The story of life in photographs | Frans Lanting

Frans Lanting'in Şiirsel Doğa Fotoğrafları

Çeviri: Utku Kaynar Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Nature's my muse and it's been my passion.

Doğa benim tutkum

As a photographer for National Geographic, I've portrayed it for many.

National Geographic fotoğrafçısı olarak, onun çok portresini çektim.

But five years ago, I went on a personal journey.

Ama beş yıl kadar önce, kişisel bir yolculuğa başladım.

I wanted to visualize the story of life.

Hayatın öyküsünü görselleştirmek istiyordum.

It's the hardest thing I've ever attempted,

O zamana kadar kalkıştığım en zor işti,

and there have been plenty of times when I felt like backing out.

ve bırakıp gitmek istediğim çok zaman oldu.

But there were also revelations.

Aynı zamanda aydınlık anlar da vardı.

And one of those I'd like to share with you today.

Ve onlardan birini bugün sizlerle paylaşmak istiyorum.

I went down to a remote lagoon in Australia, hoping to see the Earth

Avustralya’da uzak bir gölete gittim, dünyanın üç milyar yıl önceki

the way it was three billion years ago,

halini görmek için,

back before the sky turned blue.

gökyüzü maviye dönmeden önceki zamanları.

There's stromatolites down there --

Orada stromalitler var --

the first living things to capture photosynthesis --

fotosentez yapabilen yaşayan ilk canlılar

and it's the only place they still occur today.

ve orası, onların hala var oldukları tek yer.

Going down there was like entering a time capsule,

Oraya gitmek bir zaman tüneline girmek gibiydi,

and I came out with a different sense of myself in time.

ve kendime dair bambaşka duygularla geri döndüm.

The oxygen exhaled by those stromatolites

Bu stromalitler tarafından salınan oksijen,

is what we all breathe today.

bugün hepimizin soluduğu şeydir.

Stromatolites are the heroes in my story.

Stromalitler, benim hikayemin kahramanları.

I hope it's a story that has some resonance for our time.

Umuyorum ki bu hikayenin şimdiki zamanda da izleri olsun.

It's a story about you and me, nature and science.

Sizin ve benim hakkımda bir hikaye, doğa ve bilim hakkında.

And with that said, I'd like to invite you for

Ve bunu söylemişken, sizi kısa bir

a short, brief journey of life through time.

zaman yolculuğuna çıkarmak istiyorum.

Our journey starts in space, where matter condenses into spheres over time ...

Yolculuğumuz uzayda başlıyor, maddenin yoğuşma ile küreler halini aldığı yerde

solidifying into surface, molded by fire.

Yüzeyde katılaşırken, ateşle şekil alan.

The fire gave way, Earth emerged -- but this was an alien planet.

Ateş çekildiğinde, ortaya dünya çıktı - ama bu bize yabancı bir gezegendi.

The moon was closer; things were different.

Ay daha yakındı ve her şey daha farklıydı.

Heat from within made geysers erupt -- that is how the oceans were born.

İçerdeki ısı gayzerleri püskürttü - bu sayede okyanuslar doğdu.

Water froze around the poles and shaped the edges of the Earth.

Su kutuplar civarında doğru ve dünyanın sınırlarını belirledi.

Water is the key to life, but in frozen form, it is a latent force.

Su hayatın anahtarıdır, ama donmuş halde iken, gizli bir güçtür.

And when it vanishes, Earth becomes Mars.

Kaybolursa, dünya mars haline gelir.

But this planet is different -- it's roiling inside.

Ama bu gezegen farklıdır, içten içe kaynamakta.

And where that energy touches water, something new emerges: life.

Ve enerji suya dokunduğunda, yeni bir şey ortaya çıkar: hayat.

It arises around cracks in the Earth.

Dünyadaki çatlakların etrafında yükselir.

Mud and minerals become substrate; there are bacteria.

