The secret to living longer may be your social life | Susan Pinker

Translator: Ling Nguyen Reviewer: Nguyen Linh

Here's an intriguing fact.

Đây là một thực tế đáng chú ý.

In the developed world,

Trong thế giới phát triển,

everywhere, women live an average of six to eight years longer than men do.

ở bất kỳ đâu, tuổi thọ trung bình phụ nữ đều cao hơn đàn ông sáu đến tám năm.

Six to eight years longer.

Sáu đến tám năm.

That's, like, a huge gap.

Quả là một khoảng cách lớn.

In 2015, the "Lancet" published an article

Năm 2015, tờ "The Lancet" phát hành một bài báo

showing that men in rich countries

cho biết đàn ông ở các nước giàu

are twice as likely to die as women are

có nguy cơ chết sớm hơn phụ nữ gấp hai lần

at any age.

ở bất cứ độ tuổi nào.

But there is one place in the world

Vậy nhưng, có một nơi trên thế giới

where men live as long as women.

đàn ông sống thọ bằng phụ nữ.

It's a remote, mountainous zone,

Đó là một vùng miền núi xa xôi.

a blue zone,

một Blue zone (Vùng xanh)

where super longevity

ở đây sống trường thọ

is common to both sexes.

là phố biến với cả hai giới.

This is the blue zone in Sardinia,

Đây là Blue zone ở Sardinia,

an Italian island in the Mediterranean,

một hòn đảo của Ý, nằm ở Địa Trung Hải.

between Corsica and Tunisia,

giữa đảo Corse và nước Tunisia,

where there are six times as many centenarians

số người trên trăm tuổi ở đây gấp sáu lần

as on the Italian mainland,

con số này trên đất liền nước Ý,

less than 200 miles away.

nơi chỉ cách đó 200 dặm.

There are 10 times as many centenarians

Và có số cư dân trên trăm tuổi

as there are in North America.

gấp 10 lần khu vực Bắc Mỹ.

It's the only place where men live as long as women.

Là nơi duy nhất đàn ông sống thọ ngang với phụ nữ.

But why?

Nhưng tại sao?

My curiosity was piqued.

Nó khơi dậy trí tò mò của tôi

I decided to research the science and the habits of the place,

Tôi quyết định nghiên cứu khoa học và thói quen sinh hoạt của nơi này,

and I started with the genetic profile.

và tôi bắt đầu với tài liệu về gen.

I discovered soon enough

Tôi sớm nhận ra rằng,

that genes account for just 25 percent of their longevity.

di truyền chỉ quyết định 25% tuổi thọ của họ,

The other 75 percent is lifestyle.

75% còn lại thuộc về lối sống.

So what does it take to live to 100 or beyond?

Vậy thì cần gì để sống thọ trăm tuổi và hơn thế?

What are they doing right?

Họ đã làm gì đúng đắn vậy?

What you're looking at is an aerial view of Villagrande.

Các bạn đang nhìn thấy là cảnh từ trên cao của làng Villagrande.

It's a village at the epicenter of the blue zone

Ngôi làng nằm đúng trọng tâm của khu vực Blue zone

where I went to investigate this,

đây là nơi tôi tới và khảo sát,

and as you can see, architectural beauty is not its main virtue,

và như bạn thấy đấy, vẻ đẹp kiến trúc không phải là đặc tính của ngôi làng

density is:

mà chính là mật độ:

tightly spaced houses,

các ngôi nhà nằm san sát,

interwoven alleys and streets.

đường đi và ngõ hẻm xen lẫn nhau.

It means that the villagers' lives constantly intersect.

Điều này cho thấy cuộc sống người dân nơi đây giao thoa thường xuyên.

And as I walked through the village,

Khi tôi đi dạo qua ngôi làng,

I could feel hundreds of pairs of eyes watching me

Tôi có thể cảm nhận hằng trăm cặp mắt đang nhìn mình

from behind doorways and curtains,

từ lối ra vào, từ sau rèm cửa

from behind shutters.

từ các ô cửa sổ.

