Want kids to learn well? Feed them well | Sam Kass

Translator: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Binderiya Oyunbaatar Reviewer: Buyanjargal Saikhanjargal

I am a chef

Би бол ахлах тогооч

and a food policy guy,

бас хоолны бодлого боловсруулагч,

but I come from a whole family of teachers.

гэхдээ миний гэр бүлийнхэн тэр чигээрээ багш мэргэжилтэй.

Миний эгч Чикагод тусгай боловсролын багш.

My sister is a special ed teacher in Chicago.

My father just retired after 25 years teaching fifth grade.

Миний аав 25 жил 5-р ангийн хүүхдүүдэд хичээл заасны эцэст тэтгэвэртээ гарсан.

Миний авга ах, эгч хоёр профессор.

My aunt and uncle were professors.

My cousins all teach.

Миний үеэлүүд бүгд л багшилдаг.

Ерөнхийдөө манай гэр бүлд, надаас бусад бүх л хүн багшилдаг.

Everybody in my family, basically, teaches except for me.

They taught me that the only way to get the right answers

Тэд надад зөв хариулт авах цорын ганц арга бол

is to ask the right questions.

зөв асуулт тавих гэж зааж өгсөн.

Тэгэхээр хүүхдүүдийн сурлагын үр дүнг нэмэгдүүлье гэвэл

So what are the right questions

when it comes to improving the educational outcomes for our children?

зөв асуулт нь юу байх юм бол оо?

There's obviously many important questions,

Мэдээж, маш олон чухал асуултууд бий,

but I think the following is a good place to start:

гэхдээ дараах асуултаар эхэлбэл дээр байх:

Хүүхдүүдийн өсөж буй оюун ухаан болон өсөж буй бие хоёрын хооронд

What do we think the connection is

between a child's growing mind

ямар холбоос бий гэж боддог вэ?

and their growing body?

What can we expect our kids to learn

Тэдний хооллолт ямар ч шим тэжээлгүй,

if their diets are full of sugar and empty of nutrients?

чихрээр дүүрэн байхад бид тэдний сурлагын амжилтад ямар хүлээлттэй байх вэ?

What can they possibly learn

Тэдний бие маш их өлсөж байхад тэд юу сурч чадах вэ?

if their bodies are literally going hungry?

Мөн сургуулиудад зориулдаг бүх нөөц бололцоогоо харгалзан

And with all the resources that we are pouring into schools,

we should stop and ask ourselves:

өөрсөддөө дараах асуултыг тавиад үзээрэй:

Are we really setting our kids up for success?

"Бид үнэхээр хүүхдүүдээ амжилт руу хөтөлж байна уу?"

Тэгэхээр хэдэн жилийн өмнө

Now, a few years ago,

I was a judge on a cooking competition called "Chopped."

би "Чоппд" гэдэг нэртэй хоолны тэмцээнд шүүгчээр ажиллаж байсан юм.

Four chefs compete with mystery ingredients

Тэнд 4 ахлах тогооч үл мэдэгдэх орцоор

to see who can cook the best dishes.

хэн хамгийн гоё хоол хийхээ шалгаруулдаг.

Маш онцгой нэг дугаар гарсан.

Except for this episode -- it was a very special one.

Нэр алдрын оргилд хүрэхээр хэт хичээх 4 оролцогч биш байсан.

Instead of four overzealous chefs trying to break into the limelight --

Гэхдээ би энэ талаар ямар ч ойлголтгүй л дээ.

something that I would know nothing about --

(Laughter)

(Инээд)

Тэд сургуулийн ахлах тогооч нар байсан юм.

these chefs were school chefs;

you know, the women that you used to call "lunch ladies,"

Та нарын "өдрийн хоол бэлтгэгч" хэмээн дууддаг байсан

but the ones I insist we call "school chefs."

"сургуулийн ахлах тогооч" нар.

Now, these women -- God bless these women --

Тэдгээр эмэгтэйчүүдийг бурхан ивээг.

spend their day cooking for thousands of kids,

Тэд өдөр бүр, мянга мянган хүүхдийн

цай, хоолыг бэлтгэж өнгөрүүлдэг.

breakfast and lunch, with only $2.68 per lunch,

Эдгээр нь тус бүр 2.68 доллараар зарагддаг ч,

үнэндээ 1 орчим доллараар бүтдэг хоол юм.

with only about a dollar of that actually going to the food.

In this episode,

Тэгэхээр тэр дугаарт

үндсэн хоолны нууц орц нь киноа хэмээх өвслөг ургамал байв.

the main-course mystery ingredient was quinoa.

