Want kids to learn well? Feed them well | Sam Kass

Translator: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Çeviri: Ramazan Şen Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

I am a chef

Ben bir şef

and a food policy guy,

ve gıda politikacısıyım.

but I come from a whole family of teachers.

Fakat tamamı öğretmen olan bir aileden geliyorum.

Kız kardeşim Şikago'da özel eğitim öğretmeni.

My sister is a special ed teacher in Chicago.

My father just retired after 25 years teaching fifth grade.

Babam 25 yıllık beşinci sınıf öğretmenliği hayatından yeni emekli oldu.

Halam ve amcam profesör.

My aunt and uncle were professors.

My cousins all teach.

Kuzenlerimin hepsi eğitimci.

Ben hariç, ailemdeki herkes öğretmen.

Everybody in my family, basically, teaches except for me.

They taught me that the only way to get the right answers

Bana doğru cevapları almanın tek yolunun

is to ask the right questions.

doğru sorular sormak olduğunu öğrettiler.

Peki konu çocuklarımızın

So what are the right questions

when it comes to improving the educational outcomes for our children?

eğitimsel sonuçlarını geliştirmek olduğunda, doğru sorular nelerdir?

There's obviously many important questions,

Çok fazla önemli soru olduğu ortada,

but I think the following is a good place to start:

fakat bence şu şekilde güzel bir başlangıç yapılabilir:

Bir çocuğun gelişen zihni ile

What do we think the connection is

gelişen bedeni arasındaki ilişkinin

between a child's growing mind

and their growing body?

ne olduğunu düşünüyoruz?

What can we expect our kids to learn

Çocuklarımızın tüm yedikleri şeker dolu

if their diets are full of sugar and empty of nutrients?

ve besleyicilikten uzaksa ne öğrenmelerini umuyoruz?

What can they possibly learn

Bedenleri gerçekten aç kalıyorsa

if their bodies are literally going hungry?

ne öğrenebilirler?

Ve okullara akıttığımız tüm kaynaklarla

And with all the resources that we are pouring into schools,

we should stop and ask ourselves:

durup kendimize şunu sormalıyız:

Çocuklarımızı gerçekten başarı için mi hazırlıyoruz?

Are we really setting our kids up for success?

Şimdi, birkaç yıl önce,

Now, a few years ago,

I was a judge on a cooking competition called "Chopped."

"Chopped" adlı bir yemek yarışmasında jüriydim.

Four chefs compete with mystery ingredients

Dört şef gizemli malzemeler kullanarak

to see who can cook the best dishes.

en iyi yemeği hazırlamak için yarışıyor.

Bir bölüm hariç -- çok özel bir bölümdü.

Except for this episode -- it was a very special one.

Instead of four overzealous chefs trying to break into the limelight --

İlgi odağı olmaya çalışan çok istekli dört şef yerine

something that I would know nothing about --

- bunlar hiç anlamadığım işler -

(Laughter)

(Gülüşmeler)

okul şefleri katılmıştı;

these chefs were school chefs;

you know, the women that you used to call "lunch ladies,"

"Bayan Öğle Yemeği" dediğiniz kadınlar,

but the ones I insist we call "school chefs."

ama ben "okul şefi" denmesinde ısrarcıyım.

Now, these women -- God bless these women --

Şimdi bu kadınlar - Allah bu kadınlardan razı olsun -

spend their day cooking for thousands of kids,

günlerini binlerce çocuk için kahvaltı ve öğle yemeği

breakfast and lunch, with only $2.68 per lunch,

hazırlayarak geçiriyor ve yemek başına sadece 2,68 dolara.

Bunun sadece bir doları yemeğe gidiyor.

with only about a dollar of that actually going to the food.

In this episode,

Bu bölümde,

ana yemeğin gizemli malzemesi kinoa.

the main-course mystery ingredient was quinoa.

