3 moons and a planet that could have alien life | James Green

Çeviri: Elif Oluk Gözden geçirme: Eren Gokce

Is there life beyond Earth in our solar system?

Güneş sistemimizde Dünya'nın dışında hayat var mı?

Wow, what a powerful question.

Vay be, ne kadar da güçlü bir soru.

You know, as a scientist --

Bilirsiniz, bir bilim adamı olarak-

planetary scientist --

gezegen bilimci-

we really didn't take that very seriously until recently.

yakın zamana kadar bu soruyu çok ciddiye almadık.

Carl Sagan always said,

Carl Sagan hep:

"It takes extraordinary evidence for extraordinary claims."

"Olağanüstü iddialar için olağanüstü kanıtlar gerekir." demiştir.

And the claims of having life beyond Earth

Dünya dışında hayat olduğu iddiası da

need to be definitive,

eksiksiz olmalı,

they need to be loud

yüksek sesli olmalı

and they need to be everywhere for us to be able to believe it.

ve inanmamız için her yerde olmalı.

So how do we make this journey?

Peki, bu seyahati nasıl yapacağız?

What we decided to do

Öncelikle yaşam için gerekli

is first look for those ingredients for life.

unsurlara bakmaya karar verdik.

The ingredients of life are:

Yaşam için gerekli unsurlar:

liquid water --

Likit su-

we have to have a solvent,

çözücüye ihtiyacımız var,

can't be ice, has to be liquid.

buz olamaz, sıvı olmalı.

We also have to have energy.

Aynı zamanda enerjiye de ihtiyacımız var.

We also have to have organic material --

İlaveten, bizi oluşturan

things that make us up,

ve tüketmemiz gereken

but also things that we need to consume.

organik materyaller de olmalı.

So we have to have these elements

Sonuç olarak, ortamın bu elementlere uzun

in environments for long periods of time

süre boyunca sahip olması lazım ki,

for us to be able to be confident that life,

biz bu sürenin başında hayatın başladığından,

in that moment when it starts,

büyüdüğünden ve evrim geçirdiğinden

can spark and then grow and evolve.

emin olabilelim.

Well, I have to tell you that early in my career,

Pekâlâ, size söylemem gerekir ki kariyerimin erken dönemlerinde

when we looked at those three elements,

bu üç elemente baktığım zaman,

I didn't believe that they were beyond Earth

hiçbir zaman diliminde ya da herhangi bir miktarda

in any length of time and for any real quantity.

Dünya dışında yaşam olabileceğine inanmıyordum.

Why? We look at the inner planets.

Neden mi? Çünkü iç gezegenlere bakıyoruz.

Venus is way too hot -- it's got no water.

Venüs fazlasıyla sıcak -hiç suyu yok.

Mars -- dry and arid.

Mars - kuru ve çorak.

It's got no water.

Hiç suyu yok

And beyond Mars,

ve Mars'ın ötesinde de

the water in the solar system is all frozen.

Güneş sistemindeki su tamamen donmuş durumda.

But recent observations have changed all that.

Ancak yakın zamandaki gözlemler bunu tamamen değiştirdi.

It's now turning our attention to the right places

Artık yaşam problemimize gerçekten

for us to take a deeper look

cevap bulabilmek ve daha yakından bakabilmek için

and really start to answer our life question.

dikkatimizi doğru yerlere çeviriyor.

So when we look out into the solar system,

Yani, Güneş sistemimize baktığımızda

where are the possibilities?

olasılıklarımız nerede?

We're concentrating our attention on four locations.

Dikkatimizi dört yere yoğunlaştırıyoruz.

The planet Mars

Mars gezegeni ve

and then three moons of the outer planets:

üç tane dıştaki gezegenlerin uydusu:

Titan, Europa and small Enceladus.

Titan, Europa ve küçük Enceladus.

So what about Mars?

Peki, Mars'la başlayalım,

Let's go through the evidence.

kanıtlar üzerinden gidelim.

Well, Mars we thought was initially moon-like:

Başlangıçta Mars'ın ay gibi olduğunu düşünüyorduk:

full of craters, arid and a dead world.

Krater dolu, çorak ve ölü topraklar.