Now, I know it's been a long time

Мэдээж та нарын ихэнх нь

сургуулийн хоол идээгүй удсан байх.

since most of you have had a school lunch,

and we've made a lot of progress on nutrition,

Бид хоолны шим тэжээлийн хувьд их дэвшил гаргасан ч,

but quinoa still is not a staple in most school cafeterias.

ихэнх сургуулиуд киноаг хэрэглэдэггүй.

(Инээд)

(Laughter)

So this was a challenge.

Тэгэхээр их өрсөлдөөнтэй байлаа.

But the dish that I will never forget was cooked by a woman

Гэхдээ миний хэзээ ч мартахгүй хоолыг

named Cheryl Barbara.

Шерил Барбара гэдэг эмэгтэй хийсэн.

Cheryl was the nutrition director

Шерил Коннектикут мужид нэгэн ахлах сургуулийн

at High School in the Community in Connecticut.

хоол хүнс хариуцсан захирал байлаа.

Тэр маш амттай паста гоймон хийсэн.

She cooked this delicious pasta.

It was amazing.

Үнэхээр гайхалтай байсан.

It was a pappardelle with Italian sausage,

Тэр итали зайдас, өргөн гоймон, буржгар байцаа,

пармезан бяслагаар хийсэн байсан.

kale, Parmesan cheese.

It was delicious, like, restaurant-quality good, except --

Хоол нь маш амттай, бараг л рестораных шиг байсан ч

she basically just threw the quinoa, pretty much uncooked,

тэр ганцхан киноаг бараг түүхийгээр нь хоолондоо хийсэн байв.

into the dish.

It was a strange choice,

Энэ нь их хачин сонголт байсан,

and it was super crunchy.

мөн идэхэд их шаржигнасан.

(Laughter)

(Инээд)

So I took on the TV accusatory judge thing that you're supposed to do,

Тэгээд би зэмлэнгүй шүүгчийн ажлаа хийж,

and I asked her why she did that.

яагаад тэгж хийснийг нь асуусан юм.

Cheryl responded, "Well, first, I don't know what quinoa is."

Шерил хариулахдаа: "Нэгдүгээрт, би киноа гэж юу болохыг мэдэхгүй."

(Инээд)

(Laughter)

"But I do know that it's a Monday,

"Гэхдээ би өнөөдөр даваа гараг гэдгийг мэднэ,

and that in my school, at High School in the Community,

би сургуульдаа даваа гараг бүр паста гоймон хийдэг" гэв.

I always cook pasta."

Тэгээд Шерил ихэнх сурагчид нь амралтын өдрөөр

See, Cheryl explained that for many of her kids,

there were no meals on the weekends.

хоолгүй байдгийг тайлбарлав.

No meals on Saturday.

Хагас сайнд хоолгүй.

No meals on Sunday, either.

Бүтэн сайнд ч бас хоолгүй.

Тийм учраас тэр паста гоймон хийдэг,

So she cooked pasta because she wanted to make sure

she cooked something she knew her children would eat.

яагаад гэвэл хүүхдүүд нь иднэ гэдгийг

эргэлзээгүйгээр мэддэг хоол нь паста гоймон.

Something that would stick to their ribs, she said.

Хүүхдүүдийг цатгаж чадах,

Something that would fill them up.

тэдний гэдсийг дүүргэж чадах хоол.

Cheryl talked about how, by the time Monday came,

Шерил хэлэхдээ: "Даваа гараг болоход

her kids' hunger pangs were so intense

хүүхдүүд сурна гэж бодох сөхөөгүй болтлоо

that they couldn't even begin to think about learning.

асар ихээр өлссөн байдаг."

Food was the only thing on their mind.

Тэдний толгойд эргэлдэх ганц зүйл бол хоол.

The only thing.

Цорын ганцхан зүйл нь.

And unfortunately, the stats -- they tell the same story.

Харамсалтай нь, статистик ч бас адил зүйлийг хэлдэг.

Тэгэхээр үүнийг хүүхдийн өнцгөөс харъя.

So, let's put this into the context of a child.

And we're going to focus on

Тэгээд, хамгийн чухал хоол буюу өглөөний цайн дээр анхааръя.

the most important meal of the day, breakfast.

Meet Allison.

Алисонтой танилцана уу.

She's 12 years old,

Тэр 12 настай,

тэр их ухаантай ба

she's smart as a whip

and she wants to be a physicist when she grows up.

том болоод физикч болохыг хүсдэг.

If Allison goes to a school that serves a nutritious breakfast

Хэрэв шим тэжээллэг өглөөний цайтай сургуульд

to all of their kids,

Алисон сурдаг байсан бол, ийм үр дүн гарна.

here's what's going to follow.

