Mark Forsyth: What's a snollygoster? A short lesson in political speak

Mark Forsyth: "Snollygoster" là gì ? Bài học ngắn về ngôn từ chính trị

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: Vi Phan

One of my favorite words in the whole of the Oxford English Dictionary

Một trong những từ mà tôi thích

trong từ điển Oxford là "snollygoster".

is "snollygoster,"

just because it sounds so good.

Vì nó nghe ngồ ngộ.

And what snollygoster means is "a dishonest politician."

Snollygoster nghĩa là

Although there was a 19th-century newspaper editor

who defined it rather better when he said,

"A snollygoster is a fellow who seeks office

"một chính trị gia không trung thực."

regardless of party, platform or principle,

Vào thế kỷ 19,

and who, when he wins,

gets there by the sheer force of monumental talknophical assumnancy."

một nhà báo đã định nghĩa khái niệm này hay hơn,

"Một snollygoster là kẻ tìm kiếm sự nghiệp chính trị

(Laughter)

bất chấp đảng phái, cương lĩnh hoặc nguyên tắc,

Now, I have no idea what "talknophical" is.

là kẻ, khi thắng,

đã thắng bởi sức mạnh thuần túy

Something to do with words, I assume.

của tài bốc giời ba hoa sáo rỗng."

(Cười)

Giờ tôi cũng không biết "talknophical" nghĩa là gì.

Tôi cho là nó là chuyện câu chữ.

Cần hiểu rằng từ ngữ là tâm điểm của chính trị,

và các nhà chính trị biết họ phải kiểm soát ngôn từ

But it's very important that words are at the center of politics,

Phải đến năm 1771,

and all politicians know they have to try and control language.

It wasn't until, for example, 1771

Nghị Viện Anh mới cho phép các báo tường thuật lại

that the British Parliament allowed newspapers to report

chính xác những từ được nói ra khi tranh luận tại nghị trường.

the exact words that were said in the debating chamber.

Và điều này có được nhờ vào sự dũng cảm

And this was actually all down to the bravery

của một người có tên khác thường là Brass Crosby,

người đã cả gan chống lại Nghị viện.

of a guy with the extraordinary name of Brass Crosby,

who took on Parliament.

Và ông đã bị nhốt vào tòa tháp London

And he was thrown into the Tower of London

và bị bỏ tù,

nhưng ông rất dũng cảm,

and imprisoned,

dũng cảm để đương đầu với họ,

but he was brave enough,

và cuối cùng, nhờ sự ủng hộ rộng rãi của người dân London ông đã thắng.

he was brave enough to take them on, and in the end,

Và chỉ vài năm sau đó,

he had such popular support in London that he won.

chúng ta thấy tài liệu lưu trữ ghi lại sự xuất hiện lần đầu tiên của cụm từ

And it was only a few years later

that we have the first recorded use of the phrase "as bold as brass."

"rắn như đồng."

Hầu hết mọi người nghĩ rằng người ta nói về kim loại

Nhưng không phải. Đó là nói về người đấu tranh

Most people think that's down to the metal.

cho tự do báo chí.

It's not; it's down to a campaigner for the freedom of the press.

Để cho các bạn thấy

But to really show you how words and politics interact,

từ ngữ và chính trị quan hệ với nhau ra sao,

tôi muốn đưa mọi người trở lại nước Mỹ,

ngay sau khi giành được độc lập.

I want to take you back to the United States of America,

just after they'd achieved independence.

Và họ phải đối mặt với câu hỏi:

And they had to face the question

sẽ gọi George Washington, người lãnh đạo của họ, là gì?

Họ không biết.

of what to call George Washington, their leader.

They didn't know.

Người đứng đầu một nước cộng hòa được gọi là gì?

What do you call the leader of a republican country?

Điều này được tranh luận ở Nghị viện trong nhiều năm.

And this was debated in Congress for ages and ages.

Và có nhiều ý kiến được đề xuất,

And there were all sorts of suggestions on the table,

các ý kiến xem ra đều có lý.

Một vài người muốn gọi ông là

which might have made it.

I mean, some people wanted him to be called

Thẩm phán trưởng Washington

và người khác, Hoàng thân George Washington.

"Chief Magistrate Washington,"

and other people, "His Highness, George Washington,"

người khác nữa, Người bảo vệ Tự do cho người dân Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

and other people,

Kêu quá.

