Mark Forsyth: What's a snollygoster? A short lesson in political speak

Mark Forsyth: Zübük nedir? Politik dil ile ilgili kısa bir ders

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Çeviri: Meric Aydonat Gözden geçirme: Diba Szamosi

One of my favorite words in the whole of the Oxford English Dictionary

Oxford İngilizce Sözlüğü'ndeki

en sevdiğim sözcüklerden biri: zübük (snollygoster).

is "snollygoster,"

just because it sounds so good.

Kulağa çok hoş geldiğinden seviyorum bu sözcüğü.

Zübüğün sözcük anlamı

And what snollygoster means is "a dishonest politician."

"dürüst olmayan bir politikacı".

Although there was a 19th-century newspaper editor

Ancak 19. yüzyılda bir gazete editörü onu,

şu şekilde daha iyi tanımladı.

who defined it rather better when he said,

"A snollygoster is a fellow who seeks office

"Zübük bir partiden, bir platformdan veya bir prensipten

regardless of party, platform or principle,

bağımsız olarak iktidar arayan

ve kazandığında

and who, when he wins,

gets there by the sheer force of monumental talknophical assumnancy."

oraya muazzam konuşsal üstlenmenin gücüyle erişen

kişiye denir."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now, I have no idea what "talknophical" is.

"Konuşsal" ne demek hiçbir fikrim yok.

Something to do with words, I assume.

Sözcüklerle ilgili bir şey olsa gerek.

Ancak sözcüklerin politikanın tam ortasında yer aldığı gerçeği çok önemli

But it's very important that words are at the center of politics,

ve politikacılar da dili kontrollü kullanmayı denemeleri gerektiğinin farkındalar.

and all politicians know they have to try and control language.

It wasn't until, for example, 1771

Örneğin 1771'e kadar

that the British Parliament allowed newspapers to report

İngiliz Parlementosu, tartışma meclisindeki konuşulanların gazetelere

the exact words that were said in the debating chamber.

kelimesi kelimesine aktarılmasına izin vermiyordu.

And this was actually all down to the bravery

Bunu Brass Crosby gibi ilginç bir ada sahip

bir kişinin ceseratine ve parlemantoya savaş açmasına

of a guy with the extraordinary name of Brass Crosby,

who took on Parliament.

borçluyuz.

And he was thrown into the Tower of London

Londra Kulesi'ne atıldı

ve hapsedildi,

and imprisoned,

ama onlarla mücadele edecek

but he was brave enough,

kadar cesurdu

he was brave enough to take them on, and in the end,

ve sonunda halkın öylesine desteğini aldı ki kazandı.

he had such popular support in London that he won.

Bundan birkaç yıl sonra da

And it was only a few years later

that we have the first recorded use of the phrase "as bold as brass."

"pirinç kadar cesur" (ç.n.: pirinç: madeni alaşım, İng. brass)

sözcük öbeği kullanılmaya başlandı.

Birçok insan bunun metalle ilgisi var sanıyor.

Most people think that's down to the metal.

Öyle değil. Basın özgürlüğünü

It's not; it's down to a campaigner for the freedom of the press.

savunan kişiyle ilgili.

But to really show you how words and politics interact,

Ancak size politikayla sözcüklerin

nasıl etkileştiğini anlatmak için,

sizi Amerika Birleşik Devletleri'ne götürmek istiyorum,

I want to take you back to the United States of America,

just after they'd achieved independence.

bağımsızlıklarını kazandıktan hemen sonraya.

And they had to face the question

Liderleri George Washington'a ne diyecekleri

sorusuyla karşı karşıyaydılar.

of what to call George Washington, their leader.

They didn't know.

Ne diyeceklerini bilmiyorlardı.

What do you call the leader of a republican country?

Cumhuriyetçi bir ülkenin liderine ne dersiniz?

And this was debated in Congress for ages and ages.

Kongrede uzun süreler boyu tartıştılar.

And there were all sorts of suggestions on the table,

Masaya olabilecek

birçok öneri geldi.

which might have made it.

