Building a dinosaur from a chicken | Jack Horner

Jack Horner: Khủng long từ trứng gà

Translator: Nga Vu Reviewer: Thu Ha Tran

When I was growing up in Montana,

Lớn lên ở Montana,

I had two dreams.

tôi có hai ước mơ.

I wanted to be a paleontologist,

Tôi muốn trở thành nhà cổ sinh vật học

a dinosaur paleontologist,

nghiên cứu về khủng long,

and I wanted to have a pet dinosaur.

và muốn có một con khủng long làm thú cưng.

And so that's what I've been striving for

Đó là điều tôi luôn phấn đấu

all of my life.

trong suốt đời mình.

I was very fortunate

Tôi rất may mắn

early in my career.

trong những năm đầu sự nghiệp.

I was fortunate

May mắn trong việc tìm kiếm.

in finding things.

Tôi đọc không giỏi.

I wasn't very good at reading things.

In fact, I don't read much of anything.

Thực ra, tôi không đọc nhiều lắm.

I am extremely dyslexic,

Tôi bị mắc chứng khó đọc,

and so reading is the hardest thing I do.

nên việc đọc là rất khó khăn.

But instead, I go out and I find things.

Thay vào đó, tôi ra ngoài và tìm kiếm mọi thứ.

Then I just pick things up.

Rồi nhặt chúng lên.

I basically practice for finding money on the street.

Cơ bản là tôi luyện kiếm tiền trên phố.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I wander about the hills,

Tôi đi thơ thẩn quanh các ngọn đồi,

and I have found a few things.

và cũng tìm được một vài thứ.

And I have been fortunate enough

Tôi cũng có đủ may mắn

to find things like the first eggs in the Western hemisphere

trong việc tìm kiếm những quả trứng đầu tiên tại Tây Bán cầu

and the first baby dinosaurs in nests,

và những chú khủng long con đầu tiên trong tổ,

the first dinosaur embryos

những phôi thai khủng long đầu tiên,

and massive accumulations of bones.

những mỏ xương khổng lồ.

And it happened to be at a time

Chuyện này xảy ra vào thời điểm mọi người bắt đầu nhận ra rằng

when people were just starting to begin to realize

that dinosaurs weren't the big, stupid, green reptiles

khủng long không phải là loài bò sát xanh lè, to lớn, ngu ngốc

that people had thought for so many years.

như trong suy nghĩ nhiều năm của họ.

People were starting to get an idea

Người ta bắt đầu nhen nhóm ý nghĩ rằng loài khủng long rất đặc biệt.

that dinosaurs were special.

And so, at that time,

Và thế là, tại thời điểm đó,

I was able to make some interesting hypotheses

tôi đã có thể đưa ra một số học thuyết thú vị

along with my colleagues.

với sự giúp đỡ của các đồng nghiệp.

We were able to actually say

Chúng tôi có thể nói rằng

that dinosaurs -- based on the evidence we had --

dựa trên những bằng chứng có được

that dinosaurs built nests

loài khủng long đã dựng tổ,

and lived in colonies

sống thành bầy đàn,

and cared for their young,

chăm sóc con cái chúng,

brought food to their babies

kiếm thức ăn cho con chúng,

and traveled in gigantic herds.

và di chuyển theo đàn lớn.

So it was pretty interesting stuff.

Đó quả là những thứ thú vị.

I have gone on to find more things

Tôi tiếp tục tìm kiếm

and discover that dinosaurs really were very social.

và phát hiện ra rằng khủng long ưa sống thành đàn.

We have found a lot of evidence

Chúng tôi tìm được nhiều bằng chứng

that dinosaurs changed

cho thấy khủng long có sự thay đổi

from when they were juveniles to when they were adults.

từ lúc còn nhỏ cho tới khi trưởng thành.

The appearance of them would have been different --

Vẻ ngoài của chúng thay đổi

một đặc điểm của những loài động vật sống thành bầy đàn.

which it is in all social animals.

In social groups of animals,

Trong các nhóm động vật này,

the juveniles always look different than the adults.

vẻ ngoài của con non luôn khác với con trưởng thành.