"Protector of the Liberties

of the People of the United States of America Washington."

Not that catchy.

Một số người chỉ muốn gọi ông là Vua.

Some people just wanted to call him king --

Họ nghĩ rằng cái tên ấy đã được lịch sử thử thách và kiểm nghiệm.

Cả khi không có chế độ quân chủ,

it was tried and tested.

They weren't even being monarchical,

họ nghĩ rằng có thể trở thành vị vua được dân bầu

trong một nhiệm kỳ nhất định.

they had the idea that you could be elected king for a fixed term.

Và, bạn biết đấy, có khi thế cũng nên.

And, you know, it could have worked.

Tất cả mọi người thực sự đã chán ngấy

And everybody got insanely bored,

vì cuộc tranh cãi đã kéo dài ba tuần

because this debate went on for three weeks.

Tôi đã đọc nhật kí của một Thượng Nghị sĩ tội nghiệp,

I read a diary of this poor senator who just keeps coming back,

ông cứ ghi trở đi trở lại, "Vẫn là về chủ đề này."

Và lí do cho sự trì hoãn và nhàm chán này là

"Still on this subject."

Hạ Viện đã chống lại Thượng Viện.

And the reason for the delay and the boredom

was that the House of Representatives were against the Senate.

Hạ Viện không muốn Washington

say đắm trong quyền lực.

The House of Representatives didn't want Washington to get drunk on power.

Họ không muốn gọi ông là Vua

e rằng ông, hoặc người kế thừa ông lên mình kiêu ngạo.

They didn't want to call him "king," in case that gave him ideas,

họ muốn dành cho ông danh hiệu khiêm nhường nhất,

cảm động nhất mà họ có thể nghĩ ra.

or his successor ideas.

Danh hiệu đó là "Tổng thống."

So they wanted to give him the humblest, meagerest,

most pathetic title that they could think of.

Tổng thống. Họ không nghĩ ra danh hiệu đó, nó đã có trước đó,

nhưng nó chỉ có nghĩa người chủ tọa một cuộc họp.

And that title ...

was "President."

(Laughter)

"President." They didn't invent the title.

Như chủ tịch ban hội thẩm của một phiên tòa.

I mean, it existed before,

but it just meant somebody who presides over a meeting.

Và nó không oai hơn gì mấy

It was like the foreman of the jury.

so với chức "chủ tịch ban hội thẩm" hay "đốc công"

And it didn't have much more grandeur

Có một vài tổng thống lãnh đạo các hội đồng thuộc địa nhỏ

và một số chính phủ, nhưng đó không phải là chức danh.

than the term "foreman" or "overseer."

There were occasional presidents of little colonial councils

Và đó là lí do vì sao Thượng Viện phản đối.

and bits of government,

Họ nói, chuyện nực cười, ai lại gọi ông ấy là Tổng thống.

but it was really a nothing title.

Ông ấy sẽ phải kí hiệp định quốc tế, gặp quan chức nước ngoài.

And that's why the Senate objected to it.

Và ai sẽ nể trọng ông

They said, "That's ridiculous! You can't call him 'President.'

nếu ông mang một danh hiệu ngớ ngẩn

This guy has to go and sign treaties and meet foreign dignitaries.

Who's going to take him seriously if he's got a silly little title

như "Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kì"?

Sau ba tuần tranh cãi, cuối cùng

Thượng Viện không thể chống lại nữa.

like 'President of the United States of America'?"

(Laughter)

And after three weeks of debate, in the end,

Thay vào đó, họ đồng ý sử dụng danh hiệu "Tổng thống"

the Senate did not cave in.

nhưng họ muốn nói rõ

Instead, they agreed to use the title "President" for now.

rằng họ hoàn toán không đồng ý,

xét từ sự tôn trọng đúng mực với ý kiến và hành xử của các quốc gia văn minh,

But they also wanted it absolutely set down

dù dưới thể chế cộng hòa hay quân chủ

that they didn't agree with it,

đều tuân theo tập quán dành danh hiệu trang trọng,

from a decent respect for the opinions and practice of civilized nations,

whether under republican or monarchical forms of government,

cho Thẩm Phán Toàn Quyền,

whose custom it is to annex,

chứ không phải là Tổng Thống chết tiệt -

through the office of the Chief Magistrate,

và trong quan hệ với các quốc gia khác,

titles of respectability --

người đứng đầu của nhân dân Hoa Kỳ

not bloody "President."

