Can a computer write poetry? | Oscar Schwartz

Çeviri: Anil Ustundag Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I have a question.

Bir sorum var.

Can a computer write poetry?

Bir bilgisayar şiir yazabilir mi?

This is a provocative question.

Bu kışkırtıcı bir soru.

You think about it for a minute,

Üzerine bir dakika düşünürsünüz

and you suddenly have a bunch of other questions like:

ve birden şu soruları elde edersiniz:

What is a computer?

Bilgisayar nedir?

What is poetry?

Şiir nedir?

What is creativity?

Yaratıcılık nedir?

But these are questions

Ancak bunlar

that people spend their entire lifetime trying to answer,

insanların bütün ömürleri boyunca yanıtlamaya çalıştığı sorular,

not in a single TED Talk.

tek bir TED konuşmasında değil.

So we're going to have to try a different approach.

Bu yüzden farklı bir açıdan bakmamız gerekecek.

So up here, we have two poems.

Burada iki adet şiir görüyoruz.

One of them is written by a human,

Birisi bir insan tarafından,

and the other one's written by a computer.

diğeri ise bilgisayar tarafından yazıldı.

I'm going to ask you to tell me which one's which.

Hangisinin hangisi olduğunu söylemenizi istiyorum.

Have a go:

Hadi deneyelim:

Şiir 1: Cici Sineğim / Senin yaz oyununu / Benim düşüncesiz elim / Temizledi sildi.

Poem 1: Little Fly / Thy summer's play, / My thoughtless hand / Has brush'd away.

Ben değil miyim / Bir sinek senin gibi? / Veya sendeki sanat değil / Benim gibi?

Am I not / A fly like thee? / Or art not thou / A man like me?

Poem 2: We can feel / Activist through your life's / morning /

Şiir 2: Biz hissediyoruz / Aktivist hayatınının izinde / sabahları /

Pauses to see, pope I hate the / Non all the night to start a / great otherwise (...)

Görmek için durur, Papa iğreniyorum / Bazı geceler başlamaya / büyük aksi şeye (...)

Pekâlâ, süre doldu.

Alright, time's up.

Hands up if you think Poem 1 was written by a human.

Şiir 1'in insan yazımı olduğunu düşünenler el kaldırsın.

OK, most of you.

Tamam, birçoğunuz.

Hands up if you think Poem 2 was written by a human.

Şiir 2'nin insan yazımı olduğunu düşünenler el kaldırsın.

Very brave of you,

Çok cesursunuz,

because the first one was written by the human poet William Blake.

çünkü birincisi insan olan şair William Blake tarafından yazıldı.

The second one was written by an algorithm

İkincisi ise bir günlük Facebook akışımdaki dili kullanan

that took all the language from my Facebook feed on one day

bir algoritma tarafından yazıldı

and then regenerated it algorithmically,

ve birazdan açıklayacağım yöntemlere göre

according to methods that I'll describe a little bit later on.

şiiri algoritmik olarak yeniden üretti.

So let's try another test.

Başka bir test daha deneyelim.

Again, you haven't got ages to read this,

Okumak için çok süreniz yok,

so just trust your gut.

bu yüzden içgüdünüze güvenin.

Poem 1: A lion roars and a dog barks. It is interesting / and fascinating

1. Şiir: Aslan kükrer ve köpek havlar. İlginç / ve etkileyicidir kuşun uçup /

that a bird will fly and not / roar or bark. Enthralling stories about animals

kükremeyişi ya da havlamayışı. Hayvanların büyülü hikâyeleri hayallerimi süsler

are in my dreams and I will sing them all if I / am not exhausted or weary.

ve şarkısını söyleyeceğim eğer / yorgun ya da bitki olmazsam.

Poem 2: Oh! kangaroos, sequins, chocolate sodas! / You are really beautiful!

2. Şiir: Vay! kangurular, altınlar, çikolatalı gazozlar! / Çok güzelsiniz!

Pearls, / harmonicas, jujubes, aspirins! All / the stuff they've always talked about (...)