Now, I know it's been a long time

Birçoğunuzun okul yemeği yemesinin üzerinden

since most of you have had a school lunch,

epey bir zaman geçtiğini biliyorum.

and we've made a lot of progress on nutrition,

Ayrıca beslenme konusunda epey ilerleme katettik

but quinoa still is not a staple in most school cafeterias.

fakat kinoa hâlâ birçok okul yemekhanesinde temel gıda değil.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

So this was a challenge.

Yani bu zor bir görev.

But the dish that I will never forget was cooked by a woman

Fakat Cheryl Barbara isimli bir bayanın pişirdiği yemeği

named Cheryl Barbara.

hiç unutmayacağım.

Cheryl was the nutrition director

Cheryl,

Connecticut High School in the Community lisesinin beslenme müdürü.

at High School in the Community in Connecticut.

Lezzetli bir makarna pişirdi.

She cooked this delicious pasta.

It was amazing.

İnanılmazdı.

It was a pappardelle with Italian sausage,

İtalyan soslu, lahanalı, Parmesan peynirli

bir pappardelleydi.

kale, Parmesan cheese.

It was delicious, like, restaurant-quality good, except --

Lezzetliydi, restorant kalitesindeydi,

she basically just threw the quinoa, pretty much uncooked,

ama kinoayı tabağa neredeyse

into the dish.

çiğ koydu.

It was a strange choice,

Garip bir seçimdi

and it was super crunchy.

ve süper gevrekti.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I took on the TV accusatory judge thing that you're supposed to do,

Ben de TV'de yapmanız gereken suçlayıcı jüri tavrımı takındım

and I asked her why she did that.

ve bunu neden yaptığını sordum.

Cheryl responded, "Well, first, I don't know what quinoa is."

Cheryl şöyle dedi: "Öncelikle, kinoanın ne olduğunu bilmiyorum."

(Gülüşmeler)

(Laughter)

"But I do know that it's a Monday,

"Lakin bugünün Pazartesi olduğunu biliyorum

and that in my school, at High School in the Community,

ve okulum High School in the Community'de

I always cook pasta."

daima makarna yaparım."

Cheryl birçok çocuğunun hafta sonu

See, Cheryl explained that for many of her kids,

there were no meals on the weekends.

hiç yemek yemediğini söyledi.

No meals on Saturday.

Cumartesi yemek yok.

No meals on Sunday, either.

Pazar günü de yemek yok.

Bu yüzden çocuklarının yiyeceğini bildiğinden

So she cooked pasta because she wanted to make sure

she cooked something she knew her children would eat.

emin olduğu bir şey pişirmek istediği için makarna pişirdi.

Something that would stick to their ribs, she said.

Onları tıka basa doyuracak bir şey, dedi.

Something that would fill them up.

Depolarını dolduracak bir şey.

Cheryl talked about how, by the time Monday came,

Cheryl'in anlattığına göre, Pazartesi günü geldiğinde

her kids' hunger pangs were so intense

çocukların açlık sancıları o kadar şiddetleniyormuş ki,

that they couldn't even begin to think about learning.

öğrenmeye bile başlayamıyorlarmış.

Food was the only thing on their mind.

Akıllarındaki tek şey yemek oluyormuş.

The only thing.

Tek şey.

And unfortunately, the stats -- they tell the same story.

Ve ne yazık ki ders notları da aynı hikâyeyi anlatıyor.

Buna bir çocuğun penceresinden bakalım.

So, let's put this into the context of a child.

And we're going to focus on

Günün en önemli öğününe odaklanacağız,

the most important meal of the day, breakfast.

yani kahvaltıya.

Meet Allison.

Allison'la tanışın.

She's 12 years old,

Kendisi 12 yaşında,

tam bir akıl küpü

she's smart as a whip

and she wants to be a physicist when she grows up.

ve büyüdüğünde fizikçi olmak istiyor.

