Can we create new senses for humans? | David Eagleman

Translator: Hong-Hanh Tran Reviewer: Nguyen Cao

We are built out of very small stuff,

Chúng ta được tạo ra không để cảm nhận những thứ rất nhỏ,

and we are embedded in a very large cosmos,

và chúng ta lạc lõng giữa vũ trụ bao la.

and the fact is that we are not very good at understanding reality

Thực tế là chúng ta không thật giỏi hiểu về tính xác thực

at either of those scales,

ở cả hai mức độ kể trên,

and that's because our brains

và đó là vì não chúng ta

haven't evolved to understand the world at that scale.

chưa đạt đến mức để hiểu thế giới ở mức độ đó.

Instead, we're trapped on this very thin slice of perception

Thay vào đó, chúng ta bị giới hạn trong sự nhận biết mỏng manh này

right in the middle.

ngay ở giữa.

But it gets strange, because even at that slice of reality that we call home,

Nhưng lạ thay, ngay cả khi ở mảng tính xác thực đó mà ta gọi là nhà,

we're not seeing most of the action that's going on.

ta cũng không thấy hết được những gì đang diễn ra.

So take the colors of our world.

Vì thế hãy đón nhận nhiều màu sắc của thế giới.

This is light waves, electromagnetic radiation that bounces off objects

Đây là sóng ánh sáng, bức xạ điện từ phát ra từ các vật thể

and it hits specialized receptors in the back of our eyes.

và nó tác động lên những thụ quan chuyên biệt sau mắt chúng ta.

But we're not seeing all the waves out there.

Chúng ta không thấy hết mọi làn sóng ở quanh đây.

In fact, what we see

Thật ra, những gì chúng ta thấy được

is less than a 10 trillionth of what's out there.

chưa bằng một phần 10 tỉ tỉ những gì ngoài kia.

So you have radio waves and microwaves

Chúng ta có sóng vô tuyến và sóng vi ba,

and X-rays and gamma rays passing through your body right now

có tia X quang và tia Gamma xuyên qua người chúng ta ngay lúc này

and you're completely unaware of it,

nhưng ta hoàn toàn không nhận biết được điều đó,

because you don't come with the proper biological receptors

bởi vì chúng ta không trang bị những thụ quan sinh học thích hợp

for picking it up.

để đón nhận nó.

There are thousands of cell phone conversations

Có hàng ngàn cuộc nói chuyện điện thoại

passing through you right now,

xuyên qua người bạn ngay lúc này,

and you're utterly blind to it.

mà bạn hoàn toàn không hề hay biết.

Now, it's not that these things are inherently unseeable.

Đây không là những thứ vốn không thể thấy được.

Snakes include some infrared in their reality,

Rắn gom nhiều tia hồng ngoại vào khả năng nhận biết tính xác thực của nó,

and honeybees include ultraviolet in their view of the world,

còn ong mật gom được tia tử ngoại trong mắt của nó khi nhìn thế giới,

and of course we build machines in the dashboards of our cars

dĩ nhiên chúng ta làm những cái máy gắn trong xe của chúng ta

to pick up on signals in the radio frequency range,

để thu tín hiệu từ dãi sóng vô tuyến,

and we built machines in hospitals to pick up on the X-ray range.

và chúng ta làm những cái máy ở bệnh viện để nhận dãi tia X quang.

But you can't sense any of those by yourself,

Nhưng ta không thể tự nhận biết bất cứ tia sóng nào,

at least not yet,

hay ít nhất là chưa làm được,

because you don't come equipped with the proper sensors.

bởi vì ta không được trang bị những cảm biến thích hợp.

Now, what this means is that our experience of reality

Điều đó có nghĩa là trải nghiệm của chúng ta về tính xác thực

is constrained by our biology,

bị ràng buộc bởi cơ chế sinh học của chúng ta,

and that goes against the common sense notion

và nó đi ngược lại quan niệm phổ biến

that our eyes and our ears and our fingertips

rằng mắt, tai và đầu ngón tay của chúng ta

are just picking up the objective reality that's out there.

cảm nhận được tính xác thực của vật thể ngoài kia.

Instead, our brains are sampling just a little bit of the world.

Thay vào đó, não chúng ta chỉ hiện thị một phần nhỏ thế giới.

Now, across the animal kingdom,

Ở thế giới động vật,

different animals pick up on different parts of reality.

mỗi động vật khác nhau nhận biết phần khác nhau trong tính xác thực.

So in the blind and deaf world of the tick,

Trong thế giới không nghe, không thấy của loài ve

the important signals are temperature and butyric acid;

dấu hiệu quan trọng nhận biết là nhiệt độ và axit butyric;

in the world of the black ghost knifefish,

Trong thế giới của cá dao ma đen,

its sensory world is lavishly colored by electrical fields;

thế giới cảm giác của chúng được tô đầy màu sắc bằng điện trường;

and for the echolocating bat,

và đối với loài dơi phản âm định vị,

its reality is constructed out of air compression waves.

tính xác thực được tạo bằng được những làn sóng không khí bị ép lại với nhau.

