Gary Haugen: The hidden reason for poverty the world needs to address now

Çeviri: Zeliha Turkan Gözden geçirme: Ramazan Şen

To be honest, by personality,

Doğruyu söylemek gerekirse, karakterim gereği

I'm just not much of a crier.

pek ağlak biri değilim.

But I think in my career that's been a good thing.

Fakat bunun kariyerim için iyi bir şey olduğunu düşünüyorum.

I'm a civil rights lawyer,

Ben insan hakları avukatıyım

and I've seen some horrible things in the world.

ve dünyada korkunç şeyler gördüm.

Kariyerime, Birleşik Devletlerde polis şiddeti davalarına bakarak başladım.

I began my career working police abuse cases in the United States.

And then in 1994, I was sent to Rwanda

1994'te de Rwanda'ya

to be the director of the U.N.'s genocide investigation.

BM'nin soykırım soruşturmasını yönetmek amaçlı gönderildim.

It turns out that tears just aren't much help

Ve gördüm ki, gözyaşları bir soykırımı

when you're trying to investigate a genocide.

araştırmaya çalışırken pek yardımcı olmuyor.

Görmem, hissetmem ve dokunmam gereken şeyler

The things I had to see, and feel and touch

were pretty unspeakable.

kelimelerle ifade edilemezdi.

What I can tell you is this:

Ama size söyleyebileceğim şu var:

that the Rwandan genocide

Rwanda soykırımı, dünyanın

was one of the world's greatest failures of simple compassion.

basit bir şefkat duygusu alanındaki en büyük başarısızlıklardan biriydi.

That word, compassion, actually comes from two Latin words:

Şefkat kelimesinin İngilizcesi ''compassion'' 2 Latin kelimeden geliyor:

cum passio, which simply mean "to suffer with."

cum passio, yani "birlikte ızdırap çekmek".

And the things that I saw and experienced

Rwanda'da insan ızdırabına yaklaştıkça

in Rwanda as I got up close to human suffering,

gördüğüm ve başıma gelen olaylar

it did, in moments, move me to tears.

zaman zaman beni gözyaşlarına boğdu.

But I just wish that I, and the rest of the world,

Fakat keşke ben ve dünyanın geri kalanı,

had been moved earlier.

daha önce harekete geçseydi.

And not just to tears,

Ağlayarak değil

but to actually stop the genocide.

ama bu soykırıma bir son vermek için.

Now by contrast, I've also been involved

Buna karşın, dünyanın şefkat alanındaki

with one of the world's greatest successes of compassion.

en büyük başarılarından birinde de yer aldım.

And that's the fight against global poverty.

Bu da küresel yoksulluğa karşı açılan savaş.

It's a cause that probably has involved all of us here.

Bu, muhtemelen buradaki herkesin ilgili olduğu bir savaş.

I don't know if your first introduction

Bilmiyorum, belki bu konuya ilk girişiniz

might have been choruses of "We Are the World,"

"We Are the World"'un nakaratıydı

or maybe the picture of a sponsored child on your refrigerator door,

ya da buzdolabının üstündeki sponsor edilmiş çocuğun fotografıydı

or maybe the birthday you donated for fresh water.

ya da belki de içme suyu için bağışta bulunduğunuz doğum gününüzdü.

I don't really remember what my first introduction to poverty was

Yoksullukla ilk tanışmamı tam olarak hatırlayamıyorum

but I do remember the most jarring.

ama beni en çok sarsan şeyi hatırlıyorum.

It was when I met Venus --

Bu, Zambiyali, Venüs adında

she's a mom from Zambia.

bir anneyle tanışmamla başladı.

She's got three kids and she's a widow.

Kendisi dul ve uç çocuklu.

When I met her, she had walked about 12 miles

Onunla tanıştığımda, başkente gelip hikayesini paylaşmak için

in the only garments she owned,

sahip olduğu tek giysisiyle

to come to the capital city and to share her story.

20 kilometre kadar yürümüştü.

She sat down with me for hours,

Benimle saatlerce oturup

just ushered me in to the world of poverty.

beni yoksulluğun dünyasına sürükledi.

She described what it was like when the coals on the cooking fire

Pişirme ateşinin altındaki kömürlerin

finally just went completely cold.

tamamen soğuduğunda neler olduğunu anlattı.

When that last drop of cooking oil finally ran out.

Pişirme yağının o son damlası bittiğinde.

When the last of the food, despite her best efforts,

Ve bütün çabalarına rağmen, son yemek erzağı

ran out.

tükendiğinde.

