3 moons and a planet that could have alien life | James Green

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Karolina Borowska

Is there life beyond Earth in our solar system?

Czy istnieje życie poza Ziemią i Układem Słonecznym?

Wow, what a powerful question.

Wow, mocne pytanie.

You know, as a scientist --

Jako naukowcy,

planetary scientist --

naukowcy planetarni,

we really didn't take that very seriously until recently.

nie braliśmy tego na poważnie aż do niedawna.

Carl Sagan always said,

Carl Sagan mawiał,

"It takes extraordinary evidence for extraordinary claims."

"Wyjątkowe twierdzenia wymagają wyjątkowych dowodów."

And the claims of having life beyond Earth

Twierdzenie, że poza Ziemią jest życie,

need to be definitive,

musi być jasno określone,

they need to be loud

trzeba powiedzieć to głośno,

and they need to be everywhere for us to be able to believe it.

musi być o tym wszędzie, abyśmy mogli w to uwierzyć.

So how do we make this journey?

Jak dokonamy tej podróży?

What we decided to do

Najpierw postanowiliśmy

is first look for those ingredients for life.

poszukać składników życia.

The ingredients of life are:

Te składniki to:

liquid water --

ciekła woda,

we have to have a solvent,

musimy mieć rozpuszczalnik,

can't be ice, has to be liquid.

nie lód, musi być płynny.

We also have to have energy.

Musimy mieć energię.

We also have to have organic material --

A także materiał organiczny,

things that make us up,

z którego jesteśmy zbudowani,

but also things that we need to consume.

oraz musimy coś jeść.

So we have to have these elements

Potrzebujemy tych elementów

in environments for long periods of time

w środowiskach przez długie, ciągłe okresy

for us to be able to be confident that life,

abyśmy mieli pewność, że życie,

in that moment when it starts,

które się rozpocznie,

can spark and then grow and evolve.

zaiskrzy, urośnie i rozwinie się.

Well, I have to tell you that early in my career,

Muszę wam powiedzieć, że na początku kariery,

when we looked at those three elements,

patrząc na te trzy elementy,

I didn't believe that they were beyond Earth

nie wierzyłem, że istnieją poza Ziemią

in any length of time and for any real quantity.

w jakimkolwiek okresie i w najmniejszej ilości.

Why? We look at the inner planets.

Dlaczego? Patrzyliśmy na planety od wewnątrz.

Venus is way too hot -- it's got no water.

Wenus jest za gorąca, nie ma wody.

Mars -- dry and arid.

Mars suchy i jałowy.

It's got no water.

Nie ma wody.

And beyond Mars,

A poza Marsem

the water in the solar system is all frozen.

woda w Układzie Słonecznym jest zamarznięta.

But recent observations have changed all that.

Ale ostatnie obserwacje zmieniły ten pogląd.

It's now turning our attention to the right places

Zwracają naszą uwagę we właściwe miejsca,

for us to take a deeper look

aby spojrzeć głębiej

and really start to answer our life question.

i zacząć odpowiadać na pytania o życie.

So when we look out into the solar system,

Patrząc na Układ Słoneczny,

where are the possibilities?

gdzie są możliwości?

We're concentrating our attention on four locations.

Koncentrujemy się na czterech miejscach.

The planet Mars

Marsie

and then three moons of the outer planets:

i trzech księżycach planet zewnętrznych:

Titan, Europa and small Enceladus.

Tytanie, Europie i małym Enceladusie.

So what about Mars?

Co z Marsem?

Let's go through the evidence.

Spójrzmy na dowody.

Well, Mars we thought was initially moon-like:

Początkowo myśleliśmy, że Mars jest jak księżyc.

full of craters, arid and a dead world.

Pełen kraterów, jałowy i martwy świat.

And so about 15 years ago,

Około 15 lat temu

we started a series of missions to go to Mars

zaczęliśmy serię misji na Marsa

and see if water existed on Mars in its past

i zobaczyliśmy, że kiedyś była tam woda,

that changed its geology.

która wpłynęła na geologię planety.

We ought to be able to notice that.

Powinniśmy byli to zauważyć.

And indeed we started to be surprised right away.

Zaskoczyło nas to.

Our higher resolution images show deltas and river valleys and gulleys

Zdjęcia o wysokiej rozdzielczości ujawniły delty, doliny i wąwozy rzeczne,

that were there in the past.

które były tam w przeszłości.

And in fact,

I tak naprawdę

Curiosity --

Curiosity,

which has been roving on the surface now for about three years --

wędrujący po powierzchni od trzech lat,

has really shown us that it's sitting in an ancient river bed,

pokazał, że znajduje się na dnie starożytnej rzeki,

where water flowed rapidly.

gdzie woda płynęła gwałtownie.

And not for a little while,

Nie tak całkiem dawno,

perhaps hundreds of millions of years.

może setki milionów lat temu.

And if everything was there,

Jeśli wszystko tam było,

including organics,

w tym materiał organiczny,

perhaps life had started.

może zaczęło się tam życie?