That's the slice of their ecosystem that they can pick up on,

Đó là phần nhỏ trong hệ sinh học mà chúng có thể nhận biết được,

and we have a word for this in science.

mà ta có một từ trong trong khoa học.

It's called the umwelt,

Nó được gọi là "umwelt,"

which is the German word for the surrounding world.

tiếng Đức có nghĩa là thế giới xung quanh.

Now, presumably, every animal assumes

Tất nhiên, giả thiết là mỗi loài động vật đều khẳng định

that its umwelt is the entire objective reality out there,

rằng môi trường quanh chúng là toàn bộ vật thể nhận biết được ngoài kia,

because why would you ever stop to imagine

vậy tại sao có khi ta lại ngừng tưởng tượng

that there's something beyond what we can sense.

rằng có thứ ngoài những gì ta có thể cảm nhận được.

Instead, what we all do is we accept reality

Thay vào đó, những gì ta làm là chấp nhận tính xác thực

as it's presented to us.

đã tạo sẵn cho chúng ta.

Let's do a consciousness-raiser on this.

Hãy làm thử nghiệm nâng cao sự nhận biết về vấn đề này.

Imagine that you are a bloodhound dog.

Tưởng tượng bạn là một con chó đánh hơi.

Your whole world is about smelling.

Cả thế giới của bạn toàn mùi vị.

You've got a long snout that has 200 million scent receptors in it,

Bạn có chiếc mũi hếch dài với 200 triệu cơ quan thụ cảm bên trong,

and you have wet nostrils that attract and trap scent molecules,

và bạn có lỗ mũi ướt để thu hút và giữ lại nhiều mùi hương,

and your nostrils even have slits so you can take big nosefuls of air.

và lỗi mũi có nhiều khe hở để bạn có thể hít đầy không khí vào mũi.

Everything is about smell for you.

Mọi thứ với bạn đều là mùi vị.

So one day, you stop in your tracks with a revelation.

Một ngày kia, bạn dừng công việc đánh hơi của bạn với một phát hiện.

You look at your human owner and you think,

Bạn nhìn người chủ và nghĩ,

"What is it like to have the pitiful, impoverished nose of a human?

"Sẽ như thế nào nếu có cái mũi nhỏ xíu, kém cỏi như loài người?

(Laughter)

(Cười)

What is it like when you take a feeble little noseful of air?

Mọi chuyện ra sao khi bạn hít luồng không khí bằng cái mũi nhỏ yếu ớt?

How can you not know that there's a cat 100 yards away,

Làm sao bạn không thể biết được có con mèo cách 100 yards,

or that your neighbor was on this very spot six hours ago?"

hay hàng xóm của bạn đã ở mỗi chổ này 6 tiếng trước?

(Laughter)

(Cười)

So because we're humans,

Bởi vì chúng ta là con người,

we've never experienced that world of smell,

chúng ta chưa bao giờ trải qua thế giới mùi vị ấy,

so we don't miss it,

chúng ta không bỏ lỡ nó,

because we are firmly settled into our umwelt.

bởi chúng ta hoàn toàn an bài trong thế giới xung quanh của chúng ta.

But the question is, do we have to be stuck there?

Nhưng câu hỏi là, chúng ta có bị dính chặt vào đó không?

So as a neuroscientist, I'm interested in the way that technology

Với vai trò là nhà thần kinh học, tôi quan tâm tới cách mà công nghệ

might expand our umwelt,

mở rộng thế giới xung quanh của chúng ta,

and how that's going to change the experience of being human.

và cách nó sẽ thay đổi trải nghiệm của loài con người.

So we already know that we can marry our technology to our biology,

Ta đều biết rằng ta có thể kết hợp công nghệ vào sinh học,

because there are hundreds of thousands of people walking around

bởi vì có hằng trăm nghìn người đi bộ ngoài kia

with artificial hearing and artificial vision.

với thính giác và thị giác nhân tạo.

So the way this works is, you take a microphone and you digitize the signal,

Cách nó hoạt động là bạn dùng micro và bạn mã số hóa tín hiệu,

and you put an electrode strip directly into the inner ear.

và bạn cấy dãi điện cực trực tiếp vào tai trong.

Or, with the retinal implant, you take a camera

Với võng mạc được ghép, bạn dùng một máy thu hình

and you digitize the signal, and then you plug an electrode grid

bạn mã số hóa tín hiệu, và rồi bạn cắm lưới điện

directly into the optic nerve.

trực tiếp vào thần kinh thị giác.