The adults can recognize the juveniles;

Những con trưởng thành có thể nhận ra những con non;

the juveniles can recognize the adults.

và ngược lại.

And so we're making a better picture

Từ đó, chúng tôi có những bức tranh rõ nét hơn

of what a dinosaur looks like.

về vẻ ngoài của chúng.

And they didn't just all chase Jeeps around.

Và chúng cũng chẳng hề đuổi theo những chiếc xe Jeep.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But it is that social thing

Nhưng tôi đoán chính đặc điểm sống theo bầy đàn

that I guess attracted Michael Crichton.

đã hấp dẫn Michael Crichton.

And in his book, he talked about the social animals.

Trong sách của mình, ông ấy bàn về những loài động vật sống theo bầy đàn.

And then Steven Spielberg, of course,

Dĩ nhiên người tiếp theo, Steven Spielberg,

depicts these dinosaurs

đã miêu tả khủng long như những sinh vật có tính cộng đồng cao.

as being very social creatures.

Tiêu điểm của câu chuyện này là tạo ra một con khủng long,

The theme of this story is building a dinosaur,

and so we come to that part of "Jurassic Park."

và vì vậy, giờ ta sẽ nói tới chuyện đó trong "Công viên kỷ Jura".

Michael Crichton really was one of the first people

Michael Crichton là một trong những người đầu tiên

to talk about bringing dinosaurs back to life.

nhắc tới việc tái sinh loài khủng long.

You all know the story, right.

Mọi người đều biết, phải vậy không?

I mean, I assume everyone here has seen "Jurassic Park."

Tôi nghĩ tất cả các bạn đều đã xem "Công viên kỷ Jura".

If you want to make a dinosaur,

Nếu muốn tạo một con khủng long,

you go out, you find yourself a piece of petrified tree sap --

hãy đi tìm một miếng hóa thạch nhựa cây

otherwise known as amber --

hay còn gọi là hổ phách

that has some blood-sucking insects in it,

có chứa vài con côn trùng hút máu,

good ones,

loại tốt.

and you get your insect and you drill into it

Lấy con côn trùng ra và hút lấy một ít DNA,

and you suck out some DNA,

because obviously all insects that sucked blood in those days

bởi hiển nhiên tất cả côn trùng hút máu thời kì đó

sucked dinosaur DNA out.

đều hút DNA của loài khủng long.

And you take your DNA back to the laboratory

Tiếp theo, các bạn đưa DNA đó về phòng thí nghiệm và nhân nó lên.

and you clone it.

And I guess you inject it into maybe an ostrich egg,

Tôi đoán các bạn sẽ tiêm nó vào trong một quả trứng đà điểu,

or something like that,

hay trứng loài nào đó tương tự, rồi chờ đợi,

and then you wait,

and, lo and behold, out pops a little baby dinosaur.

và nhìn kìa, một chú khủng long con chui ra khỏi trứng.

And everybody's happy about that.

Tất cả mọi người đều vui mừng.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And they're happy over and over again.

Niềm vui kéo dài. Họ tiếp tục lặp lại quy trình.

They keep doing it; they just keep making these things.

And then, then, then, and then ...

Rồi dần dần...

Then the dinosaurs, being social,

có cả một đàn khủng long sống thành cộng đồng,

act out their socialness,

and they get together,

và cùng nhau, lập mưu nổi dậy.

and they conspire.

And, of course, that's what makes Steven Spielberg's movie --

Dĩ nhiên đó là bộ phim của Steven Spielberg

conspiring dinosaurs chasing people around.

những con khủng long nổi loạn truy đuổi loài người.

So I assume everybody knows

Còn tôi cho rằng tất cả đều biết

that if you actually had a piece of amber and it had an insect in it,

nếu có một miếng hổ phách chứa một con côn trùng,

and you drilled into it,

khoan vào trong,

and you got something out of that insect,

và lấy ra được thứ gì đó từ con côn trùng đó,

and you cloned it, and you did it over and over and over again,

nhân bản nó, lặp đi lặp lại nhiều lần, bạn sẽ có một căn phòng đầy muỗi.

you'd have a room full of mosquitos.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And probably a whole bunch of trees as well.

