3 moons and a planet that could have alien life | James Green

Translator: Khánh Vân Reviewer: Anh Pham

Is there life beyond Earth in our solar system?

Liệu có sự sống nào ngoài Trái Đất trong hệ mặt trời hay không?

Wow, what a powerful question.

Đó quả là câu hỏi khó nhằn.

You know, as a scientist --

Bạn biết đấy, là một nhà khoa học

planetary scientist --

về các hành tinh,

we really didn't take that very seriously until recently.

chúng tôi không xem trọng việc đó cho tới gần đây.

Carl Sagan always said,

Carl Sagan luôn nói:

"It takes extraordinary evidence for extraordinary claims."

"Những khẳng định phi thường cần những bằng chứng phi thường."

And the claims of having life beyond Earth

Và lời tuyên bố có sự sống ngoài Trái Đất

need to be definitive,

cần phải rõ ràng,

they need to be loud

phải to lớn

and they need to be everywhere for us to be able to believe it.

và có mặt mọi nơi để mọi người có thể tin tưởng.

So how do we make this journey?

Vậy chúng tôi biến nó thành hiện thực như thế nào?

What we decided to do

Chúng tôi quyết định

is first look for those ingredients for life.

đầu tiên phải tìm nguyên liệu của sự sống.

The ingredients of life are:

Sự sống cần:

liquid water --

nước lỏng --

we have to have a solvent,

chúng ta phải có một dung môi,

can't be ice, has to be liquid.

không phải băng, mà dưới dạng chất lỏng.

We also have to have energy.

Chúng ta cũng cần năng lượng.

We also have to have organic material --

Và cả vật liệu hữu cơ --

things that make us up,

những thứ tạo nên chúng ta,

but also things that we need to consume.

cũng là thứ mà ta cần hấp thụ.

So we have to have these elements

Chúng ta phải có những yếu tố này

in environments for long periods of time

trong môi trường từ rất lâu rồi

for us to be able to be confident that life,

để có thể tự tin mà nói rằng sự sống,

in that moment when it starts,

trong khoảnh khắc đầu tiên ấy,

can spark and then grow and evolve.

có thể bùng lên và phát triển và tiến hóa.

Well, I have to tell you that early in my career,

Tôi phải nói cho các bạn rằng từ rất sớm trong sự nghiệp

when we looked at those three elements,

khi nhìn vào 3 yếu tố này,

I didn't believe that they were beyond Earth

tôi không tin chúng ở ngoài Trái Đất

in any length of time and for any real quantity.

trong bất cứ thời gian nào hay với số lượng thế nào.

Why? We look at the inner planets.

Vì sao? Vì tôi chỉ nhìn vào những hành tinh gần.

Venus is way too hot -- it's got no water.

Sao Kim quá nóng. Nó không hề có nước.

Mars -- dry and arid.

Sao Hỏa khô và cằn cỗi.

It's got no water.

Nó cũng không có nước.

And beyond Mars,

Từ sao Hỏa

the water in the solar system is all frozen.

nước trong hệ mặt trời đều đóng băng.

But recent observations have changed all that.

Nhưng những quan sát gần đây đã thay đổi tất cả.

It's now turning our attention to the right places

Sự chú ý hiện tại được đưa đến đúng chỗ,

for us to take a deeper look

chúng tôi nhìn sâu hơn

and really start to answer our life question.

và thực sự bắt đầu trả lời câu hỏi về sự sống.

So when we look out into the solar system,

Vậy khi nhìn vào hệ mặt trời,

where are the possibilities?

nơi nào có khả năng?

We're concentrating our attention on four locations.

Chúng tôi đang tập trung vào bốn địa điểm.

The planet Mars

Hỏa tinh

and then three moons of the outer planets:

và ba vệ tinh của các hành tinh xa:

Titan, Europa and small Enceladus.

Titan, Europa và Enceladus nhỏ.

So what about Mars?

Có cái gì ở sao Hỏa?

Let's go through the evidence.

Hãy nhìn vào bằng chứng.

Well, Mars we thought was initially moon-like:

Ban đầu ta lầm tưởng sao Hảo giống như mặt trăng

full of craters, arid and a dead world.

toàn miệng núi lửa, cằn cỗi và là một hành tinh chết.