And as recently as 15 years ago,

Và vừa mới cách đây 15 năm,

there were a lot of scientists who thought these technologies wouldn't work.

có nhiều nhà khoa học đã từng nghĩ rằng những công nghệ này sẽ không hoạt động.

Why? It's because these technologies speak the language of Silicon Valley,

Tại sao? Bởi những công nghệ này nói ngôn ngữ của Thung lũng Silicon,

and it's not exactly the same dialect as our natural biological sense organs.

mà không phải là tiếng của những giác quan sinh học tự nhiên của chúng ta.

But the fact is that it works;

Nhưng thật sự nó hoạt động;

the brain figures out how to use the signals just fine.

não tìm ra được cách sử dụng tín hiệu.

Now, how do we understand that?

Cách nào chúng ta hiểu điều đó?

Well, here's the big secret:

Vâng, đây là bí mật lớn:

Your brain is not hearing or seeing any of this.

Não của ta không nghe không thấy gì về điều này,

Your brain is locked in a vault of silence and darkness inside your skull.

Não của ta bị nhốt trong vòm im lặng và bóng tối của hộp sọ.

All it ever sees are electrochemical signals

Tất cả những gì nó thấy được là những tín hiệu điện hóa

that come in along different data cables,

từ những đường truyền dữ liệu khác nhau,

and this is all it has to work with, and nothing more.

và đây là tất cả những gì nó phải làm việc, không có gì hơn.

Now, amazingly,

Ngạc nhiên thay,

the brain is really good at taking in these signals

não lại rất giỏi đón nhận những tín hiệu này

and extracting patterns and assigning meaning,

rồi rút ra cách thức và đặt ý nghĩa,

so that it takes this inner cosmos and puts together a story

để mà nó gom điều này bên trong vũ trụ và kết nối thành một câu chuyện

of this, your subjective world.

về điều này, tạo thế giới chủ quan trong bạn.

But here's the key point:

Nhưng đây là chìa khóa của vấn đề:

Your brain doesn't know, and it doesn't care,

não của bạn không biết và cũng không quan tâm,

where it gets the data from.

nó lấy thông tin từ đâu.

Whatever information comes in, it just figures out what to do with it.

Khi nào thông tin đến, nó chỉ tìm cách xử lý.

And this is a very efficient kind of machine.

Đây là một loại máy móc rất hiệu quả.

It's essentially a general purpose computing device,

Nó chủ yếu là một công cụ điện toán với mục đích chung chung,

and it just takes in everything

và nó chỉ là nhận hết mọi thứ

and figures out what it's going to do with it,

và tính toán xem nó sẽ làm gì với dữ liệu đó.

and that, I think, frees up Mother Nature

điều đó làm tôi nghĩ, thoát khỏi Quy luật Tự nhiên

to tinker around with different sorts of input channels.

để chắp vá những đường tiếp nhận khác.

So I call this the P.H. model of evolution,

Tôi gọi nó P.H mô hình của sự phát triển,

and I don't want to get too technical here,

tôi không muốn đi sâu quá về kỹ thuật ở đây,

but P.H. stands for Potato Head,

nhưng P.H viết tắt của Potato Head,

and I use this name to emphasize that all these sensors

tôi dùng tên này để nhấn mạnh rằng tất cả các giác quan

that we know and love, like our eyes and our ears and our fingertips,

mà chúng ta biết và yêu thích, như mắt, tai, và đầu ngón tay chúng ta,

these are merely peripheral plug-and-play devices:

những thứ này gần như là những thiết bị ngoại vi cắm-và-chạy:

You stick them in, and you're good to go.

Bạn gắn những thứ này vào, và bạn đi đâu cũng được.

The brain figures out what to do with the data that comes in.

Não tìm cách xử lý những dữ liệu nhận được.

And when you look across the animal kingdom,

Và khi bạn nhìn qua thế giới động vật,

you find lots of peripheral devices.

bạn tìm thấy nhiều thiết bị ngoại vi.

So snakes have heat pits with which to detect infrared,

Rắn có thụ thể nhạy nhiệt để dò tìm tia hồng ngoại,

and the ghost knifefish has electroreceptors,

cá mao da đen có cơ quan thụ điện,

and the star-nosed mole has this appendage

ở chuột chũi mũi sao, trên chiếc mũi

with 22 fingers on it

có 22 tua trên đó

with which it feels around and constructs a 3D model of the world,

giúp nó cảm nhận xung quanh và xây dựng mô hình thế giới 3 chiều,

and many birds have magnetite so they can orient

nhiều loại chim có từ tính để chúng có thể định hướng

to the magnetic field of the planet.

theo từ trường của trái đất.

So what this means is that nature doesn't have to continually

Điều này có nghĩa là tự nhiên không cần phải liên tục

redesign the brain.

thiết kế lại bộ não.