sẽ không lâm vào tình trạng nguy hiểm gây ra bởi cái tên lập dị kỳ cục,

And that, in the intercourse with foreign nations,

nghĩa là, chúng ta không muốn người khác nhìn mình như kẻ ngây ngô lập dị.

the majesty of the people of the United States

may not be hazarded by an appearance of singularity --

Bạn có thể học được ba điều thú vị từ đây.

i.e., we don't want to look like bloody weirdos.

Thứ nhất, đây cũng là điều mà tôi thích,

theo như những gì tôi hiểu được,

Now, you can learn three interesting things from this.

Thượng Viện chưa bao giờ chính thức công nhận danh hiệu Tổng thống.

First of all -- and this is my favorite --

is that, so far as I've ever been able to find out,

Barack Obama, Tổng thống Obama, hiện bây giờ cũng còn phải chờ đợi,

cho Thượng Viện hành động.

the Senate has never formally endorsed the title of President.

Barack Obama, President Obama, is there on borrowed time,

Điều thứ hai bạn có thể học được

just waiting for the Senate to spring into action.

là khi một chính phủ nói rằng đây là một biện pháp tạm thời,

(Laughter)

The second thing you can learn

(Cười)

bạn có thể sẽ phải đợi thêm 223 năm nữa.

is that, when a government says that this is a temporary measure --

Điều thứ ba bạn có thể học được

(Laughter)

you can still be waiting 223 years later.

đây mới là điều đặc biệt quan trọng,

và là điều các bạn đừng quên,

But the third thing you can learn -- and this is the really important one,

là ngày nay danh hiệu này, Tổng thống Hoa Kỳ,

nghe không hề khiêm nhường, đúng không?

the point I want to leave you on --

Ông ấy có trong tay

is that the title, "President of the United States of America,"

doesn't sound that humble at all these days, does it?

hơn 5000 đầu đạn hạt nhân

Something to do with the slightly over 5,000

và nền kinh tế lớn nhất thế giới

nuclear warheads he has at his disposal

cộng với các hàng không mẫu hạm cùng tất cả các thể loại hàng.

Thực tế và lịch sử đã ban cho danh hiệu đó sự vinh quang.

and the largest economy in the world

Chính vì vậy mà Thượng viện cuối cùng đã thắng.

and a fleet of drones and all that sort of stuff.

Reality and history have endowed that title with grandeur.

Họ có được danh hiệu của sự kính trọng.

And so the Senate won in the end.

Thượng viên có nỗi lo khác đó là sự lập dị của chức danh,

They got their title of respectability.

công nhận, nó đã từng kì quặc.

And also, the Senate's other worry, the appearance of singularity --

Nhưng giờ, liệu ban có biết bao nhiêu nước có tổng thống không?

well, it was a singularity back then.

Một trăm bốn mươi bảy.

But now, do you know how many nations have a president?

Bởi vì người ta muốn nghe cho nó oách như ai,

như một người có 5000 đầu đạn hạt nhân và v.v.

A hundred and forty-seven.

All because they want to sound like the guy

Thế là, cuối cùng, Thượng viện đã thắng

who's got the 5,000 nuclear warheads, etc.

Hạ viện đã thua,

bởi không ai cảm thấy khiêm nhường

And so, in the end, the Senate won

nếu giờ có người bảo họ

and the House of Representatives lost ...

because nobody's going to feel that humble

anh là Tổng thống Hoa Kỳ.

Đây là bài học quan trọng mà các bạn nhận được hôm nay

when they're told that they are now

và tôi muốn các bạn ghi nhớ.

the President of the United States of America.

And that's the important lesson I think you can take away,

Các chính trị gia chọn từ ngữ và sử dụng từ ngữ để tạo ra thực tế

và kiểm soát thực tế, nhưng thực ra,

and the one I want to leave you with.

thực tế thay đổi từ ngữ nhiều hơn

Politicians try to pick and use words to shape and control reality,

là từ ngữ có thể thay đổi thực tế.

but in fact,

reality changes words far more than words can ever change reality.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

Thank you very much.