Why can't we talk about periods? | Jen Gunter

Çeviri: Sara Ozturk Gözden geçirme: Adel Kuzulu

When I was a teen, I had terrible periods.

Gençken regl dönemlerim çok şiddetliydi.

I had crippling cramps,

Felç edici kramplar yaşıyordum,

I leaked blood onto my clothes and onto my bed sheets,

kıyafetlerimin, çarşafımın üstü kan lekeleri oluyordu

and I had period diarrhea.

ve regl ishali çekiyordum.

And I had to miss school one to two days a month,

Ayda bir iki gün okulu ekmek zorunda kalıyordum

and I remember sitting on the couch with my heating pads, thinking,

ve sıcak su torbamla kanepede otururken "Sorun ne?"

"What's up with this?"

diye düşündüğümü hatırlıyorum.

When I ate food, I didn't leak saliva from my salivary glands.

Yemek yediğimde tükürük bezlerimden tükürük salgılanmıyordu.

When I went for a walk,

Yürüyüşe çıktığımda

I didn't leak fluid from my knees, "joint fluid."

dizlerimden "eklem sıvısı" gibi bir sızıntı olmuyordu.

Why was menstruation so different?

Menstrüasyon neden bu kadar farklıydı?

I wanted answers to these questions

Bütün bu sorulara yanıt istiyordum

but there was no one for me to ask.

ama çevremde sorabileceğim biri yoktu.

My mother knew nothing about menstruation

Annem pis, utanç verici bir şey olması ve hakkında konuşmamam

except that it was dirty and shameful and I shouldn't talk about it.

dışında başka bir şey bilmiyordu.

I asked girlfriends

Kız arkadaşlarıma sordum

and everybody spoke in euphemisms.

ama herkes usturuplu bir şekilde konuşmaya çalışıyordu.

And finally, when I got the courage to go to the doctor

Sonunda doktora gidecek ve ağrılı regl dönemim hakkında konuşacak

and talk about my heavy periods,

cesareti topladığımda

I was told to eat liver.

ciğer yemem söylendi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And when I went to the drug store to buy my menstrual products,

Menstrüal ürünleri, 48'li maksi boy pedlerimi almaya eczaneye gittiğimde

my 48-pack of super maxi pads,

her bir pedin bir mendil paketi

back in the day when they were the size of a tissue box, each pad --

boyutunda olduğu günlerden bahsediyorum,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You know what I'm talking about.

Neyden bahsettiğimi biliyorsunuz.

You have no idea how far absorbent technology has come.

Emici teknolojinin ne kadar ilerlediğini bilemezsiniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I used to have to buy my menstrual products

Menstrüal ürünlerimi eskiden kadın hijyen reyonundan

in the feminine hygiene aisle.

almak zorundaydım.

And I remember standing there, thinking,

Orada dururken "Neden tuvalet kağıdını

"Well, why don't I buy toilet paper in the anal hygiene aisle?"

anal hijyen reyonundan almıyoruz?" diye düşündüğümü hatırlıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Like, what's up with that?

Pedin ne farkı vardı?

Why can't we talk about periods?

Neden regl hakkında konuşamıyoruz?

And it's not about the blood, as Freud would have you say,

Freud'un da söylediği gibi bu akan kanla alakalı değil

because if it were,

çünkü öyle olsaydı

there would be an ear, nose and throat surgeon up here right now,

şu an burada burun kanaması hakkındaki tabudan bahseden

talking about the taboos of nose bleeds, right?

bir kulak burun boğaz cerrahı olurdu, değil mi?

And it's not even about periods,

Aslında bu regl ile ilgili bile değil.

because otherwise, when we got rid of our toxic, shameful periods

Çünkü aksi halde bu zehirli, utanç kaynağı reglden kurtulup

when we became menopausal,

menopoza girdiğimizde

we'd be elevated to a higher social status.

daha yüksek bir mevkiye getirilmemiz gerekirdi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

It's just a patriarchal society is invested in oppressing women,

Bu, yalnızca baskılanan kadınlara yatırım yapan ataerkil bir toplum

and at different points in our lives, different things are used.

ve hayatımızın farklı dönemlerinde farklı şeyler kullanılıyor.

And menstruation is used

Menstürasyon da tıp dilinde

during what we in medicine call the reproductive years.

üretken dediğimiz dönemde kullanılan bir baskılama yöntemi.