Her chances of getting a nutritious meal,

Жимс, сүү ихтэй, чихэр, давс багатай,

one with fruit and milk, one lower in sugar and salt,

шим тэжээллэг хоол идэх магадлал

dramatically increase.

Алисоны хувьд эрс нэмэгдэхэд

Allison will have a lower rate of obesity than the average kid.

дундаж хүүхэдтэй харьцуулахад тэр таргалалт багатай болно.

She'll have to visit the nurse less.

Тэр эмнэлэгт бага очно.

Түүний айдас, бухимдал багасна.

She'll have lower levels of anxiety and depression.

She'll have better behavior.

Түүний зан авир илүү сайжирна.

She'll have better attendance, and she'll show up on time more often.

Тэр цагаа илүү сайн баримталж, хичээлийн ирц нь сайжирна.

Яагаад?

Why?

Well, because there's a good meal waiting for her at school.

Яагаад гэвэл түүний сургууль дээр сайхан хоол хүлээж байдаг.

Ерөнхийдөө Алисон сургуулийн дундаж хүүхдээс

Overall, Allison is in much better health

than the average school kid.

хамаагүй эрүүл саруул байх болно.

So what about that kid

Тэгвэл шим тэжээлгүй өглөөний цай өгдөг сургуульд

who doesn't have a nutritious breakfast waiting for him?

сурдаг хүүхэд яах вэ?

Well, meet Tommy.

Тэгвэл Томмитой танилцана уу.

He's also 12. He's a wonderful kid.

Тэр ч бас 12 настай.

Тэр гайхалтай хүүхэд.

He wants to be a doctor.

Тэр эмч болохыг хүсдэг.

By the time Tommy is in kindergarten,

Гэвч Томми цэцэрлэгт байх үедээ

he's already underperforming in math.

аль хэдийн тооны хичээлдээ муу байна.

Тэр гуравдугаар ангид орох үедээ

By the time he's in third grade,

he's got lower math and reading scores.

тооны болон уншлагын хичээлдээ маш муу дүнтэй байх болно.

Тэр 11 нас хүрэхдээ

By the time he's 11,

it's more likely that Tommy will have to have repeated a grade.

анги улирах магадлал өндөртэй болно.

Судалгаагаар шим тэжээл хангалттай авдаггүй хүүхдүүд,

Research shows that kids who do not have consistent nourishment,

particularly at breakfast,

ялангуяа өглөөний цай нь тэжээллэг бус бол

have poor cognitive function overall.

сэтгэн бодох чадвар нь муу байдаг.

So how widespread is this problem?

Тэгэхээр энэ асуудал хэр түгээмэл байдаг вэ?

Well, unfortunately, it's pervasive.

Харамсалтай нь, маш түгээмэл.

Let me give you two stats

Хоёр статистикийн тоо баримт хэлье.

that seem like they're on opposite ends of the issue,

Энэ нь эсрэг тэсрэг мэт харагддаг ч,

but are actually two sides of the same coin.

үнэндээ нэг зоосны хоёр тал.

Нэг талаас,

On the one hand,

6 америк хүн тутмын 1 нь хоолны хомсдолтой.

one in six Americans are food insecure,

including 16 million children -- almost 20 percent --

16 сая хүүхэд буюу бараг 20 хувь нь

are food insecure.

хоолны хомсдолтой.

In this city alone, in New York City,

Зөвхөн Нью Йорк хотод л гэхэд

18 нас хүрээгүй 474 мянган хүүхэд жил бүр өлсгөлөнд нэрвэгддэг.

474,000 kids under the age of 18 face hunger every year.

It's crazy.

Аймшигтай.

On the other hand,

Нөгөө талаас,

diet and nutrition is the number one cause of preventable death and disease

аливаа өвчин ба үхлээс сэргийлж болох гол арга нь

in this country, by far.

хоол хүнс, шим тэжээл байдаг.

And fully a third of the kids that we've been talking about tonight

Мөн өнөөдөр яригдаж буй хүүхдүүдийн 1/3 нь

are on track to have diabetes in their lifetime.

чихрийн шижинтэй болох замдаа явж байгаа.

Now, what's hard to put together but is true

Хэлэхэд хэцүү ч, бодит үнэн гэвэл

is that, many times, these are the same children.

эдгээр нь нөгөө л хүүхдүүд байдаг.

So they fill up on the unhealthy and cheap calories

Тэд гэр бүлийнхээ боломжоос болоод

that surround them in their communities and that their families can afford.

эрүүл бус, хямд калориор өөрсдийгөө дүүргэдэг.