Instead, with the principles of brain operation established,

Thay vào đó, khi những nguyên tắc hoạt động của não được thiết lập,

all nature has to worry about is designing new peripherals.

tất cả sự tự nhiên phải lo là thiết kế những vành ngoài mới.

Okay. So what this means is this:

Được rồi. Điều đó có nghĩa là:

The lesson that surfaces

Bài học rõ ràng là

is that there's nothing really special or fundamental

không có thứ gì đặc biệt hay nền tảng

about the biology that we come to the table with.

về sinh học mà chúng ta đã đề cập.

It's just what we have inherited

Đó chỉ là những gì chúng ta thừa hưởng

from a complex road of evolution.

từ quá trình tiến hóa phức tạp.

But it's not what we have to stick with,

Nhưng đó không là những gì chúng ta phải mang theo mãi,

and our best proof of principle of this

chứng cứ tốt nhất của chúng ta về quy tắc này

comes from what's called sensory substitution.

rút ra từ thứ gọi là thay thế giác quan.

And that refers to feeding information into the brain

Điều đó đề cập tới việc cung cấp thông tin cho não

via unusual sensory channels,

thông qua kênh cảm giác không theo cách thông thường,

and the brain just figures out what to do with it.

và não sẽ chỉ tìm cách xử lý nó.

Now, that might sound speculative,

Điều đó nghe thật ngoạn mục,

but the first paper demonstrating this was published in the journal Nature in 1969.

nhưng bài báo đầu tiên mô tả điều này được đăng tải trong tạp chí Nature năm 1969.

So a scientist named Paul Bach-y-Rita

Nhà khoa học tên là Paul Bach-y-Rita

put blind people in a modified dental chair,

cho người khiếm thị ngồi vào ghế nha sĩ đã được sửa đổi,

and he set up a video feed,

và ông lắp đặt một máy quay phim,

and he put something in front of the camera,

và ông để thứ gì đó trước ống kính,

and then you would feel that

và rồi bạn sẽ có cảm giác

poked into your back with a grid of solenoids.

bị chọc sau lưng bằng một nam châm điện solenoid.

So if you wiggle a coffee cup in front of the camera,

Nên nếu bạn nhúc nhích tách cà phê phía trước camera,

you're feeling that in your back,

thì bạn cảm giác được nó ở sau lưng,

and amazingly, blind people got pretty good

ngạc nhiên thay, người khiếm thị khá tốt

at being able to determine what was in front of the camera

trong việc xác định thứ gì ở phía trước camera

just by feeling it in the small of their back.

chỉ bằng cách cảm nhận nó ở phía sau lưng.

Now, there have been many modern incarnations of this.

Hiện nay có nhiều mô phỏng hiện đại của thử nghiệm này.

The sonic glasses take a video feed right in front of you

Loại mắt kính âm thanh thu một cảnh phim ngay trước mặt bạn

and turn that into a sonic landscape,

rồi chuyển nó thành một phong cảnh có âm thanh,

so as things move around, and get closer and farther,

khi mọi thứ di chuyển qua lại, thì thành gần hơn hay xa hơn,

it sounds like "Bzz, bzz, bzz."

nó nghe như "Bzz, bzz, bzz."

It sounds like a cacophony,

giống tạp âm vậy,

but after several weeks, blind people start getting pretty good

nhưng sau vài tuần, người khiếm thị bắt đầu cảm nhận tốt hơn

at understanding what's in front of them

trong việc hiểu những gì trước mặt họ

just based on what they're hearing.

chỉ dựa những gì họ đang nghe.

And it doesn't have to be through the ears:

Nhưng nó không nhất thiết phải qua tai:

this system uses an electrotactile grid on the forehead,

Hệ thống này sử dụng mạng lưới điện tiếp xúc trước trán,

so whatever's in front of the video feed, you're feeling it on your forehead.

nên bất cứ thứ gì trước ống kính máy quay bạn sẽ cảm giác nó ở trán.

Why the forehead? Because you're not using it for much else.

Tại sao lại trán? Vì bạn không dùng nó nhiều cho việc khác.

The most modern incarnation is called the brainport,

Mô phỏng loại này hiện đại nhất được gọi là cổng não,

and this is a little electrogrid that sits on your tongue,

đây là lưới điện nhỏ đặt trên lưỡi,

and the video feed gets turned into these little electrotactile signals,

và máy quay được chuyển thành tín hiệu điện tiếp xúc yếu như vậy,

and blind people get so good at using this that they can throw a ball into a basket,

và người mù dùng nó thành thạo để họ có thể ném banh vào rổ,

or they can navigate complex obstacle courses.

hoặc họ có thể định hướng những đường đi có chướng ngại vật phức tạp.

They can come to see through their tongue.

Họ có thể thấy thông qua lưỡi của họ.

Now, that sounds completely insane, right?

