Myriam Sidibe: The simple power of handwashing

Myriam Sidibe: El yıkamanın saf gücü

Çeviri: Ramazan Şen Gözden geçirme: Ayce Ozatalay

So imagine that a plane is about to crash

Düşmek üzere olan bir uçak hayal edelim

with 250 children and babies,

içinde 250 çocuk ve bebekle, bunu nasıl

and if you knew how to stop that, would you?

önleyeceğinizi bilseniz, yapardınız değil mi?

Now imagine

Şimdi yine hayal edelim,

that 60 planes full of babies under five

beş yaşından küçük bebeklerle dolu 60 uçak

crash every single day.

her gün yere çakılıyor.

That's the number of kids

İşte bu beşinci yaşlarını

that never make it to their fifth birthday.

hiç göremeyen çocukların sayısı.

6.6 million children

6,6 milyon çocuk

never make it to their fifth birthday.

beşinci yaşlarını göremiyor.

Most of these deaths are preventable,

Bu ölümlerin çoğu önlenebilir.

and that doesn't just make me sad,

Bu durum beni sadece üzmüyor,

it makes me angry,

aynı zamanda sinirlendiriyor

and it makes me determined.

ve azimli hale getiriyor.

Diarrhea and pneumonia

İshal ve zatürre

are among the top two killers

beş yaşından küçük çocukların

of children under five,

ölümüne yol açan en önemli iki neden.

and what we can do to prevent these diseases

Bu hastalıkları önlemek için yapabileceğimiz

isn't some smart,

öyle çok güçlü,

new technological innovations.

teknolojik yenilikler değil.

It's one of the world's oldest inventions:

Bu dünyadaki en eski buluşlardan biri:

a bar of soap.

bir kalıp sabun.

Washing hands with soap,

Elleri sabunla yıkamak,

a habit we all take for granted,

hepimizin kanıksadığı bir alışkanlık,

can reduce diarrhea by half,

ishali yarı yarıya, solunum yolu

can reduce respiratory infections by one third.

enfeksiyonlarını ise üçte bir azaltabilir.

Handwashing with soap

Sabunla el yıkamak, grip, trahom

can have an impact

SARS gibi hastalıkların,

on reducing flu, trachoma, SARS,

son dönemdeki kolera vakalarının

and most recently in the case of cholera

ve Ebola salgınının azalmasında

and Ebola outbreak,

etkili olabilir.

one of the key interventions

Bunlara karşı en önemli müdahale

is handwashing with soap.

yöntemlerinden biri ellerimizi sabunlamak.

Handwashing with soap keeps kids in school.

Ellerimizi sabunlamak; çocukların okula devam etmesini sağlar,

It stops babies from dying.

bebeklerin ölmesini engeller.

Handwashing with soap

Sabunla el yıkamak,

is one of the most cost-effective

çocukların hayatlarını kurtarmanın

ways of saving children's lives.

en uygun maliyetli yollarından biridir.

It can save over 600,000 children every year.

Her yıl 600.000 çocuk kurtarabilir.

That's the equivalent of stopping

Bu hergün

10 jumbo jets

10 tane içi çocuk ve bebek dolu

full of babies and children

jumbo jetin düşmesini

from crashing every single day.

engellemekle eşdeğerdir.

I think you'll agree with me that that's a pretty

Sanırım siz de bunun oldukça kullanışlı

useful public health intervention.

bir tıbbi müdahale olduğuna benimle hem fikirsiniz.

So now just take a minute.

Şimdi bir dakika ayıralım.

I think you need to get to know the person next to you.

Yanınızdaki insanı tanımak istersiniz sanırım.

Why don't you just shake their hands.

Neden el sıkışmayasınız.

Please shake their hands.

Lütfen el sıkışın.

All right, get to know each other.

Tamamdır, şimdi tanıştınız.

They look really pretty.

Oldukça hoş görünüyorlar.

All right.

Pekiyi.

