The secret to living longer may be your social life | Susan Pinker

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Here's an intriguing fact.

İşte size ilginç bir gerçek:

In the developed world,

Gelişmiş dünyada,

everywhere, women live an average of six to eight years longer than men do.

her yerde, kadınlar erkeklerden ortalama 6-8 yıl daha uzun yaşıyorlar.

Six to eight years longer.

6-8 yıl daha uzun.

That's, like, a huge gap.

Çok büyük bir fark bu.

In 2015, the "Lancet" published an article

2015 'te ''Lancet'' bir makale yayınladı,

showing that men in rich countries

varlıklı ülkelerde erkeklerin her yaşta

are twice as likely to die as women are

ölüm oranlarının

kadınların iki katı olduğunu gösterdi.

at any age.

But there is one place in the world

Ancak dünyada erkeklerin kadınlar kadar

where men live as long as women.

uzun yaşadıkları bir yer var.

It's a remote, mountainous zone,

Uzak ve dağlık bir bölge,

a blue zone,

bir mavi bölge.

where super longevity

Bu bölgede uzun ömürlü olmak

is common to both sexes.

her iki cinsiyet için de yaygın.

This is the blue zone in Sardinia,

Sardunya'daki mavi bölge bu,

an Italian island in the Mediterranean,

Korsika ve Tunus arasında

between Corsica and Tunisia,

Akdenizde bir İtalyan adası.

where there are six times as many centenarians

Burada yüz yaşını aşmış kişi sayısı

as on the Italian mainland,

200 milden daha yakın olan

less than 200 miles away.

İtalya'ya göre 6 kat daha fazla.

There are 10 times as many centenarians

Kuzey Amerika'ya göre ise

as there are in North America.

10 kat daha fazla.

It's the only place where men live as long as women.

Erkeklerin kadınlar kadar uzun yaşadığı tek yer.

But why?

Peki niçin?

My curiosity was piqued.

Merakım cezbedilmişti.

I decided to research the science and the habits of the place,

Bu yerin mekanlarını ve alışkanlıklarını araştırmaya karar verdim.

and I started with the genetic profile.

Genetik profil ile başladım.

I discovered soon enough

Çok geçmeden genlerin uzun ömürlülükte

that genes account for just 25 percent of their longevity.

yalnızca %25 oranında etkili olduğunu keşfettim.

The other 75 percent is lifestyle.

Diğer %75 yaşam tarzıydı.

So what does it take to live to 100 or beyond?

Peki 100 yaşını aşmak için ne yapmak gerekiyor?

What are they doing right?

Doğru yaptıkları şey ne?

What you're looking at is an aerial view of Villagrande.

Bu Villagrande'nin kuş bakışı manzarası.

It's a village at the epicenter of the blue zone

Araştırmak üzere gittiğim mavi bölgenin

where I went to investigate this,

dış merkezinde bir köy.

and as you can see, architectural beauty is not its main virtue,

Gördüğünüz gibi mimari güzellik başlıca değerleri değil,

density is:

başlıca değerleri, yoğunluk:

tightly spaced houses,

iç içe geçen evler,

interwoven alleys and streets.

yol ve sokaklardan ibaret.

It means that the villagers' lives constantly intersect.

Bu da köylülerin hayatlarının sürekli kesişmesi demek.

And as I walked through the village,

Köy boyunca yürüdüğümde

I could feel hundreds of pairs of eyes watching me

kapı ve perdelerin ardından

from behind doorways and curtains,

kepenklerin arasından yüzlerce gözün

from behind shutters.

bana baktığını hissedebiliyordum.

Because like all ancient villages,

Tüm eski köyler gibi,

Villagrande couldn't have survived

Villagrande de bu yapı olmadan,

without this structure, without its walls, without its cathedral,

duvarları, katedrali olmadan, köy meydanı olmadan,

without its village square,

ayakta kalamazdı

because defense and social cohesion defined its design.

çünkü korunma ve sosyal bağlar onun tasarımını belirlemiş.

Urban priorities changed as we moved towards the industrial revolution

Sanayi devrimine yaklaştıkça kırsal önceliklerimiz de değişti

because infectious disease became the risk of the day.

