How we found the giant squid | Edith Widder

Edith Widder: Dev mürekkep balığını nasıl bulduk

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Mehmet Emin Yildiz Gözden geçirme: Okan KILIC

The Kraken, a beast so terrifying

Kraken. Bu çirkin yaratık öyle korkunç ki

it was said to devour men and ships and whales,

bir çırpıda insanlari, gemileri, balinaları yiyebileceği

and so enormous it could be mistaken for an island.

söylenir ve öyle büyük ki bir ada bile zannedilebilir.

In assessing the merits of such tales,

Bu tip hikayeleri değerlendirirken, eski denizcilerin bakış açısına göre,

it's probably wise to keep in mind that old sailor's saw

bir peri masalı ile bir denizci hikayesinin arasındaki farkın,

that the only difference between a fairytale and a sea story

peri masallarıı " bir varmış bir yokmuş" diye başlarken

is a fairytale begins, "Once upon a time,"

denizci hikayelerinin " bak bu yalan değil" diye başlaması

and a sea story begins, "This ain't no shit." (Laughter)

olduğunu akılda tutmak bilgece olacaktır. (Gülmeler)

Every fish that gets away

Kaçmayı başaran her balık

grows with every telling of the tale.

bu hikayelerin her anlatımıyla daha da büyür.

Nevertheless, there are giants in the ocean,

Ama yinede, bu okyanuslarda devler de var,

and we now have video proof,

ve artık bunu kanıtlayacak videolarımız var,

as those of you that saw the Discovery Channel documentary are no doubt aware.

Discovery Channel belgeselini görenleriniz, şüphesiz bundan haberdardır.

I was one of the three scientists on this expedition

Geçen yaz Japaonya açıklarında yapılan

that took place last summer off Japan.

bu yolculuktaki 3 bilim insanından biriydim.

I'm the short one.

Kısa olan benim.

The other two are Dr. Tsunemi Kubodera and Dr. Steve O'Shea.

Diğer ikisi, Dr.Tsunemi Kubodera ve Dr.Steve O'Shea.

I owe my participation in this now-historic event

Bu güncel tarihi olaya katılımımı TED'e

to TED.

borçluyum.

In 2010, there was a TED event called Mission Blue

2010 yilinda "mavi görev" adında, Galapagos'ta

held aboard the Lindblad Explorer in the Galapagos

Lindblad Explorer gemisinde yapılan bir TED aktivitesi vardı

as part of the fulfillment of Sylvia Earle's TED wish.

Sylvia Earle'in TED dileğini gerçekleştirmenin bir parçası olarak yapılmıştı.

I spoke about a new way of exploring the ocean,

Okyanusu keşfetmenin yeni yolları hakkında bir konuşma yapmıştım,

one that focuses on attracting animals instead of scaring them away.

hayvanları korkutup kaçırmak yerine onları cezbetmek odaklıydı.

Mike deGruy was also invited,

Mike deGruy da davetliydi

and he spoke with great passion about his love of the ocean,

ve okyanusa olan sevgisinden büyük bir tutkuyla bahsetti,

and he also talked to me about applying my approach

hem de uzun süredir ilgilenmekte olduğu bir şeyde

to something he's been involved with for a very long time,

benim yaklaşımımı uygulamak hakkında benimle konuştu,

which is the hunt for the giant squid.

dev mürekkep balıklarını bulmakla ilgili.

It was Mike that got me invited to the squid summit,

Beni de bu mürekkep balığı zirvesine, o yaz köpek balığı haftası boyunca

a gathering of squid experts at the Discovery Channel

Discovery Channel'da mürekkep balığı

that summer during Shark Week. (Laughter)

uzmanlarının toplantısına davet eden kişi Mike idi. (Gülmeler)

I gave a talk on unobtrusive viewing

Derin deniz mürekkep balıklarının görsel çekiciliği ve

and optical luring of deep sea squid

mütevazi görünüşü üzerine bir konuşma yaptım.

in which I emphasized the importance

Ve bu konuşmada bu keşifler için sessiz,

of using quiet, unobtrusive platforms for exploration.

basit platformlar kullanılmasının önemini vurguladım.

