năm tháng.

Some of the earliest staircases, like the pyramids in Chichén Itzá

Vài chiếc "cầu thang" cổ xưa nhất như kim tự tháp ở Chichén Itzá

or the roads to Mount Tai in China,

hay đường đến đỉnh Tai ở Trung Quốc

were a means of getting to a higher elevation,

đều nhằm đưa ta đến những nơi cao hơn,

which people sought for worship or for protection.

để thành tâm nguyện cầu hay được bảo vệ.

As engineering has evolved, so has what's practical.

Kĩ thuật và thiết kế ngày càng phát triển.

Stairs can be made from all kinds of material.

Cầu thang giờ được làm từ đủ mọi vật liệu.

There are linear stairs, there are spiraled stairs.

Có cái thẳng đứng, có cái uốn khúc.

Stairs can be indoors, they can be outdoors.

Có cái ở trong nhà hay cả ngoài trời.

They clearly help us in an emergency.

Và chúng rất có ích trong trường hợp khẩn cấp.

But they're also a form of art in and of themselves.

Ngoài ra, cầu thang còn là hình thức nghệ thuật

As we move across a stairway,

Khi ta đi trên cầu thang,

the form dictates our pacing, our feeling, our safety

kiểu dáng của nó cũng ảnh hưởng đến cách ta đi, cảm xúc, cảm giác an toàn

and our relationship and engagement with the space around us.

và sự kết nối với không gian xung quanh.

So for a second, think about stepping down a gradual, monumental staircase

Hãy thử hình dung ta bước xuống bậc thềm rắn chắc, rộng lớn

like the one in front of the New York Public Library.

như ở quảng trường.

From those steps,

Từ những bậc thang này,

you have a view of the street and all the people around you,

ta quan sát được cả con đường và phố người tấp nập.

and your walk is slow and steady because the tread is so wide.

Bước đi của ta vững vàng chậm rãi vì bậc thang quá rộng.

That's a totally different experience

Một cảm giác hoàn toàn khác

than going down the narrow staircase to, say, an old pub,

so với cầu thang chật hẹp như ở quán ăn

có thể làm ta trượt chân.

where you spill into the room.

There, you encounter tall risers, so you move more quickly.

Ta cũng có thể gặp những bậc thang cao buộc ta phải đi nhanh hơn.

Stairs add enormous drama.

Cầu thang cũng giúp thêm kịch tính.

Think about how stairs signaled a grand entrance

Đánh dấu sự xuất hiện của người quan trọng,

and were the star of that moment.

ngôi sao của bữa tiệc.

Stairs can even be heroic.

Cầu thang là dấu tích anh hùng.

The staircase that remained standing after September 11th

Chiếc cầu thang vẫn trụ vững sau vụ tấn công ngày 11/9

and the attack on the World Trade Center

vào Tháp Bắc Trung tâm Thương mại Thế giới

was dubbed the "Survivors' Staircase,"

được gọi là "Cầu thang của người sống sót"

because it played such a central role in leading hundreds of people to safety.

vì nó đã giúp hàng trăm người thoát đến nơi an toàn.

But small stairs can have a huge impact, too.

Chiếc cầu thang nhỏ cũng tạo nên bao điều lớn lao.

The stoop is a place that invites neighbors to gather,

Bậc thềm là nơi láng giềng tụ họp

blast music, and watch the city in motion.

nghe nhạc, ngắm nhìn thành phố.

It's fascinating to me that you see people wanting to hang out on the stairs.

Thật kì diệu khi thấy người ta hẹn nhau nơi cầu thang.

I think they fill a deeply human need we have

Tôi nghĩ chúng phần nào lấp đầy nhu cầu của ta

to inhabit a space more than just on the ground plane.

được cư ngụ nơi đâu đó khác mặt đất bằng.

And so if you're able to sit halfway up there,

Nên, khi ngồi ở lưng chừng cầu thang,

với ta, giống như ở chốn thần tiên vậy.

you're in a kind of magical place.