So what if I told you

Şimdi size desem ki, biraz önce

that the person whose hands you just shook

el sıkıştığınız kişi tuvaletten

actually didn't wash their hands

çıktığında ellerini yıkamamıştı,

when they were coming out of the toilet? (Laughter)

ne dersiniz? (Kahkahalar)

They don't look so pretty anymore, right?

Artık pek de hoş görünmüyorlar, değil mi?

Pretty yucky, you would agree with me.

Hak verirsiniz ki oldukça iğrenç.

Well, statistics are actually showing

İstatistikler gösteriyor ki

that four people out of five

her beş kişiden dördü tuvaletten

don't wash their hands when they come out of the toilet,

çıkarken ellerini yıkamıyor,

globally.

tüm dünyada.

And the same way,

Ve bunu; havalı tuvaletlerimiz,

we don't do it when we've got fancy toilets,

akan sularımız ve sabunlarımız olmasına

running water, and soap available,

rağmen yapmıyoruz,

it's the same thing in the countries

aynen çocuk ölümlerinin çok yüksek

where child mortality is really high.

olduğu ülkelerde olduğu gibi.

What is it? Is there no soap?

Bu nedir? Sabun mu yok?

Actually, soap is available.

Aslında sabun ulaşılabilir durumda.

In 90 percent of households in India,

Hindistan'da evlerin yüzde doksanında,

94 percent of households in Kenya,

Kenya'da yüzde doksan dördünde,

you will find soap.

sabun bulabiliyorsunuz.

Even in countries where soap is the lowest,

Hatta en düşük oranda bulunan Etiyopya

like Ethiopia, we are at 50 percent.

gibi ülkelerde bile bu oran yüzde elli.

So why is it?

Pekiyi o halde neden?

Why aren't people washing their hands?

Neden insanlar ellerini yıkamıyor?

Why is it that Mayank,

Neden Mayank,

this young boy that I met in India,

Hindistan'da tanıştığım bu küçük çocuk,

isn't washing his hands?

ellerini yıkamıyor?

Well, in Mayank's family,

Şöyle ki, Mayank'ın ailesi,

soap is used for bathing,

sabunu banyo yapmak için,

soap is used for laundry,

çamaşır yıkamak için,

soap is used for washing dishes.

bulaşık yıkamak için kullanıyor.

His parents think sometimes

Ebeveynleri bazen sabunu çok

it's a precious commodity,

değerli bir eşya olarak görüyor

so they'll keep it in a cupboard.

ve onu dolapta saklıyor.

They'll keep it away from him so he doesn't waste it.

Saklıyorlar ki çocuk onu harcamasın.

On average, in Mayank's family,

Ortalama olarak, Mayank'ın ailesi

they will use soap for washing hands

sabunu el yıkamak için en

once a day

iyi ihtimalle, bazen günde bir

at the very best, and sometimes

defa kullanıyorlar, hatta

even once a week for washing hands with soap.

ellerini haftada bir kez sabunluyorlar.

What's the result of that?

Bunun sonucu ne oluyor?

Children pick up disease

Çocuklar en çok sevgi görmeleri gereken

in the place that's supposed to love them

ve onları en çok koruması gereken yerlerde, evlerinde

and protect them the most, in their homes.

hastalık kapıyorlar.

Think about where you learned to wash your hands.

Ellerinizi yıkamayı ilk nerede öğrendiğinizi düşünün.

Did you learn to wash your hands at home?

Ellerinizi yıkamayı evinizde mi öğrendiniz?

Did you learn to wash your hands in school?

Ellerinizi yıkamayı okulunuzda mı öğrendiniz?

I think behavioral scientists will tell you

Sanıyorum davranış bilimciler size söyleyecektir.

that it's very difficult to change the habits

Değiştirilmesi en zor olan alışkanlıklar

that you have had early in life.

hayatın ilk evresinde öğrendiklerinizdir.

However, we all copy what everyone else does,

Yine de herkesin yaptığını taklit ederiz,

and local cultural norms are something

yerel kültürler davranışlarımıza

that shape how we change our behavior,

şekil veren normlardır,

and this is where the private sector comes in.

işte tam bu noktada özel sektör devreye giriyor.