Cũng có thể là một bụi cây không biết chừng.

Now if you want dinosaur DNA,

Giờ nếu bạn muốn có DNA khủng long,

I say go to the dinosaur.

hãy tìm tới những chú khủng long thật sự.

So that's what we've done.

Đó là những gì chúng tôi đã làm.

Back in 1993 when the movie came out,

Trở lại năm 1993, thời điểm bộ phim ra mắt,

we actually had a grant from the National Science Foundation

chúng tôi đã nhận được trợ cấp từ Quỹ Khoa học Quốc gia

to attempt to extract DNA from a dinosaur,

để tiến hành trích DNA từ một con khủng long,

and we chose the dinosaur on the left,

chúng tôi đã chọn con bên trái,

a Tyrannosaurus rex, which was a very nice specimen.

khủng long bạo chúa, một sinh vật xinh đẹp.

Một trong số cựu học viên tiến sĩ của tôi, tiến sĩ Mary Schweitzer,

And one of my former doctoral students,

Dr. Mary Schweitzer,

actually had the background

có kiến thức và kinh nghiệm để thực hiện điều này.

to do this sort of thing.

And so she looked into the bone of this T. rex,

Cô ấy nhìn vào xương của con khủng long,

one of the thigh bones,

một trong những chiếc xương to,

and she actually found

và tìm thấy vài cấu trúc thú vị.

some very interesting structures in there.

They found these red circular-looking objects,

Đó là những tế bào hình tròn màu đỏ,

and they looked, for all the world,

trông giống những tế bào máu.

like red blood cells.

And they're in

Chúng nằm bên trong một thứ giống như mạch máu,

what appear to be the blood channels

that go through the bone.

dài xuyên suốt bộ xương.

And so she thought, well, what the heck.

Vì thế, cô ấy nghĩ: chà, có thể là gì nhỉ?

So she sampled some material out of it.

Cô ấy lấy mẫu chúng.

Now it wasn't DNA; she didn't find DNA.

Nhưng đó không phải là DNA; cô ấy đã không tìm thấy DNA.

But she did find heme,

Bù lại, cô ấy tìm ra heme,

which is the biological foundation

một đơn vị sinh học cấu thành huyết sắc tố.

of hemoglobin.

And that was really cool.

Kết quả này thật sự rất tuyệt. Rất thú vị.

That was interesting.

That was -- here we have 65-million-year-old heme.

Chúng tôi đã thu được loại heme 65 triệu năm tuổi.

Well we tried and tried

Dù tiếp tục cố gắng, chúng tôi không thể thu được gì hơn.

and we couldn't really get anything else out of it.

So a few years went by,

Rồi vài năm trôi qua, chúng tôi bắt đầu Dự án Hell Creek.

and then we started the Hell Creek Project.

And the Hell Creek Project was this massive undertaking

Đó là một dự án khổng lồ

to get as many dinosaurs as we could possibly find,

nhằm tìm được nhiều hóa thạch khủng long nhất có thể,

and hopefully find some dinosaurs

và hy vọng sẽ tìm thấy những con còn lưu giữ nhiều tư liệu hơn.

that had more material in them.

And out in eastern Montana

Và tại miền đông Montana

there's a lot of space, a lot of badlands,

nơi có nhiều đất trống, cằn cỗi, và ít người sinh sống.

and not very many people,

and so you can go out there and find a lot of stuff.

Nếu tới đó, bạn sẽ tìm thấy rất nhiều thứ.

And we did find a lot of stuff.

Và quả thật như thế.

We found a lot of Tyrannosaurs,

Chúng tôi tìm thấy rất nhiều khủng long bạo chúa,

but we found one special Tyrannosaur,

nhưng có một con rất đặc biệt,

and we called it B-rex.

chúng tôi gọi nó là B-rex.

And B-rex was found

B-rex được tìm thấy

under a thousand cubic yards of rock.

dưới một nghìn khối đất đá.

It wasn't a very complete T. rex,

Đó không phải là một bộ hóa thạch hoàn chỉnh,

and it wasn't a very big T. rex,

không lớn lắm, nhưng lại rất đặc biệt.

but it was a very special B-rex.