çünkü bulaşıcı hastalıklar o zamanın endişe konusuydu.

But what about now?

Peki ya şimdi?

Now, social isolation is the public health risk of our time.

Şimdi ise sosyal izolasyon günümüzün kamu sağlığı riski.

Now, a third of the population says

Nüfusun üçte biri

güvenebilecekleri en fazla iki insan olduğunu söylüyor.

they have two or fewer people to lean on.

But let's go to Villagrande now as a contrast

Bir de Villagrande'de yaşayan

to meet some centenarians.

100 yaşını aşmış kişilere soralım.

Meet Giuseppe Murinu. He's 102, a supercentenarian

Giuseppe Murinu ile tanışın. 102 yaşında,

and a lifelong resident of the village of Villagrande.

hayatı boyunca Villagrande köylüsü olarak yaşadı.

He was a gregarious man.

Çok sosyal biri.

He loved to recount stories

Sürekli geçmişe dair hikayeler anlatmayı,

such as how he lived like a bird

kuş gibi nasıl yaşadığını,

from what he could find on the forest floor

iki dünya savaşı boyunca ormanda ne bulursa

during not one but two world wars,

onu yiyerek yaşadığını,

how he and his wife, who also lived past 100,

karısıyla birlikte 100 yaşını nasıl aştığını anlatmaya bayılyor.

raised six children in a small, homey kitchen

Görüşmeyi yaptığım yerde, küçük sevimli bir mutfakta

where I interviewed him.

altı çocuk yetiştirmişler.

Here he is with his sons Angelo and Domenico,

Oğulları Angelo ve Domenico,

both in their 70s and looking after their father,

ikisi de 70'li yaşlarda ve babalarına bakıyorlar.

and who were quite frankly very suspicious of me and my daughter

Bana ve bu araştırma gezisinde bana eşlik eden kızıma karşı

who came along with me on this research trip,

çok ihtiyatlı davranıyorlardı

because the flip side of social cohesion

çünkü sosyal bağların bir özelliği de

is a wariness of strangers and outsiders.

yabancılara karşı temkinli olmaktır.

But Giuseppe, he wasn't suspicious at all.

Guiseppe hiç şüpheli değildi ama.

He was a happy-go-lucky guy,

Tasasız bir adamdı,

very outgoing with a positive outlook.

olumlu ve iyi geçinen bir tabiatı vardı.

And I wondered: so is that what it takes to live to be 100 or beyond,

Kendime sordum: Acaba 100 yaşını aşmanın sırrı

thinking positively?

pozitif düşünce mi?

Actually, no.

Aslında, hayır.

(Laughter)

(Kahkaha)

Meet Giovanni Corrias. He's 101,

101 yaşındaki Giovanni Corrias ile tanışın,

the grumpiest person I have ever met.

tanıdığım en somurtkan insan.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And he put a lie to the notion

Uzun yaşamak için pozitif olunması

that you have to be positive to live a long life.

konseptini yalan çıkardı.

And there is evidence for this.

Bu da onun kanıtı.

When I asked him why he lived so long,

Ona nasıl bu kadar uzun yaşadığını sorduğumda

he kind of looked at me under hooded eyelids and he growled,

göz ucuyla bana sivri bir bakış attı ve kükredi:

"Nobody has to know my secrets."

''Kimse sırlarımı bilmek zorunda değil.''

(Laughter)

(Kahkaha)

But despite being a sourpuss,

Huysuz olmasına rağmen,

the niece who lived with him and looked after him

onunla yaşayan ve ona bakan yeğeni

called him "Il Tesoro," "my treasure."

ona ''hazinem'' anlamına gelen ''Il Tesoro'' diyordu.

And she respected him and loved him,

Onu seviyor, ona saygı duyuyordu,

and she told me, when I questioned this obvious loss of her freedom,

ona özgürlüğünü kaybetmesi ile ilgili soru sorduğumda bana şöyle dedi:

"You just don't understand, do you?

''Anlayamıyorsun, değil mi?

Looking after this man is a pleasure.

Bu adama bakmak bir zevk.

It's a huge privilege for me.

Benim için büyük bir ayrıcalık.

This is my heritage."

Bu benim mirasım.''