And so about 15 years ago,

15 yıl önce, Mars'ın jeolojisini

we started a series of missions to go to Mars

değiştirmiş olabilecek bir suyun var olup

and see if water existed on Mars in its past

olmadığını anlamak için Mars'a bir dizi

that changed its geology.

görev düzenledik.

We ought to be able to notice that.

Böyle bir durum varsa fark edebilmeliydik ki

And indeed we started to be surprised right away.

gerçekten de bizi hemen şaşırttı.

Our higher resolution images show deltas and river valleys and gulleys

Yüksek çözünürlüklü görüntülerimiz bize geçmişte orada olan

deltaları, akarsu vadilerini ve dere yataklarını gösterdi.

that were there in the past.

And in fact,

Hatta, neredeyse üç yıldır

Curiosity --

Mars'ın yüzeyinde dolaşan Curiosity

which has been roving on the surface now for about three years --

bize gerçekten de eskiden hızla

has really shown us that it's sitting in an ancient river bed,

suların aktığı eski bir nehir yatağında

where water flowed rapidly.

olduğunu gösterdi

And not for a little while,

ve sadece kısa bir süre için değil,

perhaps hundreds of millions of years.

muhtemelen yüz milyonlarca yıldan bahsediyoruz.

Eğer organik materyaller de dâhil

And if everything was there,

including organics,

her şey orada var oldu ise,

perhaps life had started.

bir ihtimal yaşam da başlamıştı.

Curiosity has also drilled in that red soil

Curiosity aynı zamanda kırmızı toprağı deldi

and brought up other material.

ve bazı başka materyaller de çıkardı.

And we were really excited when we saw that.

Bunu görünce oldukça heyecanlandık,

Because it wasn't red Mars,

çünkü bu Mars'ın kırmızısı değildi,

it was gray material,

gri bir materyaldi.

it's gray Mars.

Gri Mars'tı.

We brought it into the rover,

Onu arazi arabasına getirip

we tasted it,

tadına baktık

and guess what?

ve ne oldu tahmin edin!

We tasted organics --

Karbon, hidrojen, oksijen,

carbon, hydrogen, oxygen,

nitrojen, fosfor ve sülfür gibi

nitrogen, phosphorus, sulfur --

organikleri tattık.

they were all there.

Hepsi oradaydı.

So Mars in its past,

Yani geçmişte Mars,

with a lot of water,

pek çok su

perhaps plenty of time,

ve zamanla

could have had life,

yaşama ışığına sahip olmuş olabilir

could have had that spark,

ve büyümüş olabilir.

could have grown.

And is that life still there?

O yaşam hâlâ orada olabilir mi?

We don't know that.

Bilmiyoruz.

But a few years ago

Ama birkaç yıl önce,

we started to look at a number of craters.

birtakım kraterlere bakmaya başladık.

During the summer,

Yaz mevsiminde,

dark lines would appear down the sides of these craters.

bu kraterlerin yanlarında koyu çizgiler belirmeye başladı.

The more we looked,

Daha fazla baktıkça,

the more craters we saw,

bu özelliklere sahip daha çok

the more of these features.

krater görmeye başladık.

We now know more than a dozen of them.

Artık bunların bir düzineden fazlasından haberimiz var.

A few months ago the fairy tale came true.

Birkaç ay önce peri masalı gerçek oldu.

We announced to the world that we know what these streaks are.

Dünya'ya bu çizgilerin ne olduğunu bildiğimizi duyurduk.

It's liquid water.

Bu likit suydu.

These craters are weeping during the summer.

Bu kraterler yazın sızdırıyor.

Liquid water is flowing down these craters.

Likit su kraterlerden aşağı akıyor.

So what are we going to do now --

Suyu gördüğümüze göre

now that we see the water?

artık ne yapacağız?

Well, it tells us that Mars has all the ingredients necessary for life.

Bu bize Mars'ın yaşam için gerekli olan tüm unsurlara sahip olduğunu gösteriyor.

In its past it had perhaps two-thirds of its northern hemisphere --

Geçmişte büyük ihtimalle kuzey yarım küresinin

üçte ikisini bir okyanus kaplıyordu.

there was an ocean.

It has weeping water right now.