But then by the end of the month,

Тэгээд сарын сүүл гэхэд

food stamps run out or hours get cut at work,

хоолны талон дуусаж эсвэл ажлын цаг нь хасагдаад,

and they don't have the money to cover the basic cost of food.

наад захын хоолны хэрэгцээгээ ч хангах мөнгөгүй болдог.

Гэхдээ бид энэ асуудлыг шийдэж чаддаг байх хэрэгтэй, тийм үү?

But we should be able to solve this problem, right?

We know what the answers are.

Бид хариулт нь юу болохыг мэднэ.

As part of my work at the White House, we instituted a program

Цагаан Ордон дахь ажлынхаа хүрээнд

бид нэг хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн.

Хэрвээ сурагчдын 40 болон түүнээс дээш хувь нь бага орлоготой тохиолдолд,

that for all schools that had 40 percent more low-income kids,

we could serve breakfast and lunch to every kid in that school.

тухайн сургуулийн бүх хүүхдэд өглөө болон өдрийн хоолыг

For free.

үнэгүй олгох хөтөлбөр байв.

This program has been incredibly successful,

Энэ хөтөлбөр маш амжилттай байсан.

because it helped us overcome a very difficult barrier

Яагаад гэвэл хүүхдүүдэд шим тэжээллэг өглөөний цай хүргэхэд саад болж байсан

when it came to getting kids a nutritious breakfast.

маш хэцүү бэрхшээлийг давахад тусалсан.

And that was the barrier of stigma.

Энэ нь маш ичгүүртэй бэрхшээл байлаа.

See, schools serve breakfast before school,

Сургуулиуд өглөөний цайгаа хичээлийн өмнө өгдөг ба

and it was only available for the poor kids.

энэ нь зөвхөн амьдралын боломжгүй хүүхдүүдэд л хамаатай.

So everybody knew who was poor and who needed government help.

Хэн ядуу, хэнд төрийн тусламж хэрэгтэйг хүн бүр мэддэг байлаа.

Now, all kids, no matter how much or how little their parents make,

Харин одоо эцэг эхийн орлогын их багаас үл хамааран

have a lot of pride.

бүх хүүхэд сэтгэл хангалуун байдаг.

Тэгэхээр юу болсон бэ?

So what happened?

Well, the schools that have implemented this program

Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн сургуулиудын

saw an increase in math and reading scores by 17.5 percent.

тоо болон уншлагын хичээлийн дүнд 17.5 хувийн ахиц ажиглагдсан.

17.5 percent.

17.5 хувь.

And research shows that when kids have a consistent, nutritious breakfast,

Судалгаагаар хэрвээ хүүхэд тогтмол шим тэжээллэг өглөөний цай уудаг бол

their chances of graduating increase by 20 percent.

тэдний сургуулиа төгсөх магадлал 20 хувиар нэмэгддэг гэдгийг харуулсан.

20 percent.

20 хувь.

Бид хүүхдүүддээ хэрэгтэй шим тэжээлийг нь өгөхдөө,

When we give our kids the nourishment they need,

we give them the chance to thrive,

тэдэнд сургууль болон түүнээс гадуур

both in the classroom and beyond.

өсөн дэвжих боломж олгож байдаг.

Now, you don't have to trust me on this,

Надад итгэхгүй байж болох ч

but you should talk to Donna Martin.

Донна Мартинтай ярьж үзэх хэрэгтэй.

I love Donna Martin.

Би Донна Мартинд хайртай.

Донна Мартин бол Жиоржиа мужийн Вэйнбород хотын

Donna Martin is the school nutrition director at Burke County

Бёрк дүүргийн сургуулийн хоол хүнс хариуцсан захирал.

in Waynesboro, Georgia.

Бёрк бол улсын хэмжээнд ядуурлаараа 5 дугаарт ордог мужийн

Burke County is one of the poorest districts

in the fifth-poorest state in the country,

хамгийн ядуу дүүргүүдийн нэг ба

and about 100 percent of Donna's students live at or below the poverty line.

Доннагийн сурагчдын бараг 100 хувь нь амьжиргааны түвшнээс доогуур амьдралтай.

A few years ago,

Хэдэн жилийн өмнө

Donna decided to get out ahead of the new standards that were coming,

Донна шим тэжээлийн шинэ стандартаас урьтаж,

and overhaul her nutrition standards.

хуучин стандартаа сайжруулсан юм.

She improved and added fruit and vegetables and whole grains.

Тэр жимс, ногоо, бүтэн үр зэргийг нэмж

бүх хүүхдүүдэд ангид нь өглөөний цайгаар үйлчилсэн.

She served breakfast in the classroom to all of her kids.