And indeed, wherever I went to interview these centenarians,

Gerçekten de 100 yaşını aşmış bu kişilerle ne zaman buluşma noktasına gitsem

I found a kitchen party.

bir mutfak partisi vardı.

Here's Giovanni with his two nieces,

Giovanni ve iki yeğeni,

Maria above him

Üssteki Maria,

and beside him his great-niece Sara,

arkasındaki büyük yeğeni Sara,

who came when I was there to bring fresh fruits and vegetables.

oradayken bana taze meyve ve sebze ikramı yapmıştı.

And I quickly discovered by being there

Oradayken hemen fark ettim ki

that in the blue zone, as people age,

mavi bölgede insanlar yaşlanırken

and indeed across their lifespans,

ve aslında hayatları boyunca,

they're always surrounded by extended family, by friends,

her zaman uzak veya yakın aile ve arkadaşlarıyla çevriliydiler,

by neighbors, the priest, the barkeeper, the grocer.

komşular, papaz, bar işletmecisi, manav.

People are always there or dropping by.

İnsanlar her zaman geçerken uğrardı.

They are never left to live solitary lives.

Tek başına yaşamaya terk edilmiyorlardı hiçbir zaman.

This is unlike the rest of the developed world,

Gelişmiş dünyaya ters düşüyordu bu,

where as George Burns quipped,

George Burns'un sözü gibi:

"Happiness is having a large, loving, caring family in another city."

''Mutluluk, başka bir şehirde büyük, sevgi dolu bir aileye sahip olmaktır.''

(Laughter)

(Kahkaha)

Now, so far we've only met men,

Şimdiye dek yalnızca uzun ömürlü erkeklerle tanıştık

long-living men, but I met women too,

ama kadınlarla da tanıştım,

and here you see Zia Teresa.

bu gördüğünüz Zia Teresa,

She, at over 100, taught me how to make the local specialty,

100 yaşın üzerinde bana culurgiones adındaki

which is called culurgiones,

yerel yemeklerini yapmayı öğretti,

which are these large pasta pockets

bu büyük makarna bohçaları,

like ravioli about this size,

o boyda mantı gibi yani,

this size,

şu boyda,

and they're filled with high-fat ricotta and mint

içi yağlı rikota peyniri ve nane dolu

and drenched in tomato sauce.

ve domates sosuna batırılıyor.

And she showed me how to make just the right crimp

Ağızları açılmasın diye bana tam olarak

so they wouldn't open,

nasıl büzeceğimi gösterdi.

and she makes them with her daughters every Sunday

Kendisi kızlarıyla her Pazar bunu yapıyor

and distributes them by the dozens to neighbors and friends.

ve komşu ve arkadaşlarına düzinelerce dağıtıyorlarmış.

And that's when I discovered a low-fat, gluten-free diet

İşte bu noktada anladım ki yağsız ve glutensiz beslenme

is not what it takes to live to 100 in the blue zone.

mavi bölgede 100 yaşına gelme nedeni değilmiş.

(Applause)

(Alkış)

Now, these centenarians' stories along with the science that underpins them

Yüz yaşındaki bu insanların hikayeleri ve bilim ışığında

prompted me to ask myself some questions too,

kendime de bazı sorular sordum,

such as, when am I going to die and how can I put that day off?

örneğin ne zaman öleceğim ve bunu nasıl ertelerim?

And as you will see, the answer is not what we expect.

Gördüğünüz gibi yanıtı umduğumuz gibi değil.

Julianne Holt-Lunstad is a researcher at Brigham Young University

Julianne Holt-Lunstad, Brigham Young Üniversitesinde araştırma görevlisi

and she addressed this very question

ve bu soruya

in a series of studies

buradaki dinleyiciler gibi

of tens of thousands of middle aged people

binlerce orta yaşlı insanın dahil olduğu

much like this audience here.

bir dizi çalışmada yanıt aramaya çalıştı.

And she looked at every aspect of their lifestyle:

Yaşam tarzlarını her yönden inceledi:

their diet, their exercise,

beslenme şekillerini, egzersizlerini,

their marital status,

medeni durumlarını,

how often they went to the doctor,

doktora gitme sıklıklarını,

whether they smoked or drank, etc.

sigara ve içki içip içmediklerini vs.