Şu anda sızan suyu var.

Liquid water on its surface.

Yüzeyde likit suyu var.

It has organics.

Organikleri var.

It has all the right conditions.

Tüm doğru koşullara sahip.

So what are we going to do next?

Peki gelecek adımımız ne olacak?

We're going to launch a series of missions

Mars'ta hayat aramak için bir dizi

to begin that search for life on Mars.

misyon başlatacağız.

And now it's more appealing than ever before.

Artık hiç olmadığı kadar ilgi çekici.

As we move out into the solar system,

Güneş sisteminin dışına doğru çıktıkça

here's the tiny moon Enceladus.

işte burada mini minicik uydu, Enceladus.

This is not in what we call the traditional habitable zone,

Burası, Güneş'in etrafındaki bu bölge, geleneksel olarak

this area around the sun.

"yaşanabilir bölge" tanımımız içine girmiyor.

This is much further out.

Bu çok dışarıda.

This object should be ice over a silicate core.

Bu obje silikat bir çekirdek üzeri buz olmalı.

But what did we find?

Ama biz ne bulduk?

Cassini was there since 2006,

2006'dan beri Cassini oradaydı ve Enceladus'un

and after a couple years looked back after it flew by Enceladus

yanından geçip bir iki sene sonra

and surprised us all.

bakıldığında hepimizi şaşırttı.

Enceladus is blasting sheets of water out into the solar system

Enceladus, Güneş sistemimize su tabakaları püskürtüyor

and sloshing back down onto the moon.

ve bunlar uyduya çamur olarak geri dönüyor.

What a fabulous environment.

Ne kadar olağanüstü bir çevre.

Cassini just a few months ago also flew through the plume,

Aynı zamanda Cassini birkaç ay önce bir dumanın içinden geçti

and it measured silicate particles.

ve ölçümlerine silikat partiküller takıldı.

Where does the silica come from?

Bu silis nereden geliyordu?

It must come from the ocean floor.

Okyanus tabanından gelmesi gerekir.

The tidal energy is generated by Saturn,

Bu uyduyu çekip sıkıştırarak

pulling and squeezing this moon --

buzu eriten ve

bir okyanus yaratan

is melting that ice,

gelgit enerjisinin kaynağı Satürn.

creating an ocean.

Ama bunu aynı zamanda çekirdeğe de yapıyor.

But it's also doing that to the core.

Now, the only thing that we can think of

Kıyasen düşünürsek Dünya'da benzer

that does that here on Earth as an analogy ...

şeyi tek yapabilen

are hydrothermal vents.

hidrotermal bacalar.

Hydrothermal vents deep in our ocean were discovered in 1977.

Okyanuslarımızın dibindeki hidrotermal bacalar 1977'de keşfedilmişti.

Oceanographers were completely surprised.

Oşinograflar tamamen hayrete düşmüştü.

And now there are thousands of these below the ocean.

Artık günümüzde bunlardan binlercesi okyanus altında var.

What do we find?

Ne buluyoruz?

The oceanographers, when they go and look at these hydrothermal vents,

Oşinograflar bu hidrotermal bacalara gidip baktıklarında

they're teeming with life,

suyun asidik ya da

regardless of whether the water is acidic or alkaline --

alkalik olmasına bağlı kalmaksızın

buraların hayat kaynadığını keşfetti.

doesn't matter.

So hydrothermal vents are a fabulous abode for life here on Earth.

Yani, hidrotermal bacalar Dünya'da yaşam için harika bir ikâmet yeri.

So what about Enceladus?

Peki ya Enceladus'ta?

Well, we believe because it has water

Dikkate şayan bir süredir

and has had it for a significant period of time,

suyu olduğundan ve muhtemelen

and we believe it has hydrothermal vents

doğru organik materyallerle

with perhaps the right organic material,

hidrotermal bacaları olduğuna inandığımızdan

it is a place where life could exist.

dolayı yaşamın var olabileceği bir yer

And not just microbial --

ve sadece mikrobik değil,

maybe more complex because it's had time to evolve.

evrimleşmek için zamanı olduğundan belki çok daha karmaşık olabilir.

Another moon, very similar,

Benzer şekilde başka

is Europa.

bir uydu, Europa.