Curiosity has also drilled in that red soil

Curiosity wwiercił się w czerwoną glebę

and brought up other material.

i wydobył inny materiał.

And we were really excited when we saw that.

Ucieszyliśmy, gdy to zobaczyliśmy.

Because it wasn't red Mars,

To nie był czerwony Mars,

it was gray material,

tylko szary materiał,

it's gray Mars.

to szary Mars.

We brought it into the rover,

Wzięliśmy to do łazika,

we tasted it,

zbadaliśmy,

and guess what?

i zgadnijcie co?

We tasted organics --

Odkryliśmy materiał organiczny:

carbon, hydrogen, oxygen,

węgiel, wodór, tlen,

nitrogen, phosphorus, sulfur --

azot, fosfor, siarkę.

they were all there.

Wszystko tam było.

So Mars in its past,

Więc Mars w przeszłości,

with a lot of water,

pełen wody,

perhaps plenty of time,

być może przez długi czas,

could have had life,

mógł mieć życie,

could have had that spark,

mógł mieć tę iskrę,

could have grown.

która się rozwijała.

And is that life still there?

Ale czy życie wciąż tam jest?

We don't know that.

Tego nie wiemy.

But a few years ago

Ale kilka lat temu

we started to look at a number of craters.

zaczęliśmy badać kratery.

During the summer,

W lecie

dark lines would appear down the sides of these craters.

na obrzeżach kraterów pojawiają się ciemne linie.

The more we looked,

Im bardziej patrzyliśmy

the more craters we saw,

na kolejne kratery,

the more of these features.

tym więcej ich było.

We now know more than a dozen of them.

Znamy ich ponad tuzin.

A few months ago the fairy tale came true.

Kilka miesięcy temu bajka stała się rzeczywistością.

We announced to the world that we know what these streaks are.

Ogłosiliśmy światu, że wiemy co to za strugi.

It's liquid water.

To płynna woda.

These craters are weeping during the summer.

Te kratery płaczą w lecie.

Liquid water is flowing down these craters.

Płynie po nich ciekła woda.

So what are we going to do now --

Co zrobimy teraz,

now that we see the water?

gdy odkryliśmy tę wodę?

Well, it tells us that Mars has all the ingredients necessary for life.

Wiemy już, że Mars ma składniki potrzebne do życia.

In its past it had perhaps two-thirds of its northern hemisphere --

W przeszłości być może dwie trzecie północnej półkuli

there was an ocean.

były pokryte oceanem.

It has weeping water right now.

A teraz płacze wodą.

Liquid water on its surface.

Ciekła woda na powierzchni.

It has organics.

Materiał organiczny.

It has all the right conditions.

Są odpowiednie warunki.

So what are we going to do next?

Więc co będziemy robić dalej?

We're going to launch a series of missions

Wystrzelimy serię misji,

to begin that search for life on Mars.

szukających życia na Marsie.

And now it's more appealing than ever before.

Teraz jest to bardziej pociągające niż kiedykolwiek.

As we move out into the solar system,

Przesuwając się w dal Układu Słonecznego,

here's the tiny moon Enceladus.

natykamy się na mały księżyc Enceladus.

This is not in what we call the traditional habitable zone,

To nie jest tak zwana strefa zamieszkania,

this area around the sun.

obszar wokół Słońca.

This is much further out.

To znacznie dalej.

This object should be ice over a silicate core.

Ten obiekt powinien mieć krzemianowe jądro pokryte lodem.

But what did we find?

A co znaleźliśmy?

Cassini was there since 2006,

Cassini jest tam od 2006 roku,

and after a couple years looked back after it flew by Enceladus

po kilku latach przeleciał obok Enceladusa

and surprised us all.

i zaskoczył nas wszystkich.

Enceladus is blasting sheets of water out into the solar system

Z Enceladusa strzelają wodne gejzery

and sloshing back down onto the moon.

a potem rozbryzgują się na jego powierzchni.

What a fabulous environment.

Co za cudowne środowisko.

Cassini just a few months ago also flew through the plume,

Cassini kilka miesięcy temu przeleciał przez pióropusz wody

and it measured silicate particles.

i zbadał cząsteczki krzemianowe.

Where does the silica come from?

Skąd bierze się krzemionka?

It must come from the ocean floor.

Musi pochodzić z dna oceanu.

The tidal energy is generated by Saturn,

Siły pływowe tworzone przez Saturna

pulling and squeezing this moon --

rozciągają i zgniatają ten księżyc.

is melting that ice,

Jego lód się topi,

creating an ocean.

tworząc ocean.

But it's also doing that to the core.

To samo dzieje się w jądrze.

Now, the only thing that we can think of

Jedyne, rzecz która przychodzi na myśl,

that does that here on Earth as an analogy ...

i analogicznie działa na Ziemi,

are hydrothermal vents.

to kominy hydrotermalne.

Hydrothermal vents deep in our ocean were discovered in 1977.

Zostały odkryte w 1977 roku głęboko w oceanie.

Oceanographers were completely surprised.

Oceanografowie byli kompletnie zaskoczeni.