She had to watch her youngest son, Peter,

En küçük oğlu Peter'in

suffer from malnutrition,

bacakları yavaş yavaş güçsüzlüğe baş eğerken

as his legs just slowly bowed into uselessness.

gıdasızlıktan eziyet çekmesini izlemek durumunda kalmıştı.

As his eyes grew cloudy and dim.

Gözleri bulutlanıp kararırken.

And then as Peter finally grew cold.

Ve en sonunda da Peter'i yitirdi.

For over 50 years, stories like this have been moving us to compassion.

50 seneyi aşkın bir süredir, bunun gibi hikayeler bizi şefkate itiyor.

We whose kids have plenty to eat.

Çocuklarının yeteri kadar yemek yiyebildiği bizler.

And we're moved not only to care about global poverty,

Küresel yoksulluğu sadece umursamak için değil

but to actually try to do our part to stop the suffering.

ızdırabı durdurabilmek için harekete geçtik.

Now there's plenty of room for critique that we haven't done enough,

Elbette yeteri kadar yapmadığımızı, yaptıklarımızın ise yeterli etki

and what it is that we've done hasn't been effective enough,

sağlamadığına yönelik eleştirilere yer var

but the truth is this:

ama, doğrusu şu:

The fight against global poverty is probably the broadest,

Küresel yoksulluğa karşı verilen savaş insanlık tarihi boyunca şefkat

longest running manifestation of the human phenomenon of compassion

duygusunun görüldüğü en kapsamlı, en uzun süre

in the history of our species.

devam eden olaydır.

And so I'd like to share a pretty shattering insight

Bu nedenle mücadele etmek hakkında düşündüklerinizi sonsuza kadar

that might forever change the way you think about that struggle.

değiştirecek, oldukça yıkıcı bir içgörüyü paylaşmak istiyorum.

But first, let me begin with what you probably already know.

Fakat öncelikle zaten bildiklerinizle başlayalım.

Thirty-five years ago, when I would have been graduating from high school,

35 yıl önce, liseden mezun olduğum zamanlarda,

they told us that 40,000 kids every day died because of poverty.

bize her gün 40.000 çocuğun yoksulluktan dolayı öldüğünü söylemişlerdi.

That number, today, is now down to 17,000.

Bu sayı bugün 17.000'e kadar indi.

Way too many, of course,

Tabii ki, hâlâ çok yüksek bir rakam

but it does mean that every year,

ama bu aynı zamanda her yıl 8 milyon çocuğun fakirlikten dolayı

there's eight million kids who don't have to die from poverty.

ölmek zorunda olmadığı anlamına geliyor.

Moreover, the number of people in our world

Üstelik, aşırı yoksulluk içinde yaşayan

who are living in extreme poverty,

yani yaklaşık olarak günlük

which is defined as living off about a dollar and a quarter a day,

1,25 dolar ile geçinmeye çalışan insan sayısı

that has fallen from 50 percent,

%50'den

to only 15 percent.

%15'e düşmüş durumda.

This is massive progress,

Bu büyük bir ilerleme,

and this exceeds everybody's expectations about what is possible.

ve herkesin mümkün olduğunu düşündüğü beklentilerini de aşıyor.

And I think you and I,

Bence sizler ve ben

I think, honestly, that we can feel proud and encouraged

şefkatin milyonların acısını durdurmak

to see the way that compassion actually has the power

için gerekli olan güce sahip olduğunu görerek

to succeed in stopping the suffering of millions.

kendimizi gururlu ve cesaretli hissedebiliriz.

But here's the part that you might not hear very much about.

Ama çok fazla haberinizin olmadığı bir kısım daha var.

If you move that poverty mark just up to two dollars a day,

Eğer yoksulluk sınırını günlük iki doların üzerine çıkarırsanız,

it turns out that virtually the same two billion people

bu iki milyar insanın, ben lisedeyken ağır

who were stuck in that harsh poverty when I was in high school,

yoksulluk içinde kalmış olan aynı insanlar olduğunu,

are still stuck there,

35 yıl sonra da

35 years later.

hâlâ aynı durumda olduklarını görürsünüz.

So why, why are so many billions still stuck in such harsh poverty?

Peki neden milyarlarca insan hâlâ ağır yoksulluk koşullarında bulunuyor?

Well, let's think about Venus for a moment.

Hadi bir süre için Venus'ü düşünelim.