And she implemented a dinner program.

Мөн оройн хоолны хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн.

Why?

Яагаад гээч?

Яагаад гэвэл түүний ихэнх сурагчид гэртээ хариад идэх хоолгүй байдаг.

Well, many of her kids didn't have dinner when they went home.

So how did they respond?

Сурагчид ямар хариу үйлдэл үзүүлсэн гээч?

Well, the kids loved the food.

Хүүхдүүдэд хоол маш их таалагдсан.

They loved the better nutrition,

Тэдэнд шим тэжээл болон

and they loved not being hungry.

өлсөхгүй байгаа нь маш их таалагдсан.

But Donna's biggest supporter came from an unexpected place.

Доннагийн хамгийн том дэмжигч нь төсөөлөөгүй газраас гарч ирсэн.

Түүний нэрийг Эрик Паркер гэдэг ба

His name from Eric Parker,

"Бёркийн Баавгайнууд" багийн хөл бөмбөгийн ерөнхий дасгалжуулагч.

and he was the head football coach for the Burke County Bears.

Now, Coach Parker had coached mediocre teams for years.

Тэр сулхан багуудыг олон жилийн турш дасгалжуулсан.

The Bears often ended in the middle of the pack --

Багийнхан нь ихэнхдээ тоглоомын дундаас гарчихдаг байлаа.

a big disappointment in one of the most passionate football states

Улсдаа хөл бөмбөгөөр сайндаа тооцогддог мужийн хувьд

in the Union.

үнэхээр урам хугармаар.

But the year Donna changed the menus,

Гэхдээ Донна хоолны цэсийг өөрчилсөн тэр жил

багийнхан зөвхөн өөрсдийн хэсэгтээ ялагч болоод зогсохгүй,

the Bears not only won their division,

they went on to win the state championship,

мужийн аваргын тоглолтонд "Пийчийн Трожанууд" багийг

beating the Peach County Trojans

28-14 харьцаатайгаар ялж аварга болсон юм.

28-14.

(Laughter)

(Инээд)

And Coach Parker,

Тэгээд дасгалжуулагч Паркер

he credited that championship to Donna Martin.

ялалтын шалтгаан бол Донна Мартин гэж мэдэгдсэн юм.

When we give our kids the basic nourishment,

Бид хүүхдүүддээ гол шим тэжээлийг нь өгөхөд

тэд сайн өсч торних болно.

they're going to thrive.

And it's not just up to the Cheryl Barbaras

Энэ нь дэлхий дээр зөвхөн Шерил Барбара,

and the Donna Martins of the world.

Донна Мартин шиг хүмүүст хамаатай биш.

Энэ бид бүгдээс хамаарна.

It's on all of us.

And feeding our kids the basic nutrition is just the starting point.

Хүүхдүүддээ шим тэжээлтэй хоол өгөх нь зөвхөн анхны алхам.

What I've laid out is really a model

Миний ярьсан зүйл бол

for so many of the most pressing issues that we face.

бидний нүүр тулдаг маш олон асуудлын шийдэл.

If we focus on the simple goal of properly nourishing ourselves,

Бид зөв зохистой шим тэжээл авахыг энгийн зорилгоо болгож чадвал

we could see a world that is more stable and secure;

илүү тогтвортой, аюулгүй хорвоо дэлхийг харж,

we could dramatically improve our economic productivity;

эдийн засгийн бүтээмжээ ихэд сайжруулж,

эрүүл мэндийн халамжийг өөрчилж,

we could transform our health care

and we could go a long way

цаашид олон үеийн хүмүүст хүртээмжтэй

in ensuring that the Earth can provide for generations to come.

олон зүйлд хүрч чадна.

Food is that place where our collective efforts

Бидний хамтын хичээл зүтгэл

хамгийн их нөлөө үзүүлэх салбар бол хоол.

can have the greatest impact.

So we have to ask ourselves: What is the right question?

Тэгэхээр бид өөрсдөөсөө "Зөв асуулт нь юу вэ?" гэж асуух хэрэгтэй.

What would happen

Хэрвээ бид илүү эрүүл,

if we fed ourselves more nutritious, more sustainably grown food?

тэжээллэг хоолловол яах вэ?

What would be the impact?

Ямар нөлөө үзүүлж болох вэ?

Cheryl Barbara,

Шерил Барбара,

Donna Martin,

Донна Мартин,

Coach Parker and the Burke County Bears --

дасгалжуулагч Паркер болон "Бёркийн Байвгайнууд" баг

хариултыг нь мэдэж байгаа гэж бодож байна.

I think they know the answer.

Thank you guys so very much.

Та бүгдэд маш их баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)