Điều đó nghe thật điền rồ, đúng không?

But remember, all vision ever is

Nhưng nhớ rằng, tất cả thị lực là

is electrochemical signals coursing around in your brain.

tín hiệu điện hóa chuyển động xung quanh não bạn.

Your brain doesn't know where the signals come from.

Não không biết tín hiệu đến từ đâu.

It just figures out what to do with them.

nó chỉ hiểu là làm gì với chúng.

So my interest in my lab is sensory substitution for the deaf,

Quan tâm của tôi trong phòng thí nghiệm là thay thế giác quan cho người khiếm thính

and this is a project I've undertaken

và đây là đề án tôi thực hiện

with a graduate student in my lab, Scott Novich,

với Scott Novich, sinh viên sau đại học, trong phòng thí nghiệm,

who is spearheading this for his thesis.

là người đi đầu về điều này trong luận án của anh.

And here is what we wanted to do:

Đây là những gì chúng ta muốn làm:

we wanted to make it so that sound from the world gets converted

ta muốn làm điều này để âm thanh trên thế giới được chuyển hóa

in some way so that a deaf person can understand what is being said.

theo cách mà người khiếm thính có thể hiểu nó đang nói gì.

And we wanted to do this, given the power and ubiquity of portable computing,

Ta muốn làm điều này, truyền năng lượng và sự hiện diện mọi nơi của máy tính nhỏ gọn,

we wanted to make sure that this would run on cell phones and tablets,

ta muốn chắc rằng nó sẽ chạy trên điện thoại di động và máy tính bản,

and also we wanted to make this a wearable,

cũng như ta muốn làm nó có thể mặc vào được

something that you could wear under your clothing.

là thứ bạn có thể mặc dưới quần áo của bạn.

So here's the concept.

Đây là ý tưởng.

So as I'm speaking, my sound is getting captured by the tablet,

Lúc tôi đang nói, âm thanh của tôi được máy tính bản thu lại,

and then it's getting mapped onto a vest that's covered in vibratory motors,

và nó vẽ lên áo khoát được phủ bằng những động cơ rung động,

just like the motors in your cell phone.

như là động cơ trong điện thoại di động.

So as I'm speaking,

Lúc tôi đang nói,

the sound is getting translated to a pattern of vibration on the vest.

âm thanh được dịch thành những mẫu rung động trên áo.

Now, this is not just conceptual:

Giờ thì tiều này không chỉ là lý thuyết:

this tablet is transmitting Bluetooth, and I'm wearing the vest right now.

máy tính bản này đang truyền qua Bluetooth và tôi giờ đây đang mặc chiếc áo đó.

So as I'm speaking -- (Applause) --

Đúng như tôi nói (Vỗ tay)

the sound is getting translated into dynamic patterns of vibration.

âm thanh đang được dịch sang những mẫu rung động thực.

I'm feeling the sonic world around me.

Tôi đang cảm nhận thế giới âm thanh quanh tôi.

So, we've been testing this with deaf people now,

Chúng tôi thử nghiệm nó với người khiếm thính ngay bây giờ,

and it turns out that after just a little bit of time,

điều này sẽ xuất hiện chỉ sau chút thời gian,

people can start feeling, they can start understanding

mọi người có thể bắt đầu cảm thấy họ có thể bắt đầu hiểu

the language of the vest.

ngôn ngữ của chiếc áo này.

So this is Jonathan. He's 37 years old. He has a master's degree.

Đây là Jonathan, 37 tuổi. Anh ấy có bằng thạc sĩ.

He was born profoundly deaf,

Anh bị điếc ngay từ lúc chào đời,

which means that there's a part of his umwelt that's unavailable to him.

có nghĩa là có một phần của thế giới xunh quanh anh không dành cho anh.

So we had Jonathan train with the vest for four days, two hours a day,

Chúng tôi đã tập Jonathan mặc áo này trong bốn ngày, mỗi ngày hai tiếng,

and here he is on the fifth day.

và đây là anh ấy trong ngày thứ năm.

Scott Novich: You.

Scott Novich: Bạn.

David Eagleman: So Scott says a word, Jonathan feels it on the vest,

David Eagleman: khi Scott nói một từ Jonathan cảm nhận nó bằng cái áo,

and he writes it on the board.

anh sẽ viết từ đó trên bảng.

SN: Where. Where.

SN: Ở đâu. Ở đâu.

DE: Jonathan is able to translate this complicated pattern of vibrations

DE: Jonathan có khả năng dịch những rung động của mẫu phức tạp này

into an understanding of what's being said.

thành thứ có thể hiểu được của điều được nói.

SN: Touch. Touch.

SN: Chạm. Chạm.