If Allison goes to a school that serves a nutritious breakfast

Eğer Allison, tüm çocuklarına besleyici bir kahvaltı sunan

to all of their kids,

bir okula giderse,

here's what's going to follow.

işte şunlar olacak:

Her chances of getting a nutritious meal,

Besleyici bir yemek yeme şansı

one with fruit and milk, one lower in sugar and salt,

- meyve ve süt olan, şekeri ve tuzu az olan -

dramatically increase.

dramatik bir şekilde artıyor.

Allison will have a lower rate of obesity than the average kid.

Allison'un obez olma ihtimali ortalama bir çocuğa göre daha az olacak.

She'll have to visit the nurse less.

Hemşireyi daha az görmesi gerekecek.

Endişe ve depresyon düzeyleri daha düşük olacak.

She'll have lower levels of anxiety and depression.

She'll have better behavior.

Daha iyi bir davranışı olacak.

She'll have better attendance, and she'll show up on time more often.

Derse katılımı daha iyi olacak ve okula daha çok zamanında gelecek.

Neden?

Why?

Well, because there's a good meal waiting for her at school.

Çünkü okulda onu iyi bir yemek bekliyor.

Genel olarak, Allison ortalama bir öğrenciden

Overall, Allison is in much better health

than the average school kid.

daha sağlıklı olacak.

So what about that kid

Peki ya,

who doesn't have a nutritious breakfast waiting for him?

besleyici bir kahvaltısı olmayan çocuktan ne haber?

Well, meet Tommy.

Tommy ile tanışın.

He's also 12. He's a wonderful kid.

O da 12 yaşında. Harika bir çocuk.

He wants to be a doctor.

Doktor olmak istiyor.

By the time Tommy is in kindergarten,

Tommy anaokulundayken bile

he's already underperforming in math.

matematik performansı düşük.

Üçüncü sınıftayken

By the time he's in third grade,

he's got lower math and reading scores.

matematik ve okuma notları daha düşük.

11 yaşına geldiğinde

By the time he's 11,

it's more likely that Tommy will have to have repeated a grade.

Tommy'nin sınıf tekrarı yapması daha muhtemel.

Araştırmalar düzenli beslenmeyen çocukların

Research shows that kids who do not have consistent nourishment,

particularly at breakfast,

- özellikle de kahvaltı -

have poor cognitive function overall.

genel bilişsel fonksiyonlarının zayıf olduğunu gösteriyor.

So how widespread is this problem?

Peki bu sorun ne kadar yaygın?

Well, unfortunately, it's pervasive.

Ne yazık ki çok yaygın.

Let me give you two stats

Size sorunun

that seem like they're on opposite ends of the issue,

iki farklı ucu gibi gözüken ama aslında aynı paranın

but are actually two sides of the same coin.

iki yüzü olan iki istatistik sunayım.

Bir tarafta

On the one hand,

altı Amerikalı'dan biri açlık tehdidi altında.

one in six Americans are food insecure,

including 16 million children -- almost 20 percent --

Bu sayıya 16 milyon çocuk - neredeyse yüzde 20 -

are food insecure.

açlık tehdidi altında.

In this city alone, in New York City,

Sadece New York Şehri'nde

18 yaşın altındaki 474 bin çocuk her yıl açlıkla yüz yüze.

474,000 kids under the age of 18 face hunger every year.

It's crazy.

Bu çılgınca.

On the other hand,

Diğer tarafta

diet and nutrition is the number one cause of preventable death and disease

gıda ve beslenme bu ülkedeki önlenebilir ölüm ve hastalıkların

in this country, by far.

açık ara bir numaralı sebebi.

And fully a third of the kids that we've been talking about tonight

Bu akşam konuştuğumuz çocukların tam üçte biri

are on track to have diabetes in their lifetime.

şeker hastası olma yolunda ilerliyor.

Now, what's hard to put together but is true

Toparlaması zor ama doğru olan şey

is that, many times, these are the same children.

çoğu zaman bunların aynı çocuklar olması.

So they fill up on the unhealthy and cheap calories

Çevrelerinde olan ve ailelerinin karşılayabildiği

that surround them in their communities and that their families can afford.

sağlıksız ve az kalorili şeylerle kendilerini doyuruyorlar.