Now for decades, my wife and I have been moved by common compassion

Eşim ve ben on yıllardır aynı ortak şefkat ile

to sponsor kids, to fund microloans,

çocuk sponsorluğunu, mikrokredi yatırımını,

to support generous levels of foreign aid.

cömertlik seviyesinde yabancı yardımını destekledik.

But until I had actually talked to Venus,

Oysa Venüs ile konuşana kadar

I would have had no idea that none of those approaches

bu yaklaşımların hiçbirinin aslında

actually addressed why she had to watch her son die.

onun oğlunun ölümünü neden izlemek zorunda kaldığına değinmemiş olduğuna dair hiçbir fikrim yoktu.

"We were doing fine," Venus told me,

"Biz iyiydik," dedi Venüs,

"until Brutus started to cause trouble."

"Brütüs sorun çıkarmayana kadar."

Now, Brutus is Venus' neighbor and "cause trouble"

Brütüs Venüs'ün komşusu ve "sorun çıkarmak"

is what happened the day after Venus' husband died,

Venüs'ün kocasını kaybettikten sonraki gün olanlardı.

when Brutus just came and threw Venus and the kids out of the house,

Brütüs öylece gelip Venüs'ü ve çocukları evden atmış,

stole all their land, and robbed their market stall.

topraklarını çalmış ve pazar tezgahlarını çalmış.

You see, Venus was thrown into destitution by violence.

Venüs şiddet ile yoksulluğa itilmişti.

And then it occurred to me, of course,

Sonra aklıma geldi, tabii ki,

that none of my child sponsorships, none of the microloans,

çocuk sponsorluklarımın, mikro kredilerimin,

none of the traditional anti-poverty programs

geleneksel fakirlik karşıtı programların hiçbiri

were going to stop Brutus,

Brütüs'ü durdurmayacaktı

because they weren't meant to.

çünkü amaçları bu değildi.

This became even more clear to me when I met Griselda.

Griselda ile tanıştığımda bu daha da netleşti.

She's a marvelous young girl living in a very poor community

Kendisi Guatemala'da çok fakir bir çevrede yaşayan harika,

in Guatemala.

genç bir kız.

And one of the things we've learned over the years

Yıllar boyunca öğrendiğimiz bir şey de,

is that perhaps the most powerful thing

Griselda ve ailesinin onu ve ailesini

that Griselda and her family can do

fakirlikten kurtarabilmek için yapabileceği

to get Griselda and her family out of poverty

belki de en güçlü şey

is to make sure that she goes to school.

onun okula gitmesini sağlamak.

The experts call this the Girl Effect.

Uzmanlar buna "The Girl Effect (Kız Etkisi)" diyorlar.

But when we met Griselda, she wasn't going to school.

Fakat Griselda ile tanışınca, okula gitmiyordu.

In fact, she was rarely ever leaving her home.

Aslında, evden zor çıkıyordu.

Days before we met her,

Onunla tanışmadan günler önce,

while she was walking home from church with her family,

ailesiyle kiliseden dönerlerken,

in broad daylight,

gündüz gözüyle,

men from her community just snatched her off the street,

çevresindeki adamlar onu sokakta yakalamış

and violently raped her.

ve ona vahşice tecavüz etmiş.

See, Griselda had every opportunity to go to school,

Girselda okula gitmek için her fırsata sahipti

it just wasn't safe for her to get there.

fakat ortaya gitmesi onun için güvenli değildi.

And Griselda's not the only one.

Ve Griselda tek örnek değil.

Around the world, poor women and girls

Dünya'da 15 ve 44 yaş aralığındaki

between the ages of 15 and 44,

fakir kadın ve kızlar

they are -- when victims of the everyday violence

onlar -- her gün aile içi şiddet

of domestic abuse and sexual violence --

veya cinsel şiddet mağduru iken --

those two forms of violence account for more death and disability

bu iki şiddet türü, sıtma, araba kazası

than malaria, than car accidents, than war combined.

ve savaşın toplamından daha fazla ölüm ve sakatlığa neden oluyor.

The truth is, the poor of our world are trapped in whole systems of violence.

İşin aslı, dünyamızdaki fakirler her türlü şiddet sistemine kısılmış durumda.

In South Asia, for instance, I could drive past this rice mill

Güney Asya'da, örneğin, bu pirinç değirmeninden geçerken

and see this man hoisting these 100-pound sacks

sırtında 50 kiloluk pirinç çuvalını taşıyan

of rice upon his thin back.

bu adamı görebilirim.