Because like all ancient villages,

Bởi vì giống như các ngôi làng thời xưa,

Villagrande couldn't have survived

Villagrande không thể tồn tại

without this structure, without its walls, without its cathedral,

mà thiếu đi kết cấu này, không có những bức tường hay nhà thờ này,

without its village square,

không có những quảng trường như này,

because defense and social cohesion defined its design.

mục đích phòng vệ và gắn kết xã hội định hình lên kiến trúc làng.

Urban priorities changed as we moved towards the industrial revolution

Các ưu tiên đô thị thay đổi khi con người chuyển lên cách mạng công nghiệp

because infectious disease became the risk of the day.

bời vì các bệnh truyền nhiễm trở thành nguy cơ hàng ngày.

But what about now?

Nhưng bây giờ thì sao?

Now, social isolation is the public health risk of our time.

Bây giờ, cô lập xã hội là nguy cơ cho sức khoẻ cộng đồng trong thời đại chúng ta

Now, a third of the population says

Bây giờ, một phần ba dân số cho rằng

they have two or fewer people to lean on.

họ có hai người hoặc ít hơn để nương tựa

But let's go to Villagrande now as a contrast

Nhưng nếu tới làng Villagrande, là một sự tương phản

to meet some centenarians.

khi gặp một vài người cao tuổi.

Meet Giuseppe Murinu. He's 102, a supercentenarian

Hãy gặp một người sống trên trăm tuổi, ông Giuseppe Murinu, 102 tuổi

and a lifelong resident of the village of Villagrande.

và là một cư dân lâu đời của làng.

He was a gregarious man.

Ông là một người rất hoà đồng,

He loved to recount stories

Ông thích kể lại câu chuyện cuộc đời

such as how he lived like a bird

như việc ông đã sống như loài chim

from what he could find on the forest floor

sống nhờ vào những gì kiếm được trong rừng

during not one but two world wars,

trong suốt không chỉ một mà hai cuộc chiến

how he and his wife, who also lived past 100,

rồi cách ông và vợ, một người cũng đã sống trên trăm tuổi,

raised six children in a small, homey kitchen

đã nuôi dạy sáu người con trong căn bếp nhỏ, ấm cúng này

where I interviewed him.

là nơi tôi phóng vấn ông.

Here he is with his sons Angelo and Domenico,

Đây là ông cùng hai con trai Angelo và Domenico,

both in their 70s and looking after their father,

cả hai đều ở độ tuổi 70 và đang trông nom ông cụ,

and who were quite frankly very suspicious of me and my daughter

họ tỏ rõ thái độ dè chừng với tôi và con gái tôi

who came along with me on this research trip,

con gái đi cùng tôi trong chuyến đi nghiên cứu này,

because the flip side of social cohesion

bởi vì mặt trái của gắn kết xã hội

is a wariness of strangers and outsiders.

là cảnh giác với người lạ và người ngoài.

But Giuseppe, he wasn't suspicious at all.

Nhưng Giuseppe thì không mảy may nghi hoặc

He was a happy-go-lucky guy,

Ông là người vô tư lự,

very outgoing with a positive outlook.

rất cởi mở và có cái nhìn tích cực.

And I wondered: so is that what it takes to live to be 100 or beyond,

Và làm tôi tự hỏi: phải chăng đây là điều khiến ta sống trên trăm tuổi

thinking positively?

suy nghĩ tích cực?

Actually, no.

Thực tế là, không.

(Laughter)

(Cười)

Meet Giovanni Corrias. He's 101,

Đây là Giovanni Corrias. Ông 101 tuổi

the grumpiest person I have ever met.

là người cáu bẳn nhất tôi từng gặp.

(Laughter)

(Cười)

And he put a lie to the notion

Ông minh chứng cho quan niệm

that you have to be positive to live a long life.

thái độ tích cực để sống lâu trở nên sai bét.

