How we found the giant squid | Edith Widder

Edith Widder: Chúng tôi tìm thấy loài mực khổng lồ

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ming Ming Reviewer: Ngan Le

The Kraken, a beast so terrifying

Kraken là một quái vật rất đáng sợ

it was said to devour men and ships and whales,

người ta nói nó nuốt chửng tàu thuyền, người và cả cá voi

and so enormous it could be mistaken for an island.

và to lớn như 1 hòn đảo.

In assessing the merits of such tales,

Để biết thực hư những chuyện đó,

it's probably wise to keep in mind that old sailor's saw

và cũng nên nhớ câu tục ngữ của những thủy thủ già

that the only difference between a fairytale and a sea story

rằng truyện cổ tích và truyện biển chỉ khác nhau ở chỗ

cổ tích bằng đầu bằng "Ngày xửa ngày xưa,"

is a fairytale begins, "Once upon a time,"

and a sea story begins, "This ain't no shit." (Laughter)

Còn chuyện về biển thì lại là :"Cái này không đùa được đâu đấy"

Every fish that gets away

Từng con cá lớn lên

grows with every telling of the tale.

với đủ truyện tam sao thất bản.

Nevertheless, there are giants in the ocean,

Dù thế, đại dương luôn ẩn chứa những loài khổng lồ

(chúng tôi có video cụ thể đây),

and we now have video proof,

thứ mà khán giả của kênh Discovery không khỏi tò mò về nó.

as those of you that saw the Discovery Channel documentary are no doubt aware.

I was one of the three scientists on this expedition

Tôi là một trong 3 nhà thám hiểm của hành trình

that took place last summer off Japan.

vào mùa hè năm trước tại Nhật Bản.

I'm the short one.

Tôi là người thấp nhất.

The other two are Dr. Tsunemi Kubodera and Dr. Steve O'Shea.

2 người kia là TS. Tsunemi Kubodera và TS. Steve O'Shea

I owe my participation in this now-historic event

Tôi mang ơn TED về

to TED.

sự kiện lịch sử này.

In 2010, there was a TED event called Mission Blue

Năm 2010, một sự kiện của TED có tên Nhiệm vụ Xanh

held aboard the Lindblad Explorer in the Galapagos

tổ chức trên boong tàu Lindblad Explorer ở Galapagos

as part of the fulfillment of Sylvia Earle's TED wish.

theo nguyện vọng của Sylvia Earle.

I spoke about a new way of exploring the ocean,

Tôi đã nói về 1 cách mới để khám phá đại dương,

one that focuses on attracting animals instead of scaring them away.

cách mà có thể thu hút sinh vật đến gần thay vì dọa chúng chạy mất

Mike deGruy cũng được mời tham dự buổi thuyết trình

Mike deGruy was also invited,

anh ấy đã nói về tình yêu vĩ đại của mình dành cho biển cả,

and he spoke with great passion about his love of the ocean,

and he also talked to me about applying my approach

và cũng bàn cách áp dụng phương pháp của tôi

to something he's been involved with for a very long time,

vào việc mà anh ấy đang thực hiện từ lâu,

which is the hunt for the giant squid.

đó là săn mực ống khổng lồ.

It was Mike that got me invited to the squid summit,

Mike đã đưa tôi đến hội nghị về mực ống

a gathering of squid experts at the Discovery Channel

nơi tập trung những chuyên gia về mực ống của Discovery

that summer during Shark Week. (Laughter)

vào mùa hè năm đó trong Tuần Cá mập. (Cười)

I gave a talk on unobtrusive viewing

Tôi đã phát biểu về cách quan sát từ xa

and optical luring of deep sea squid

và nhử quang học với mực ống đáy biển

in which I emphasized the importance

mà tôi đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc

of using quiet, unobtrusive platforms for exploration.

sử dụng những máy không ồn, không ảnh hưởng để khám phá.

This came out of hundreds of dives I have made,

Qua hàng trăm lần lặn,

farting around in the dark

loanh quanh trong bóng tối

using these platforms,

sử dụng những máy này,

and my impression that I saw more animals

tôi bất ngờ vì mình thấy nhiều sinh vật hơn

working from the submersible

bằng cách dùng máy chìm

than I did with either of the remote-operated vehicles.

hơn là những máy điều khiển từ xa.

But that could just be because the submersible has a wider field of view.

Nhưng có lẽ chỉ vì máy chìm có tầm nhìn lớn hơn.

But I also felt like I saw more animals

Vẫn có vẻ như tôi thấy nhiều sinh vật hơn

working with the Tiburon than the Ventana,

khi làm việc với Tiburon hơn là với Ventana,

two vehicles with the same field of view

2 máy có cùng tầm nhìn

but different propulsion systems.

nhưng hệ thống đẩy khác nhau.

So my suspicion was that it might have something to do with the amount of noise they make.

Nên tôi ngờ rằng có vấn đề với độ ồn mà chúng gây ra.

So I set up a hydrophone on the bottom of the ocean,

Nên tôi đặt 1 ống nghe dưới đáy biển,

and I had each of these fly by at the same speed and distance

tôi di chuyển 2 máy này với cùng khoảng cách và tốc độ

and recorded the sound they made.

và ghi lại âm thanh chúng tạo ra.