But I would have no idea, until later,

Fakat hiçbir fikrim yoktu, sonradan öğrendim ki

that he was actually a slave,

o aslında bir köleymiş,

held by violence in that rice mill since I was in high school.

benim lise zamanlarımdan beri şiddet zoruyla pirinç değirmeninde tutuluyormuş.

Decades of anti-poverty programs right in his community

Onun toplumunda on yıllardır süren yoksullukla mücadele programları

were never able to rescue him or any of the hundred other slaves

onu veya onun gibi yüzlerce köleyi pirinç değirmeni içindeki

from the beatings and the rapes and the torture

dayaktan, tecavüzden ve işkenceden

of violence inside the rice mill.

kurtarmaya muvaffak olamadı.

In fact, half a century of anti-poverty programs

Aslında, yarım yüzyıldır süren yoksullukla mücadele programları

have left more poor people in slavery

insanlık tarihindeki diğer zamanlara göre

than in any other time in human history.

daha fazla fakir insanı kölelikte bırakmıştır.

Experts tell us that there's about 35 million people in slavery today.

Uzmanlar bugün yaklaşık 35 milyon insanın köle olduğunu söylüyor.

That's about the population of the entire nation of Canada,

Bu yaklaşık olarak bugün yaşadığımız tüm Kanada ulusunun

where we're sitting today.

nüfusuna eşit.

This is why, over time, I have come to call this epidemic of violence

Bu yüzden, zamanla, bu şiddet salgınına

the Locust Effect.

"Çekirge Etkisi" dedim.

Because in the lives of the poor, it just descends like a plague

Çünkü fakirlerin yaşamına veba hastalığı gibi çöküyor

and it destroys everything.

ve her şeyi mahvediyor.

In fact, now when you survey very, very poor communities,

Aslında, çok ama çok fakir toplumlarda anket yapsanız

residents will tell you that their greatest fear is violence.

en büyük korkularının şiddet olduğunu size söyleyeceklerdir.

But notice the violence that they fear

Fakat korktukları şiddetin

is not the violence of genocide or the wars,

soykırım veya savaş şiddeti değil

it's everyday violence.

günlük şiddet olduğunun farkına varmalı.

So for me, as a lawyer, of course, my first reaction was to think,

O yüzden benim için, tabii ki bir avukat olarak, ilk tepkim

sahip olduğumuz tüm yasaları değiştirmemiz gerektiği oldu.

well, of course we've got to change all the laws.

We've got to make all this violence against the poor illegal.

Fakirlere karşı tüm bu şiddeti kanunen yasak kılmamız lazım.

But then I found out, it already is.

Fakat daha sonra zaten öyle olduğunu buldum.

The problem is not that the poor don't get laws,

Sorun fakirin yasayla korunmaması değil,

it's that they don't get law enforcement.

hukuki yaptırımın olmamasıydı.

In the developing world,

Gelişen dünyada,

basic law enforcement systems are so broken

temel hukuki yaptırım sistemleri o kadar bozuk ki,

that recently the U.N. issued a report that found

geçenlerde B.M.'nin yayınladığı bir rapora göre:

that "most poor people live outside the protection of the law."

"çoğu fakir insan kanun korumasından mahrum yaşıyor."

Now honestly, you and I have just about no idea

Dürüst olmak gerekirse, sizin ve benim

of what that would mean

buna dair hiçbir fikrimiz yok

because we have no first-hand experience of it.

çünkü bunu doğrudan tecrübe etmedik.

Functioning law enforcement for us is just a total assumption.

İşleyen hukuki yaptırım bizim için tam bir varsayım.

In fact, nothing expresses that assumption more clearly than three simple numbers:

Aslında, bu varsayımı şu üç numaradan daha açık ifade etmez:

9-1-1,

9-1-1,

which, of course, is the number for the emergency police operator

ki tabii ki Kanada ve Birleşik Devletlerin

here in Canada and in the United States,

acil servis numarasıdır

where the average response time to a police 911 emergency call

ve 911 acil çağrısına polisin yanıt süresi

is about 10 minutes.

ortalama 10 dakikadır.

So we take this just completely for granted.

Ve bunu tamamen doğal karşılıyoruz.

But what if there was no law enforcement to protect you?

Peki ya sizi koruyacak bir hukuki yaptırım olmasaydı?

A woman in Oregon recently experienced what this would be like.

Geçenlerde Oregon'lu bir kadın bunun nasıl olacağını tecrübe etmiş.

She was home alone in her dark house on a Saturday night,

Bir cumartesi gecesi karanlık evinde yalnızmış

when a man started to tear his way into her home.

ve bir adam evine saldırmaya başlamış.