This came out of hundreds of dives I have made,

Bu fikir, yaptığım yüzlerce dalıştan,

farting around in the dark

bu platformları kullanarak

using these platforms,

karanlıklarda dolaşmaktan geldi,

and my impression that I saw more animals

benim izlenimim bir denizaltıyla, uzaktan kumandalı

working from the submersible

herhangi bir cihazla olduğundan

than I did with either of the remote-operated vehicles.

daha fazla sayıda hayvan görebildiğim.

But that could just be because the submersible has a wider field of view.

Tabii bu sadece denizaltının daha geniş bir görüş alanı olmasından da kaynaklanıyor olabilir.

But I also felt like I saw more animals

Ayrıca Tiburanla çalışırken Ventana'dan

working with the Tiburon than the Ventana,

daha fazla hayvan gördüğümü hissettim,

two vehicles with the same field of view

bu iki alet de aynı görüş alanına sahip,

but different propulsion systems.

fakat itiş sistemleri farklı.

So my suspicion was that it might have something to do with the amount of noise they make.

Bu yüzden şüphem çıkardıkları gürültü miktarıyla ilgili birşeyler olabileceğiydi.

So I set up a hydrophone on the bottom of the ocean,

Böylece okyanusun tabanına bir hidrofon yerleştirdim

and I had each of these fly by at the same speed and distance

ve bunların herbiri ile aynı hız ve mesafeden geçişler yapıp

and recorded the sound they made.

çıkardıkları sesleri kaydettim.

The Johnson Sea-Link -- (whirring noise) --

The Johnson Sea-Link ( makine sesleri)

which you can probably just barely hear here,

Burada büyük ihtimalle anca duyabilirsiniz,

uses electric thrusters -- very, very quiet.

elektrikli itiş sistemi kullanıyor, çok, çok sessiz.

The Tiburon also uses electric powered thrusters.

Tiburon da bu elektrikli itiş sistemi kullanıyor,

It's also pretty quiet, but a bit noisier. (Louder whirring noise)

o da oldukça sessiz ama birazcık daha gürültülü (daha güçlü makine sesleri)

But most deep-diving ROVs these days use hydraulics

Fakat bu günlerde kullanılan bir çok derin dalış Uzaktan Kumandalı aracı hidrolik kullanıyor,

and they sound like the Ventana. (Loud beeping noise)

ve Ventana gibi ses çıkarıyorlar. (yüksek bip sesi)

I think that's got to be scaring a lot of animals away.

Bence bu ses birçok hayvanı korkutup kaçırıyor olmalı.

So for the deep sea squid hunt,

Sonuçta derin deniz mürekkep balığı avı için,

I proposed using an optical lure

bir kamera platformuna yerleştirilmiş,

attached to a camera platform

görsel bir yem kullanmayı önerdim

with no thrusters, no motors,

motorsuz ve iticisiz,

just a battery-powered camera,

sadece pille çalışan bir kamera

and the only illumination coming from red light

ve sadece kırmızı ışıktan gelen bir aydınlatma, ki bu da

that's invisible to most deep-sea animals

birçok deniz canlısı için görünmezdir,

that are adapted to see primarily blue.

öncelikli olarak maviyi görebilmeye adapte olmuşlardır.

That's visible to our eye,

Bizim gözümüz için görülebilirdir,

but it's the equivalent of infrared in the deep sea.

fakat derin denizde kızılötesine eşdeğerdir.

So this camera platform, which we called the Medusa,

Ve Medusa olarak adlandırdığımız bu kamera platformu

could just be thrown off the back of the ship,

basitçe geminin arka tarafından atılabilir,

attached to a float at the surface with over 2,000 feet of line,

akıntılar tarafından pasif bir şekilde yüzdürülen

it would just float around passively carried by the currents,

bir şamandıraya 600 metrenin üzerinde bir kabloyla tutturulmuştur

and the only light visible to the animals in the deep

ve derindeki hayvanların görebileceği tek ışık

would be the blue light of the optical lure,

bu görsel yemin mavi ışığı olacak,

which we called the electronic jellyfish, or e-jelly,

ki biz buna elektronik deniz anası yada e-jelly diyoruz,

because it was designed to imitate

çünkü bu yem, derin denizlerde yaygın görülen

the bioluminescent display

deniz anası Atolla'nın biyo-ışıldamasını

of the common deep sea jellyfish Atolla.

taklit etmek için dizayn edildi.

