Georgette Mulheir: The tragedy of orphanages

Georgette Mulheir ile yetimhanelerdeki trajedi üzerine

Çeviri: Abdullah OSKAY Gözden geçirme: Ahmet Kurnaz

Across Europe and Central Asia,

Avrupa ve Orta Asya'da

approximately one million children live in large

yaklaşık bir milyon çocuk yetimhane olarak bilinen büyük kurumlarda

residential institutions, usually known as orphanages.

kalmakta.

Most people imagine orphanages as a benign environment

İnsanların çoğu yetimhanelerin bu çocuklar için

that care for children.

iyi ve rahat yerler olduğunu düşünüyor.

Others know more about the living conditions there,

Bazıları ise gerçek koşulların farkında

but still think they're a necessary evil.

ama içlerinden şöyle geçiyor: "Yetimhaneler olması gereken şeytanlar."

After all, where else would we put all of those children

Peki ya, anne babaları yoksa bunca çocuğu

who don't have any parents?

nereye koyacağız?

But 60 years of research has demonstrated

60 yıllık araştırmalar şunu gösteriyor:

that separating children from their families

Çocukları ailelerinden ayırmak ve

and placing them in large institutions

büyükçe kurumlara yerleştirmek

seriously harms their health and development,

sağlıklarını ve gelişimlerini ciddi olarak tehlikeye atıyor.

and this is particularly true for young babies.

Bu özellikle de bebekler için geçerli.

As we know, babies are born

Bebekler kas

without their full muscle development,

ve beyin gelişimleri

and that includes the brain.

tam olmadan doğar.

During the first three years of life, the brain grows

Yaşamlarının ilk üç yılında,

to its full size, with most of that growth taking place

özellikle de ilk altı ayında beyin gelişimleri

in the first six months. The brain develops

tamamlanır.

in response to experience and to stimulation.

Bu gelişim de tecrübe ve teşviklere karşı tepki olarak gelişir.

Every time a young baby learns something new --

Bir bebek her zaman yeni bir şeyler öğrenir.

to focus its eyes,

Gözlerini bir noktaya odaklamayı,

to mimic a movement or a facial expression,

bir hareketi veya yüz ifadesini taklit etmeyi,

to pick something up, to form a word or to sit up --

bir şeyleri toparlamayı, oluşturmayı, kurmayı, oturmayı

new synaptic connections are being built in the brain.

ve beyninde yeni sinaptik bağlantılar inşa etmeyi öğrenir.

New parents are astonished by the rapidity of this learning.

Çocuklarının bu öğrenme hızları ebeveynleri hayrete düşürür.

They are quite rightly amazed and delighted by their children's cleverness.

Çocuklarının zekiliği karşısında haklı olarak şaşırır ve heyecanlanırlar.

They communicate their delight to their children,

Çocuklarla ebeveynler ilişki kurar,

who respond with smiles,

gülümsemelerine gülümser,

and a desire to achieve more and to learn more.

daha fazla öğrenmesi ve tecrübe etmesi için cesaretlendirir.

This forming of the powerful attachment between child and parent

Bu, anne baba ve çocuk arasında çok güçlü bağların kurulmasını sağlar.

provides the building blocks for physical, social,

Fiziksel, sosyal, dilsel, bilişsel,

language, cognitive and psychomotor development.

psikomotor gelişimlerini güçlendirir.

It is the model for all future relationships with friends,

Bu durum kendi arkadaşlarımızdan, ailemizden

with partners and with their own children.

ve çocuklarımızla ilişkilerden çok aşina olduğumuz bir durum.

It happens so naturally in most families

Bu durum birçok ailede oldukça normal karşılanır.

that we don't even notice it. Most of us are unaware

O kadar ki, çoğumuz farkına bile varmayız. İnsanın gelişimindeki merkezi

of its importance to human development and, by extension,

rolünün ve daha da genişletirsek,

to the development of a healthy society.

sağlıklı bir toplumun gelişimindeki rolünün öneminin farkında bile değilizdir.

And it's only when it goes wrong that we start to realize

Ancak bir şeyler yanlış gittiğinde ailelerin çocukların

the importance of families to children.

gelişimindeki rolünü anlıyoruz.