This was her worst nightmare,

Bu onun en korkulu rüyasıydı,

because this man had actually put her in the hospital from an assault

çünkü bu adam iki hafta önce ona saldırarak

just two weeks before.

hastanelik etmişti.

So terrified, she picks up that phone and does what any of us would do:

O kadar dehşete kapılır ki, telefonu eline alıp hepimizin yapacağını yapar

She calls 911 --

911'i arar

but only to learn that because of budget cuts in her county,

fakat sadece bütçe kesintilerinden dolayı emniyet güçlerinin

law enforcement wasn't available on the weekends.

hafta sonları çalışmadığını öğrenir.

Listen.

Dinleyin.

Dispatcher: I don't have anybody to send out there.

Merkez: Oraya gönderebileceğim kimse yok.

Woman: OK

Kadın: Tamam.

Dispatcher: Um, obviously if he comes inside the residence and assaults you,

Merkez: Eğer evinize girer ve saldırırsa

can you ask him to go away?

ona gitmesini söyler misiniz?

Or do you know if he is intoxicated or anything?

Veya onun ilaç etkisi altında olup olmadığını biliyor musunuz?

Woman: I've already asked him. I've already told him I was calling you.

Kadın: Ona zaten söyledim. Sizi arayacağımı ona söyledim.

He's broken in before, busted down my door, assaulted me.

Daha önce de evime girdi, kapımı kırıp bana saldırdı.

Dispatcher: Uh-huh.

Merkez: Evet.

Woman: Um, yeah, so ...

Kadın: Evet, yani...

Dispatcher: Is there any way you could safely leave the residence?

Merkez: Evden güvenli bir şekilde çıkabilir misiniz?

Woman: No, I can't, because he's blocking pretty much my only way out.

Kadın: Hayır, çünkü tek çıkışımı engelliyor.

Dispatcher: Well, the only thing I can do is give you some advice,

Merkez: Tek yapabileceğim size tavsiye vermek

and call the sheriff's office tomorrow.

ve yarın şerifin ofisini aramak.

Obviously, if he comes in and unfortunately has a weapon

Belli ki, içeri girerse ve olur ya silahlı ise

or is trying to cause you physical harm, that's a different story.

veya sana fiziksel zarar vermeye çalışırsa, o zaman başka.

You know, the sheriff's office doesn't work up there.

Biliyorsunuz, şerifin ofisi oralarda çalışmıyor.

I don't have anybody to send."

Göndereceğim kimse yok."

Gary Haugen: Tragically, the woman inside that house

Gary Haugen: Feci ki, evdeki kadın

was violently assaulted, choked and raped

saldırıya uğradı, boğuldu ve tecavüz edildi

because this is what it means to live outside the rule of law.

çünkü bu kanun haricinde yaşamak demekti.

And this is where billions of our poorest live.

Ve burası milyarlarca fakirimizin yaşadığı yer.

What does that look like?

Bu neye benziyor?

In Bolivia, for example, if a man sexually assaults a poor child,

Bolivya'da, mesela, bir adam fakir bir çocuğa cinsel saldırıda bulunsa

statistically, he's at greater risk of slipping in the shower and dying

istatistiklere göre, duşta kayıp düşmesi

than he is of ever going to jail for that crime.

bu suçtan ceza almasından daha mümkün.

In South Asia, if you enslave a poor person,

Güney Asya'da, fakir bir insanı köle yaparsanız

you're at greater risk of being struck by lightning

üzerinize bir yıldırım düşmesi

than ever being sent to jail for that crime.

bu suçtan ceza almanızdan daha mümkün.

And so the epidemic of everyday violence, it just rages on.

Bu yüzden günlük şiddet salgını gittikçe şiddetleniyor.

And it devastates our efforts to try to help billions of people

Ve milyarlarca insanın günlüğü-iki-dolar cehenneminden çıkmaları için

out of their two-dollar-a-day hell.

yardım etme çabalarımıza zarar veriyor.

Because the data just doesn't lie.

Çünkü veriler yalan söylemez.

It turns out that you can give all manner of goods and services

Yoksullara her çeşit eşya ve servisi

to the poor,

verseniz de,

but if you don't restrain the hands of the violent bullies

bunlara uzanan zorbaların ellerini

from taking it all away,

bağlamazsanız,

you're going to be very disappointed in the long-term impact of your efforts.

çabalarınızın uzun vadeli etkisi konusunda çok hayal kırıklığı yaşayacaksınız.