Every second in Asia and Africa,

Asya ve Afrika'da her saniyede

111 mothers

111 anne

will buy this bar to protect their family.

bu kalıbı ailelerini korumak için alıyor.

Many women in India will tell you

Hindistan'daki çoğu kadın size hijyen

they learned all about hygiene, diseases,

ve hastalıklar hakkında tüm bildiklerini

from this bar of soap from Lifebuoy brand.

"Lifebuoy" markasından öğrendiğini söyler.

Iconic brands like this one

Bunu gibi ikonik markalar

have a responsibility to do good

ürünlerini sattıkları yerlere

in the places where they sell their products.

karşı sorumludurlar.

It's that belief, plus the scale of Unilever,

Unilever ölçeğini düşünürsek bu bize

that allows us to keep talking about

annelerle el sabunlamak ve hijyen hakkında

handwashing with soap and hygiene to these mothers.

sürekli konuşabilme imkanı sunar kanısındayım.

Big businesses and brands can change

Büyük kuruluşlar ve markalar

and shift those social norms

bu sosyal normları değiştirebilir

and make a difference for those habits

ve bu gibi inatçı alışkanlıkları

that are so stubborn.

değiştirebilirler.

Think about it:

Bir düşünün:

Marketeers spend all their time

Pazarlamacılar tüm zamanlarını bizi

making us switch from one brand to the other.

bir markadan diğerine döndürmekle harcar.

And actually, they know how to transform

Ve bilimi ve gerçekleri nasıl ikna edici

science and facts into compelling messages.

mesajlara dönüştüreceklerini iyi bilirler.

Just for a minute, imagine

Yalnızca bir dakikalığına hayal edelim

when they put all their forces behind

tüm güçlerini el yıkamanın önemini

a message as powerful as handwashing with soap.

vurgulayan bir mesaj için kullansalar.

The profit motive is transforming health outcomes

Kâr etme güdüsü bu dünyadaki sağlık sonuçlarını

in this world.

dönüştürüyor.

But it's been happening for centuries:

Fakat bu yüzyıllardır böyle oluyor:

the Lifebuoy brand was launched in 1894

Lifebuoy 1894 yılında,

in Victorian England

Viktorya İngiltere'sinde

to actually combat cholera.

kolerayla mücadele için piyasaya sürülmüş.

Last week, I was in Ghana

Geçen hafta Gana'daydım

with the minister of health,

sağlık bakanıyla beraberdim,

because if you don't know,

bilmiyorsanız söyleyeyim,

there's a cholera outbreak in Ghana at the moment.

şu anda Gana'da bir kolera salgını var.

A hundred and eighteen years later,

118 yıl sonra hâlâ

the solution is exactly the same:

çözüm yine aynı:

It's about ensuring that they have access

Konu herkesin bu

to this bar of soap,

bir kalıp sabuna ulaşabilmesi

and that they're using it,

ve kullanması

because that's the number one way

çünkü bu, koleranın yayılmasını

to actually stop cholera from spreading.

önleyecek bir numaralı yol.

I think this drive for profit

Bence kâr amacı olarak bu

is extremely powerful,

inanılmaz derecede güçlü, bazen

sometimes more powerful than

bir sosyal toplum kuruluşu

the most committed charity or government.

ya da devletten bile güçlü.

Government is doing what they can,

Hükümetler, özellikle evrensel

especially in terms of the pandemics

kurallar ve Kolera ya da şu anda Ebole

and epidemics such as cholera,

gibi salgınlar konusunda

or Ebola at the moment,

önceliklerle mücadele ederek

but with competing priorities.

ellerinden geleni yapıyor.

The budget is not always there.

Her zaman bütçe olmayabiliyor.

And when you think about this,

Ve düşünürseniz

el yıkamayı günlük bir

you think about what is required

alışkanlık haline getirmek, bu davranışı

to make handwashing a daily habit,

değiştirmek sürdürülebilir bir

kaynak gerektiriyor.

it requires sustained funding

Kısacası, toplum sağlığı için çalışanlar,

to refine this behavior.

sabun firmalarından bağımsız olarak el

sabunlamayı teşvik etmeye devam ediyor.