In August, 1993, I had my first opportunity to witness

1993 Ağustosunda bir yetimhaneyi ziyaretimde

on a massive scale the impact on children

annesiz ve babasız olmanın çocukların üzerindeki çok derin ve

of institutionalization and the absence of parenting.

olumsuz etkisine şahit oldum.

Those of us who remember the newspaper reports

Kimimiz Romanya'daki 1989 devrimlerinden sonra bu

that came out of Romania after the 1989 revolution

kurumlardan gelen şok edici koşullar ve haberlerle

will recall the horrors of the conditions in some of those institutions.

olayların farkına varmaya başladık.

I was asked to help the director of a large institution to

Buralardaki bir kurumun yöneticisine bu çocukları anne ve babalarından

help prevent the separation of children from their families.

ayırmama konusunda yardım istedim.

Housing 550 babies, this was Ceausescu's show orphanage,

550 bebeğe evsahipliği yapan Çavuşesku'nun (Eski Romanya Devlet Başkanı) yetimhanesi Romanya'nın gösteri amaçlı donatılmış bir merkeziydi

and so I'd been told the conditions were much better.

ve buradaki koşullar nispeten çok iyiydi.

Having worked with lots of young children, I expected

Birçok çocukla çalışmış birisi olarak bu kurumların

the institution to be a riot of noise,

gürültüden geçilmeyeceğini düşünüyordum.

but it was as silent as a convent.

Ama sadece sessizlik vardı.

It was hard to believe there were any children there at all,

O kadar ki, neredeyse yuvada çocuk yok diyebilirdiniz.

yet the director showed me into room after room,

Yuvanın yöneticisi beni

each containing row upon row of cots,

oda oda gezdirdi

in each of which lay a child staring into space.

ve odaların içinde çocuklar sadece boşluğa bakıyordu.

In a room of 40 newborns, not one of them was crying.

40 tane yenidoğan bebeğin olduğu bir odada hiçbir bebek ağlamıyordu.

Yet I could see soiled nappies, and I could see

Ama kirli bebek bezlerini görebiliyordum.

that some of the children were distressed,

Çocukların bazıları stresli ve sıkıntılı görünüyordu

but the only noise was a low, continuous moan.

ama tek ses küçük bir inleme idi.

The head nurse told me proudly,

Başhemşire bana dönüp gururla:

"You see, our children are very well-behaved."

"Görüyorsunuz, bütün çocuklarımıza iyi muamele ediyoruz."

Over the next few days, I began to realize

Sonraki birkaç günde anladım ki,

that this quietness was not exceptional.

bu sessizlik olağan değildi.

The newly admitted babies would cry for the first few hours,

Yeni kabul edilen bebekler önce birkaç saat ağlıyor,

but their demands were not met, and so eventually

talepleri karşılanmayınca kimseye rahatsızlık vermemeyi

they learned not to bother. Within a few days,

öğreniyorlar. Birkaç gün içinde

they were listless, lethargic, and staring into space

neşesiz, uyuşuk ve boş boş bakan bireylere dönüşüyorlar.

like all the others.

Tıpkı diğer yuvada kalan bebekler gibi.

Over the years, many people and news reports

Yıllar içinde bir ton insan ve gazete haberinde

have blamed the personnel in the institutions

kurumlarda çalışan insanlar, bu çocuklara kötü davrandıkları için suçlandı.

for the harm caused to the children, but often, one member

Ama sıklıkla bir personelin

of staff is caring for 10, 20, and even 40 children.

10, 20 veya 40 çocuğa baktığı göz ardı edildi.

Hence they have no option but to implement a regimented program.

Ve bu personelin devletin uygula dediği programdan başka yapacak bir şeyi yoktu.

The children must be woken at 7 and fed at 7:30.

Çocuklar 7-7.30 gibi uyandırılıyordu.

At 8, their nappies must be changed, so a staff member

8'de altları değiştiriliyordu. Ve bir personelin yalnızca 30 dakikası

may have only 30 minutes to feed 10 or 20 children.

vardı. 30 dakika ve temizlenmesi gereken 10 ya da 20 çocuğun altı.