So you would think that the disintegration of basic law enforcement

Gelişen dünyada temel hukuki yaptırımın bozulması

in the developing world would be a huge priority

yoksulluğa karşı küresel savaş için

for the global fight against poverty.

büyük bir öncelik olacağını düşünürdünüz.

But it's not.

Ama öyle değil.

Auditors of international assistance recently couldn't find

Son zamanlarda uluslararası yardım müfettişleri

even one percent of aid going to protect the poor

giden yardımlardan yoksulları günlük şiddetin

from the lawless chaos of everyday violence.

kanunsuz kaosundan koruyacak yüzde bir pay bile bulamadı.

And honestly, when we do talk about violence against the poor,

Ve hakikaten, yoksula karşı şiddeti konuştuğumuzda,

sometimes it's in the weirdest of ways.

bunu bazen en garip şekilde yapıyoruz.

A fresh water organization tells a heart-wrenching story

Bir temiz su vakfı su almaya giderken

of girls who are raped on the way to fetching water,

tecavüze uğrayan kızların yürek burkan hikayesini anlatıyor

and then celebrates the solution of a new well

ve sonra onların su mesafelerini kısaltan

that drastically shortens their walk.

yeni bir kuyuyu kutluyor.

End of story.

Hikaye sonu.

But not a word about the rapists who are still right there in the community.

Ama hâlâ o toplumda olan tecavüzcüler hakkında tek kelime edilmiyor.

If a young woman on one of our college campuses

Üniversite kampüsümüzün birinde bir bayan

was raped on her walk to the library,

kütüphaneye giderken tecavüze uğrasaydı,

we would never celebrate the solution of moving the library closer to the dorm.

kütüphaneyi yatakhanenin yakınına taşıma çözümünü asla kutlamazdık.

And yet, for some reason, this is okay for poor people.

Lakin, bazı nedenlerden dolayı bu yoksul insanlar için normaldir.

Now the truth is, the traditional experts

Şimdi işin aslı, ekonomik gelişim

in economic development and poverty alleviation,

ve yoksulluğu azaltma konusunda geleneksel uzmanlar

they don't know how to fix this problem.

bu problemin nasıl çözüleceğini bilmiyor.

And so what happens?

O zaman ne oluyor?

They don't talk about it.

Bunun hakkında konuşmuyorlar.

But the more fundamental reason

Fakat gelişen dünyada yoksullar için

that law enforcement for the poor in the developing world

hukuki yaptırımın ihmal edilmiş olmasının

is so neglected,

daha temel sebebi,

is because the people inside the developing world, with money,

gelişen dünyalardaki insanların paraya

don't need it.

ihtiyaçları yok.

I was at the World Economic Forum not long ago

Kısa bir süre önce Dünya Ekonomi Forumu'ndaydım

talking to corporate executives who have massive businesses in the developing world

gelişen dünyada büyük işler yapan yöneticilerle işbirliğini konuşuyorken

and I was just asking them,

onlara şunu sordum:

"How do you guys protect all your people and property from all the violence?"

"Tüm çalışanlarınızı ve malınızı şiddetten nasıl koruyorsunuz?"

And they looked at each other, and they said, practically in unison,

Birbirlerine bakıp neredeyse ağız birliği ile

"We buy it."

"Satın alıyoruz." dediler.

Indeed, private security forces in the developing world

Gerçekten de gelişen dünyada özel güvenlik kuvvetleri

are now, four, five and seven times larger than the public police force.

kamu polis gücünün dört, beş hatta yedi katı büyüklüğünde.

In Africa, the largest employer on the continent now is private security.

Afrika'da kıtanın en büyük iş alanı özel güvenliktir.

But see, the rich can pay for safety and can keep getting richer,

Fakat zenginler güvenliğe para harcayıp daha da zengin olurken

but the poor can't pay for it and they're left totally unprotected

yoksullar bunu karşılayamıyor ve korumasız kalıyorlar

and they keep getting thrown to the ground.

ve yerlerde sürünmeye devam ediyorlar.

This is a massive and scandalous outrage.

Bu büyük ve rezil bir zorbalık.

And it doesn't have to be this way.

Ve bu böyle olmak zorunda değil.

Broken law enforcement can be fixed.

Bozuk hukuki yaptırım düzeltilebilir.

Violence can be stopped.

Şiddet durdurulabilir.