And I and my colleagues cut into it,

Tôi cùng đồng nghiệp đã kiểm tra, và có thể kết luận,

and we were able to determine,

by looking at lines of arrested growth, some lines in it,

bằng cách nhìn vào vòng tăng trưởng,

that B-rex had died at the age of 16.

rằng B-rex chết ở độ tuổi 16.

We don't really know how long dinosaurs lived,

Chúng tôi không biết chính xác khủng long sống lâu tới đâu,

because we haven't found the oldest one yet.

vì vẫn chưa tìm thấy con nhiều tuổi nhất.

But this one died at the age of 16.

Nhưng con này chết ở độ tuổi 16.

We gave samples to Mary Schweitzer,

Chúng tôi gửi mẫu của nó tới Mary Schweitzer,

and she was actually able to determine

và cô ấy có thể xác định B-rex là một con cái

that B-rex was a female

based on medullary tissue

dựa vào mô tủy sống tìm thấy bên trong xương.

found on the inside of the bone.

Medullary tissue is the calcium build-up,

Mô tủy sống được cấu thành từ can-xi,

the calcium storage basically,

hay cơ bản là kho lưu trữ can-xi,

when an animal is pregnant,

khi một con vật mang thai,

when a bird is pregnant.

hay khi một con chim đẻ trứng.

So here was the character

Đây là đặc điểm tạo mối liên hệ giữa loài chim và khủng long.

that linked birds and dinosaurs.

But Mary went further.

Mary còn tìm được nhiều hơn nữa.

She took the bone, and she dumped it into acid.

Cô ấy nhúng xương vào axit.

Now we all know that bones are fossilized,

Ai cũng biết rằng xương khi đã hóa thạch,

and so if you dump it into acid,

nếu cho vào axit, sẽ bị tiêu hủy hoàn toàn.

there shouldn't be anything left.

But there was something left.

Trường hợp này thì không.

There were blood vessels left.

Vẫn còn những mạch máu sót lại.

There were flexible, clear blood vessels.

Đó là những mạch máu rõ ràng, dẻo dai.

And so here was the first soft tissue from a dinosaur.

Và đó là mô mềm đầu tiên thu được từ một con khủng long.

It was extraordinary.

Thật phi thường.

But she also found osteocytes,

Cô ấy còn tìm thấy tế bào xương,

which are the cells that laid down the bones.

là những tế bào nằm trên khúc xương.

And try and try, we could not find DNA,

Và dù có cố gắng nhiều lần, chúng tôi vẫn không thu được DNA,

but she did find evidence of proteins.

tuy nhiên, cô ấy đã tìm thấy bằng chứng về protein.

But we thought maybe --

Chúng tôi nghĩ rằng có lẽ--

well, we thought maybe

chà, có lẽ

that the material was breaking down after it was coming out of the ground.

dữ liệu đã bị hỏng ngay sau khi được đưa khỏi mặt đất.

We thought maybe it was deteriorating very fast.

Có lẽ tốc độ phân hủy của chúng là rất nhanh.

And so we built a laboratory

Vì vậy, chúng tôi đã xây dựng một phòng thí nghiệm

in the back of an 18-wheeler trailer,

trên chiếc xe tải 18 bánh,

and actually took the laboratory to the field

và lái nó tới khu khảo cổ

nơi chúng tôi có thể tìm được những mẫu thể tốt hơn.

where we could get better samples.

And we did. We got better material.

Chúng tôi thu được những mẫu thể tốt hơn thật.

The cells looked better.

Những tế bào tốt hơn. Mạch máu tốt hơn.

The vessels looked better.

Found the protein collagen.

Còn có cả protein collagen.

I mean, it was wonderful stuff.

Những thu hoạch tuyệt vời.

But it's not dinosaur DNA.

Nhưng vẫn không có DNA.

So we have discovered

Chúng tôi phát hiện rằng

that dinosaur DNA, and all DNA,

DNA khủng long, như tất cả các DNA khác,

just breaks down too fast.

tiêu hủy rất nhanh.