And there is evidence for this.

Và bằng chứng là,

When I asked him why he lived so long,

Khi tôi hỏi ông nguyên nhân ông sống thọ như vây,

he kind of looked at me under hooded eyelids and he growled,

ông gườm mắt nhìn tôi rồi làu bàu

"Nobody has to know my secrets."

"Chẳng ai cần phải biết bí mật của ta cả"

(Laughter)

(Cười)

But despite being a sourpuss,

Nhưng dù cho ông cáu bẳn như vậy,

the niece who lived with him and looked after him

người cháu gái đang sống cùng, và trông nôm ông

called him "Il Tesoro," "my treasure."

gọi ông là "Il Tesoro", "báu vật của cháu"

And she respected him and loved him,

Cô tôn trọng và yêu quý ông cụ,

and she told me, when I questioned this obvious loss of her freedom,

và khi tôi thắc mắc về việc cô bị mất tự do, cô bảo tôi:

"You just don't understand, do you?

"Cô thực sự không hiểu đúng không nào.

Looking after this man is a pleasure.

Trông nom người đàn ông này là niềm vinh hạnh.

It's a huge privilege for me.

Đó là một đặc ân lớn của tôi.

This is my heritage."

Đây là gia tài của tôi"

And indeed, wherever I went to interview these centenarians,

Thực tế thì, nơi đâu tôi tới để phỏng vấn họ, tôi đều bắt gặp

I found a kitchen party.

một bữa tiệc trong bếp.

Here's Giovanni with his two nieces,

Đây là Giovanni cùng hai cháu gái,

Maria above him

Maria đứng sau lưng ông

and beside him his great-niece Sara,

và bên cạnh ông là cháu hai đời Sara

who came when I was there to bring fresh fruits and vegetables.

khi tôi ở đó, họ mang hoa quả và rau tươi tới.

And I quickly discovered by being there

Tôi nhanh chóng nhận ra rằng,

that in the blue zone, as people age,

ở vùng Blue zone này, khi người ta già đi

and indeed across their lifespans,

và thực tế là họ sống qua các đời,

they're always surrounded by extended family, by friends,

thì họ sẽ luôn được bao bọc bởi đại gia đình, bạn bè

by neighbors, the priest, the barkeeper, the grocer.

bởi hàng xóm, các cha xứ, chủ quán bar, người bán tạp phẩm.

People are always there or dropping by.

Những người luôn ở đó hoặc ghé thăm.

They are never left to live solitary lives.

Người già không bị bỏ rơi, sống cô độc

This is unlike the rest of the developed world,

Điều này không giống như trong thế giới phát triển

where as George Burns quipped,

như George Burns châm biếm,

"Happiness is having a large, loving, caring family in another city."

"Hạnh phúc là có một gia đình lớn, yêu thương, quan tâm, ở thành phố khác"

(Laughter)

(Cười)

Now, so far we've only met men,

Chúng ta chỉ mới gặp đàn ông, những người yêu cuộc sống,

long-living men, but I met women too,

nhưng tôi cũng có gặp những người phụ nữ,

and here you see Zia Teresa.

và đây là Zia Teresa.

She, at over 100, taught me how to make the local specialty,

Bà đã trên 100 tuổi, bà dạy tôi cách làm món ăn đặc trưng của vùng.

which is called culurgiones,

là món bánh gối culurgiones,

which are these large pasta pockets

đó là bánh với những cái vỏ lớn được làm từ mỳ

like ravioli about this size,

như bánh bao ravioli, to chừng này

this size,

tầm chừng này,

and they're filled with high-fat ricotta and mint

nhân bánh là phomat béo ricotta và bạc hà.

and drenched in tomato sauce.

rồi rưới sốt cà chua lên trên.