In short, those that fight for public health

USAID gibi dostlarımız var, El Sabunlamak

are actually dependent upon the soap companies

için Global Toplumsal-Özel Ortaklıklar,

to keep promoting handwashing with soap.

Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu,

We have friends like USAID,

Plan, WaterAid

the Global Public-Private Partnership for Handwashing with Soap,

gibi oluşumların kazan - kazan

London School of Hygiene and Tropical Medicine,

ortaklıklar olduğuna inanıyorum.

Plan, WaterAid,

Kamu sektörü için kazanç çünkü

that all believe

hedeflerine ulaşmalarına yardım ediyoruz.

for a win-win-win partnership.

Özel sektör için kazanç çünkü

Win for the public sector,

geleceğin el yıkayıcılarından olan

because we help them reach their targets.

bir yeni jenerasyonlar yetiştiriyoruz.

Win for the private sector,

Ve en önemlisi de,

because we build new generations

savunmasızlar için kazanç.

of future handwashers.

15 Ekim'de,

And most importantly,

Dünya El Yıkama Günü'nü kutlayacağız.

win for the most vulnerable.

Okullar, topluluklar,

On October 15,

kamu sektöründeki dostlarımız

we will celebrate Global Handwashing Day.

ve özel sektördeki dostlarımız -

Schools, communities,

ve o gün rakiplerimiz bile,

our friends in the public sector

el ele verip, bir arada

and our friends in the private sector —

dünyanın en önemli

yes, on that day even our competitors,

toplumsal sağlık girişimini kutlayacağız.

we all join hands to celebrate

Ne talep ediliyor, yineliyorum

the world's most important

özel sektör büyük fark yaratabilir,

public health intervention.

büyük, yaratıcı düşüncelerle savunuculuğu

What's required,

teşvik edebilirler.

and again where the private sector can make a huge difference,

1 Çocuğa Yardım et 5'ine Ulaş Kampanyamızı

is coming up with this big, creative thinking

ele alalım, harika filmler yarattık,

that drives advocacy.

insanlara sabunla el yıkamanın önemini

If you take our Help a Child Reach 5 campaign,

vugulayan mesajlar veriyoruz,

we've created great films

hepsi günlük hayattan kesitler.

that bring the message of handwashing with soap

30 milyonu aşkın gösterim elde ettik.

to the everyday person

Halen çevrimiçi tartışmalar sürüyor.

in a way that can relate to them.

Bu filmlere bir göz atmak için

We've had over 30 million views.

5 dakikanızı ayırmanızı öneririm.

Most of these discussions are still happening online.

Mali'den geliyorum, dünyanın

I urge you to take five minutes

en fakir ülkelerinden biri.

and look at those films.

Her akşam yemeğinde sosyal adaletin

I come from Mali,

tartışıldığı bir ailede büyüdüm.

one of the world's poorest countries.

Avrupa'nın en iyi toplum sağlığı okuluna gittim.

I grew up in a family where every dinner conversation

Ve ülkemde sağlık konusunda bu denli

was around social justice.

yüksek mertebeye ulaşmış tek kadın

I trained in Europe's premier school of public health.

olabilirim. Ve tabii sabunla el yıkama

I think I'm probably one of the only women

konusunda doktora yapan da tekim.

in my country with this high degree in health,

(Kahkahalar)

and the only one

(Alkışlar)

with a doctorate in handwashing with soap.

9 yıl önce başarılı bir kamu sağlığı

(Laughter)

kariyeri yapmaya karar verdim,

(Applause)

tanıtacağım ve satacağım, en büyük

Nine years ago, I decided,

etkiyi yaratacak olan şey dünyanın

with a successful public health career in the making,

en iyi kamu sağlığı icadı: sabun.

that I could make the biggest impact coming,

Şu anda tüm kamu sağlığı standartlarına

selling and promoting the world's best invention

göre dünyanın en geniş el yıkama

in public health: soap.

programını yürütüyoruz,

We run today the world's largest

16 ülkede, 183 milyon

handwashing program

insana ulaştık.

by any public health standards.