She recorded all of this

Bunların tümünü kaydetti,

and then she and her colleagues sat tight and waited for seven years

sonra iş arkadaşlarıyla birlikte yedi yıl boyunca

to see who would still be breathing.

kimin hayatta kalacağını bekledi.

And of the people left standing,

Hayatta kalanlar arasında,

what reduced their chances of dying the most?

ölme ihtimallerini azaltan şey neydi?

That was her question.

İşte bu soruya yanıt aradı.

So let's now look at her data in summary,

Şimdi özetle verilerine göz atalım,

going from the least powerful predictor to the strongest.

en düşük etkenden en güçlüsüne doğru.

OK?

Tamam mı?

So clean air, which is great,

Temiz hava, harika tabii

it doesn't predict how long you will live.

ama ne kadar yaşayacağınızı öngörmüyor.

Whether you have your hypertension treated

Yüksek tansiyon için tedavi görmeniz,

is good.

bu da güzel,

Still not a strong predictor.

yine de güçlü bir belirleyici değil.

Whether you're lean or overweight, you can stop feeling guilty about this,

Peki zayıf veya kilolu olmanız, bu konuda suçlu hissetmenize gerek yok,

because it's only in third place.

çünkü sıralamada yalnızca üçüncü.

How much exercise you get is next,

Ne kadar spor yaptığınız var sonra,

still only a moderate predictor.

ortalarda bir belirleyici.

Whether you've had a cardiac event and you're in rehab and exercising,

Bir kalp krizi geçirmiş, tedavi görüyor ve spor yapıyor olmanız,

getting higher now.

şimdi artmaya başlıyor.

Whether you've had a flu vaccine.

Grip aşısı yaptırmış olmanız.

Did anybody here know

Burdaki kimse

that having a flu vaccine protects you more than doing exercise?

grip aşısının bizi spordan daha çok koruduğunu biliyor muydu?

Whether you were drinking and quit,

İçki içip bırakmış olmanız

or whether you're a moderate drinker,

veya ortalama düzeyde içmeniz,

whether you don't smoke, or if you did, whether you quit,

sigara içmiyor olmanız, içtiyseniz bırakmış olmanız,

and getting towards the top predictors

en üst belirleyicilere doğru gidiyoruz

are two features of your social life.

sosyal hayatınıza dair iki özellik.

First, your close relationships.

Birincisi yakın ilişkileriniz.

These are the people that you can call on for a loan

Bunlar acil paraya ihtiyacınız olduğunda,

if you need money suddenly,

arayıp borç isteyebileceğiniz insanlar,

who will call the doctor if you're not feeling well

kendinizi iyi hissetmediğinizde doktoru arayacak

or who will take you to the hospital,

veya sizi hastaneye götürecek,

or who will sit with you if you're having an existential crisis,

hayata dair bir sorununuz olduğunda veya depresyonda iken

if you're in despair.

yanınızda oturacak olan insanlar.

Those people, that little clutch of people

Bu küçük insanlar kümesine sahipseniz

are a strong predictor, if you have them, of how long you'll live.

ne kadar yaşayacağınıza dair güçlü bir etken bu.

And then something that surprised me,

Sonra bir şey beni şaşırttı,

something that's called social integration.

sosyal entegrasyon denen bir şey.

This means how much you interact with people

Bu gün içinde insanlarla kurduğunuz etkileşim

as you move through your day.

anlamına geliyor.

How many people do you talk to?

Kaç insanla konuşuyorsunuz?

And these mean both your weak and your strong bonds,

Bu hem zayıf hem de güçlü bağlarınızı kapsıyor,

so not just the people you're really close to,

yalnızca çok yakın olduğunuz, sizin için çok değerli

who mean a lot to you,

insanları değil,

but, like, do you talk to the guy who every day makes you your coffee?

peki her gün kahvenizi yapan adamla konuşuyor musunuz?

Do you talk to the postman?

Postacınızla?

Do you talk to the woman who walks by your house every day with her dog?

Köpeğini evinizin yanından gezdiren kadınla?

Do you play bridge or poker, have a book club?

İskambil, poker oynuyor, kitap kulübü kuruyor musunuz?