And she showed me how to make just the right crimp

Và bà chỉ cho tôi cách làm nếp gấp bánh thật đúng

so they wouldn't open,

để sao không bị nứt,

and she makes them with her daughters every Sunday

bà làm món này cùng với các con gái vào chủ nhật hàng tuần

and distributes them by the dozens to neighbors and friends.

rồi mang cho hàng tá những người hàng xóm và bạn bè

And that's when I discovered a low-fat, gluten-free diet

Đấy là lúc tôi phát hiện ra, chế độ ăn ít béo, không chứa gluten

is not what it takes to live to 100 in the blue zone.

không phải là lý do sống thọ ở khu vục Blue zone.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now, these centenarians' stories along with the science that underpins them

Các câu chuyện của họ cùng với những giải thích khoa học

prompted me to ask myself some questions too,

khiến tôi có vài câu hỏi cho bản thân,

such as, when am I going to die and how can I put that day off?

như là, khi nào tôi sẽ chết, và tôi trì hoãn cái ngày đó bằng cách nào?

And as you will see, the answer is not what we expect.

và rồi bạn sẽ thấy, câu trả lời không như chúng ta mong đợi.

Julianne Holt-Lunstad is a researcher at Brigham Young University

Julianne Holt-Lunstad là nhà nghiên cứu thuộc trường đại học Brigham Young

and she addressed this very question

cô tìm câu trả lời cho câu hỏi này

in a series of studies

qua hàng loạt các nghiên cứu

of tens of thousands of middle aged people

đối với vài chục ngàn người ở độ tuổi trung niên

much like this audience here.

tầm tuổi khán giả ngày hôm nay.

And she looked at every aspect of their lifestyle:

Cô theo dõi mọi khía cách trong lối sống của họ:

their diet, their exercise,

chế độ ăn, chế độ luyện tập,

their marital status,

tình trạng hôn nhân,

how often they went to the doctor,

định kỳ gặp bác sỹ,

whether they smoked or drank, etc.

họ có hút thuốc hay uống rượu, vân vân

She recorded all of this

Cô ghi chép lại tất cả

and then she and her colleagues sat tight and waited for seven years

sau đó cô cùng đồng nghiệp cùng ngồi lại và chờ đợi 7 năm

to see who would still be breathing.

để xem ai sẽ vẫn còn sống.

And of the people left standing,

Và trong số những người đó,

what reduced their chances of dying the most?

yếu tố nào sẽ giảm nguy cơ tử vong ở họ nhất?

That was her question.

Đấy là câu hỏi của cô ấy.

So let's now look at her data in summary,

Giờ chúng ta sẽ xem các số liệu tổng hợp,

going from the least powerful predictor to the strongest.

đi từ yêú tố dự đoán ít khả năng nhất tới yếu tố mạnh nhất.

OK?

OK?

So clean air, which is great,

Vậy là không khí trong lành, rất tuyệt,

it doesn't predict how long you will live.

nhưng không dự đoán được bạn sống bao lâu

Whether you have your hypertension treated

Bệnh cao huyết áp của bạn được điều trị,

is good.

rất tốt.

Still not a strong predictor.

vẫn không phải yếu tố lớn.

Whether you're lean or overweight, you can stop feeling guilty about this,

Bạn gầy hay quá cân, bạn không còn phải hối lỗi về điều này nữa,

because it's only in third place.

vì nó chỉ đứng vị trí thứ ba.

How much exercise you get is next,

Tiếp theo là rèn luyện sức khoẻ,

still only a moderate predictor.

cũng chỉ là yếu tố dự đoán trung bình.

Whether you've had a cardiac event and you're in rehab and exercising,

Bạn có vấn đề tim, bạn có trị liệu, và luyện tập,

getting higher now.

khả năng đang cao dần.

Whether you've had a flu vaccine.

Bạn tiêm vac-xin phòng cúm không.

Did anybody here know

Có ai ở đây biết rằng

that having a flu vaccine protects you more than doing exercise?

vác-xin phòng cúm bảo vệ bạn tốt hơn là tập luyện không?