DE: Now, he's not doing this --

DE: Bây giờ, anh ấy không làm điều đó --

(Applause) --

(Vỗ tay)

Jonathan is not doing this consciously, because the patterns are too complicated,

Jonathan không chủ ý làm điều này, bởi những mẫu câu quá phức tạp,

but his brain is starting to unlock the pattern that allows it to figure out

nhưng não anh ấy bắt đầu mở khoá những mẫu câu cho phép nó tìm ra

what the data mean,

ý nghĩa của dữ liệu,

and our expectation is that, after wearing this for about three months,

và theo dự kiến của chúng tôi thì, sau khi mặc áo khoảng 3 tháng,

he will have a direct perceptual experience of hearing

anh ấy sẽ có một kinh nghiệm vĩnh viễn trực tiếp về thính giác

in the same way that when a blind person passes a finger over braille,

giống cách một người khiếm thị chạm ngón tay vào chữ nổi,

the meaning comes directly off the page without any conscious intervention at all.

ý nghĩa đến ngay mà không có bất kỳ sự can thiệp có chủ ý nào.

Now, this technology has the potential to be a game-changer,

Công nghệ này tiềm năng trở thành người đổi trò,

because the only other solution for deafness is a cochlear implant,

bởi vì chỉ có giải pháp duy nhất khác cho khiếm thính là máy trợ thính,

and that requires an invasive surgery.

và đòi hỏi có một ca phẫu thuật bên trong.

And this can be built for 40 times cheaper than a cochlear implant,

Cái áo này có thể chế tạo rẻ hơn 40 lần so với máy trợ thính,

which opens up this technology globally, even for the poorest countries.

mở công nghệ này ra toàn cầu, cho cả những nước nghèo nhất.

Now, we've been very encouraged by our results with sensory substitution,

Chúng tôi rất phấn chấn với những kết quả thay thế cảm giác này của chúng tôi,

but what we've been thinking a lot about is sensory addition.

nhưng điều chúng tôi suy nghĩ nhiều đến là cảm xúc hỗ trợ.

How could we use a technology like this to add a completely new kind of sense,

Làm sao ta có thể sử dụng một công nghệ thế này để thêm vào cảm giác mới hoàn toàn,

to expand the human umvelt?

để mở rộng vùng nhận biết xung quanh con người?

For example, could we feed real-time data from the Internet

Ví dụ, chúng ta có thể cung cấp dữ liệu thực tế từ Internet

directly into somebody's brain,

trực tiếp vào não người,

and can they develop a direct perceptual experience?

và có thể họ phát triển một kinh nghiệm nhận thức trực tiếp?

So here's an experiment we're doing in the lab.

Đây là một thí nghiệm chúng tôi đang làm.

A subject is feeling a real-time streaming feed from the Net of data

Người thử nghiệm đang cảm giác thời gian thực được cung cấp từ mạng lưới thông tin

for five seconds.

trong năm giây,

Then, two buttons appear, and he has to make a choice.

Sau đó hai nút xuất hiện, anh ấy phải đưa ra lựa chọn.

He doesn't know what's going on.

Anh không biết điều gì đang xảy ra.

He makes a choice, and he gets feedback after one second.

Anh chọn và anh có câu trả lời sau một giây.

Now, here's the thing:

Đây là điều cần biết:

The subject has no idea what all the patterns mean,

Người thử nghiệm không biết về tất cả những mẫu đưa ra,

but we're seeing if he gets better at figuring out which button to press.

nhưng ta thấy rằng anh ngày càng giỏi hơn trong việc tìm ra nút nào để bấm.

He doesn't know that what we're feeding

Anh không biết những gì chúng ta đưa vào

is real-time data from the stock market,

là dữ liệu thực tế từ thị trường chứng khoán,

and he's making buy and sell decisions.

và anh đang quyết định việc mua và bán.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And the feedback is telling him whether he did the right thing or not.

Và câu trả lời nói cho anh biết liệu anh đã chọn đúng hay sai.

And what we're seeing is, can we expand the human umvelt

Những gì ta thấy là ta có thể mở rộng vùng nhận thức con người

so that he comes to have, after several weeks,

để mà anh ấy có, sau vài tuần,

a direct perceptual experience of the economic movements of the planet.

một kinh nghiệm tri giác trực tiếp về sự chuyển động kinh tế trên toàn cầu.

So we'll report on that later to see how well this goes.

Chúng tôi sẽ báo cáo sau để thấy nó hoạt động tốt thế nào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Here's another thing we're doing:

Đây là một việc khác chúng tôi đang làm:

During the talks this morning, we've been automatically scraping Twitter

Suốt buổi nói chuyện sáng nay, chúng tôi tự động loại bỏ trên Twitter

for the TED2015 hashtag,

dấu phân cách đề tài #TED2015

and we've been doing an automated sentiment analysis,

chúng tôi đang làm một phân tích quan điểm tự động,

which means, are people using positive words or negative words or neutral?

nghĩa là, người ta đang dùng từ tích cực hay tiêu cực hay chung chung?

