The hidden ways stairs shape your life | Small Thing Big Idea, a TED series

Translator: Krystian Aparta Reviewer: Camille Martínez

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Ola Królikowska

Myślę, że schody

to jeden z najbardziej podatnych emocjonalnie elementów fizycznych,

z którym architekt pracuje.

[Mała rzecz. Wielki pomysł]

I think stairs may be

[David Rockwell opowiada o schodach]

one of the most emotionally malleable physical elements

Mówiąc najprościej: schody to sposób na przejście z punktu A do punktu B

that an architect has to work with.

na różnych poziomach.

Schody mają swój słownik.

[Small thing. Big idea.]

Stopnie to elementy, po których chodzicie.

[David Rockwell on the Stairs]

Podstopień oddziela dwa stopnie w pionie.

At its most basic, a stair is a way to get from point A to point B

Wiele schodów ma noski, które tworzą rodzaj krawędzi.

at different elevations.

Stairs have a common language.

Łączy je policzek.

Treads, which is the thing that you walk on.

Z tych elementów składają się schody.

Riser, which is the vertical element that separates the two treads.

Podejrzewam, że schody powstały, kiedy ktoś powiedział

A lot of stairs have nosings that create a kind of edge.

“Chcę z niższej skały wejść na wyższą“.

And then, the connected piece is a stringer.

Ludzie korzystali z tego, co było dostępne.

Those pieces, in different forms, make up all stairs.

Schodkowe kłody, drabiny

i naturalne ścieżki zużywające się w czasie.

I assume stairs came to be from the first time someone said,

Najwcześniejsze schody, jak piramida Kukulkana

"I want to get to this higher rock from the lower rock."

czy drogi do góry Tai w Chinach,

People climbed using whatever was available:

były sposobem na dostanie się na wyższe wzniesienie,

stepped logs, ladders

którego ludzie potrzebowali do kultu albo ochrony.

and natural pathways that were worn over time.

Some of the earliest staircases, like the pyramids in Chichén Itzá

Wraz z rozwojem inżynierii rozwija się to, co jest praktyczne.

or the roads to Mount Tai in China,

Schody mogą być wykonane z każdego rodzaju materiału.

were a means of getting to a higher elevation,

Są schody liniowe i spiralne.

which people sought for worship or for protection.

Schody mogą być wewnątrz albo na zewnątrz.

As engineering has evolved, so has what's practical.

Pomagają ludziom w nagłych wypadkach.

Ale są też formą sztuki samą w sobie.

Stairs can be made from all kinds of material.

There are linear stairs, there are spiraled stairs.

Stairs can be indoors, they can be outdoors.

Kiedy idziemy po schodach,

They clearly help us in an emergency.

forma dyktuje nam tempo, odczucia, bezpieczeństwo,

But they're also a form of art in and of themselves.

relacje i zaangażowanie w otaczającą nas przestrzeń.

Pomyślcie na chwilę o zejściu po stopniowych, monumentalnych schodach,

As we move across a stairway,

the form dictates our pacing, our feeling, our safety

jak tych przed Nowojorską Biblioteką Publiczną.

and our relationship and engagement with the space around us.

Z tych schodów

mamy widok na ulicę i wszystkich ludzi wokół was.

So for a second, think about stepping down a gradual, monumental staircase

Chód jest powolny i miarowy, bo bieżnik jest bardzo szeroki.

To zupełnie inne doświadczenie

like the one in front of the New York Public Library.

niż schodzenie wąskimi schodami do starego pubu,

From those steps,

you have a view of the street and all the people around you,

gdzie niemal wpadacie do pokoju.

Napotykacie tak wysokie podstopnice, więc poruszacie się szybciej.

and your walk is slow and steady because the tread is so wide.

Schody dodają niesamowitego dramatyzmu.

That's a totally different experience

Pomyślcie, jak schody sygnalizowały wielkie wejście

than going down the narrow staircase to, say, an old pub,

i były w tej chwili gwiazdą.

where you spill into the room.

Schody mogą być nawet bohaterskie.

There, you encounter tall risers, so you move more quickly.

Schody, które pozostały po 11 września

Stairs add enormous drama.

i atakach na World Trade Center,

Think about how stairs signaled a grand entrance

nazwano “Schodami Ocalałych”,

bo odegrały kluczową rolę w doprowadzeniu setek ludzi do bezpiecznego miejsca.

and were the star of that moment.

Stairs can even be heroic.

The staircase that remained standing after September 11th

Ale małe schody też mogą mieć ogromny wpływ.

Przedsionek to miejsce zapraszające sąsiadów do zgromadzenia,

and the attack on the World Trade Center

was dubbed the "Survivors' Staircase,"

puszczania muzyki i oglądania miasta w ruchu.

because it played such a central role in leading hundreds of people to safety.

Fascynuje mnie widok ludzi, którzy chcą spędzać czas na schodach.

But small stairs can have a huge impact, too.

Myślę, że zaspokajają głęboko ludzką potrzebę

The stoop is a place that invites neighbors to gather,

blast music, and watch the city in motion.

zajmowania przestrzeni nie tylko na płaszczyźnie ziemi.

It's fascinating to me that you see people wanting to hang out on the stairs.

Jeśli możecie przysiąść w połowie drogi,

I think they fill a deeply human need we have

jesteście w magicznym miejscu.

to inhabit a space more than just on the ground plane.

And so if you're able to sit halfway up there,

you're in a kind of magical place.