Lessons from a solar storm chaser | Miho Janvier

Çeviri: Feyza Korkmaz Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

It is almost the end of the winter,

Hemen hemen kış sonuydu,

and you've woken up to a cold house,

soğuk bir evde uyanmıştın,

which is weird, because you left the heater on all night.

bu tuhaftı, çünkü kombi bütün gece açıktı.

You turn on the light.

Işığı açtın,

It's not working.

yanmıyor.

Actually, the coffee maker, the TV -- none of them are working.

Aynı şekilde, kahve makinesi, televizyon - hiçbiri çalışmıyor.

Life outside also seems to have stopped.

Dışarıdaki hayat da durmuş gibi.

There are no schools,

Okullar yok.

most of the businesses are shut,

İşyerlerinin neredeyse hepsi kapalı,

and there are no working trains.

trenler çalışmıyor.

This is not the opening scene of a zombie apocalypse movie.

Bu, bir zombinin ortaya çıkışı filminin açılış sahnesi değil.

This is what happened in March 1989 in the Canadian province of Quebec,

Bu, 1989'da Kanada'nın Quebec eyaletinde meydana gelen olay,

when the power grid lost power.

elektrik şebekesinin çökmesiydi.

The culprit?

Suçlu?

A solar storm.

Güneş fırtınası.

Solar storms are giant clouds of particles

Güneş fırtınaları,

zaman zaman güneşten kopan

escaping from the Sun from time to time,

ve bize aktif bir yıldıza yakın yaşadığımızı

and a constant reminder that we live in the neighborhood of an active star.

sürekli olarak hatırlatan dev bulut parçacıklarıdır.

And I, as a solar physicist,

Bir güneş fizikçisi olarak

I have a tremendous chance to study these solar storms.

güneş fırtınaları üzerinde çalışmak için büyük bir şans elde ettim.

But you see, "solar storm chaser"

Ama gördüğün üzere, "güneş fırtınası avcısı"

is not just a cool title.

pek de havalı bir lakap değil.

My research helps to understand where they come from,

Araştırmam, onların nereden geldiğini,

how they behave

nasıl hareket ettiklerini anlamaya yardım etmekte ve uzun vadede,

and, in the long run,

aims to mitigate their effects on human societies,

insan üzerindeki etkilerini azaltmayı amaçlamaktadır,

which I'll get to in a second.

ki biraz sonra bunları ele alacağım.

At the beginning of the space exploration age 50 years ago only,

Uzay araştırmalarının başlangıcında yani sadece 50 yıl öncesinde,

the probes we sent in space

uzaya gönderdiğimiz sondalar,

revealed that the planets in our Solar System

güneş sistemimizdeki gezegenlerin

constantly bathe in a stream of particles that are coming from the Sun

güneşten gelen ve güneş rüzgarı olarak adlandırdığımız parçacıklar tarafından

and that we call the solar wind.

sürekli olarak yıkandığını ortaya çıkardı.

And in the same way that global wind patterns here on Earth

Aynı şekilde dünyadaki rüzgar modelleri,

can be affected by hurricanes,

kasırgalar tarafından etkilenebilirken,

the solar wind is sometimes affected by solar storms

güneş rüzgarları da bazen “uzay kasırgaları” dediğimiz

that I like to call "space hurricanes."

güneş fırtınalarından etkilenirler.

When they arrive at planets,

Bunlar gezegenlere ulaştıklarında

they can perturb the space environment,

uzay ortamını bozabilirler,

which in turn creates the northern or southern lights,

bir de kuzey ve güney ışıklarını,

for example, here on Earth,

örneğin sadece dünyada değil,

but also Saturn

Satürn

and also Jupiter.

ve Jüpiter’de de oluştururlar.

Luckily, here on Earth,

Şanslıyız ki dünyada,

we are protected by our planet's natural shield,

gezegenimizin doğal kalkanı olan

a magnetic bubble that we call the magnetosphere

manyetosfer olarak adlandırdığımız ve sağ tarafta görebileceğiniz

and that you can see here on the right side.

manyetik kabarcık tarafından korunuyoruz.

Nonetheless, solar storms can still be responsible

Bununla birlikte güneş fırtınaları,

for disrupting satellite telecommunications and operations,

uydu haberleşmesi ve çalışmalarının, elektrik güç iletiminin yanısıra,

for disrupting navigation systems, such as GPS,

GPS gibi navigasyon sistemlerinin bozulmasından

as well as electric power transmission.

sorumlu olabilir.