Almost all criminal justice systems,

Neredeyse tüm ceza adaleti sistemleri

they start out broken and corrupt,

bozuk ve yozlaşmış başlarlar

but they can be transformed by fierce effort and commitment.

fakat sert kuvvet ve kararlılık ile dönüştürülebilir.

The path forward is really pretty clear.

Önündeki yol oldukça açıktır.

Number one: We have to start making

Birincisi: Yoksulluğa karşı mücadelede

stopping violence indispensable to the fight against poverty.

şiddeti durdurmayı zaruri yapmaya başlamalıyız.

In fact, any conversation about global poverty

Aslında, küresel yoksullukla ilgili her konuşma

that doesn't include the problem of violence must be deemed not serious.

şiddet problemini de içermiyorsa ciddiye alınmamalıdır.

And secondly, we have to begin to seriously invest resources

Ve ikincisi, kaynaklara ciddi manada yatırım yapmaya

and share expertise to support the developing world

ve özel güvenliğe değil, yeni kamu adalet sistemine öncülük ederek

as they fashion new, public systems of justice,

herkese güvende olma şansı veren gelişen dünyayı

not private security,

desteklemek için

that give everybody a chance to be safe.

bilgi paylaşımına başlamalıyız.

These transformations are actually possible

Bu dönüşümler aslında mümkün

and they're happening today.

ve bugün gerçekleşiyorlar.

Recently, the Gates Foundation funded a project

Geçenlerde, Gates Vakfı Filipinlerin

in the second largest city of the Philippines,

ikinci en büyük şehrinde bir projeyi finanse etti.

where local advocates and local law enforcement

Burada yerel avukatlar ve yerel emniyet güçleri

were able to transform corrupt police and broken courts so drastically,

yozlaşmış polis ve bozuk mahkemeleri sert bir şekilde dönüştürmeyi başarmış,

that in just four short years,

dört yıl gibi kısa bir sürede,

they were able to measurably reduce

gözle görülür bir şekilde

the commercial sexual violence against poor kids by 79 percent.

yoksul çocuklara karşı ticari cinsel şiddeti yüzde 79 oranında azaltabildiler.

You know, from the hindsight of history,

Tarihin geçmiş tecrübelerinden de bildiğiniz gibi,

what's always most inexplicable and inexcusable

en anlaşılmaz ve maruz görülemez olanlar

are the simple failures of compassion.

en basit merhamet ihmalleridir.

Because I think history convenes a tribunal of our grandchildren

Çünkü bence tarih torunlarımızın mahkemesini bir araya getirir

and they just ask us,

ve bize sorarlar:

"Grandma, Grandpa, where were you?

"Babane, dede, neredeydiniz?

Where were you, Grandpa, when the Jews were fleeing Nazi Germany

Neredeydin, dede, Yahudiler Nazi Almanya'sından kaçarken

and were being rejected from our shores?

ve bizim kıyılarımıza kabul edilmezken?

Where were you?

Neredeydin?

And Grandma, where were you when they were marching

Ve babane, Japon-Amerikan komşularımızı

our Japanese-American neighbors off to internment camps?

enterne kamplarına sürerlerken neredeydin?

And Grandpa, where were you when they were beating

Ve Dede, Afro-Amerikalı komşularımızı

our African-American neighbors

sırf oy vermek istedikleri için

just because they were trying to register to vote?"

dövdüklerinde neredeydin?"

Likewise, when our grandchildren ask us,

Aynı şekilde, torumlarımız bize sorduğunda:

"Grandma, Grandpa, where were you

"Babane, dede, iki milyar fakir

when two billion of the world's poorest were drowning in a lawless chaos

günlük şiddetin kanunsuz kaosunda boğulurken

of everyday violence?"

sen neredeydin?"

I hope we can say that we had compassion, that we raised our voice,

Umarım merhametli olduğumuzu, sesimizi yükselttiğimizi

and as a generation, we were moved to make the violence stop.

ve bir nesil olarak, şiddeti durdurmak için harekete geçtiğimizi söyleyebiliriz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Really powerfully argued.

Chris Anderson: Güçlü bir sunumdu.

Talk to us a bit about some of the things

Bize aslında olan bazı şeyleri,

that have actually been happening to, for example, boost police training.

örneğin, artan polis eğitimini anlatın.

How hard a process is that?

Bu ne kadar zor bir işlem?

GH: Well, one of the glorious things that's starting to happen now

GH: Olmaya başlayan harika şeylerden biri de

is that the collapse of these systems and the consequences are becoming obvious.

bu sistemlerin çökmesi ve böylece sonuçların ortaya çıkması.