And now there are thousands of these below the ocean.

Są ich tysiące na dnie oceanu.

What do we find?

Co odkryliśmy?

The oceanographers, when they go and look at these hydrothermal vents,

Po zbadaniu tych kominów okazało się,

they're teeming with life,

że tętnią one życiem,

regardless of whether the water is acidic or alkaline --

niezależnie od tego, czy woda jest kwaśna czy zasadowa.

doesn't matter.

To nie ma znaczenia.

So hydrothermal vents are a fabulous abode for life here on Earth.

Kominy hydrotermalne na Ziemi są cudownym siedliskiem życia.

So what about Enceladus?

Co z Enceladusem?

Well, we believe because it has water

Wierzymy, że skoro ma wodę

and has had it for a significant period of time,

od dłuższego czasu

and we believe it has hydrothermal vents

i ma a kominy hydrotermalne

with perhaps the right organic material,

z odpowiednim materiałem organicznym,

it is a place where life could exist.

to miejsce, gdzie może istnieć życie.

And not just microbial --

Nie tylko mikroby,

maybe more complex because it's had time to evolve.

może bardziej złożone, bo miały więcej czasu na ewolucję.

Another moon, very similar,

Inny księżyc, bardzo podobny,

is Europa.

to Europa.

Galileo visited Jupiter's system in 1996

W 1996 roku sonda Galileo wylądowała na księżycu

and made fabulous observations of Europa.

dokonała wspaniałych obserwacji Europy.

Europa, we also know, has an under-the-ice crust ocean.

Jak wiemy, pod lodową skorupą jest ocean.

Galileo mission told us that, but we never saw any plumes.

Misja Galileo tego dowiodła, ale nigdy nie widzieliśmy erupcji wody.

But we didn't look for them.

Nie szukaliśmy ich.

Hubble,

Kilka lat temu teleskop Hubble,

just a couple years ago,

observing Europa,

obserwując Europę

saw plumes of water

dostrzegł gejzery wody,

spraying from the cracks in the southern hemisphere,

strzelające z pęknięć na południowej półkuli,

just exactly like Enceladus.

jak na Enceladusie

These moons,

Te księżyce

which are not in what we call a traditional habitable zone,

nie będące w tak zwanej strefie zamieszkania,

that are out in the solar system,

głęboko w Układzie Słonecznym,

have liquid water.

mają ciekłą wodę.

And if there are organics there,

Jeśli jest tam materiał organiczny,

there may be life.

może istnieć życie.

This is a fabulous set of discoveries

To cudowne odkrycia,

because these moons have been in this environment like that

bo księżyce mają te warunki

for billions of years.

od miliardów lat.

Life started here on Earth, we believe, after about the first 500 million,

Sądzimy, że życie na Ziemi zaczęło się po upłynięciu 500 milionów lat,

and look where we are.

patrzcie, gdzie jesteśmy.

Te księżyce są fantastyczne.

These moons are fabulous moons.

Another moon that we're looking at is Titan.

Kolejny badany książyc to Tytan.

Titan is a huge moon of Saturn.

To ogromny księżyc Saturna.

It perhaps is much larger than the planet Mercury.

Znacznie większy od planety Merkury

It has an extensive atmosphere.

Ma gęstą atmosferę.

It's so extensive --

Jest, aż tak gęsta

and it's mostly nitrogen with a little methane and ethane --

a składa się głównie z azotu z domieszką metanu i etanu,

that you have to peer through it with radar.

że trzeba ja pokonywać za pomocą radaru.

And on the surface, Cassini has found liquid.

Na powierzchni sonda Cassini znalazła ciecz.

We see lakes ...

Widzimy jeziora...

actually almost the size of our Black Sea in some places.

niektóre wielkości Morza Czarnego.

And this area is not liquid water;

Jednak na tym obszarze nie ma ciekłej wody.

it's methane.

to metan.

If there's any place in the solar system where life is not like us,

Jeśli w Układzie Słonecznym jest miejsce, gdzie jest inne życie,

where the substitute of water is another solvent --

a substytutem wody jest inny rozpuszczalnik,

and it could be methane --

na przykład metan,

it could be Titan.

to życie może być na Tytanie.

Well, is there life beyond Earth in the solar system?

Czy w Układzie Słonecznym jest życie poza Ziemią?

We don't know yet,

Tego na razie nie wiemy,

but we're hot on the pursuit.

ale bardzo staramy się znaleźć odpowiedź.

The data that we're receiving is really exciting

Dane którymi dysponujemy są ekscytujące,

and telling us --

zmuszają nas do myślenia w nowy, ekscytujący sposób.

forcing us to think about this in new and exciting ways.

I believe we're on the right track.

Jesteśmy na dobrej drodze.

That in the next 10 years, we will answer that question.

Za 10 lat znajdziemy odpowiedzi.

And if we answer it,

Jeśli się nam uda,

and it's positive,

to życie jest powszechne w Układzie Słonecznym.

then life is everywhere in the solar system.

Just think about that.

Pomyślcie o tym.

We may not be alone.

Możemy nie być sami.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)