If a child soils its nappy at 8:30, he will have to wait

Bir çocuk altına 8.30'da kirletse saatlerce

several hours before it can be changed again.

altının temizlenmesi için bekliyordu.

The child's daily contact with another human being

Herhangi bir çocuğun diğer insanlarla günlük etkileşimi

is reduced to a few hurried minutes of feeding and changing,

sadece birkaç dakika oluyordu. O da beslenirken ve altı değiştirilirken.

and otherwise their only stimulation is the ceiling,

Geriye kalan zamanlarda bolca tavan, duvarlar, sütunlar

the walls or the bars of their cots.

bu çocukları öğrenmeye teşvik etmesi gereken ama edemeyen nesneler oluyordu.

Since my first visit to Ceausescu's institution,

Çavuşeku'nun bu yetimhanesine ilk ziyareti yaptığımdan beri

I've seen hundreds of such places across 18 countries,

Çek Cumhuriyeti'nden Sudan'a kadar

from the Czech Republic to Sudan.

18 ülkede yüzlerce yuva ve yurdu ziyaret ettim.

Across all of these diverse lands and cultures,

Bu çok farklı kültür ve topraklarda,

the institutions, and the child's journey through them,

kurumlar ve bu çocukların oralardaki yolculuğu

is depressingly similar.

ümitsizce aynıydı.

Lack of stimulation often leads to self-stimulating behaviors

El çırpması gibi ilk anlarında

like hand-flapping, rocking back and forth,

teşvik edici aileler ve insanlar yoktu.

or aggression, and in some institutions, psychiatric drugs

Saldırgan davranışlarında kurum yetkilileri psikiyatrik ilaçları yoğun bir şekilde

are used to control the behavior of these children,

çocukları kontrol etmek için veriyorlardı.

whilst in others, children are tied up to prevent them

Bazılarında da çocuklar kendilerine ya da başkalarına zarar

from harming themselves or others.

vermesin diye bağlanıyordu.

These children are quickly labeled as having disabilities

Bu çocuklar kolaylıkla engelli diye yaftalanıyordu

and transferred to another institution for children with disabilities.

ve engellilerin olduğu kurumlara gönderiliyordu.

Most of these children will never leave the institution again.

Ve çoğu da bu kurumlardan bir daha asla ayrılamıyordu.

For those without disabilities, at age three,

Engelsizler içinse, üç yaşına geldiklerinde başka yollar gözüküyordu.

they're transferred to another institution, and at age seven,

Başka kurumlara gönderiliyorlardı ve sonra da

to yet another. Segregated according to age and gender,

bir başkasına. Cinsiyet ve yaşa göre ayrıldıktan sonra,

they are arbitrarily separated from their siblings,

kardeşlerinden keyfi bir şekilde ayrı bırakılıyordu.

often without even a chance to say goodbye.

Hatta bazı durumlarda elveda demelerine bile izin verilmeden.

There's rarely enough to eat. They are often hungry.

Yemekler oldukça azdı. Çoğu zaman açtılar.

The older children bully the little ones. They learn to

Akran şiddeti çok yaygındır. Hayatta kalmayı bir şekilde öğrenmek

survive. They learn to defend themselves, or they go under.

zorunda kalıyorlardı. Ya kendilerini kollayacaklar, ya da ezileceklerdi.

When they leave the institution, they find it really difficult

Kurumdan ayrıldıklarında da topluma ve hayata entegre olmak için

to cope and to integrate into society.

yine zor şartlar onları bekliyordu.

In Moldova, young women raised in institutions

Moldova'da mesela kurumda yetişen gençler 10 kat fazla insan

are 10 times more likely to be trafficked than their peers,

kaçakçılığına maruz kalıyordu.

and a Russian study found that two years after leaving institutions,

Rusya'da ise yurttan ayrıldıktan sonraki iki yılda bu gençlerin

young adults, 20 percent of them had a criminal record,

yüzde 20'si suça bulaşıyordu.

14 percent were involved in prostitution,

Yüzde 14'ü fuhuşa sürükleniyordu.

and 10 percent had taken their own lives.

Yüzde 10'unu da canına kıyıyordu.

But why are there so many orphans in Europe

O zaman hala neden yüzlerce yurt ve yuva var Avrupa çapında?

when there hasn't been a great deal of war or disaster in recent years?