It's been around since pretty much the beginning of time,

Zamanın başlangıcından bu yana, birçok kültür

many cultures thought that women could spoil crops

kadınların mahsulü ya da sütü bozabileceğini

or milk, or wilt flowers.

veya çiçekleri soldurabileceğini düşündü.

And then when religion came along,

Sonrasında din ortaya çıktığında

purity myths only made that worse.

saflık mitleri bunu daha da kötüleştirdi.

And medicine wasn't any help.

Tıbbın ise hiçbir yardımı olmadı.

In the 1920s and '30s

1920'ler ve 30'larda

there was the idea that women elaborated something called a menotoxin.

kadınların menotoksin adı verilen bir şey salgıladıkları fikri vardı.

We could wilt flowers just by walking by.

Sadece yanlarından geçerek çiçekleri soldurabilirdik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And that's what happens when there's no diversity, right.

Ortada bir çeşitlilik yoksa böyle olur, değil mi?

Because there was no woman to put her hand up and go,

Çünkü sesini çıkarıp "Aslında öyle bir şey yok."

"Well, actually, that doesn't happen."

diyebilecek bir kadın yoktu.

And when you can't talk about what's happening to your body,

Bedeninde yaşananlar hakkında dahi konuşamayacaksan

how do you break these myths?

bu mitleri nasıl bozarsın?

Because you don't even need to be a doctor

Reglin toksik olmadığını söylemek için

to say that periods aren't toxic.

doktor olmaya bile gerek yok.

If they were, why would an embryo implant in a toxic swill?

Eğer öyle olsaydı embriyo toksik bir sıvıya yerleşir miydi?

And if we all had this secret menotoxin,

Eğer hepimiz bu gizli menotoksine sahip olsaydık

we could be laying waste to crops and spoiling milk.

ekinleri tahrip edip süt bozabilirdik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Why would we have not used our X-Women powers to get the vote sooner?

Peki neden X-Women güçlerimizi kullanıp oy hakkını daha önce kazanmadık?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

Even now,

Bugün bile

when I tweet about period diarrhea,

regl ishali hakkında tweet attığımda,

as one does,

birilerinin yaptığı gibi,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I mention that it affects 28 percent of women.

kadınların yüzde 28'ini etkilediğini belirtiyorum.

And every single time, someone approaches me and says,

Üstelik her seferinde birileri bana ulaşıp

"I thought I was the only one."

"Sadece bende olduğunu sanıyordum." diyor.

That's how effective that culture of shame is,

Kadınların deneyimlerini bile paylaşamaması

that women can't even share their experiences.

utanç kültürünün ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.

So I began to think,

Böylece düşünmeye başladım:

"Well, what if everybody knew about periods like a gynecologist?

"Ya herkes regl hakkında jinekologlar kadar bilgi sahibi olsaydı?

Wouldn't that be great?"

Müthiş olmaz mıydı?"

Then you would all know what I know,

O zaman siz de bildiğim her şeyi,

you'd know that menstruation

reglin memeliler arasında

is a pretty unique phenomenon among mammals.

oldukça eşsiz bir fenomen olduğunu bilirdiniz.

Most mammals have estrus.

Memelilerin çoğu östrus dönem geçirir.

Humans, some primates,

İnsanlar, bazı primatlar,

some bats,

bazı yarasalar,

the elephant shrew and the spiny mouse menstruate.

fil faresi ve dikenli fare de regl oluyor.

And with menstruation what happens is the brain triggers the ovary

Regl ile birlikte olan şey beynin yumurta üretmeye başlaması için

to start producing an egg.

yumurtalıkları tetiklemesidir.

Estrogen is released

Östrojen salgılanır

and it starts to build up the lining of the uterus,

ve örülen tuğlalar gibi hücre üstüne hücre ekleyerek

cell upon cell, like bricks.

rahim yatağını hazırlamaya başlar.

And what happens if you build a brick wall too high without mortar?

Eğer harç koymadan çok yüksek bir tuğla duvar örerseniz ne olur?

Well, it's unstable.

Dayanıksız bir yapı olur.

So what happens when you ovulate?

Peki yumurtlayınca ne olur?

You release a hormone called progesterone,

Rahmi hazırlayacak progesteron

which is progestational, it gets the uterus ready.

adı verilen bir hormon salgılarsınız.

It acts like a mortar and it holds those bricks together.