The Johnson Sea-Link -- (whirring noise) --

Máy Johnson Sea-Link -- (âm thanh vù vù) --

which you can probably just barely hear here,

mà gần như bạn không thể nghe ở đây

uses electric thrusters -- very, very quiet.

dùng sức đẩy dòng điện -- rất, rất yên tĩnh.

The Tiburon also uses electric powered thrusters.

Máy Tiburon cũng dùng bộ sức đẩy dòng điện.

It's also pretty quiet, but a bit noisier. (Louder whirring noise)

Nó cũng khá yên tĩnh, nhưng hơi ồn hơn. (Tiếng vù vù lớn hơn)

But most deep-diving ROVs these days use hydraulics

Nhưng hầu hết máy ROV ngày nay dùng thủy lực

and they sound like the Ventana. (Loud beeping noise)

giống như giọng Ventana. (Tiếng bip lớn)

I think that's got to be scaring a lot of animals away.

Tôi nghĩ nó sẽ dọa rất nhiều sinh vật chạy mất.

So for the deep sea squid hunt,

Nên để săn mực ống đại dương,

I proposed using an optical lure

tôi đề nghị dùng bộ nhử quang học

attached to a camera platform

gắn vào camera của máy

with no thrusters, no motors,

không dùng lực đẩy, không động cơ,

just a battery-powered camera,

chỉ 1 camera chạy pin,

and the only illumination coming from red light

và nguồn sáng duy nhất là chiếc đèn đỏ

that's invisible to most deep-sea animals

mà những sinh vật biển sâu không thấy được

that are adapted to see primarily blue.

vì chúng chỉ thích nghi với màu xanh.

That's visible to our eye,

Nhưng mắt chúng ta thì lại thấy được

but it's the equivalent of infrared in the deep sea.

dù dưới đáy biển thì nó như tia hồng ngoại.

So this camera platform, which we called the Medusa,

Do đó, bộ camera này, chúng tôi gọi là Medusa,

could just be thrown off the back of the ship,

có thể được ném xuống từ đuôi tàu,

attached to a float at the surface with over 2,000 feet of line,

gắn với 1 phao trên mặt nước bằng dây dài gần 700m

it would just float around passively carried by the currents,

nó có thể nổi loanh quanh theo dòng nước

and the only light visible to the animals in the deep

và ánh sáng duy nhất với sinh vật biển

would be the blue light of the optical lure,

là ánh đèn xanh của bộ nhử quang học,

which we called the electronic jellyfish, or e-jelly,

mà chúng tôi gọi là con sứa điện

because it was designed to imitate

vì nó được thiết kế bắt chước

the bioluminescent display

cơ chế phát quang sinh học

of the common deep sea jellyfish Atolla.

của loài sứa đại dương Atolla.

Now, this pinwheel of light that the Atolla produces

Vòng sáng mà Atolla tạo ra

is known as a bioluminescent burglar alarm

được gọi là bộ đèn chống trộm sinh học

and is a form of defense.

và là 1 dạng tự vệ.

The reason that the electronic jellyfish worked as a lure

Lí do mà con sứa điện làm mồi nhử

is not because giant squid eat jellyfish,

không phải vì mực ống khổng lồ thích ăn sứa,

but it's because this jellyfish only resorts to producing this light

mà vì con sứa chỉ tạo ra ánh sáng này

when it's being chewed on by a predator

khi nó sắp bị 1 sinh vật ăn thịt ăn

and its only hope for escape

vì hi vọng thoát duy nhất của nó

may be to attract the attention of a larger predator

là hấp dẫn sự chú ý của 1 sinh vật lớn hơn

that will attack its attacker

sẽ tấn công kẻ đang tấn công nó

and thereby afford it an opportunity for escape.

như thế sẽ cho nó 1 cơ hội trốn thoát.

It's a scream for help, a last-ditch attempt for escape,

Đó là tiếng kêu cứu, nỗ lực trốn chạy cuối cùng,

and a common form of defense in the deep sea.

và là dạng tự vệ phổ biến dưới đáy biển.

The approach worked.

Phương pháp này đã rất hiệu quả.

Whereas all previous expeditions had failed to garner

trong khi những lần khám phá khác thất bại mà không mang về được

a single video glimpse of the giant,

mẩu video nào về mực khổng lồ,

we managed six, and the first triggered wild excitement.

chúng tôi làm 6 đợt, và ngay lần đầu đã rất khả quan

Edith Widder (on video): Oh my God. Oh my God! Are you kidding me?Other scientists: Oh ho ho! That's just hanging there.

Edith Widder (trên video): Ôi chúa ơi! Có thật không? Người khác: Oh ho ho! Nó dừng ở đó rồi.

EW: It was like it was teasing us, doing a kind of fan dance --

EW: Giống như nó đang trêu chúng ta, và chơi trò múa quạt --

now you see me, now you don't --

thoát ẩn thoắt hiện --

and we had four such teasing appearances,

chúng tôi đã có 4 lần xuất hiện như thế,

and then on the fifth, it came in and totally wowed us.

rồi lần thứ 5, nó đến làm chúng tôi suýt xoa.