Whether you were drinking and quit,

Bạn có uống bia rượu và đang bỏ,

or whether you're a moderate drinker,

hay bạn uống vừa phải,

whether you don't smoke, or if you did, whether you quit,

Bạn không hút thuốc, và nếu có hút, thì bạn đang bỏ

and getting towards the top predictors

và chúng ta đang đi tới các yếu tố cao nhất

are two features of your social life.

đó là hai điểm đặc trưng của đời sống xã hội.

First, your close relationships.

Đầu tiên, các mối quan hệ gần gũi,

These are the people that you can call on for a loan

Đó là những người bạn có thể gọi để vay tiền,

if you need money suddenly,

khi bạn cần tiền đột xuất,

who will call the doctor if you're not feeling well

Đó là người sẽ gọi bác sĩ khi bạn ốm

or who will take you to the hospital,

hoặc là người đưa bạn tới bệnh viện,

or who will sit with you if you're having an existential crisis,

hoặc là người sẽ ngồi cạnh bạn khi bạn gặp các khủng hoảng cá nhân,

if you're in despair.

khi bạn tuyệt vọng,

Those people, that little clutch of people

Những người này, bộ phận nhỏ những con người này

are a strong predictor, if you have them, of how long you'll live.

là yếu tố dự đoán rất lớn bạn sẽ sống bao lâu

And then something that surprised me,

và có một điều làm tôi ngạc nhiên

something that's called social integration.

điều đó gọi là: kết nối xã hội

This means how much you interact with people

Có nghĩa bạn tương tác với mọi người thế nào

as you move through your day.

khi một ngày của bạn trôi qua

How many people do you talk to?

Bạn nói chuyện với bao nhiêu người?

And these mean both your weak and your strong bonds,

bao gồm cả những kết nối bền vững hay lỏng lẻo,

so not just the people you're really close to,

không chỉ là những người rất gần gũi với bạn,

who mean a lot to you,

rất có ý nghĩa với bạn,

but, like, do you talk to the guy who every day makes you your coffee?

mà, bạn có nói chuyện với người hàng ngày pha cafe cho bạn không?

Do you talk to the postman?

Bạn có nói chuyện với người phát thư?

Do you talk to the woman who walks by your house every day with her dog?

Bạn có nói chuyện với người phụ nữ hàng ngày dắt chó đi dạo qua nhà bạn?

Do you play bridge or poker, have a book club?

Bạn có chơi bài hay poker, có tham gia câu lạc bộ sách?

Those interactions are one of the strongest predictors

Những tương tác này là một trong những nhân tố dự đoán mạnh nhất

of how long you'll live.

bạn có sống lâu không.

Now, this leads me to the next question:

Điều này dẫn tôi tới câu hỏi tiếp theo:

if we now spend more time online than on any other activity,

Nếu chúng ta dành nhiều thời gian trên mạng hơn cho các hoạt động khác,

including sleeping,

bao gồm cả việc ngủ,

we're now up to 11 hours a day,

hiện nay chúng ta dành tới 11 giờ một ngày,

one hour more than last year, by the way,

nhiều hơn 1 giờ so với năm trước,

does it make a difference?

thì có gì khác biệt không?

Why distinguish between interacting in person

Tại sao phải tách bạch giữa tương tác trực tiếp

and interacting via social media?

và tương tác qua truyền thông xã hội?

Is it the same thing as being there

Có giống nhau không nếu bạn có mặt ở đó

if you're in contact constantly with your kids through text, for example?

với việc, ví dụ như, bạn thường xuyên liên lạc qua tin nhắn với con cái?

Well, the short answer to the question is no,

Câu trả lời ngắn gọn là không.

it's not the same thing.

Không hề như nhau.

Face-to-face contact releases a whole cascade of neurotransmitters,

Tiếp xúc trực tiếp sản sinh ra một luồng các chất dẫn truyền thần kinh

and like a vaccine, they protect you now in the present

cũng giống như vắc-xin, chúng bảo vệ bạn lúc đó, ở hiện tại

and well into the future.

và cả trong tương lai.