Now, this pinwheel of light that the Atolla produces

Atolla'nın ürettiği bu ışıldak pervane,

is known as a bioluminescent burglar alarm

biyo-ışıldak hırsız alarmı olarak billinir

and is a form of defense.

ve bir çeşit savunma şeklidir.

The reason that the electronic jellyfish worked as a lure

Elektronik deniz anasının bir yem olarak

is not because giant squid eat jellyfish,

çalışmasının sebebi mürekkep balıklarının deniz analarını yemesi değil,

but it's because this jellyfish only resorts to producing this light

bu deniz analarının bu ışığı sadece

when it's being chewed on by a predator

bir yırtıcı tarafından ısırıldığında üretmesidir,

and its only hope for escape

sadece tek kaçış ümidi bu olduğunda,

may be to attract the attention of a larger predator

belki daha büyük bir yırtıcının dikkatini çekip,

that will attack its attacker

onun, kendine saldıran yırtıcıya saldırmasını

and thereby afford it an opportunity for escape.

ve bu arada kendine bir kaçma şansı yaratabileceği ümidiyle kullanır.

It's a scream for help, a last-ditch attempt for escape,

Bu bir yardım çığlığıdır, kaçış için son bir çırpınış

and a common form of defense in the deep sea.

ve derin denizlerdeki savunmanın yaygın bir şeklidir.

The approach worked.

Bu yaklaşım işe yaradı,

Whereas all previous expeditions had failed to garner

önceki bütün keşifler bu devin bir anlık görüntüsünü

a single video glimpse of the giant,

yakalamakta başarısız olduysa da,

we managed six, and the first triggered wild excitement.

biz 6 tane bulmayı başardık ve bu birincisi vahşi bir heyecanı tetikledi.

Edith Widder (on video): Oh my God. Oh my God! Are you kidding me?Other scientists: Oh ho ho! That's just hanging there.

Edith Widder (videoda): Aman Tanrım. Dalga mı geçiyorsun? Diğer bilim insanları: oh ho ho! orada öylece duruyor.

EW: It was like it was teasing us, doing a kind of fan dance --

EW: Bizimle dalga geçiyor gibiydi, bir çeşit dans ediyordu.

now you see me, now you don't --

-- şimdi beni görüyorsun, şimdi görmüyorsun --

and we had four such teasing appearances,

ve biz dört tane daha muzip halini yakalamıştık

and then on the fifth, it came in and totally wowed us.

ve sonra beşincisi geldi ve bizi tamamen şok etti.

(Music) Narrator: (Speaking in Japanese)

(Müzik) Sunan: (Japonca konuşuyor)

Scientists: Ooh. Bang! Oh my God! Whoa!

Bilim insanları: Ohh. Aman Tanrım!

(Applause)

(Alkışlar)

EW: The full monty.

EW: Bütünüyle.

What really wowed me about that

Bunda beni gerçekten şok eden şey

was the way it came in up over the e-jelly

e-jelly'nin üzerine gelip,

and then attacked the enormous thing next to it,

yanındaki büyük şeye sonra saldırıyor,

which I think it mistook for the predator on the e-jelly.

sanıyorum ki onu e-jelly'nin üzerindeki yırtıcı olarak düşünüyor.

But even more incredible was the footage shot

Ama daha da inanılmaz olanı, Triton denizaltısında

from the Triton submersible.

yakalanan görüntüydü.