Hele bir de, onca yıllardır savaş ve kıtlık olmuyorsa.

In fact, more than 95 percent of these children have living parents,

Halbuki, bu çocukların yüzde 95'inin anne ve babası var.

and societies tend to blame these parents

Ve hatta bu anne ve babalar çocuklarını yuvaya verdikleri için ayıplanıyor.

for abandoning these children, but research shows that

Araştırmalar gösteriyor ki,

most parents want their children, and that the primary drivers

birçok anne baba

behind institutionalization

kurumda kalmasındansa

are poverty, disability and ethnicity.

çocuklarına kendileri bakmak istiyor.

Many countries have not developed inclusive schools,

Birçok ülke bu çocukları entegre edici nitelikte okullar açmıyordu.

and so even children with a very mild disability

Hatta küçücük bir zihinsel hastalığı olanları

are sent away to a residential special school,

altı veya yedi yaşında

at age six or seven.

zihinsel engelliler için özel okullara gönderiliyor.

The institution may be hundreds of miles away from the family home.

Bu kurumlarsa bu çocukların ailelerinden yüzlerce kilometre uzakta olabiliyor.

If the family's poor, they find it difficult to visit,

Eğer aile de fakirse, bu çocukları ziyaret etmek neredeyse imkansızlaşıyor ve

and gradually the relationship breaks down.

ilişkiler de yavaş yavaş kopuyor.

Behind each of the million children in institutions,

Bu kurumlardaki milyonlarca çocuğun her birinin yanında,

there is usually a story of parents who are desperate

bu çocukların anne babalarının da ümitsiz hikayeleri ve çaresizlikleri var.

and feel they've run out of options, like Natalia in Moldova,

Örneğin Moldova'dan Natalia.

who only had enough money to feed her baby,

Natalia'nın sadece kendi bebeğini besleyebilecek kadar parası vardı ve

and so had to send her older son to the institution;

bu yüzden büyük oğlunu yuvaya verdi.

or Desi, in Bulgaria, who looked after her four children

Bulgaristan'dan Desi.

at home until her husband died,

Desi kocası öldükten sonra dört çocuğuna bakıyordu.

but then she had to go out to work full time,

Tam zamanlı bir işte çalışmak zorunda kaldı.

and with no support, felt she had no option

Arkasında hiçbir destek yoktu ve engelli bir çocuğunu

but to place a child with disabilities in an institution;

bu kurumlardan birine yerleştirmek zorunda kaldı.

or the countless young girls too terrified to tell their parents

Ya da sayısız genç kız anne veya babalarına

they're pregnant, who leave their babies in a hospital;

hamile olduklarını söyleyemedikleri için çocuklarını hastanelere terk etmek zorunda kaldılar.

or the new parents, the young couple who have

Ya da yeni anne babalar veya genç çiftler,

just found out that their firstborn child has a disability,

çocuklarının engelli olacağını doktorlarından ilk duyduklarında

and instead of being provided with positive messages

çocuklarının potansiyelleri hakkında olumlu mesajlarla desteklenmek yerine

about their child's potential, are told by the doctors,

doktorlar tarafından şu telkinle karşılaştılar:

"Forget her, leave her in the institution,

"Yuvaya verebilirsiniz. Evinize dönün ve

go home and make a healthy one."

yeni ve sağlıklı bir tanesini yapın."

This state of affairs is neither necessary nor is it inevitable.

Bu karmaşık işlerden kaçınılabilir aslında.

Every child has the right to a family, deserves

Her çocuğun aile yanında büyümeye hakkı vardır dersek

and needs a family, and children are amazingly resilient.

çocukların kendilerini çarçabuk toparladıklarını görürüz.

We find that if we get them out of institutions and into loving

Bu çocukları bu kurumların dışına çıkarıp, onları sevgileriyle sarıp sarmalayacak

families early on, they recover their developmental delays,

ailelerin yanına yerleştirebilirsek, gelişim bozukluklarını iyileştirebilir ve

and go on to lead normal, happy lives.

mutlu yaşamlarına erişmelerini sağlarız.

It's also much cheaper to provide support to families

Zaten kurum bakımındansa aile yanında bakım

than it is to provide institutions.