Those interactions are one of the strongest predictors

Bu etkileşimler ne kadar yaşayacağımızın

of how long you'll live.

en güçlü göstergelerinden biri.

Now, this leads me to the next question:

Bu da beni bir sonraki soruya getiriyor:

if we now spend more time online than on any other activity,

tüm diğer aktivitelerden daha çok internette vakit geçiriyorsak,

including sleeping,

buna uyumak da dahil,

we're now up to 11 hours a day,

şu anki oran 11 saate kadar,

one hour more than last year, by the way,

geçen yıla oranla 1 yıl daha fazla,

does it make a difference?

bu bir fark yaratıyor mu?

Why distinguish between interacting in person

Bizzat etkileşim kurmakla sosyal medya üzerinden

and interacting via social media?

etkileşim arasında neden fark olsun?

Is it the same thing as being there

Eğer çocuklarınızla sürekli mesajlaşarak

if you're in contact constantly with your kids through text, for example?

iletişim halindeyseniz, bu orada olmakla aynı olabilir mi?

Well, the short answer to the question is no,

Bu sorunun kısa yanıtı hayır.

it's not the same thing.

Aynı şey değil.

Face-to-face contact releases a whole cascade of neurotransmitters,

Yüzyüze etkileşim bir dizi nörotransmiter salınımı sağlıyor,

and like a vaccine, they protect you now in the present

tıpkı bir aşı gibi, sizi şu an

and well into the future.

ve gelecek için koruyor.

So simply making eye contact with somebody,

Yani biriyle göz teması kurmak,

shaking hands, giving somebody a high-five

el sıkışmak, beşlik çakmak

is enough to release oxytocin,

oksitosin salgılanması için yeterli,

which increases your level of trust

bu da güven duygunuzu arttırıyor

and it lowers your cortisol levels.

ve kortizol seviyenizi düşürüyor.

So it lowers your stress.

Yani stresinizi azaltıyor

And dopamine is generated, which gives us a little high

ve dopamin ortaya çıkıyor, biraz uyuşturucu etkisi yapıyor

and it kills pain.

ve acıyı dindiriyor.

It's like a naturally produced morphine.

Doğal yolla salgılanan morfin gibi.

Now, all of this passes under our conscious radar,

Tüm bunlar bizim bilinç radarımız altında gerçekleşiyor,

which is why we conflate online activity with the real thing.

bu yüzden gerçek ve internet hayatını bağdaştırıyoruz.

But we do have evidence now, fresh evidence,

Ancak şimdi elimizde yeni kanıtlar var,

that there is a difference.

bir fark olduğuna dair.

So let's look at some of the neuroscience.

Beyin bilimine bir göz atalım.

Elizabeth Redcay, a neuroscientist at the University of Maryland,

Maryland Üniversitesinde nöro bilimci Elizabeth Redcay,

tried to map the difference

bizzat etkileşim kurduğumuzda

between what goes on in our brains when we interact in person

ve statik bir şey izlediğimizde beynimizde yaşanan farklılıkların

versus when we're watching something that's static.

bir haritasını çıkarmaya çalıştı.

And what she did was she compared the brain function

Yaptığı şey iki grup insanın

of two groups of people,

beyin fonksiyonlarını karşılaştırmaktı,

those interacting live with her

onunla veya araştırma ortaklarıyla

or with one of her research associates

canlı etkileşim kurup

in a dynamic conversation,

dinamik bir sohbet gerçekleştirenleri,

and she compared that to the brain activity of people

kendisinin aynı konu hakkında konuştuğu

who were watching her talk about the same subject

kayıtlı bir videoyu izleyen bir grubun

but in a canned video, like on YouTube.

beyin aktivitesi ile karşılaştırdı.

And by the way, if you want to know

Bu arada iki grubu aynı anda

how she fit two people in an MRI scanner at the same time,

nasıl MR cihazına nasıl sığdırdığını bilmek isterseniz

talk to me later.

benimle sonra görüşün.

So what's the difference?

Peki fark neydi?

This is your brain on real social interaction.

İşte bu gerçek sosyal etkileşim halindeyken beyniniz.

What you're seeing is the difference in brain activity

Gördüğünüz şey bizzat etkileşimde bulunma ve statik içerik almak arasındaki

between interacting in person and taking in static content.

beyin aktivitesi farkı.