And so about 15 years ago,

Và 15 năm trước,

we started a series of missions to go to Mars

chúng tôi đã bắt đầu hàng loạt nhiệm vụ đi đến sao Hỏa

and see if water existed on Mars in its past

để xem liệu nước đã từng tồn tại trên đó trong quá khứ

that changed its geology.

làm thay đổi địa chất hành tinh không.

We ought to be able to notice that.

Chúng tôi cần nhận ra điều đó.

And indeed we started to be surprised right away.

Thực sự chúng tôi đã bất ngờ ngay lập tức.

Our higher resolution images show deltas and river valleys and gulleys

Những bức ảnh với độ phân dải cao chỉ ra đồng bằng, thung lũng sông và rãnh

that were there in the past.

từng ở đó trong quá khứ.

And in fact,

Trong thực tế,

Curiosity --

Curiosity (tên robot) --

which has been roving on the surface now for about three years --

đã đi lang thang khắp nơi trong gần ba năm --

has really shown us that it's sitting in an ancient river bed,

thực sự cho chúng tôi thấy nó đang ngồi trên một lòng sông cổ,

where water flowed rapidly.

nơi nước đã từng chảy cực mạnh.

And not for a little while,

Không phải ngày một ngày hai,

perhaps hundreds of millions of years.

mà có lẽ trong hàng trăm triệu năm.

And if everything was there,

Nếu mọi thứ đã từng ở đó,

including organics,

bao gồm cả chất hữu cơ,

perhaps life had started.

Có lẽ sự sống đã bắt đầu.

Curiosity has also drilled in that red soil

Curiosity cũng khoan vào lòng đất đỏ

and brought up other material.

và tìm thấy những vật chất khác.

And we were really excited when we saw that.

Thứ tìm được làm mọi người cực kì hưng phấn.

Because it wasn't red Mars,

Bởi vì không phải sao Hỏa đỏ đâu,

it was gray material,

nó là vật chất màu xám,

it's gray Mars.

sao Hỏa xám.

We brought it into the rover,

Chúng tôi đưa nó vào xe,

we tasted it,

thử nó,

and guess what?

và đoán xem?

We tasted organics --

Nó có vị hữu cơ --

carbon, hydrogen, oxygen,

cacbon, hiđrô, ôxi,

nitrogen, phosphorus, sulfur --

nitơ, phốtpho, lưu huỳnh --

they were all there.

chúng đều ở đó.

So Mars in its past,

Vậy sao Hỏa trong quá khứ,

with a lot of water,

với rất nhiều nước,

perhaps plenty of time,

có lẽ từng mội thời gian dài,

could have had life,

đã có sự sống,

could have had that spark,

có lẽ từng nhen nhóm,

could have grown.

có lẽ đã phát triển.

And is that life still there?

Và sự sống vẫn còn đó chứ?

We don't know that.

Chúng tôi không biết.

But a few years ago

Nhưng một vài năm trước

we started to look at a number of craters.

chúng tôi bắt đầu dò xét các hố va chạm.

During the summer,

Vào mùa hạ,

dark lines would appear down the sides of these craters.

những đường tối sẽ xuất hiện dưới những hố này.

The more we looked,

Càng quan sát,

the more craters we saw,

chúng tôi càng thấy nhiều hố,

the more of these features.

càng nhiều hiện tượng này.

We now know more than a dozen of them.

Chúng tôi phát hiện hơn cả tá chúng.

A few months ago the fairy tale came true.

Ít tháng sau, chuyện cổ tích đã thành hiện thực.

We announced to the world that we know what these streaks are.

Chúng tôi thông báo cho cả thế giới rằng đã biết những đường này là gì.

It's liquid water.

Đó là nước.

These craters are weeping during the summer.

Những cái hố đang rỉ nước vào mùa hạ.

Liquid water is flowing down these craters.

Nước đang chảy xuống.

So what are we going to do now --

Vậy bây giờ ta phải làm gì --

now that we see the water?

khi nhìn thấy nước?

Well, it tells us that Mars has all the ingredients necessary for life.

Nó chỉ ra rằng sao Hỏa có đầy đủ mọi thứ cần thiết cho sự sống.

In its past it had perhaps two-thirds of its northern hemisphere --

Có thể trong quá khứ, hai phần ba bán cầu bắc

there was an ocean.

là đại dương.