Harç gibi davranır ve tuğlaları birlikte tutar.

It also causes some changes

Ayrıca yatağı yumurta için daha sıcak

to make the lining more hospitable for implantation.

hale getiren değişikliklere neden olur.

If there's no pregnancy,

Eğer hamilelik gerçekleşmezse

(Whoosh)

hooop

lining comes out,

yatak dışarı çıkar

there's bleeding from the blood vessels and that's the period.

kanama başlar ve buna da regl denir.

And I always find this point really interesting.

Bu aşamayı hep ilginç bulmuşumdur.

Because with estrus,

Çünkü östrus döngü ile

the final signaling to get the lining of the uterus ready

rahmin duvarlarını hazır hale getirmek için son sinyal

actually comes from the embryo.

aslında embriyodan gelir.

But with menstruation,

Ama menstüasyonda

that choice comes from the ovary.

bu seçim yumurtalıktan gelir.

It's as if choice is coded in to our reproductive tracts.

Sanki seçim hakkı, üreme yollarımıza kodlanmış.

(Cheering and applause)

(Tezahürat ve alkış)

OK, so now we know why the blood is there.

Şimdi kanın nereden geldiğini biliyoruz.

And it's a pretty significant amount.

Oldukça da büyük bir miktarda kan.

It's 30 to 90 milliliters of blood,

Yaklaşık 28-85 gram arası

which is one to three ounces,

ki bazen daha çok olabilen

and it can be more,

30 ile 90 mililitre kan,

and I know it seems like it's more a lot of the times.

çoğunlukla daha fazlaymış gibi göründüğünü biliyorum.

I know.

Biliyorum.

So why do we have so much blood?

Peki neden bu kadar çok kanıyoruz?

And why doesn't it just stay there till the next cycle, right?

Ya da neden bir dahaki döngüye kadar orada kalmıyor?

Like, you didn't get pregnant, so why can't it hang around?

Hamile olmadığınıza göre neden oralarda takılamıyor?

Well imagine if each month it got thicker and thicker and thicker, right,

Her ay daha da kalın bir hale geldiğini,

like, imagine what tsunami period that would be.

tsunami reglin nasıl olabileceğini hayal edin.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We can't reabsorb it, because it's too much.

Kanı yeniden ememeyiz çünkü çok fazla.

And it's too much because we need a thick uterine lining

Bu kadar fazla çünkü çok özel bir sebepten dolayı

for a very specific reason.

kalın bir rahim duvarına ihtiyacımız var.

Pregnancy exerts a significant biological toll on our bodies.

Hamileliliğin vücudumuzda büyük bir biyolojik götürüsü olur.

There is maternal mortality,

Anne ölümleri, emzirme dönemi,

there is the toll of breastfeeding

reşit oluncaya kadar

and there is the toll of raising a child until it is independent.

çocuk büyütme sorumluluğu

And evolution --

ve evrim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

That goes on longer for some of us than others.

Kimileri için daha uzun bir süreç.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But evolution knows about risk-benefit ratio.

Ancak evrim risk-yarar oranını bilir.

And so evolution wants to maximize the chance of a beneficial outcome.

Böylelikle evrim, faydalı sonuç elde etme şansını yükseltmek ister.

And how do you maximize the chance of a beneficial outcome?

Peki faydalı sonuç şansını nasıl artırırsınız?

You try to get the highest quality embryos.

En kaliteli embriyoları seçmeye çalışarak.

And how do you get the highest quality embryos?

Peki en kalitelilerini nasıl seçersiniz?

You make them work for it.

Önlerine engeller koyup

You give them an obstacle course.

bunun için çalışmalarını sağlayarak.

So over the millennia that we have evolved,

Böylece evrimleştiğimiz bin yıl boyunca

it's been a little bit like an arms race in the uterus,

rahimde bir silahlanma yarışı yaşandı,

the lining getting thicker and thicker and thicker,

çeperler gittikçe kalınlaştı

and the embryo getting more invasive

ve embriyo,

until we reach this détente

bu yumuşak rahim çeperlerini

with the lining of the uterus that we have.

elde edene kadar savaştı.

So we have this thick uterine lining

Yani bu kalın rahim yatağına sahibiz

and now it's got to come out,

ve şimdi ortaya çıkması gerektiğine göre

and how do you stop bleeding?

kanamayı nasıl durdururuz?