And while this has been going on,

Trong khi điều này đang diễn ra,

I have been feeling this,

tôi có thể cảm nhận nó,

and so I am plugged in to the aggregate emotion

tôi được kết nối tập hợp cảm xúc

of thousands of people in real time,

của hàng ngàn người trong thực tế,

and that's a new kind of human experience, because now I can know

và đây là một loại trải nghiệm mới của con người, vì bây giờ tôi có thể biết

how everyone's doing and how much you're loving this.

cách mọi người làm việc và bạn yêu thích điều đó bao nhiêu.

(Laughter) (Applause)

(Tiếng cười) (Vỗ tay)

It's a bigger experience than a human can normally have.

Đây là trãi nghiệm lớn hơn những gì người bình thường có.

We're also expanding the umvelt of pilots.

Chúng tôi cũng mở rộng vùng nhận biết của phi công.

So in this case, the vest is streaming nine different measures

Trong trường hợp này, áo khoát trải qua chín cách đo lường khác

from this quadcopter,

từ máy bay điều khiển này,

so pitch and yaw and roll and orientation and heading,

độ cao, lệch hướng, xoay vòng và định hướng và quay đầu,

and that improves this pilot's ability to fly it.

điều này cải thiện khả năng của phi công để lái máy bay đó.

It's essentially like he's extending his skin up there, far away.

Điều này rất cần như anh đang mở rộng da mình ra đó, xa đằng kia.

And that's just the beginning.

Và đây chỉ mới là bắt đầu.

What we're envisioning is taking a modern cockpit full of gauges

Những gì chúng tôi hình dung là làm một buồng lái hiện đại với đầy đủ đo lường

and instead of trying to read the whole thing, you feel it.

thay vì phải cố gắng đọc toàn bộ, bạn cảm nhận nó.

We live in a world of information now,

Chúng ta đang sống trong thế giới của thông tin,

and there is a difference between accessing big data

và có sự khác biệt giữa truy cập dữ liệu khổng lồ

and experiencing it.

và trải nghiệm nó.

So I think there's really no end to the possibilities

Tôi nghĩa không có điểm kết thúc cho khả năng

on the horizon for human expansion.

mở rộng tầm nhìn của con người.

Just imagine an astronaut being able to feel

Thử tưởng tượng một phi hành gia có thể cảm nhận

the overall health of the International Space Station,

toàn bộ sức khỏe của Trạm Vũ trụ Quốc tế,

or, for that matter, having you feel the invisible states of your own health,

hoặc, bạn có thể cảm nhận trạng thái vô hình của sức khỏe của chính bạn,

like your blood sugar and the state of your microbiome,

như đường trong máu và trạng thái của vi khuẩn

or having 360-degree vision or seeing in infrared or ultraviolet.

hay có tầm nhìn 360 độ hoặc nhìn thấy được tia tử ngoại và tia hồng ngoại

So the key is this: As we move into the future,

Vì vậy đây là mấu chốt: khi chúng ta bước vào tương lai,

we're going to increasingly be able to choose our own peripheral devices.

chúng ta sẽ tăng khả năng lựa chọn thiết bị ngoại vi cho riêng mình.

We no longer have to wait for Mother Nature's sensory gifts

Chúng ta không còn chờ món quà giác quan của Đấng Tự Nhiên

on her timescales,

theo trình tự thời gian của Người,

but instead, like any good parent, she's given us the tools that we need

thay vào đó, như bất kỳ cha mẹ tốt nào, Người cho công cụ mà chúng ta cần

to go out and define our own trajectory.

đề tìm hiểu và khám phá đúng quỹ đạo của mình.

So the question now is,

Vậy nên thắc mắc bây giờ là

how do you want to go out and experience your universe?

làm sao bước ra và trải nghiệm được thế giới của bạn?

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Can you feel it? DE: Yeah.

Chris Anderson: Bạn cảm nhận nó không? DE: Yeah

Actually, this was the first time I felt applause on the vest.

Thật ra, đây là lần đầu tiên tôi nhận được tiếng vỗ tay trên chiếc áo.

It's nice. It's like a massage. (Laughter)

Nó thật tuyệt. Nó như một lời nhắn. (Cười)

CA: Twitter's going crazy. Twitter's going mad.

CA: Twitter đang phấn khích. Twitter đang điên dại lên.

So that stock market experiment.

Đây là thử nghiệm thị trường chứng khoán.

This could be the first experiment that secures its funding forevermore,

Đây có thể là thử nghiệm đầu tiên bảo đảm tiền bảo trợ lâu dài,

right, if successful?

phải không, nếu thành công?

DE: Well, that's right, I wouldn't have to write to NIH anymore.

DE: Đúng vậy, tôi không cần phải viết thư cho NIH nữa.