It has weeping water right now.

Bây giờ nó có nước chảy.

Liquid water on its surface.

Nước lỏng thì ở trên bề mặt.

It has organics.

Nó có chất hữu cơ.

It has all the right conditions.

Nó có tất cả điều kiện cần.

So what are we going to do next?

Ta sẽ làm gì tiếp đây?

We're going to launch a series of missions

Chúng tôi sẽ bắt đầu nhiệm vụ

to begin that search for life on Mars.

tìm sự sống trên sao Hỏa.

And now it's more appealing than ever before.

Mọi thứ đang trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.

As we move out into the solar system,

Chúng tôi đi vào hệ mặt trời,

here's the tiny moon Enceladus.

đây là vệ tinh nhỏ Enceladus.

This is not in what we call the traditional habitable zone,

Đây không phải là nơi sinh sống truyền thống,

this area around the sun.

vùng gần mặt trời.

This is much further out.

Nơi này xa hơn hơn nhiều.

This object should be ice over a silicate core.

Nó đáng lẽ phải là băng phủ trên một cái lõi silic.

But what did we find?

Nhưng chúng ta đã tìm thấy gì?

Cassini was there since 2006,

Cassini đã ở đó từ 2006,

and after a couple years looked back after it flew by Enceladus

và nhìn lại sau nhiều năm nó bay qua Enceladus

and surprised us all.

khiến tất cả kinh ngạc.

Enceladus is blasting sheets of water out into the solar system

Enceladus phun từng lớp nước vào hệ mặt trời

and sloshing back down onto the moon.

và đưa chúng trở lại bề mặt.

What a fabulous environment.

Thật là một môi trường thú vị.

Cassini just a few months ago also flew through the plume,

Một vài tháng trước, Cassini bay qua cột nước này

and it measured silicate particles.

và đo được các hạt silic.

Where does the silica come from?

Những hạt silic này đến từ đâu?

It must come from the ocean floor.

Chúng chắc hẳn đến từ đáy đại dương.

The tidal energy is generated by Saturn,

Năng lượng thủy triều tạo bởi sao Thổ

pulling and squeezing this moon --

kéo và ép mặt trăng này --

is melting that ice,

làm cho băng tan,

creating an ocean.

tạo thành đại dương.

But it's also doing that to the core.

Nhưng nó cũng làm tương tự với lõi.

Now, the only thing that we can think of

Giờ thứ duy nhất chúng tôi có thể nghĩ đến

that does that here on Earth as an analogy ...

làm điều tương tự trên Trái Đất ...

are hydrothermal vents.

là những miệng phun thủy nhiệt.

Hydrothermal vents deep in our ocean were discovered in 1977.

Miệng phun thủy nhiệt sâu trong đại dương được phát hiện vào năm 1977.

Oceanographers were completely surprised.

Các nhà hải dương học hoàn toàn bất ngờ.

And now there are thousands of these below the ocean.

Và giờ có hàng nghìn miệng phun dưới biển.

What do we find?

Ta tìm thấy gì?

The oceanographers, when they go and look at these hydrothermal vents,

Các nhà đại dương học đi xuống và quan sát những miệng phun này,

they're teeming with life,

chúng tràn đầy sự sống

regardless of whether the water is acidic or alkaline --

mặc cho nước là axit hay kiềm

doesn't matter.

đều không quan trọng.

So hydrothermal vents are a fabulous abode for life here on Earth.

Vậy miệng phun thủy nhiệt là nơi sống tuyệt vời cho sự sống trên Trái Đất.

So what about Enceladus?

Còn Enceladus?

Well, we believe because it has water

Chúng tôi tin nó có nước

and has had it for a significant period of time,

và đã có nước trong khoảng thời gian khá lâu,

and we believe it has hydrothermal vents

và chúng tôi tin nó có miệng phun thủy nhiệt

with perhaps the right organic material,

với có lẽ vật chất hữu cơ phù hợp,

it is a place where life could exist.

nó là nơi sự sống có thể tồn tại.

And not just microbial --

Không chỉ vi sinh vật

maybe more complex because it's had time to evolve.

có lẽ sẽ phức tạp hơn vì nó có thời gian để tiến hóa.

Another moon, very similar,

Một vệ tinh khác tương tự

is Europa.

là Europa.