We're just not going to be able

Rằng chúng tôi sẽ không thể

to do what they did in "Jurassic Park."

làm những gì mà người ta đã làm trong phim "Công viên kỷ Jura".

We're not going to be able to make a dinosaur

Không thể nào tạo ra một con khủng long

based on a dinosaur.

dựa trên một con khủng long thật.

But birds are dinosaurs.

Nhưng chim chóc chính là khủng long.

Birds are living dinosaurs.

Chúng là những con khủng long còn sống sót.

We actually classify them

Chúng tôi phân loại chúng như loài khủng long.

as dinosaurs.

We now call them non-avian dinosaurs

Chúng tôi gọi chúng là khủng long không biết bay và biết bay.

and avian dinosaurs.

So the non-avian dinosaurs

Loài không biết bay là những loài to lớn đã tuyệt chủng.

are the big clunky ones that went extinct.

Avian dinosaurs are our modern birds.

Loài biết bay là loài chim ngày nay.

So we don't have to make a dinosaur

Thế nên, chúng tôi không phải tạo ra khủng long nữa

because we already have them.

bởi chúng vốn dĩ đang tồn tại.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I know, you're as bad as the sixth-graders.

Biết mà, các bạn cũng tệ như học sinh lớp 6 vậy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The sixth-graders look at it and they say, "No."

Bởi học sinh lớp 6 sẽ nhìn vào đó và nói "Không phải".

(Laughter)

(Tiếng cười)

"You can call it a dinosaur,

"Bác có thể gọi chim săn mồi velocirapto là khủng long,

but look at the velociraptor: the velociraptor is cool."

trông chúng thật tuyệt."

(Laughter)

(Tiếng cười)

"The chicken is not."

"Nhưng gà thì không thể."

(Laughter)

(Tiếng cười)

So this is our problem,

Đó chính là vấn đề của chúng ta, mà bạn có thể tưởng tượng.

as you can imagine.

The chicken is a dinosaur.

Gà chính là khủng long.

I mean it really is.

Sự thực là vậy.

You can't argue with it

Các bạn không thể cãi lại

because we're the classifiers and we've classified it that way.

bởi chúng tôi là những nhà phân loại và đó là cách phân loại của chúng tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

But the sixth-graders demand it.

Nhưng học sinh lớp 6 thì mặc kệ.

"Fix the chicken."

"Thế bác sửa lũ gà đi."

(Laughter)

(Tiếng cười)

So that's what I'm here to tell you about:

Và đó là những gì mà tôi muốn nói với các bạn:

how we are going to fix a chicken.

cách sửa lũ gà.

So we have a number of ways

Có rất nhiều cách để sửa lũ gà.

that we actually can fix the chicken.

Because evolution works,

Bởi sự tiến hóa luôn diễn ra,

we actually have some evolutionary tools.

và chúng ta có những công cụ cho quá trình này.

We'll call them biological modification tools.

Ta gọi đó là công cụ điều chỉnh sinh học.

We have selection.

Chúng ta có sự lựa chọn. Và hiểu rõ quá trình chọn lọc.

And we know selection works.

We started out with a wolf-like creature

Chúng ta bắt đầu với sinh vật giống sói và kết thúc với giống chó Maltese.

and we ended up with a Maltese.

I mean, that's --

Ý tôi là --

that's definitely genetic modification.

đó chắc chắn là nhờ sự điều chỉnh gen.

Or any of the other funny-looking little dogs.

Hay bất kì giống chó nhỏ có vẻ ngoài thật hài hước nào.

We also have transgenesis.

Chúng ta còn có kĩ thuật chuyển gen.

Transgenesis is really cool too.

Kĩ thuật này cũng rất tuyệt.

That's where you take a gene out of one animal and stick it in another one.

Lấy gen của một loài rồi cho vào một loài khác.

That's how people make GloFish.

Đó là cách người ta tạo nên Cá Phát Sáng.

You take a glow gene

Lấy gen phát sáng

out of a coral or a jellyfish

từ san hô hay sứa biển

and you stick it in a zebrafish,

rồi cho vào một con cá ngựa,

and, puff, they glow.

và phụt, chúng phát sáng.