Well, you stop a nose bleed by pinching it,

Burnun kanadığında kıstırarak durdurabilirsin,

if you cut your leg, you put pressure on it.

bacağın kesilirse üzerine baskı uygularsın.

We stop bleeding with pressure.

Kanamayı basınçla durdururuz.

When we menstruate,

Menstrüasyon döneminde

the lining of the uterus releases substances

uterusun çeperi, prostaglandinler

that are made into chemicals called prostaglandins

ve diğer enflamatuar aracılar olarak adlandırılan kimyasallara

and other inflammatory mediators.

dönüşen maddeleri serbest bırakır.

And they make the uterus cramp down,

Onlar da kanamayı durdurmak

they make it squeeze on those blood vessels

için damarları sıkarlar ve rahmin

to stop the bleeding.

kasılmasına neden olurlar.

They might also change blood flow to the uterus

Ayrıca rahme giden kan akışını değiştirebilir,

and also cause inflammation and that makes pain worse.

ağrıyı daha da kötüleştiren iltihaplanmaya neden olabilirler.

And so you say, "OK, how much pressure is generated?"

O halde "Tamam da ne kadar baskı oluşuyor?" diye sorarsınız.

And from studies where some incredible women

Bazı muhteşem kadınların rahimlerine

have volunteered to have pressure catheters

adet döngüleri boyunca giydikleri

put in their uterus

basınç kateterleri

that they wear their whole menstrual cycle --

koymak için gönüllü oldukları çalışmalardan -

God bless them, because we wouldn't have this knowledge without,

Tanrı onları kutsasın çünkü onlar olmadan

and it's very important knowledge,

bu önemli bilgiye ulaşamazdık.

because the pressure that's generated in the uterus

Menstrüasyon sırasında rahimde üretilen baskının

during menstruation

120 mililitre cıva

is 120 millimeters of mercury.

olduğunu öğrenebildik.

"Well what's that," you say.

"Bu ne demek?" diyorsunuz.

Well, it's the amount of pressure that's generated

Bu, doğumun ikinci aşamasında

during the second stage of labor when you're pushing.

bebeği iterken oluşan basınç miktarıdır.

(Audience gasps)

(Seyirciler iç çeker)

Right.

Bu doğru.

Which, for those of you who haven't had an unmedicated delivery,

Bu, tıbbi olmayan bir doğum yapmamış olanlarınız için

that's what it's like when the blood pressure cuff

tansiyon aletinin başlangıçta olduğu kadar

is not quite as tight as it was at the beginning,

sıkı olmadığı ancak yine de oldukça sıkı olarak

but it's still pretty tight,

durmasını istediğinizde

and you wish it would stop.

oluşan hisse benziyor.

So that kind of makes it different, right?

Şimdi daha farklı geliyor, değil mi?

If you start thinking about the pain of menstruation,

Menstrüasyon ağrısını düşünürseniz

we wouldn't say if someone needed to miss school

doğumun ikinci aşamasında olup bebeği itmeye

because they were in the second stage of labor and pushing,

çalıştığı için okulu ekmek zorunda kalan birini

we wouldn't call them weak.

zayıf olarak adlandırmazdık.

We'd be like, "Oh my God, you made it that far," right?

"Aman Tanrım, nasıl bu aşamaya geldin?" derdik, değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And we wouldn't deny pain control

Tipik doğum sancısı çeken kadınların

to women who have typical pain of labor, right?

ağrı kontrolünü göz ardı etmeyiz, değil mi?

So it's important for us to call this pain "typical" instead of "normal,"

Bu nedenle acıyı "normal" yerine "tipik" olarak adlandırmamız önemli

because when we say it's normal, it's easier to dismiss.

çünkü normal dediğimizde tipik olduğunu söylemenin aksine

As opposed to saying it's typical, and we should address it.

göz ardı etmesi daha kolaydır ve o şekilde ele almamız gerekir.

And we do have some ways to address menstrual pain.

Regl ağrısını ele aldığımız bazı yollar var.

One way is with something called a TENS unit,

Biri, giysilerinizin altına giyebileceğiniz,

which you can wear under your clothes

sinirlere ve kaslara

and it sends an electrical impulse to the nerves and muscles

elektriksel bir dürtü gönderen TENS birimi olarak adlandırılır.

and no one really knows how it works,

Hiç kimse nasıl çalıştığını bilmiyor

but we think it might be the gate theory of pain,

ancak bunun ağrının kapı kontrol teorisi

which is counterirritation.

olabileceğini düşünüyoruz.