Galileo visited Jupiter's system in 1996

Galileo đến quỹ đạo của sao Mộc năm 1996

and made fabulous observations of Europa.

và có những quan sát tuyệt vời về Europa.

Europa, we also know, has an under-the-ice crust ocean.

Chúng tôi tin rằng dưới lớp vỏ băng của Europa là đại dương.

Galileo mission told us that, but we never saw any plumes.

Nhiệm vụ Galileo chỉ ra điều đó, nhưng chưa thấy miệng phun nào.

But we didn't look for them.

Nhưng chúng tôi không tìm chúng.

Hubble,

Kính Hubble,

just a couple years ago,

vài năm trước,

observing Europa,

khi quan sát Europa,

saw plumes of water

thấy những cột nước

spraying from the cracks in the southern hemisphere,

phun ra từ những vết nứt ở bán cầu nam,

just exactly like Enceladus.

giống như Enceladus.

These moons,

Những vệ tinh này,

which are not in what we call a traditional habitable zone,

không nằm trong vùng sinh sống truyền thống

that are out in the solar system,

mà nằm phía ngoài hệ mặt trời,

have liquid water.

có nước lỏng.

And if there are organics there,

Và nếu có chất hữu cơ,

there may be life.

đây có thể có sự sống.

This is a fabulous set of discoveries

Đó là một loạt khám phá tuyệt vời

because these moons have been in this environment like that

bởi vì những vệ tinh đã có môi trường như thế

for billions of years.

trong hàng tỉ năm.

Life started here on Earth, we believe, after about the first 500 million,

Sự sống bắt đầu trên Trái Đất sau khoảng 500 triệu năm đầu,

and look where we are.

và giờ chúng ta ở đây.

These moons are fabulous moons.

Những vệ tinh này thật lý tưởng.

Another moon that we're looking at is Titan.

Một vệ tinh nữa chúng tôi đang quan sát là Titan.

Titan is a huge moon of Saturn.

Titan là vệ tinh khổng lồ của sao Thổ.

It perhaps is much larger than the planet Mercury.

Nó to hơn nhiều so với sao Thủy.

It has an extensive atmosphere.

Nó có bầu khí quyển rộng.

It's so extensive --

Rất rộng,

and it's mostly nitrogen with a little methane and ethane --

chủ yếu là nitơ và một ít mêtan và êtan

that you have to peer through it with radar.

mà bạn phải dò chúng qua ra đa.

And on the surface, Cassini has found liquid.

Và trên bề mặt, Cassini tìm thấy chất lỏng

We see lakes ...

Chúng tôi thấy những hồ,

actually almost the size of our Black Sea in some places.

một số gần như bằng Biển Đen của chúng ta.

And this area is not liquid water;

Nhưng đó không phải nước lỏng

it's methane.

mà là mêtan.

If there's any place in the solar system where life is not like us,

Nếu có một nơi nào trong hệ mặt trời có sự sống không giống ta,

where the substitute of water is another solvent --

nơi nước được thay thế bằng dung môi khác

and it could be methane --

và nó có thể là mêtan,

it could be Titan.

nó có thể là Titan.

Well, is there life beyond Earth in the solar system?

Vậy có sự sống ngoài Trái Đất trong hệ mặt trời không?

We don't know yet,

Chúng tôi cũng chưa biết,

but we're hot on the pursuit.

nhưng chúng tôi vẫn miệt mài theo đuổi.

The data that we're receiving is really exciting

Dữ liệu mà chúng tôi đang nhận thực sự rất thú vị

and telling us --

và nói chúng tôi

forcing us to think about this in new and exciting ways.

buộc chúng tôi phải suy nghĩ về chúng theo những cách mới và ấn tượng.

I believe we're on the right track.

Tôi tin chúng tôi đang đi đúng hướng.

That in the next 10 years, we will answer that question.

Trong mười năm nữa, chúng tôi sẽ trả lời câu hỏi đó.

And if we answer it,

Nếu chúng tôi trả lời

and it's positive,

và câu trả lời tích cực,

then life is everywhere in the solar system.

sự sống ở mọi nơi trong hệ mặt trời.

Just think about that.

Hãy nghĩ về điều đó.

We may not be alone.

Có thể chúng ta không đơn độc.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)