What was not mentioned in the Discovery documentary

Discovery belgeselinde bahsedilmeyen şey

was that the bait squid that Dr. Kubodera used,

Dr.Kuboder'in yem olarak kullandığı mürekkep balığıydı,

a one-meter long diamondback squid

bir metre uzunluğunda elmas sırtlı murekkep balığına

had a light attached to it, a squid jig

tuturulmuş bir ışık, kültür balıkçılığı

of the type that longline fishermen use,

yapan balıkçıların kullandığı bir çeşit yalancı yemdi

and I think it was this light

ve bence o ışık, bu devi

that brought the giant in.

oraya çeken ışıktı.

Now, what you're seeing

Şimdi gördüğünüz şey

is the intensified camera's view under red light,

kırmızı ışığın altındaki yoğunlaştırılmış kameranın görüntüsü

and that's all Dr. Kubodera could see when the giant comes in here.

ve Dr.Kubodera'nın görebildiği bu devin gelişiydi.

And then he got so excited,

Çok heyecanlanmıştı,

he turned on his flashlight because he wanted to see better,

el fenerini açtı çünkü daha iyi görmek istiyordu

and the giant didn't run away,

ve bu dev kaçmadı,

so he risked turning on the white lights on the submersible,

o da riske girerek platformun üstündeki beyaz ışıkları açtı

bringing a creature of legend

ve efsane bir yaratığı

from the misty history into high-resolution video.

buğulu bir tarihten yüksek çözünürlüklü bir videoya getirdi.

It was absolutely breathtaking,

Kesinlikle nefes kesiciydi

and had this animal had its feeding tentacles intact

ve gördüğümüz bu hayvan, beslenme dokunaçları bütün

and fully extended,

ve tam uzatılmış olarak,

it would have been as tall as a two-story house.

iki katlı bir ev uzunluğunda olmayıdı.

How could something that big

Nasıl bu kadar büyük birşey

live in our ocean and yet remain unfilmed until now?

okyanuslarımızda yaşar da şimdiye dek kaydedilmemiş olabilir?

We've only explored about five percent of our ocean.

Biz okyanusun sadece yüzde beş kadarını keşfettik.

There are great discoveries yet to be made down there,

Oralarda daha yapılacak büyük keşifler var,

fantastic creatures representing millions of years of evolution

müthiş yaratıklar milyonlarca yıllık evrimi temsil ediyor

and possibly bioactive compounds

ve muhtemelen bioaktif bileşenler

that could benefit us in ways that we can't even yet imagine.

bize henüz hayal bile edemeyeceğimiz katkılar sağlayabilir.

Yet we have spent only a tiny fraction

Henüz, uzay keşiflerine harcadığımız

of the money on ocean exploration

paranın sadece minik bir kesirini

that we've spent on space exploration.

okyanusun keşfine harcadık.

We need a NASA-like organization for ocean exploration,

Okyanusların keşfi için NASA gibi bir organizasyona ihtiyacımız var

because we need to be exploring and protecting

cünkü burada, yeryüzündeki hayat destek sistemimizi

our life support systems here on Earth.

keşfetmeli ve korumalıyız.

We need — thank you. (Applause)

Buna ihtiyacımız var -- Teşekkürler (Alkış)

Exploration is the engine that drives innovation.

Keşif yeniliğe yön veren bir makinedir.

Innovation drives economic growth.

Yenilik ekonomik büyümeye yön verir.

So let's all go exploring,

Haydi hep birlikte keşfedelim,

but let's do it in a way that doesn't scare the animals away,

fakat bunu hayvanları korkutmayan bir yolla yapalım,

or, as Mike deGruy once said,

ya da Mike deGruy'ın da bir zamanlar söylediği gibi

"If you want to get away from it all

"Eğer herşeyden kaçmak istersen

and see something you've never seen,

hiç görmediğin bir şey görmek,

or have an excellent chance of seeing something that no one's ever seen,

ya da hiç kimsenin görmemiş olduğu bir şey görmek için mükemmel bir şans,

get in a sub."

bir denizaltına bin"

He should have been with us for this adventure.

Bu macerada o da bizimle olmalıydı.

We miss him.

Onu özlüyoruz.

(Applause)

(Alkış)