And that's pretty cool.

Trông chúng thật tuyệt.

And they obviously make a lot of money off of them.

Và hiển nhiên cũng tăng khả năng lợi nhuận.

And now they're making Glow-rabbits

Giờ thì người ta còn tạo cả Thỏ Phát Sáng và đủ thứ phát sáng khác.

and Glow-all-sorts-of-things.

I guess we could make a glow chicken.

Không chừng sẽ có cả Gà Phát Sáng nữa đấy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But I don't think that'll satisfy the sixth-graders either.

Tôi không nghĩ chừng ấy đủ làm hài lòng học sinh lớp 6.

But there's another thing.

Nhưng đó là một chuyện khác hẳn.

There's what we call atavism activation.

Ta gọi đó là sự lai tạo giống.

And atavism activation

Và lai tạo giống cơ bản là

is basically --

an atavism is an ancestral characteristic.

loài mới sẽ mang đặc trưng của loài cũ hợp thành.

You heard

Chắc các bạn cũng từng nghe

that occasionally children are born with tails,

rằng thi thoảng trẻ sinh ra có đuôi

and it's because it's an ancestral characteristic.

bởi đó là đặc điểm của tổ tiên chúng.

And so there are a number of atavisms

Và vì vậy có vô số sự lai tạo giống có thể xảy ra.

that can happen.

Snakes are occasionally born with legs.

Thi thoảng rắn sinh ra cũng có chân.

And here's an example.

Và đây là một ví dụ. Một con gà có răng.

This is a chicken with teeth.

A fellow by the name of Matthew Harris

Một đồng nghiệp của tôi tên Matthew Harris

at the University of Wisconsin in Madison

tại trường Đại học Wisconsin ở Madison

actually figured out a way to stimulate

đã tìm ra một cách kích thích

the gene for teeth,

gen mọc răng,

and so was able to actually turn the tooth gene on

từ đó có thể kích hoạt loại gen này

and produce teeth in chickens.

và tạo ra gà có răng.

Now that's a good characteristic.

Đó là một đặc điểm hay mà ta có thể lưu giữ lại.

We can save that one.

We know we can use that.

Chúng ta biết mình có thể sử dụng nó.

We can make a chicken with teeth.

Chúng ta có thể tạo ra loài gà có răng.

That's getting closer.

Tiến tới rất gần rồi. Thế còn tốt hơn là Gà Phát Sáng.

That's better than a glowing chicken.

(Laughter)

(Tiếng cười)

A friend of mine, a colleague of mine,

Một người bạn, đồng nghiệp của tôi,

Dr. Hans Larsson at McGill University,

tiến sĩ Hans Larsson tại trường Đại học McGill,

is actually looking at atavisms.

đang nghiên cứu sự lai tạo.

And he's looking at them

Anh ấy quan sát chúng, quan sát gen trong phôi thai chim,

by looking at the embryo genesis of birds

and actually looking at how they develop,

quá trình chúng phát triển,

and he's interested in how birds actually lost their tail.

và thấy hứng thú với việc loài chim rụng đuôi như thế nào.

He's also interested in the transformation

Anh ấy cũng hứng thú với sự chuyển hóa

of the arm, the hand, to the wing.

của cánh tay, bàn tay, cho tới đôi cánh.

He's looking for those genes as well.

Anh ấy cũng đang tìm kiếm những loại gen như vậy.

And I said, "Well, if you can find those,

Và tôi nói rằng: "Chà, nếu anh có thể tìm thấy chúng,

I can just reverse them

tôi có thể lật ngược lại quá trình

and make what I need to make for the sixth-graders."

và tạo ra thứ mà tôi cần dành cho các cháu lớp 6."

And so he agreed.

Anh ấy đồng ý.

And so that's what we're looking into.

Đó là những gì chúng tôi tìm kiếm.

If you look at dinosaur hands,

Nếu nhìn vào tứ chi của khủng long, một con velociraptor

a velociraptor

has that cool-looking hand with the claws on it.

cũng có bộ xương tương tự có móng vuốt.