It's the same reason why, if you hurt yourself, you rub it.

Bir yerinize zarar geldiğinde ovalamanızın nedeni de budur.

Vibration travels faster to your brain than pain does.

Titreşim beyninize acıdan daha hızlı gider.

We also have medications

Ayrıca steroid olmayan

called nonsteroidal anti-inflammatory medications.

anti-enflamatuar olarak adlandırılan ilaçlar da var.

And what they do is they block the release of prostaglandins.

Prostaglandinlerin salınmasını engellerler.

They can reduce menstrual pain for 80 percent of women.

Regl ağrısını kadınların yüzde 80'i için azaltabilirler.

They also reduce the volume of blood by 30 to 40 percent

Ayrıca kan miktarını yüzde 30 ile 40 oranında azaltırlar

and they can help with period diarrhea.

ve regl ishaline yardımcı olabilirler.

And we also have hormonal contraception,

Ayrıca rahmin çeperini incelten

which gives us a thinner lining of the uterus,

hormonal bir gebelik önleyici var,

so there's less prostaglandins produced

böylece daha az prostaglandin üretiliyor

and with less blood, there's less need for cramping.

ve daha az kanla krampa daha az ihtiyaç duyuluyor.

Now, if those treatments fail you --

Eğer bu tedaviler başarısız olursa-

and it's important to use that word choice,

ve seçim kelimesini kullanmak önemli-

because we never fail the treatment,

çünkü biz tedavide başarısız olmuyoruz,

the treatment fails us.

tedavi bizi başarısızlığa uğratıyor.

If that treatment fails you,

Bu tedavi başarısız olursa

you could be amongst the people

steroid olmayan

who have a resistance to nonsteroidal anti-inflammatories.

antienflamatuarlara karşı direnci olan insanlar arasında olabilirsiniz.

We don't quite understand,

Tam anlamıyoruz

but there are some complex mechanisms

ancak bu ilaçların bazı kadınlar için

why those medications just don't work for some women.

neden işe yaramadığını gösteren bazı karmaşık mekanizmalar var.

It's also possible that you could have

Ağrılı regl dönemleri yaşamanızın

another reason for painful periods.

başka sebepleri olması da mümkün tabii.

You could have a condition called endometriosis,

Endometriyoz adı verilen bir durumunuz olabilir,

where the lining of the uterus is growing in the pelvic cavity,

bu durumda rahmin çeperleri pelvik boşlukta büyür,

causing inflammation and scar tissue and adhesions.

iltihaplanma, yara dokusu ve adezyonlara neden olur.

And there may be other mechanisms we don't quite understand yet,

Henüz tam olarak anlamadığımız başka işleyişler de olabilir

because it's a possibility that pain thresholds could be different

çünkü oldukça karmaşık biyolojik işleyişler dolayısıyla

due to very complex biological mechanisms.

acı eşiklerinin farklı olma olasılığı var.

But we're only going to find that out by talking about it.

Bunları da ancak konuşarak öğrenebiliriz.

It shouldn't be an act of feminism

Vücudumuzun nasıl çalıştığını bilmek

to know how your body works.

feminist bir eylem olarak görülmemeli.

It shouldn't --

Öyle olmamalı.

(Applause)

(Alkış)

It shouldn't be an act of feminism

Acı çektiğinizde yardım istemek

to ask for help when you're suffering.

feminist bir eylem olmamalı.

The era of menstrual taboos is over.

Regl tabuları dönemi artık sona erdi.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkış)

The only curse here

Buradaki tek lanet,

is the ability to convince half the population

popülasyonun yarısını, türümüzü devam ettiren,

that the very biological machinery that perpetuates the species,

sahip olduğumuz her şeyi veren biyolojik makinenin

that gives everything that we have,

kirli veya toksik olduğuna

is somehow dirty or toxic.

bir şekilde ikna etme yeteneğidir.

And I'm not going to stand for it.

Ben bunu desteklemeyeceğim.

(Applause)

(Alkış)

And the way we break that curse?

Peki bu lanet nasıl bozulabilir?

It's knowledge.

Bilgiyle.

Thank you.

Teşekkürler.

(Cheers and applause)

(Tezahürat ve alkış)