There's actually, now, political will to do that.

Aslında bunu yapmak için siyasi irade var.

But it just requires now an investment of resources and transfer of expertise.

Fakat şimdi kaynak yatırımı ve deneyim transferi gerekli.

There's a political will struggle that's going to take place as well,

Siyasi irade mücadelesi de meydana gelecek

but those are winnable fights,

fakat bunlar kazanılabilir savaşlar,

because we've done some examples around the world

çünkü dünya çapında

at International Justice Mission that are very encouraging.

Uluslararası Adalet Misyonu'nda oldukça ümit verici bazı örnekler yaptık.

CA: So just tell us in one country, how much it costs

CA: Peki bir ülkede polise malzeme değişikliği yapmanın

to make a material difference to police, for example --

ne kadara mal olduğunu anlatın, örneğin --

I know that's only one piece of it.

Biliyorum, bu sadece bir parçası.

GH: In Guatemala, for instance, we've started a project there

GH: Guatemala'da, örneğin, bir projeye başladık.

with the local police and court system, prosecutors,

Yerel polis ve yargı sistemi ve savcılar

to retrain them so that they can actually effectively bring these cases.

bu davaları etkili olarak açabilmeleri için yeniden eğitiliyorlar.

And we've seen prosecutions against perpetrators of sexual violence

Ve cinsel şiddet faillerine karşı davaların

increase by more than 1,000 percent.

yüzde binden daha fazla arttığını gördük.

This project has been very modestly funded at about a million dollars a year,

Bu proje yılda yaklaşık bir milyon dolarla finanse edildi

and the kind of bang you can get for your buck

ve düzgün eğitilen ve motive edilen

in terms of leveraging a criminal justice system

ve yönetilen bir ceza hukuku sistemi geliştirmek açısından

that could function if it were properly trained and motivated and led,

böyle bir destek almak

and these countries, especially a middle class

ve bu ülkeler, özellikle de tüm bu

that is seeing that there's really no future

istikrarsızlık ve güvenliğin

with this total instability and total privatization of security

özelleştirilmesinde gelecek görmeyen orta sınıf.

I think there's an opportunity, a window for change.

Bence bu bir fırsat, bir umut ışığı.

CA: But to make this happen, you have to look at each part in the chain --

CA: Fakat bunu gerçekleştirmek için, zincirdeki her kısma bakmanız gerekli --

the police, who else?

polis, başka?

GH: So that's the thing about law enforcement,

GH: Hukuki yaptırımın olayı bu,

it starts out with the police,

polis ile başlar,

they're the front end of the pipeline of justice,

adalet boru hattının ön ucu onlar

but they hand if off to the prosecutors,

fakat onlar bunu savcılara atıyor

and the prosecutors hand it off to the courts,

ve savcılar da bunu mahkemeye atıyor

and the survivors of violence have to be supported by social services

ve şiddetten kurtulanları bu yolda sosyal servisler tarafından

all the way through that.

desteklenmeli.

So you have to do an approach that pulls that all together.

O yüzden tüm bunları kapsayan bir yaklaşıma sahip olmalısınız.

In the past, there's been a little bit of training of the courts,

Geçmişte, mahkemeler biraz eğitim görmüş

but they get crappy evidence from the police,

fakat polisten rezil deliller almış

or a little police intervention that has to do with narcotics or terrorism

veya fakir insanlara mükemmel hukuki yaptırım sunulması ile alakası olmayan

but nothing to do with treating the common poor person

narkotik veya terörizmle alakalı ufak müdahaleler

with excellent law enforcement,

yapılmış.

so it's about pulling that all together,

Yani mesele hepsini bir araya getirmek.

and you can actually have people in very poor communities

Böylece çok fakir topluluklardaki insanların bizim gibi

experience law enforcement like us,

hukuki yaptırımı deneyimlemelerini sağlayabilirsiniz.

which is imperfect in our own experience, for sure,

Gördüğümüz kadarıyla mükemmel değil

but boy, is it a great thing to sense that you can call 911

fakat 911'i arayabilmek ve belki birinin

and maybe someone will protect you.

sana yardım edebilecek olması harika bir şey.

CA: Gary, I think you've done a spectacular job

CA: Gary, bence dünyanın ilgisini kitabında ve

of bringing this to the world's attention

bugün burada bu konuya çekerek

in your book and right here today.

muhteşem bir iş yaptın.

Thanks so much.

Çok teşekkürler.

Gary Haugen.

Gary Haugen.

(Applause)

(Alkışlar)