Archaeopteryx, which is a bird, a primitive bird,

Loài chim cổ xưa, Archaeopteryx,

still has that very primitive hand.

cũng có xương tứ chi giống vậy.

But as you can see, the pigeon,

Nhưng như bạn có thể thấy ở chim bồ câu,

or a chicken or anything else, another bird,

hay một con gà, một con chim nào đó,

has kind of a weird-looking hand,

lại có xương chi trước có vẻ kì quặc,

because the hand is a wing.

bởi vì chúng là đôi cánh.

But the cool thing is

Nhưng điều hay ho là nếu nhìn vào phôi thai,

that, if you look in the embryo,

as the embryo is developing

khi phôi thai phát triển

the hand actually looks

thì chi trước lại trông có vẻ giống chi trước của loài archaeopteryx.

pretty much like the archaeopteryx hand.

It has the three fingers, the three digits.

Ba ngón tay có ba đốt.

But a gene turns on that actually fuses those together.

Nhưng rồi một loại gen trỗi dậy từ chối những đặc điểm này.

And so what we're looking for is that gene.

Thứ mà chúng tôi tìm kiếm chính là loại gen đó.

We want to stop that gene from turning on,

Chúng tôi muốn ngăn nó hoạt động, để giữ nguyên xương chi trước,

fusing those hands together,

so we can get a chicken that hatches out with a three-fingered hand,

và thế là sẽ nở ra một con gà có chi ba ngón,

like the archaeopteryx.

giống như loài archaeopteryx.

And the same goes for the tails.

Tương tự đối với cái đuôi.

Birds have basically

Về cơ bản, chim chóc cũng có đuôi.

rudimentary tails.

And so we know

Vì vậy ta biết rằng trong phôi thai,

that in embryo,

as the animal is developing,

khi chúng dần trưởng thành,

it actually has a relatively long tail.

chúng sẽ có những chiếc đuôi khá dài.

But a gene turns on

Nhưng một loại gen đã hoạt động và loại bỏ cái đuôi đó.

and resorbs the tail, gets rid of it.

So that's the other gene we're looking for.

Và đó là thứ mà chúng tôi tìm kiếm.

We want to stop that tail from resorbing.

Chúng tôi muốn ngăn việc tái thu hồi cái đuôi đó lại.

So what we're trying to do really

Vì vậy, điều mà chúng tôi cố gắng làm

is take our chicken,

là lấy lũ gà ra,

modify it

sửa chữa chúng

and make the chickenosaurus.

và tạo ra gà-khủng-long.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It's a cooler-looking chicken.

Đó sẽ là một chú gà có vẻ ngoài tuyệt cú mèo.

But it's just the very basics.

Nhưng đó chỉ là những bước rất cơ bản.

So that really is what we're doing.

Là thực tế những gì chúng tôi đang tiến hành.

And people always say, "Why do that?

Mọi người luôn hỏi rằng: "Tại sao phải làm vậy?

Why make this thing?

Tại sao phải tạo ra nó? Việc đó tốt lành gì cơ chứ?"

What good is it?"

Well, that's a good question.

Chà, đó là một câu hỏi hay.

Actually, I think it's a great way to teach kids

Tôi nghĩ đó là một cách hay để dạy lũ trẻ

about evolutionary biology

về sinh học tiến hóa và sinh học phát triển

and developmental biology

and all sorts of things.

cùng những điều tương tự.

And quite frankly, I think

Thẳng thắn mà nói,

if Colonel Sanders

nếu Colonel Sanders cẩn thận với việc dùng từ,

was to be careful how he worded it,

he could actually advertise an extra piece.

thì ông ta có thể có thêm một tấm quảng cáo.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Anyway --

Đằng nào thì --

When our dino-chicken hatches,

Khi gà-khủng-long nở ra,

it will be, obviously, the poster child,

hiển nhiên đó sẽ là loài vật trong tấm ảnh này,

or what you might call a poster chick,

hay là chú gà con trong tấm ảnh,

for technology, entertainment and design.

điều này còn phụ thuộc vào công nghệ, giải trí và thiết kế.

Thank you.

Cám ơn vì đã lắng nghe.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)