So simply making eye contact with somebody,

Như vậy chỉ đơn giản là nhìn vào mắt người đối thoại,

shaking hands, giving somebody a high-five

bắt tay, hay high-five ai đó

is enough to release oxytocin,

là đủ để sản sinh chất oxytocin

which increases your level of trust

một loại hóc-mon kích thích lòng tin lẫn nhau

and it lowers your cortisol levels.

và giảm nồng độ hooc-mon cortisel.

So it lowers your stress.

Và như vậy giảm sự căng thẳng.

And dopamine is generated, which gives us a little high

Một lượng dopamine được sản sinh, khiến chúng ta hưng phấn

and it kills pain.

và có tác dụng giảm đau

It's like a naturally produced morphine.

Như sản xuất mooc-phin một cách tự nhiên.

Now, all of this passes under our conscious radar,

Tất cả điều này diễn ra nằm ngoài ý thức của chúng ta

which is why we conflate online activity with the real thing.

đó là lý do chúng ta đồng nhất các hoạt động qua mạng với thực tế.

But we do have evidence now, fresh evidence,

Nhưng chúng tôi có dẫn chứng, dẫn chứng mới,

that there is a difference.

cho thấy có sự khác biệt.

So let's look at some of the neuroscience.

Chúng ta hãy xem về mặt khoa học thần kinh

Elizabeth Redcay, a neuroscientist at the University of Maryland,

Elizabeth Redcay, một nhà thần kinh học, của đại học Maryland

tried to map the difference

đã thử vạch ra sự khác nhau

between what goes on in our brains when we interact in person

diễn ra trong não bộ chúng ta khi chúng ta tương tác trực tiếp

versus when we're watching something that's static.

với việc chúng ta xem hình ảnh tĩnh

And what she did was she compared the brain function

Việc cô ấy làm là cô so sánh hoạt động não bộ

of two groups of people,

giữa hai nhóm người

those interacting live with her

một nhóm tương tác trực tiếp với cô

or with one of her research associates

hoặc với một trong số cộng sự của cô

in a dynamic conversation,

qua một cuộc nói chuyện trực tiếp

and she compared that to the brain activity of people

và với hoạt động não của những người

who were watching her talk about the same subject

theo dõi cuộc đối thoại của cô về cùng một chủ đề

but in a canned video, like on YouTube.

nhưng qua video được ghi lại, như trên Youtube

And by the way, if you want to know

Nếu bạn muốn biết bằng cách nào

how she fit two people in an MRI scanner at the same time,

cô ấy sắp xếp được hai người trong một máy chụp cắt lớp MRI

talk to me later.

Hãy gặp tôi sau.

So what's the difference?

Sự khác biệt là gì?

This is your brain on real social interaction.

Đây là bộ não khi có tương tác xã hội thực.

What you're seeing is the difference in brain activity

Bạn đang nhìn thấy sự khác biệt trong hoạt động của não bộ

between interacting in person and taking in static content.

giữa tương tác trực tiếp với việc tiếp nhận thông tin tĩnh

In orange, you see the brain areas that are associated with attention,

màu vàng là các vùng não có liên kết với sự tập trung

social intelligence --

trí thông minh xã hội --

that means anticipating what somebody else is thinking

đó là việc dự đoán được người khác đang nghĩ gì

and feeling and planning --

cảm thấy gì và định làm gì--

and emotional reward.

và phần thưởng tinh thần.

And these areas become much more engaged

Những vùng não này trở nên tích cực hơn

when we're interacting with a live partner.

khi chúng ta tương tác trực tiếp.