In orange, you see the brain areas that are associated with attention,

Turuncu alanlar, beyninizin ilgi ve sosyal zekayla

social intelligence --

ilgili alanları --

that means anticipating what somebody else is thinking

başka birinin ne düşündüğünü tahmin etmeye çalışma,

and feeling and planning --

hissetme ve planlama

and emotional reward.

ve duygusal ödül.

And these areas become much more engaged

Bu alanlar gerçek biriyle etkileşim kurduğumuzda

when we're interacting with a live partner.

daha meşgul bir hale geliyorlar.

Now, these richer brain signatures

Şimdi bu daha yoğun beyin sinyalleri

might be why recruiters from Fortune 500 companies

Fortune 500 şirketlerinin işe başvuran adayları değerlendiren

evaluating candidates

insan kaynakları çalışanlarının,

thought that the candidates were smarter

seslerini duydukları adayların,

when they heard their voices

eposta veya mektuplarına baktıkları adaylara göre

compared to when they just read their pitches in a text, for example,

daha zeki olduklarını düşünmelerinin sebebi olabilir.

or an email or a letter.

Now, our voices and body language convey a rich signal.

Sesimiz ve beden dilimiz yoğun bir sinyal iletiyor.

It shows that we're thinking, feeling,

Düşündüğümüzü, hissettiğimizi,

sentient human beings

hassas insanlar olduğumuzu

who are much more than an algorithm.

bir algoritmadan daha fazlası olduğumuzu gösteriyor.

Now, this research by Nicholas Epley

Chicago Üniversitesi İşletme Fakültesinden

at the University of Chicago Business School

Nicholas Epley'in bu araştırması harika

is quite amazing because it tells us a simple thing.

çünkü bize çok basit bir şey söylüyor.

If somebody hears your voice,

Birisi sesinizi duyuyorsa

they think you're smarter.

daha zeki olduğunuzu düşünüyor.

I mean, that's quite a simple thing.

Bu gerçekten oldukça basit bir şey.

Now, to return to the beginning,

Şimdi başa dönelim,

why do women live longer than men?

kadınlar neden erkeklerden daha uzun yaşıyor?

And one major reason is that women are more likely

Çok büyük bir sebep kadınların hayatları boyunca

to prioritize and groom their face-to-face relationships

muhtemelen yüz yüze ilişkilerini

over their lifespans.

nispeten daha çok önemseyip biçimlendirmesi.

Fresh evidence shows

Yeni kanıtlar öyle gösteriyor ki

that these in-person friendships

bu yüz yüze arkadaşlıklar

create a biological force field against disease and decline.

hastalık ve düşüşe ilişkin biyolojik bir güç alanı yaratıyor.

And it's not just true of humans

Bu yalnızca insanlar için geçerli değil,

but their primate relations, our primate relations as well.

primatların ilişkilerinde de aynı.

Anthropologist Joan Silk's work shows that female baboons

Antropolog Joan Silk'in çalışmasında

who have a core of female friends

dişi bir grup arkadaşı olan dişi babunların

show lower levels of stress via their cortisol levels,

kortizol seviyelerine bakıldığında daha düşük stres gözlemleniyor,

they live longer and they have more surviving offspring.

daha uzun yaşıyorlar ve yavruları daha çok hayatta kalıyor.

At least three stable relationships.

En az üç dengeli ilişki.

That was the magic number.

Sihirli sayı bu.

Think about it.

Bunu bir düşünün.

I hope you guys have three.

Umarım üç ilişkiniz vardır.

The power of such face-to-face contact

Bu tür bir yüz yüze iletişimin gücü

is really why there are the lowest rates of dementia

sosyal insanlar arasında bunama oranının

among people who are socially engaged.

neden en düşük olduğunu açıklıyor.

It's why women who have breast cancer

Meme kanserine yakalanan kadınların

are four times more likely to survive their disease than loners are.

hastalığı atlatma oranlarının yalnızlara göre dört kat fazla olması da bu sebepten.

Why men who've had a stroke who meet regularly to play poker

Felç geçiren ve poker oynamak için arkadaşlarıyla buluşan erkekler

or to have coffee

veya kahve içmek

or to play old-timer's hockey --

ya da eski günlerin hatrına hokey oynamak için.