Galileo visited Jupiter's system in 1996

Galileo 1996'da Jüpiter'in sistemini ziyaret etti

and made fabulous observations of Europa.

ve Europa'nın harika bir gözlemini gerçekleştirdi.

Europa, we also know, has an under-the-ice crust ocean.

Europa'nın aynı zamanda buzla kaplı bir okyanusu olduğunu da biliyoruz.

Galileo mission told us that, but we never saw any plumes.

Galileo bunu bize söylemişti ama hiç gaz görmemiştik,

But we didn't look for them.

ancak aramıyorduk da.

Hubble,

Sadece birkaç sene önce

just a couple years ago,

Europa'yı gözlemleyen

observing Europa,

Hubble,

saw plumes of water

tıpkı Enceladus gibi

spraying from the cracks in the southern hemisphere,

güney yarım küresindeki yarıklardan

just exactly like Enceladus.

su dumanı püskürttüğünü gördü.

These moons,

Bu geleneksel olarak "yaşanabilir bölge"

which are not in what we call a traditional habitable zone,

içinde saymadığımız, Güneş sistemi

that are out in the solar system,

ötesindeki uydularda

have liquid water.

likit su var ve

And if there are organics there,

eğer organikler de varsa

there may be life.

yaşam olabilir.

This is a fabulous set of discoveries

Bu keşifler harika,

because these moons have been in this environment like that

çünkü bu uydular ortamda milyarlarca yıldır

for billions of years.

o şekilde.

Life started here on Earth, we believe, after about the first 500 million,

İnanıyoruz ki Dünya'daki yaşam ilk 500 milyon yıldan sonra başladı

and look where we are.

ve şu an geldiğimiz noktaya bakın.

These moons are fabulous moons.

Bu uydular olağanüstü.

Another moon that we're looking at is Titan.

İncelediğimiz bir başka uyduysa Titan.

Titan is a huge moon of Saturn.

Titan, Satürn'ün kocaman bir uydusu.

It perhaps is much larger than the planet Mercury.

Muhtemelen Merkür'den çok daha büyük.

It has an extensive atmosphere.

Geniş çaplı bir atmosferi var.

It's so extensive --

O kadar geniş ki-

and it's mostly nitrogen with a little methane and ethane --

ve az bir miktar metan ve etan gazıyla çoğunlukla nitrojenden oluşuyor-

that you have to peer through it with radar.

radarla dikkatli bir şekilde bakmalısınız.

And on the surface, Cassini has found liquid.

Yüzeyinde ise, Cassini likit buldu.

We see lakes ...

Göller görüyoruz,

actually almost the size of our Black Sea in some places.

hatta bazı yerlerinde neredeyse bizim Karadeniz büyüklüğünde.

And this area is not liquid water;

Bu alandaki likit su değil,

it's methane.

metan.

If there's any place in the solar system where life is not like us,

Eğer Güneş sisteminde herhangi bir yerde bizim gibi olmayan bir yaşam varsa

where the substitute of water is another solvent --

ve su yerine başka bir çözücüleri varsa

and it could be methane --

ve bu metansa,

it could be Titan.

burası Titan olabilir.

Well, is there life beyond Earth in the solar system?

Peki, Güneş sistemimizde Dünya'nın dışında hayat var mı?

We don't know yet,

Henüz bilmiyoruz

but we're hot on the pursuit.

ama bu arayışa kendimizi verdik.

The data that we're receiving is really exciting

Aldığımız veriler çok heyecan verici

and telling us --

ve bizi bu konuya daha yeni ve heyecan verici

forcing us to think about this in new and exciting ways.

yollardan yaklaşmamız için zorluyor.

I believe we're on the right track.

İnanıyorum ki doğru yoldayız

That in the next 10 years, we will answer that question.

ve önümüzdeki 10 yıl içinde bu soruyu cevaplayacağız.

And if we answer it,

Eğer cevaplarsak

and it's positive,

ve cevap pozitif olursa

then life is everywhere in the solar system.

o zaman Güneş sisteminin her yerinde hayat var demektir.

Just think about that.

Sadece bir düşünün.

We may not be alone.

Yalnız olmayabiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)