Now, these richer brain signatures

Những dấu hiệu não tích cực này

might be why recruiters from Fortune 500 companies

có thể là lý do tại sao các nhà tuyển dụng từ các công ty Fortune 500

evaluating candidates

khi đánh giá ứng viên

thought that the candidates were smarter

nghĩ rằng các ứng viên thông minh hơn

when they heard their voices

khi họ nghe được giọng ứng viên

compared to when they just read their pitches in a text, for example,

so với khi họ chỉ đọc các âm trong ví dụ như, một tin nhắn

or an email or a letter.

hoặc email, hoặc một lá thư.

Now, our voices and body language convey a rich signal.

Giọng nói và ngôn ngữ cơ thế truyền tín hiệu rất rõ ràng

It shows that we're thinking, feeling,

Cho thấy ta có suy nghĩ, có cảm nhận,

sentient human beings

những con người có tri giác

who are much more than an algorithm.

chứ không phải là một thuật toán

Now, this research by Nicholas Epley

Nghiên cứu sau đây của Nicholas Epley

at the University of Chicago Business School

thuộc trường đại học Kinh doanh Chicago

is quite amazing because it tells us a simple thing.

khá tuyệt vời, bởi vì đã chỉ ra một điều hết sức đơn giản.

If somebody hears your voice,

Nếu ai đó nghe giọng nói của bạn, sẽ nghĩ

they think you're smarter.

bạn thông minh hơn.

I mean, that's quite a simple thing.

Ý tôi là, điều này thật đơn giản.

Now, to return to the beginning,

Giờ để quay lại với lúc đầu,

why do women live longer than men?

tại sao phụ nữ sống lâu hơn đàn ông?

And one major reason is that women are more likely

Một nguyên nhân chính là phụ nữ có xu hướng

to prioritize and groom their face-to-face relationships

ưu tiên và chăm chút cho những mối quan hệ trực tiếp

over their lifespans.

suốt cuộc đời.

Fresh evidence shows

Dẫn chứng gần đây cho thấy

that these in-person friendships

mối quan hệ bạn bè ngoài đời

create a biological force field against disease and decline.

tạo ra sức mạnh sinh học chống lại bệnh tật và chán nản.

And it's not just true of humans

Điều này không chỉ đúng với con người

but their primate relations, our primate relations as well.

mà còn với lối sống bầy đàn ở loài linh trưởng khác, và ở cả chúng ta.

Anthropologist Joan Silk's work shows that female baboons

Một công trình của nhà nhân chủng học, Joan Silk, cho thấy khỉ đầu chó cái

who have a core of female friends

nếu sống trong đàn với những con cái khác

show lower levels of stress via their cortisol levels,

có mức độ áp lực thấp hơn, thấy được qua nồng độ cortisol của chúng

they live longer and they have more surviving offspring.

chúng sống lâu hơn và sinh nhiều con có khả năng sống sốt hơn.

At least three stable relationships.

Cần ít nhất ba mối quan hệ ổn định.

That was the magic number.

Đấy là con số kỳ diệu.

Think about it.

Hãy nghĩ về điều đó

I hope you guys have three.

Hi vọng các bạn đạt số đó

The power of such face-to-face contact

Sức mạnh của tiếp xúc trực tiếp

is really why there are the lowest rates of dementia

thực sự là lý do suy giảm trí nhớ ở mức thấp nhất

among people who are socially engaged.

xảy ra đối với những người tham gia xã hội

It's why women who have breast cancer

Là lý do những phụ nữ bị ung thư vú

are four times more likely to survive their disease than loners are.

có khả năng khỏi bệnh gấp bốn lần những người cô độc.

Why men who've had a stroke who meet regularly to play poker

Là lý do những người bị đột quỵ, nếu thường xuyên gặp bạn bè chơi poker

or to have coffee

hoặc cùng uống cafe

or to play old-timer's hockey --

hoặc cùng chơi hockey kiểu cổ--

I'm Canadian, after all --

Tôi là người Canada mà --

(Laughter)

(Cười)

are better protected by that social contact

sẽ được bảo vệ tốt hơn nhờ giao tiếp xã hội

than they are by medication.

hơn nhờ vào thuốc men.