(Music) Narrator: (Speaking in Japanese)

(Tiếng nhạc) Tường thuật: (Nói bằng tiếng Nhật)

Scientists: Ooh. Bang! Oh my God! Whoa!

Nhà nghiên cứu: Ooh. Bang! Ôi chúa ơi! Whoa!

(Applause)

(Vỗ tay)

EW: The full monty.

EW: Hoàn toàn thỏa mãn.

What really wowed me about that

Điều làm tôi bất ngờ

was the way it came in up over the e-jelly

là cách nó xuất hiện từ phía trên con sứa điện

and then attacked the enormous thing next to it,

và tấn công vật khổng lồ ở bên cạnh,

which I think it mistook for the predator on the e-jelly.

tôi nghĩ nó nhầm đó là sinh vật ăn thịt ở phía trên con sứa.

But even more incredible was the footage shot

Nhưng đoạn phim hấp dẫn hơn

from the Triton submersible.

quay từ máy chìm Triton.

What was not mentioned in the Discovery documentary

Điều không được đề cập trong tài liệu của Discovery

was that the bait squid that Dr. Kubodera used,

là mồi mực ống mà TS Kubodera đã dùng,

a one-meter long diamondback squid

là một con mực ống lấp lánh dài 1m

had a light attached to it, a squid jig

có gắn bóng đèn, và là 1 con mực ống giả

of the type that longline fishermen use,

như các thợ câu cá sử dụng,

and I think it was this light

tôi nghĩ chính ánh sáng này

that brought the giant in.

đã đưa mực khổng lồ đến.

Now, what you're seeing

Giờ bạn đang thấy

is the intensified camera's view under red light,

là góc của camera tăng cường dưới ánh sáng đỏ,

and that's all Dr. Kubodera could see when the giant comes in here.

tất cả những gì TS Kubodera thấy khi mực khổng lồ đến đây.

And then he got so excited,

và anh ấy rất phấn khích,

he turned on his flashlight because he wanted to see better,

anh ấy bật đèn flash vì muốn thấy rõ hơn,

and the giant didn't run away,

con mực không chạy đi,

so he risked turning on the white lights on the submersible,

anh ấy thử mở đèn trắng trên máy chìm,

bringing a creature of legend

đưa sinh vật huyền thoại từ lịch sử bí ẩn

from the misty history into high-resolution video.

vào video chất lượng cao.

It was absolutely breathtaking,

Thật tuyệt vời,

and had this animal had its feeding tentacles intact

quay được sinh vật này với những xúc tu

and fully extended,

và mở rộng hoàn toàn,

it would have been as tall as a two-story house.

nó phải cao bằng tòa nhà 2 tầng.

How could something that big

Làm thế nào 1 vật lớn như thế sống trong đại dương

live in our ocean and yet remain unfilmed until now?

mà đến giờ vẫn chưa được quay lại?

We've only explored about five percent of our ocean.

Chúng ta chỉ mới khám phá 5% đại dương.

There are great discoveries yet to be made down there,

Dưới đó còn rất nhiều điều kỳ diệu

fantastic creatures representing millions of years of evolution

những sinh vật tuyệt vời với hàng triệu năm tiến hóa

and possibly bioactive compounds

có lẽ cả những hợp chất sinh hóa

that could benefit us in ways that we can't even yet imagine.

có thể có ích ngoài sức tưởng tượng.

Yet we have spent only a tiny fraction

Dù ta mới dùng lượng kinh phí rất nhỏ

of the money on ocean exploration

để khám phá đại dương

that we've spent on space exploration.

so với khám phá vũ trụ.

We need a NASA-like organization for ocean exploration,

Chúng ta cần những tổ chức như NASA cho đại dương

because we need to be exploring and protecting

vì ta cần khám phá và bảo vệ

our life support systems here on Earth.

hệ sinh thái trên Trái đất này.

We need — thank you. (Applause)

Chúng ta cần -- cảm ơn. (Tiếng vỗ tay)

Exploration is the engine that drives innovation.

Khám phá là động cơ thúc đẩy sự đổi mới.

Innovation drives economic growth.

Đổi mới thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

So let's all go exploring,

Tất cả cùng khám phá đi,

but let's do it in a way that doesn't scare the animals away,

nhưng đừng làm sinh vật sợ hãi,

or, as Mike deGruy once said,

hoặc như Mike deGruy từng nói,

"If you want to get away from it all

"Nếu bạn muốn bỏ lại tất cả

and see something you've never seen,

để thấy điều chưa từng thấy,

or have an excellent chance of seeing something that no one's ever seen,

hoặc có cơ hội để thấy điều chưa ai từng thấy,

get in a sub."

hãy xuống biển."

He should have been with us for this adventure.

Anh ấy nên đi cùng chúng tôi trong chuyến phiêu lưu này.

We miss him.

Chúng tôi nhớ anh ấy.

(Applause)

(Vỗ tay)