Ekibim ve ben 2020'de

We've reached over 183 million people

1 milyara ulaşma hırsındayız.

in 16 countries.

Geçtiğimiz 4 yılda, iş hacmi

My team and I have the ambition

çift basamaklı rakamlara ulaştı,

to reach one billion by 2020.

bununla birlikte sabun kullanımı artan

Over the last four years,

yerlerde çocuk ölümleri azaldı.

business has grown double digits,

Bu kulağına hoş gelmeyebilir -

whilst child mortality has reduced

iş hacmi büyüdü ve hayatlar kurtuldu -

in all the places where soap use has increased.

aynı cümlede geçirerek kıyaslamak -

It may be uncomfortable for some to hear —

ama iş hacminin büyümesi bize

business growth and lives saved

daha fazlasını yapma imkanı sunuyor.

somehow equated in the same sentence —

Bu olmadan, bundan bahsetmeden,

but it is that business growth

ulaşmak istediğimiz farkı yaratamayız.

that allows us to keep doing more.

Geçen hafta ekibim ve ben

Without it, and without talking about it,

anneleri ziyaret ederek vakit geçirdik

we cannot achieve the change that we need.

hepsi aynı şeyi yaşamış:

Last week, my team and I

yeni doğan bebeklerinin ölümü.

spent time visiting mothers

Ben bir anneyim. Bundan daha güçlü

that have all experienced the same thing:

ve daha acı verici bir şey düşünemiyorum.

the death of a newborn.

Bu Myanmar'dan bir kişi.

I'm a mom. I can't imagine anything more powerful

Olabilecek en güzel gülümsemeye sahip,

and more painful.

hayat ikinci bir şans verince oluşabilecek

This one is from Myanmar.

bir gülümseme olduğunu düşünüyorum.

She had the most beautiful smile,

Oğlu Myo, onun ikinci çocuğu

the smile, I think, that life gives you

Bir kızı vardı

when you've had a second chance.

3 haftalıkken hayatını kaybetti,

Her son, Myo, is her second one.

çocuk ölümlerinin en büyük

She had a daughter

kısmının olduğu bir dönem

who passed away at three weeks,

olan hayatının ilk ayında

and we know that the majority

ve biliyoruz ki her doğum refakatçisine

of children that actually die

bir kalıp sabun verdiğimizde

die in the first month of their life,

ve bu sabun bebeklere dokunulmadan

and we know that if we give a bar of soap

önce kullanıldığında bu rakamları

to every skilled birth attendant,

azaltabilir ve bir fark yaratabiliriz.

and that if soap is used before touching the babies,

İşte bu bana ilham veriyor,

we can reduce and make a change

bu misyona devam etme ilhamı,

in terms of those numbers.

onu ihtiyacı olan şeylerle

And that's what inspires me,

donanımlı hale getiririrsem

inspires me to continue in this mission,

dünyanın en güzel işini yapabileceğini

to know that I can equip her

yeni doğan bebeğine bakabileceğini

with what's needed

bilmenin verdiği ilham.

so that she can do

Gelecek sefer yeni bir anne ve aileye

the most beautiful job in the world:

vermek üzere bir hediye düşündüğünüzde

nurturing her newborn.

fazla uzağa gitmeyin; bir sabun alın.

And next time you think of a gift

Bu en güzel kamu sağlığı girişimidir.

for a new mom and her family,

Umarım siz de bize katılırsınız ve

don't look far: buy her soap.

el yıkamak sizin ve bizim günlük

It's the most beautiful invention in public health.

hayatınızın bir parçası haline gelir ve

I hope you will join us

Myo gibi çocuklara beşinci yaş günlerini

and make handwashing part of your daily lives

görmeleri için yardımcı oluruz.

and our daily lives

Teşekkürler

and help more children like Myo

(Alkışlar)

reach their fifth birthday.

Thank you.

(Applause)