İnciler / mızıkalar, çiğdeler, aspirinler! Bütün / konuştukları bu şeyler (...)

Alright, time's up.

Pekâlâ, süre doldu.

So if you think the first poem was written by a human,

İlk şiirin insan yazımı olduğunu düşünüyorsanız

put your hand up.

elinizi kaldırın.

OK.

Tamam.

And if you think the second poem was written by a human,

Ve ikinci şiirin insan yazımı olduğunu düşünüyorsanız

put your hand up.

elinizi kaldırın.

We have, more or less, a 50/50 split here.

Yaklaşık yarı yarıya bir dağılım var gibi.

It was much harder.

Bu seferki daha zordu.

The answer is,

Yanıta gelirsek,

the first poem was generated by an algorithm called Racter,

ilk şiir 1970'lerde oluşturulan Racter adlı bir algoritma

that was created back in the 1970s,

tarafından üretildi

and the second poem was written by a guy called Frank O'Hara,

ve ikinci şiir ise benim en gözde şairlerimden biri olan

who happens to be one of my favorite human poets.

Frank O'Hara adlı biri tarafından yazıldı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So what we've just done now is a Turing test for poetry.

Biraz önce yaptığımız şey, Turing testinin şiire uyarlanmasıydı.

The Turing test was first proposed by this guy, Alan Turing, in 1950,

Turing test ilk olarak bu adam, Alan Turing tarafından,

in order to answer the question,

1950'de şu soruyu cevaplamak için önerildi,

can computers think?

bilgisayarlar düşünebilir mi?

Alan Turing believed that if a computer was able

Alan Turing şuna inanıyordu;

eğer bir bilgisayar bir insanla

to have a to have a text-based conversation with a human,

kişinin bilgisayarla mı yoksa insanla mı konuştuğunu anlayamadığı bir ustalıkla

with such proficiency such that the human couldn't tell

whether they are talking to a computer or a human,

metin tabanlı iletişim kurabildiyse,

then the computer can be said to have intelligence.

o zaman bilgisayarların zekâsı olduğu söylenebilir.

So in 2013, my friend Benjamin Laird and I,

2013’te arkadaşım Benjamin Laird ve ben

we created a Turing test for poetry online.

İnternet'te şiir üzerine bir Turing test oluşturduk.

It's called bot or not,

"Robot ya da değil" adında bir test

and you can go and play it for yourselves.

ve gidip kendiniz de oynayabilirsiniz.

But basically, it's the game we just played.

Ancak esasen oynadığımız sadece bir oyun.

You're presented with a poem,

Size bir şiir sunulur,

you don't know whether it was written by a human or a computer

insan ya da bilgisayar tarafından yazıldığını bilmezsiniz

and you have to guess.

ve tahmin etmeniz gerekir.

Binlerce insan internette bu testi yaptı,

So thousands and thousands of people have taken this test online,

so we have results.

böylece sonuçlar elde ettik.

And what are the results?

Peki, sonuçlar ne?

Well, Turing said that if a computer could fool a human

Turing şöyle demişti: Bir bilgisayar birini

30 percent of the time that it was a human,

insan olduğuna dair %30’u kadar kandırabilirse,

then it passes the Turing test for intelligence.

o zaman zekâ bakımından Turing testini geçer.

We have poems on the bot or not database

"Robot ya da değil" veri tabanında

that have fooled 65 percent of human readers into thinking

şiirin bir insan tarafından yazıldığını düşündürerek

insanların %65’ini kandırmış olan şiirler var.

it was written by a human.

So, I think we have an answer to our question.

Yani bu soruya bir cevabımızın olduğunu düşünüyorum.

According to the logic of the Turing test,

Turing testinin mantığına göre,

can a computer write poetry?

bir bilgisayar şiir yazabilir mi?

Well, yes, absolutely it can.

Evet, kesinlikle yazabilir.

But if you're feeling a little bit uncomfortable

Ancak bu cevap size biraz rahatsızlık verdiyse,

with this answer, that's OK.

bir problem yok.