çok daha ucuza mal olmakta.

One study suggests that a family support service

Bir çalışmanın sonucunda aile yanında bakımın

costs 10 percent of an institutional placement,

kurum yanında bakımdan yüzde 10 daha az maliyetli olduğu ispatlanmış durumda.

whilst good quality foster care

Nitelikli bir koruyucu aile hizmeti ise

costs usually about 30 percent.

kurum bakımından yaklaşık yüzde 30 daha ucuz.

If we spend less on these children but on the right services,

Bu çocuklara daha az parayla daha doğru hizmetleri sağlayabilirsek,

we can take the savings and reinvest them in high quality

artakalan parayla daha özel bakıma ihtiyaç duyan çocuklar için de

residential care for those few children with extremely complex needs.

daha kaliteli hizmet sağlayan kurumlar oluşturabiliriz.

Across Europe, a movement is growing to shift the focus

Avrupa çapında bir hareket giderek zemin bulmakta:

and transfer the resources from large institutions

Artık çocukları kalitesiz hizmet sunan

that provide poor quality care to community-based services

büyük kurumlarda tutmaktansa, çocukların kendilerini

that protect children from harm and allow them to develop

koruyabilecekleri, toplumun desteklediği ve

to their full potential. When I first started to work in Romania

potansiyellerini daha iyi gerçekleştirmelerini sağlayan sisteme yöneliş var.

nearly 20 years ago, there were 200,000 children living

20 yıl önce Romanya'da çalışmalarıma ilk başladığımda

in institutions, and more entering every day.

200.000 çocuk kurum bünyesinde bakılıyordu ve her gün yenileri ekleniyordu.

Now, there are less than 10,000, and

Şimdiyse bu rakam 10.000'den az. Aile yanında bakım hizmetleri ise

family support services are provided across the country.

ülke çapında her noktada yaygınlaşmış durumda.

In Moldova, despite extreme poverty and the terrible effects

Moldova'da örneğin, küresel finans krizinin olumsuz etkileri

of the global financial crisis, the numbers of children

ve inanılmaz yoksulluğa rağmen, kurumlardaki çocukların

in institutions has reduced by more than 50 percent

sayısı son beş yılda yarı yarıya azaldı.

in the last five years, and the resources are being

Kurumlar için ayrılan kaynaklar ise, aile destek hizmetlerine ve

redistributed to family support services and inclusive schools.

özel alt gruplar için oluşturulan okullara yönlendirildi.

Many countries have developed national action plans for change.

Artık birçok ülke Ulusal Eylem planları oluşturarak bu yönde değişim için çalışıyor.

The European Commission and other major donors

Avrupa Komisyonu ve büyük fon sağlayıcı diğer kuruluşlar

are finding ways to divert money from institutions

kurumlara yönlendirdiğimiz parayı çocuklarının bakımını üstlenmek isteyen ailelere

towards family support, empowering communities

nasıl yönlendirebilirizi araştırıyor

to look after their own children.

ve yeni yollar buluyor.

But there is still much to be done to end the systematic

Bununla birlikte, çocukların bu kurumlarda kalmasını önlemeye

institutionalization of children.

yönelik yapılması gereken oldukça fazla şey var.

Awareness-raising is required at every level of society.

Toplumun her kesiminde farkındalık artırıcı çalışma yapılmalı.

People need to know the harm that institutions cause to children,

İnsanlar bu kurumların bu çocuklara nasıl zarar verdiğini görmeli ve

and the better alternatives that exist.

daha iyi alternatiflerin olduğunu bilmeli.

If we know people who are planning to support orphanages,

Eğer hala yetimhaneleri desteklemeyi düşünen insanlar olduğunu görüyor ve biliyorsak,

we should convince them to support family services instead.

tüm gücümüzle onları aile destek hizmetlerini desteklemeleri için iknaya çalışmalıyız.

Together, this is the one form of child abuse

Hep birlikte inşa ettiğimiz çocuk istismarının yolunu

that we could eradicate in our lifetime.

ancak bu şekilde bitirebiliriz.

Thank you. (Applause)

Teşekkürler. (Alkış)

(Applause)

(Alkış)