But then by the end of the month,

Ama sonra, ayın sonunda

food stamps run out or hours get cut at work,

yardımla alınan gıdalar bitiyor veya işteki saatleri kesiliyor

and they don't have the money to cover the basic cost of food.

ve temel besin ihtiyaçlarını giderecek paraları olmuyor.

Ama bu problemi çözebilmemiz gerekiyor, değil mi?

But we should be able to solve this problem, right?

We know what the answers are.

Cevapların ne olduğunu biliyoruz.

As part of my work at the White House, we instituted a program

Beyaz Saray'daki işimin bir kısmı olarak, yüzde 40 daha fazla

dar gelirli çocukların bulunduğu tüm okullarda bir program başlattık

that for all schools that had 40 percent more low-income kids,

we could serve breakfast and lunch to every kid in that school.

ve bu okuldaki her çocuğa kahvaltı ve öğle yemeği servisi yaptık.

For free.

Ücretsiz.

This program has been incredibly successful,

Bu program inanılmaz şekilde başarılı oldu,

because it helped us overcome a very difficult barrier

çünkü çocukların besleyici bir kahvaltı yapabilmesi

when it came to getting kids a nutritious breakfast.

engelini aşmamıza yardımcı oldu.

And that was the barrier of stigma.

Ve bu damgalanma engeliydi.

See, schools serve breakfast before school,

Okullar dersten önce kahvaltı veriyor

and it was only available for the poor kids.

ve bu sadece fakir çocuklar için yapılıyor.

So everybody knew who was poor and who needed government help.

Kimin fakir ve devlet yardımına ihtiyacı olduğunu herkes biliyor.

Now, all kids, no matter how much or how little their parents make,

Tüm çocuklar, ne kadar veya ne kadar az kazandıklarına bakılmaksızın

have a lot of pride.

çok gururlular.

Peki ne oldu?

So what happened?

Well, the schools that have implemented this program

Bu programı uygulayan okullar

saw an increase in math and reading scores by 17.5 percent.

matematik ve okuma puanlarında yüzde 17,5 artış gözlediler.

17.5 percent.

Yüzde 17,5.

And research shows that when kids have a consistent, nutritious breakfast,

Araştırmalar çocukların sürekli, besleyici kahvaltı yaptıklarında

their chances of graduating increase by 20 percent.

mezun olma şanslarının yüzde 20 arttığını gösteriyor.

20 percent.

Yüzde 20.

Çocuklarımıza ihtiyaçları olan beslenmeyi sağlamak

When we give our kids the nourishment they need,

we give them the chance to thrive,

onlara hem sınıflarında,

both in the classroom and beyond.

hem de ötesinde başarı şansı veriyor.

Now, you don't have to trust me on this,

Şimdi, bana bu konuda güvenmek zorunda değilsiniz

but you should talk to Donna Martin.

fakat Donna Martin'le konuşmalısınız.

I love Donna Martin.

Donna Martin'i seviyorum.

Donna Martin Waynesboro, Georgia'nın Burke İlçesi'nde

Donna Martin is the school nutrition director at Burke County

in Waynesboro, Georgia.

okul beslenme müdürü.

Burke İlçesi ülkenin en fakir beş eyaletinin

Burke County is one of the poorest districts

in the fifth-poorest state in the country,

en yoksul bölgelerinden biri

and about 100 percent of Donna's students live at or below the poverty line.

ve Donna'nın öğrencilerinin yüzde 100'ü yoksulluk sınırında veya altında yaşıyor.

A few years ago,

Birkaç yıl önce,

Donna decided to get out ahead of the new standards that were coming,

Donna gelen yeni standartları en önce uygulamaya karar verdi

and overhaul her nutrition standards.

ve beslenme standartlarını revize etti.

She improved and added fruit and vegetables and whole grains.

Geliştirerek meyve, sebze ve tam tahıl ekledi.

She served breakfast in the classroom to all of her kids.