I mean, some people wanted him to be called

Mesela, bazıları ona

Baş Sulh Yargıcı Washington demek istedi,

"Chief Magistrate Washington,"

and other people, "His Highness, George Washington,"

diğerleri ise Majesteleri George Washington,

and other people,

bazıları ise ona Amerika Birleşik Devletleri Halkının Haklarının Koruyucusu Washington demek istediler.

"Protector of the Liberties

of the People of the United States of America Washington."

Not that catchy.

Pek akılda kalıcı değil.

Some people just wanted to call him king --

Bazıları ise ona Kral demek istediler.

Bunun denenip onaylandığını düşündüler.

it was tried and tested.

They weren't even being monarchical,

Monarşik olmak istemiyorlardı,

sadece sınırlı bir süreliğine Kral olabileceğinizi

they had the idea that you could be elected king for a fixed term.

düşünüyorlardı.

And, you know, it could have worked.

Aslında, bu olabilirdi.

And everybody got insanely bored,

Herkes inanılmaz sıkılmıştı,

because this debate went on for three weeks.

çünkü bu tartışma üç hafta sürdü.

I read a diary of this poor senator who just keeps coming back,

Zavallı bir senatörün günlüğünü okudum,

"Hala bu konu üzerinde çalışıyoruz" deyip duruyordu.

"Still on this subject."

Bu gecikmenin ve sıkıntının nedeni

And the reason for the delay and the boredom

was that the House of Representatives were against the Senate.

Temsilciler Meclisi'nin Senato'ya karşı olmasıydı.

Temsilciler Meclisi Washington'ın

The House of Representatives didn't want Washington to get drunk on power.

gücün sarhoşluğuna kapılmasını istemiyordu.

They didn't want to call him "king," in case that gave him ideas,

Ona Kral demek istemiyorlardı,

çünkü bunun onun veya onu takip eden kişinin aklına fikirler sokmasını istemiyorlardı.

or his successor ideas.

Bu yüzden ona düşünebildikleri

So they wanted to give him the humblest, meagerest,

most pathetic title that they could think of.

en mütevazı, en yavan, en acınası ünvanı vermek istiyorlardı.

Bu ünvan "Başkan" idi.

And that title ...

was "President."

(Laughter)

"President." They didn't invent the title.

Başkan. Bu ünvanı onlar yaratmadılar. Daha önce de kullanılıyordu,

I mean, it existed before,

but it just meant somebody who presides over a meeting.

ama anlamı sadece bir toplantıya başkanlık eden kişiydi.

It was like the foreman of the jury.

Jüri başkanı gibi bir şeydi.

And it didn't have much more grandeur

Sözcü veya denetmen terimlerinden

öte bir görkemi yoktu.

than the term "foreman" or "overseer."

There were occasional presidents of little colonial councils

Bazen küçük koloni konseylerinin ve küçük devlet kurumlarının

and bits of government,

başkanları oluyordu, ama pek anlamı olmayan bir ünvandı.

but it was really a nothing title.

Bundan dolayı Senato bu ünvana karşı çıktı.

And that's why the Senate objected to it.

Bu komik, ona Başkan diyemezsiniz.

They said, "That's ridiculous! You can't call him 'President.'

Bu kişinin gidip antlaşmaları imzalaması, yabancı delegelerle görüşmesi gerekiyor.

This guy has to go and sign treaties and meet foreign dignitaries.

Who's going to take him seriously if he's got a silly little title

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı

gibi uyduruk bir ünvana sahip bir kişiyi

kim ciddiye alır?

like 'President of the United States of America'?"

(Laughter)

And after three weeks of debate, in the end,

Üç haftalık bir tartışmanın sonunda,

the Senate did not cave in.

Senato teslim olmadı.

Instead, they agreed to use the title "President" for now.