All of these are technologies on which us humans rely more and more.

Ki bunların hepsi bizlerin gitgide daha da bağımlı olduğu teknolojilerdir.

I mean, imagine if you woke up tomorrow without a working cell phone --

Demek istediğim, yarına cep telefonun çalışmıyor bir şekilde uyandıysan -

no internet on it,

bu, internetin olmaması,

which means no social media.

yani sosyal medyanın olmaması demektir.

I mean, to me that would be worse than the zombie apocalypse.

Yani bana göre bu, zombi kıyametinden daha kötü olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

By constantly monitoring the Sun, though,

Güneşi sürekli gözlemleyerek

we now know where the solar storms come from.

güneş fırtınalarının nereden geldiğini artık biliyoruz.

They come from regions of the Sun

Onlar çok büyük miktarda enerjinin depolandığı güneş bölgelerinden gelirler.

where a tremendous amount of energy is being stored.

You have an example here,

Bir örnek verecek olursak

as a complex structure hanging above the solar surface,

güneş yüzeyinin üzerinde asılı duran karmaşık yapı,

just on the verge of erupting.

şimdi patlamak üzere.

Unfortunately, we cannot send probes

Ne yazık ki

sıcaklığın yaklaşık 10 milyon Kelvin derecesine kadar ulaşabileceği

in the scorching hot atmosphere of the Sun,

where temperatures can rise up to around 10 million degrees Kelvin.

Güneş'in kavurucu derecede sıcak olan atmosferine

sondalar gönderemiyoruz.

So what I do is I use computer simulations

Bu yüzden bu fırtınaların hareketlerini

in order to analyze but also to predict the behavior of these storms

güneşte ilk oluştuklarında analiz etmek ve aynı zamanda tahmin etmek için

when they're just born at the Sun.

bilgisayar simülasyonları kullanıyorum.

This is only one part of the story, though.

Gerçi bu, hikayenin sadece bir kısmı.

When these solar storms are moving in space,

Güneş fırtınaları uzayda hareket ederken

some of them will inevitably encounter space probes

bazıları,

kaçınılmaz bir şekilde,

biz insanların diğer dünyaları keşfetmek için gönderdikleri

that we humans have sent in order to explore other worlds.

uzay sondaları ile karşılaşacaklardır.

What I mean by other worlds is, for example, planets,

Diğer dünyalar ile kastettiğim şey,

örneğin sadece Venüs veya Merkür gibi gezegenler değil,

such as Venus or Mercury,

but also objects, such as comets.

aynı zamanda kuyruklu yıldızlar gibi cisimlerdir.

And while these space probes have been made

Bu uzay sondaları

for different scientific endeavors,

farklı bilimsel çalışmalar yaparken

they can also act like tiny cosmic meteorological stations

küçük kozmik meteoroloji istasyonları gibi de hareket edebilir

and monitor the evolution of these space storms.

ve bu uzay fırtınalarının gelişimini izleyebilirler.

So I, with a group of researchers, gather and analyze this data

Bu yüzden biz de bir grup araştırmacı ile

Güneş Sistemi'nin farklı yerlerinden gelen bu verileri

coming from different locations of the Solar System.

toplar ve analiz ederiz.

And by doing so, my research shows that, actually,

Bunu yaptığımda araştırmalarım,

aslında güneş fırtınalarının kendine özgü bir şekle sahip olduğunu

solar storms have a generic shape,

and that this shape evolves as solar storms move away from the Sun.

ve güneşten uzaklaştıkça bu şeklin değiştiğini gösteriyor.

And you know what?

Bu ne demek biliyor musun?

This is key for building tools to predict space weather.

Bu, uzay iklimini tahmin etmek üzere oluşturulan programlar için anahtardır.

I would like to leave you with this beautiful image.

Sizlere bu güzel görüntü ile veda etmek istiyorum.

This is us here on Earth,

Bu, bizim içinde bulunduğumuz dünya,

this pale blue dot.

yani bu soluk mavi nokta.

And while I study the Sun and its storms every day,

Güneş ve güneş fırtınaları üzerine araştırma yaptığım her gün,

I will always have a deep love for this beautiful planet --

bu güzel gezegen için her daim derin bir sevgiye sahip olacağım --

bu, aslında soluk mavi bir nokta,

a pale blue dot indeed,

but a pale blue dot with an invisible magnetic shield

ama bizi korumaya yardımcı olan

görünmez bir manyetik kalkanlı

that helps to protect us.

soluk mavi bir nokta.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)