I'm Canadian, after all --

Ben Kanadalıyım sonuçta.

(Laughter)

(Kahkaha)

are better protected by that social contact

Bu sosyal iletişim sayesinde

than they are by medication.

ilaçtan daha iyi korunuyorlar.

Why men who've had a stroke who meet regularly --

Felç geçirmiş ve düzenli olarak sosyalleşen erkekler --

this is something very powerful they can do.

bu yapabilecekleri en güçlü şey.

This face-to-face contact provides stunning benefits,

Yüz yüze iletişimin inanılmaz faydaları var,

yet now almost a quarter of the population says they have no one to talk to.

ama nüfusun bir çeyreği konuşacak kimseleri olmadığını söylüyor.

We can do something about this.

Bu konuda bir şey yapabiliriz.

Like Sardinian villagers,

Sardunya köylüleri gibi,

it's a biological imperative to know we belong,

ait olduğumuzu bilmek biyolojik bir gerekliliktir,

and not just the women among us.

yalnızca aramızdaki kadınlar değil.

Building in-person interaction into our cities, into our workplaces,

Kentlerimize, iş yerlerimize kişisel etkileşim getirmek,

into our agendas

bunu günlük hayatımıza işlemek,

bolsters the immune system,

bağışıklık sistemini güçlendiriyor,

sends feel-good hormones surging through the bloodstream and brain

hem kan dolaşımı hem de beyinde iyi hissettiren hormonları tetikliyor

and helps us live longer.

ve uzun yaşamamıza yardım ediyor.

I call this building your village,

Ben buna kendi köyünüzü kurmak diyorum,

and building it and sustaining it is a matter of life and death.

bunu kurmak ve korumak ölüm ve yaşam meselesi.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Helen Walters: Susan, come back. I have a question for you.

Helen Walters: Susan, geri gel lütfen. Sana bir sorum var.

I'm wondering if there's a middle path.

Orta yol olur mu diye merak ediyorum.

So you talk about the neurotransmitters connecting when in face-to-face,

Yüz yüze iletişimde hareketlenen nörotransmiterlerden bahsettin,

but what about digital technology?

peki ya dijital teknoloji?

We've seen enormous improvements in digital technology

Dijital teknolojide inanılmaz ilerlemelere şahit olduk,

like FaceTime, things like that.

FaceTime ve benzeri şeyler.

Does that work too?

Bunlar da işe yarıyor mu?

I mean, I see my nephew.

Yeğenimi görüyorum.

He plays Minecraft and he's yelling at his friends.

Minecraft oynuyor ve arkadaşlarına bağırıyor.

It seems like he's connecting pretty well.

İyi bir bağlantı kurmuş gibi görünüyor.

Is that useful? Is that helpful?

Bu da faydalı mı? Yardımı olur mu?

Susan Pinker: Some of the data are just emerging.

Pinker: Verilerin bir kısmı yeni ortaya çıkıyor.

The data are so fresh that the digital revolution happened

O kadar yeni ki dijital devrim yaşandı

and the health data trailed behind.

ve arkasından sağlık verileri geldi.

So we're just learning,

Biz de yeni öğreniyoruz,

but I would say there are some improvements

Yine de teknoloji dünyasında da

that we could make in the technology.

yapabileceğimiz iyileştirmeler var.

For example, the camera on your laptop is at the top of the screen,

Örneğin dizüstümüzün kamerası ekranın üstünde,

so for example, when you're looking into the screen,

Ekrana baktığımızda

you're not actually making eye contact.

göz teması kurmuş olmuyoruz.

So something as simple as even just looking into the camera

Doğrudan kameraya bakmak bile bu nörotransmiterlerin

can increase those neurotransmitters,

sayısını arttıracaktır,

or maybe changing the position of the camera.

belki de kameranın yerini değiştirmek de faydalı olur.

So it's not identical, but I think we are getting closer with the technology.

Aynı şey değil tabii ama bence teknoloji ile de buna yaklaşıyoruz.

HW: Great. Thank you so much.

HW: Harika. Çok teşekkür ederim.

SP: Thank you.

SP: Ben teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)