Bunun yerine, şimdilik "Başkan" ünvanını kullanacaklarını söylediler,

ancak bu ünvanı kabul etmediklerinin,

But they also wanted it absolutely set down

ve geleneği kör olası Başkan değil de

that they didn't agree with it,

Baş Sulh Yargıcı ve saygın ünvanlarının,

from a decent respect for the opinions and practice of civilized nations,

whether under republican or monarchical forms of government,

kaleminde ilhak etmek olan

whose custom it is to annex,

devletin cumhuriyetçi ya da monarşik şekillerinden

through the office of the Chief Magistrate,

hangisine bağlı olursa olsun

titles of respectability --

uygar ülkelerin fikirlerine

not bloody "President."

ve çalışmalarına uygun saygıdan dolayı,

And that, in the intercourse with foreign nations,

ayrıca yabancı ülkelerle olan ilişkilerin teklik görüntüsüyle

the majesty of the people of the United States

may not be hazarded by an appearance of singularity --

zarar görmesini istemediklerinin kesin olarak anlaşılmasını istediler,

i.e., we don't want to look like bloody weirdos.

yani tuhaf gözükmek istemiyoruz.

Bundan ilginç şeyler öğrenebiliriz.

Now, you can learn three interesting things from this.

Birincisi, - bu en sevdiğim -

First of all -- and this is my favorite --

is that, so far as I've ever been able to find out,

şimdiye kadar Senato'nun resmi olarak

Başkan ünvanını onayladığını bulabilmiş değilim.

the Senate has never formally endorsed the title of President.

Barack Obama, President Obama, is there on borrowed time,

Barack Obama, Başkan Obama, ödünç alınmış bir süreyle bu ünvanı kullanıyor ve

just waiting for the Senate to spring into action.

Senato'nun harekete geçmesini bekliyor.

(Laughter)

The second thing you can learn

İkinci öğreneceğiniz şey

devlet geçici süreyle dediğinde --

is that, when a government says that this is a temporary measure --

(Gülüşmeler) -

(Laughter)

you can still be waiting 223 years later.

223 yıl sonra hala bekliyor olabilirsiniz.

Ama üçüncü öğreneceğiniz şey,

But the third thing you can learn -- and this is the really important one,

bu oldukça önemli,

sizin konuşmamdan bunu çıkarmanızı istiyorum,

the point I want to leave you on --

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ünvanı

is that the title, "President of the United States of America,"

doesn't sound that humble at all these days, does it?

o kadar da mütevazı durmuyor, değil mi?

Something to do with the slightly over 5,000

Onun kullanımındaki

nuclear warheads he has at his disposal

5.000 nükleer savaş başlığıyla

ve dünyanın en büyük ekonomisine sahip olmakla

and the largest economy in the world

ve insansız hava araçları filosuyla ve bunun gibi şeylerle bir ilgisi olsa gerek.

and a fleet of drones and all that sort of stuff.

Reality and history have endowed that title with grandeur.

Gerçeklik ve tarih bu unvana görkem bahşetti.

And so the Senate won in the end.

Sonuç olarak Senato kazandı.

They got their title of respectability.

İstedikleri saygınlık unvanını aldılar.

And also, the Senate's other worry, the appearance of singularity --

Ayrıca Senato'nun diğer endişesi, teklik görüntüsü,

well, it was a singularity back then.

şey, o zamanlar teklikti.

But now, do you know how many nations have a president?

Şimdi kaç ülkenin başkanı var, biliyor musunuz?

Yüz kırk yedi.

A hundred and forty-seven.

All because they want to sound like the guy

Hepsi 5.000 nükleer savaş başlığına ve benzerlerine

who's got the 5,000 nuclear warheads, etc.

sahip adama benzemek istediklerinden.

Sonunda Senato kazandı

And so, in the end, the Senate won

ve Temsilciler Meclisi kaybetti,

and the House of Representatives lost ...

because nobody's going to feel that humble

çünkü Amerika Birleşik Devletleri Başkanı

olduğunu söylediğiniz kimse

when they're told that they are now

kendini mütevazı hissetmez.

the President of the United States of America.

And that's the important lesson I think you can take away,

Bence buradan çıkaracağınız

ve çıkarmanızı istediğim en önemli ders bu.

and the one I want to leave you with.

Politikacılar gerçeği şekillendirmek ve onu kontrol etmek için

Politicians try to pick and use words to shape and control reality,

sözcükleri seçerler ve kullanırlar, ama aslında,

but in fact,

reality changes words far more than words can ever change reality.

gerçekler sözcükleri, sözcüklerin

gerçeği değiştirdiğinden çok daha ciddi olarak değiştirirler.

Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.