If you're having a bunch of gut reactions to it,

Eğer buna içinizden bir takım tepkiler verdiyseniz,

that's also OK because this isn't the end of the story.

bu da problem değil, çünkü hikâye burada bitmiyor.

Let's play our third and final test.

Üçüncü ve son testimizi yapalım.

Again, you're going to have to read

Yine okumanız ve bana hangisinin insan yazımı olduğunu

and tell me which you think is human.

söylemeniz gerekiyor.

Poem 1: Red flags the reason for pretty flags. / And ribbons.

Şiir 1: Reg bayrakları sebebidir güzel bayrakların. / Ve kurdeleler.

Ribbons of flags / And wearing material / Reasons for wearing material. (...)

Bayrak kurdeleleri / Ve madde takarlar Madde takmak için sebepler. (...)

Poem 2: A wounded deer leaps highest, / I've heard the daffodil

Şiir 2: Yaralı geyik sıçramaları en yükseğe, / Nergisleri duydum

I've heard the flag to-day / I've heard the hunter tell; /

Günün bayrağını duydum / Avcıyı duydum şöyle diyen; /

'Tis but the ecstasy of death, / And then the brake is almost done (...)

"Bu ancak ölüm sevincidir, / Ve sonra neredeyse frene basılır (...)

OK, time is up.

Tamam, süre doldu.

So hands up if you think Poem 1 was written by a human.

Şiir-1’in insan yazımı olduğunu düşünüyorsanız el kaldırın.

Hands up if you think Poem 2 was written by a human.

Şiir-2’nin insan yazımı olduğunu düşünüyorsanız el kaldırın.

Whoa, that's a lot more people.

Vay, çok daha fazla kişi var.

So you'd be surprised to find that Poem 1

Şiir-1’in gayet insan olan şair Gertrude Stein tarafından

was written by the very human poet Gertrude Stein.

yazılmış olduğunu görünce şaşıracaksınız.

And Poem 2 was generated by an algorithm called RKCP.

Şiir-2 ise RKCP adında bir algoritma tarafından üretildi.

Now before we go on, let me describe very quickly and simply,

Şimdi devam etmeden önce, hızlıca ve basit olarak

how RKCP works.

RKCP’nin nasıl çalıştığını anlatayım.

So RKCP is an algorithm designed by Ray Kurzweil,

RKCP Ray Kurzweil tarafından tasarlanan bir algoritma,

who's a director of engineering at Google

kendisi Google’ın mühendislik yöneticisi

and a firm believer in artificial intelligence.

ve sıkı bir yapay zekâ taraftarı.

So, you give RKCP a source text,

RKCP’ye bir kaynak metin veriyorsunuz,

it analyzes the source text in order to find out how it uses language,

dili nasıl kullanacağını kavramak için kaynak metni analiz ediyor

and then it regenerates language

ve sonra ilk metni taklit eden dili

that emulates that first text.

yeniden üretiyor.

So in the poem we just saw before,

Gördüğümüz bir önceki şiirde,

Poem 2, the one that you all thought was human,

hepinizin insan yazımı olduğunu düşündüğü Şiir 2,

it was fed a bunch of poems

Emily Dickinson adındaki şairin

by a poet called Emily Dickinson

birtakım şiirlerinden beslendi.

it looked at the way she used language,

Şairin dili kullanma şekline baktı,

learned the model,

modeli kavradı

and then it regenerated a model according to that same structure.

ve sonra benzer yapıya göre bir model üretti.

But the important thing to know about RKCP

Ama RKCP hakkında bilmemiz gereken en önemli şey şu,

is that it doesn't know the meaning of the words it's using.

kullandığı kelimelerin anlamını bilmiyor.

The language is just raw material,

Dil sadece ham madde,

it could be Chinese, it could be in Swedish,

Çince de olabilirdi, İsveççe de olabilirdi,

it could be the collected language from your Facebook feed for one day.

bir günlük Facebook sayfanızdan toplanmış bir dil de olabilirdi.

It's just raw material.

Sadece ham madde.