CA: Well look, just to be skeptical for a minute,

CA: Nhìn này, để xem trong ít phút

I mean, this is amazing, but isn't most of the evidence so far

Ý tôi là thật tuyệt vời, nhưng không phải đến nay mọi chứng cứ thấy

that sensory substitution works,

rằng thiết bị thay thế cảm giác này hoạt động,

not necessarily that sensory addition works?

mà không cần thiết bị cảm giác phụ hoạt động?

I mean, isn't it possible that the blind person can see through their tongue

Nghĩa là, có phải người khiếm thị có thể thấy nhờ vào lưỡi của họ

because the visual cortex is still there, ready to process,

khi vỏ não thị giác vẫn ở đó, sẵn sàng tiếp nhận,

and that that is needed as part of it?

và nó cần thiết là một phần của điều đó?

DE: That's a great question. We actually have no idea

DE: Một câu hỏi hay! Chúng tôi thật sự chưa có ý tưởng

what the theoretical limits are of what kind of data the brain can take in.

giới hạn lý thuyết nào về những loại dữ liệu nào não có thể tiếp nhận.

The general story, though, is that it's extraordinarily flexible.

Câu chuyện thông thường, dù vậy, là não có sự uyển chuyển lạ lùng.

So when a person goes blind, what we used to call their visual cortex

Vì vậy khi một người bị mù,những gì chúng ta gọi chức năng vỏ não thị giác

gets taken over by other things, by touch, by hearing, by vocabulary.

bị lấn át bởi những thứ khác, như bằng xúc giác, thính giác, hay từ vựng.

So what that tells us is that the cortex is kind of a one-trick pony.

Những điều đó nói với chúng ta là vỏ não là một dạng tài năng chuyên biệt.

It just runs certain kinds of computations on things.

Nó chỉ chạy bằng những tính toán rõ ràng về mọi thứ.

And when we look around at things like braille, for example,

Khi chúng ta nhìn xung quanh những thứ như chữ nổi chẳng hạn,

people are getting information through bumps on their fingers.

ta lấy thông tin bằng những gờ nổi ở ngón tay.

So I don't think we have any reason to think there's a theoretical limit

Tôi nghĩ chúng ta không có lí do gì cho là có sự tồn tại giới hạn lí thuyết

that we know the edge of.

mà ta đến được bờ vực của nó.

CA: If this checks out, you're going to be deluged.

CA: Nếu điều này thành hiện thực, chúng ta sẽ bị ngập lụt.

There are so many possible applications for this.

Có rất nhiều ứng dụng cho điều này.

Are you ready for this? What are you most excited about, the direction it might go?

Anh có sẵn sàng cho điều này chưa? Điều gì anh hứng thú nhất, hướng nào có thể đi?

DE: I mean, I think there's a lot of applications here.

DE: Tôi nghĩ có nhiều ứng dụng ở đây.

In terms of beyond sensory substitution, the things I started mentioning

Ngoài việc thay thế cảm giác, điều mà tôi bắt đầu để ý

about astronauts on the space station, they spend a lot of their time

về nhà du hành vũ trụ ở Trạm không gian, là họ dành rất nhiều thời gian

monitoring things, and they could instead just get what's going on,

điều khiển mọi thứ, thay vào đó họ chỉ cần biết điều gì đang xảy ra,

because what this is really good for is multidimensional data.

vì đây thật sự tốt cho những thứ là dữ liệu đa chiều.

The key is this: Our visual systems are good at detecting blobs and edges,

Mấu chốt là:hệ thống thị giác của chúng ta giỏi việc tìm ra điểm chấm và cạnh,

but they're really bad at what our world has become,

nhưng nó tệ về nhận biết ý nghĩa tạo thành,

which is screens with lots and lots of data.

đó là tấm màn với rất nhiều dữ liệu.

We have to crawl that with our attentional systems.

Ta phải mò mẫn ra nó với hệ thống chú ý của chúng ta.

So this is a way of just feeling the state of something,

Đây chỉ là cách cảm nhận trạng thái của mọi vật,

just like the way you know the state of your body as you're standing around.

giống như cách bạn biết trạng thái cơ thể khi bạn đang đứng.

So I think heavy machinery, safety, feeling the state of a factory,

Tôi nghĩ máy móc nặng nhọc, an toàn, cảm giác trạng thái của nhà máy,

of your equipment, that's one place it'll go right away.

của thiết bị, ở cùng một chổ nó sẽ tiến thắng tới.

CA: David Eagleman, that was one mind-blowing talk. Thank you very much.

CA: David Eagleman, Đây là buổi nói chuyện đầy ấn tượng. Cảm ơn ông rất nhiều.

DE: Thank you, Chris. (Applause)

DE: Cảm ơn, Chris. (Vỗ tay)