Tüm çocuklarına sınıfta kahvaltı sundu.

And she implemented a dinner program.

Ve akşam yemeği programı başlattı.

Why?

Neden?

Well, many of her kids didn't have dinner when they went home.

Çünkü çocuklarının çoğu eve gittiğinde akşam yemeği yemiyordu.

So how did they respond?

Peki nasıl karşılık verdiler?

Well, the kids loved the food.

Çocuklar yemeğe bayıldı.

They loved the better nutrition,

Daha iyi beslenmeyi

and they loved not being hungry.

ve aç olmamayı sevdi.

But Donna's biggest supporter came from an unexpected place.

Ama Donna'nın en büyük destekçisi umulmadık bir yerden geldi.

Adı Eric Parker,

His name from Eric Parker,

Burke County Bears futbol takımının baş antrenörü.

and he was the head football coach for the Burke County Bears.

Now, Coach Parker had coached mediocre teams for years.

Antrenör Parker yıllardır vasat takımları yönetiyor.

The Bears often ended in the middle of the pack --

Bears genelde grubun ortalarında kalan bir takım --

a big disappointment in one of the most passionate football states

birlikteki en hırslı futbol eyaletlerinden birinin büyük bir

in the Union.

hayal kırıklığı.

But the year Donna changed the menus,

Fakat Donna'nın menüyü değiştirdiği yıl

Bears kendi kümesini kazanmakla kalmadı,

the Bears not only won their division,

they went on to win the state championship,

Peach County Trojans takımını

28-14 yenerek eyalet şampiyonasını da

beating the Peach County Trojans

28-14.

kazandı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And Coach Parker,

Ve antrenör Parker,

he credited that championship to Donna Martin.

bu şampiyonluğun Donna Martin'in eseri olduğunu söyledi.

When we give our kids the basic nourishment,

Çocuklarımıza temel beslenmeyi sağladığımızda

başarılı olacaklar.

they're going to thrive.

And it's not just up to the Cheryl Barbaras

Ve bu sadece dünya üzerindeki Cheryl Barbara'ların

and the Donna Martins of the world.

ve Donna Martin'lerin görevi değil.

Hepimizin görevi.

It's on all of us.

And feeding our kids the basic nutrition is just the starting point.

Ve çocuklarımıza temel beslenmeyi sağlamak işin sadece başlangıç noktası.

What I've laid out is really a model

Tasarladığım şey, yüzleştiğimiz

for so many of the most pressing issues that we face.

en baskıcı sıkıntılarımızın çoğu için gerçek bir model.

If we focus on the simple goal of properly nourishing ourselves,

Eğer kendimizi düzgün beslenme amacına odaklarsak

we could see a world that is more stable and secure;

daha tutarlı ve güvenli bir dünya görebiliriz;

we could dramatically improve our economic productivity;

ekonomik üretimimizi önemli ölçüde geliştirebiliriz;

sağlık hizmetlerimizi dönüştürebilir

we could transform our health care

and we could go a long way

ve Dünya'nın gelecek nesillerin ihtiyacını karşılamasını temin etmede

in ensuring that the Earth can provide for generations to come.

uzun bir yol alabiliriz.

Food is that place where our collective efforts

Gıda, müşterek çabalarımızın

en büyük etkiyi yapabileceği yerdir.

can have the greatest impact.

So we have to ask ourselves: What is the right question?

Kendimize sormalıyız: Doğru soru nedir?

What would happen

Kendimizi daha besleyici,

if we fed ourselves more nutritious, more sustainably grown food?

daha sürdürülebilir yetişen gıda ile beslesek ne olurdu?

What would be the impact?

Etkisi ne olurdu?

Cheryl Barbara,

Cheryl Barbara,

Donna Martin,

Donna Martin,

Coach Parker and the Burke County Bears --

Koç Parker ve Burke County Bears --

I think they know the answer.

Bence cevabı biliyorlar.

Thank you guys so very much.

Herkese çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)