And nevertheless, it's able to create a poem

Yine de Gertrude Stein şiirinden

daha fazla insan yazımı gibi görünen bir şiir yaratabilir

that seems more human than Gertrude Stein's poem,

and Gertrude Stein is a human.

ve Gertrude Stein bir insan.

So what we've done here is, more or less, a reverse Turing test.

Yani burada yaptığımız şey hemen hemen tersine Turing test.

So Gertrude Stein, who's a human, is able to write a poem

Bir insan olan Gertrude Stein

bir bilgisayar tarafından yazıldığını düşündürerek

that fools a majority of human judges into thinking

insanların büyük çoğunluğunu kandıran bir şiir yazabilir.

that it was written by a computer.

Therefore, according to the logic of the reverse Turing test,

Dolayısıyla ters Turing testinin mantığına göre,

Gertrude Stein is a computer.

Gertrude Stein bir bilgisayar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Feeling confused?

Kafanız mı karıştı?

I think that's fair enough.

Oldukça normal diye düşünüyorum.

So far we've had humans that write like humans,

Şimdiye kadar, insanlar gibi yazan kişiler var,

we have computers that write like computers,

bilgisayarlar gibi yazan bilgisayarlar var

we have computers that write like humans,

ve insanlar gibi yazan bilgisayarlar var

but we also have, perhaps most confusingly,

ancak aynı zamanda, belki de şaşırtıcı şekilde,

humans that write like computers.

bilgisayarlar gibi yazan kişiler de var.

So what do we take from all of this?

Peki, bütün bunlardan ne çıkaracağız?

Do we take that William Blake is somehow more of a human

William Blake bir şekilde

Gertrude Stein’dan daha mı insansı?

than Gertrude Stein?

Or that Gertrude Stein is more of a computer than William Blake?

Veya Gertrude Stein William Blake’den daha mı çok bilgisayar?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

These are questions I've been asking myself

Bunlar iki yıldan bu yana

for around two years now,

kendime sorduğum sorular

and I don't have any answers.

ve hiçbir cevabım yok.

But what I do have are a bunch of insights

Ancak sahip olduğum şeyler

teknolojiyle olan ilişkimiz hakkında bir takım anlayışlar.

about our relationship with technology.

So my first insight is that, for some reason,

İlk anlayışım şu; bir nedenden dolayı,

we associate poetry with being human.

şiiri insan olmakla ilişkilendiriyoruz.

So that when we ask, "Can a computer write poetry?"

Böylece "Bilgisayar şiir yazabilir mi?" diye sorduğumuzda,

we're also asking,

ayrıca şunu da soruyoruz;

"What does it mean to be human

"İnsan olmak ne anlama geliyor

and how do we put boundaries around this category?

ve bu sınıfı nasıl sınırlandırmalıyız?

How do we say who or what can be part of this category?"

Kimlerin veya nelerin bu sınıfın parçası olduğunu nasıl söyleriz?"

This is an essentially philosophical question, I believe,

Bu esasında felsefi bir soru, buna da inanıyorum

and it can't be answered with a yes or no test,

ve evet ya da hayır testi ile cevaplanamaz,

like the Turing test.

Turing testte olduğu gibi.

I also believe that Alan Turing understood this,

Ayrıca inanıyorum ki; Alan Turing bunu anlamıştı

and that when he devised his test back in 1950,

ve 1950’lerde testini planladığında,

he was doing it as a philosophical provocation.

onu felsefi bir kışkırtma bağlamında hazırlıyordu.

So my second insight is that, when we take the Turing test for poetry,

İkinci anlayışım da şu; Turing testi şiire uyarladığımızda,

we're not really testing the capacity of the computers

aslında bilgisayarların kapasitesini ölçmüyoruz,

because poetry-generating algorithms,

çünkü şiir üretme algoritmaları

they're pretty simple and have existed, more or less, since the 1950s.

oldukça basit ve 1950’den beri hemen hemen mevcut durumdalar.