Why men who've had a stroke who meet regularly --

Là lý do người từng đột quỵ, nên gặp gỡ thường xuyên--

this is something very powerful they can do.

đây là một việc làm rất có lợi.

This face-to-face contact provides stunning benefits,

Giao tiếp trực tiếp mang lại những lợi ích kinh ngạc,

yet now almost a quarter of the population says they have no one to talk to.

nhưng ngày nay gần một phần tư dân số cho rằng họ không có ai để nói chuyện

We can do something about this.

Chúng ta có thể làm gì đó.

Like Sardinian villagers,

Giống như người dân trên Sardinia,

it's a biological imperative to know we belong,

Con người thuộc về đâu là nhu cầu sinh học

and not just the women among us.

và không chỉ với phụ nữ.

Building in-person interaction into our cities, into our workplaces,

Xây dựng tương tác trực tiếp trong thành phố, nơi làm việc của chúng ta

into our agendas

trong lịch làm việc

bolsters the immune system,

sẽ thúc đẩy hệ thống miễn dịch,

sends feel-good hormones surging through the bloodstream and brain

truyền đi những hooc-mon hài lòng tới máu và não

and helps us live longer.

như vậy giúp ta sống thọ hơn.

I call this building your village,

Tôi gọi đó là xây ngôi làng của bạn,

and building it and sustaining it is a matter of life and death.

xây dựng nó và duy trì nó là vấn đề sống còn

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Helen Walters: Susan, come back. I have a question for you.

Helen Walters: Susan, khoan đã. Tôi có một câu hỏi.

I'm wondering if there's a middle path.

Tôi tự hỏi liệu có mức trung hoà không.

So you talk about the neurotransmitters connecting when in face-to-face,

Cô có đề cập tới chất dẫn truyền thần kinh trong tiếp xúc trực tiếp

but what about digital technology?

nhưng công nghệ số thì sao?

We've seen enormous improvements in digital technology

Chúng ta chứng kiến sự phát triển vượt bậc

like FaceTime, things like that.

trong công nghệ số, như Facetime

Does that work too?

Nó có áp dụng được không?

I mean, I see my nephew.

Ý tôi là, cháu trai tôi.

He plays Minecraft and he's yelling at his friends.

Nó chơi trò Minecraft và cùng hò hét với đám bạn.

It seems like he's connecting pretty well.

Có vẻ nó giao tiếp khá tốt.

Is that useful? Is that helpful?

Việc này có ích không?

Susan Pinker: Some of the data are just emerging.

Susan Pinker: Có một vài dữ liệu vừa mới được đưa ra

The data are so fresh that the digital revolution happened

Các số liệu này là quá mới rằng cách mạng số diễn ra

and the health data trailed behind.

và các sổ liệu về sức khoẻ đang theo sau.

So we're just learning,

Chúng tôi đang tìm hiểu,

but I would say there are some improvements

nhưng tôi có thể nói chúng ta sẽ đạt

that we could make in the technology.

được một vài tiến bộ trong công nghệ

For example, the camera on your laptop is at the top of the screen,

Ví dụ như, camera của laptop được đặt phía trên màn hình

so for example, when you're looking into the screen,

và như vậy, khi bạn nhìn vào màn hình

you're not actually making eye contact.

bạn thực sự không tiếp xúc bằng mắt.

So something as simple as even just looking into the camera

Như vậy một việc đơn giản như nhìn vào camera

can increase those neurotransmitters,

có thể tăng các chất dẫn truyền thần kinh

or maybe changing the position of the camera.

hoặc có lẽ thay đổi vị trí của camera

So it's not identical, but I think we are getting closer with the technology.

nó không giống hệt nhau, nhưng tôi nghĩ chúng ta đang làm được với công nghệ

HW: Great. Thank you so much.

HW. Cảm ơn cô rất nhiều.

SP: Thank you.

SP: Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)