What we are doing with the Turing test for poetry, rather,

Bunun aksine, Turing testini şiire uyarlamakla yaptığımız şey,

is collecting opinions about what constitutes humanness.

insan olmayı belirleyen şey üzerine düşünceleri toplamak.

So, what I've figured out,

Yani benim anladığım şu,

we've seen this when earlier today,

bunu önceden görmüştük,

we say that William Blake is more of a human

William Blake’in Gertrude Stein’dan

than Gertrude Stein.

daha insansı olduğunu söylemiştik.

Of course, this doesn't mean that William Blake

Tabii ki bu William Blake’in

gerçekten daha insansı olduğu anlamına

was actually more human

veya Gertrude Stein’ın daha çok bilgisayar olduğu anlamına gelmiyor.

or that Gertrude Stein was more of a computer.

It simply means that the category of the human is unstable.

Basit olarak, insan sınıfının tutarsız olduğu anlamına geliyor.

This has led me to understand

Bu sonuç şunu anlamama yol açtı;

that the human is not a cold, hard fact.

insan somut, inkâr edilemez bir gerçek değildir.

Rather, it is something that's constructed with our opinions

Tam aksine, düşüncelerimizle oluşturulmuş

and something that changes over time.

ve zamanla değişen bir şeydir.

So my final insight is that the computer, more or less,

Son anlayışım ise, bilgisayar, hemen hemen

works like a mirror that reflects any idea of a human

bizim gösterdiğimiz bir insan fikrini yansıtan

bir ayna gibi çalışıyor.

that we show it.

We show it Emily Dickinson,

Ona Emily Dickinson’ı gösteriyoruz,

it gives Emily Dickinson back to us.

o bize Emily Dickinson’ı geri dönüyor.

We show it William Blake,

Ona William Blake’i gösteriyoruz,

that's what it reflects back to us.

bize geri yansıttığı da o oluyor.

We show it Gertrude Stein,

Ona Gertrude Stein’ı gösteriyoruz,

what we get back is Gertrude Stein.

bize geri dönen şey Gertrude Stein oluyor.

More than any other bit of technology,

Teknolojinin diğer parçasından fazlası,

the computer is a mirror that reflects any idea of the human we teach it.

bilgisayar ona öğrettiğimiz insan fikrini yansıtan bir aynadır.

So I'm sure a lot of you have been hearing

Çoğunuzun son günlerde yapay zekâyla ilgili

a lot about artificial intelligence recently.

birçok şey duyduğundan eminim.

And much of the conversation is,

Konuşmanın çoğu

can we build it?

yapabilir miyiz üzerine oldu.

Can we build an intelligent computer?

Zeki bir bilgisayar yapabilir miyiz?

Can we build a creative computer?

Yaratıcı bir bilgisayar yapabilir miyiz?

What we seem to be asking over and over

Sık sık soruyormuşuz gibi görünen şey şu,

is can we build a human-like computer?

insansı bir bilgisayar yapabilir miyiz?

But what we've seen just now

Ancak şu anda gördüğümüz şey şu,

is that the human is not a scientific fact,

insan bilimsel bir gerçek değil,

that it's an ever-shifting, concatenating idea

sürekli değişen, sıralı bir fikir

and one that changes over time.

ve zamanla değişen bir şey.

So that when we begin to grapple with the ideas

Böylece gelecekte yapay zekâyla ilgili fikirleri

of artificial intelligence in the future,

toplamaya başladığımızda,

we shouldn't only be asking ourselves,

kendimize sadece şunu sormayacağız;

"Can we build it?"

"Bunu yapabilir miyiz?"

But we should also be asking ourselves,

Ancak kendimize şunu soracağız;

"What idea of the human do we want to have reflected back to us?"

"Hangi fikirleri kendimize geri yansıtılmış olmasını istiyoruz?"

This is an essentially philosophical idea,

Bu aslında felsefi bir fikir

and it's one that can't be answered with software alone,

ve yalnızca yazılımla cevaplanamayacak bir şey,

but I think requires a moment of species-wide, existential reflection.

ama bence türler genelinde, varoluşsal bir yansıma gerektiriyor.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)