Çamur ve mineral maddeleşir, bakteriler olur.

Learn to multiply, thickening in places ...

Çoğalmayı öğrenip, oldukları yerde kalınlaşırlar.

Growing living structures under an alien sky ...

Yabancı bir gökyüzünün altında, canlı organizmalar büyümektedir.

Stromatolites were the first to exhale oxygen.

Stromalitler, oksijeni salgılayan ilk canlılardı.

And they changed the atmosphere.

Ve atmosferi onlar değiştirdi.

A breath that's fossilized now as iron.

Şimdi demir olarak fosilleşen nefesleriyle.

Meteorites delivered chemistry, and perhaps membranes, too.

Meteoritler kimyayı getirdi ve belki membranları da.

Life needs a membrane to contain itself

Hayatın kendisini ihtiva edecek bir membrana ihtiyacı vardır,

so it can replicate and mutate.

böylece çoğalıp mutasyona uğrayabilir.

These are diatoms, single-celled phytoplankton

Tek hücreli pitoplanktonlar, diatomlar

with skeletons of silicon ...

iskeletleri silikon bazlıdır.

circuit boards of the future.

Geleceğin elektronik devre kartları.

Shallow seas nurtured life early on, and that's where it morphed

Sığ sular hayata erken dönemlerinde bakıcılık yaptı ve o da orada dönüşüm geçirdi.

into more complex forms.

daha karmaşık formlar aldı.

It grew as light and oxygen increased.

Işık ve oksijen arttıkça büyüdü.

Life hardened and became defensive.

Sertleşti ve kendini savunabilir oldu.

It learned to move and began to see. The first eyes grew on trilobites.

Hareket etmeyi öğrendi ve görmeye başladı. İlk gözler trilobitler üzerinde çıktı.

Vision was refined in horseshoe crabs,

Görüş yeteneği atnalı yengeçlerinde rafine oldu,

among the first to leave the sea.

onlar denizi ilk terk edenlerdendi.

They still do what they've done for ages, their enemies long gone.

Düşmanları çekileli çok olmasına rağmen, hala asırlardır yaptıklarını yapıyorlar.

Scorpions follow prey out of the sea. Slugs became snails.

Akrepler avlarını deniz dışında avlamaya başladı, sülükler solucan haline geldi.

Fish tried amphibian life. Frogs adapted to deserts.

Balıklar amfibi yaşamı denedi, kurbağalar çöllere adapte oldu.

Lichens arose as a co-op. Fungi married algae ...

Likenler ortaya çıktı, mantarlar alglerle evlendi.

clinging to rock, and eating it too ... transforming barren land.

Kayalara tutunup onlarla beslendiler, karayı dönüştürmek üzere.

True land plants arose, leafless at first.

Gerçek kara bitkileri ortaya çıktı, başta yapraksız olarak.

Once they learn how to stay upright, they grew in size and shape.

Bir defa nasıl dik durulacağını öğrendiklerinde, şekil değiştirip büyüdüler.

The fundamental forms of ferns followed,

Otların ilk örnekleri onları izledi

to bear spores that foreshadowed seeds.

gizlenmiş tohumlara ev sahipliği yapan sporları çıkartmak üzere.

Life flourished in swamps.

Hayat bataklıklarda çiçeklendi.

On land, life turned a corner. Jaws formed first; teeth came later.

Karada, hayat bir köşeyi döndü. Önce çeneler oluştu, sonra dişler geldi.

Leatherbacks and tuataras are echoes from that era.

Kaplumbağalar ve tuataralar o dönemin mirasıdır.

It took time for life to break away from water,

Hayatın sudan ayrılması uzun sürdü

and it still beckons all the time.

ve hala bağları kopmamıştır.

Life turned hard so it could venture inland.

Hayat, karaların içlerini keşfedebilmek için yüzünü döndü.

And the dragons that arose are still among us today.

Ve bazıları hala aramızda olan ejderler oluştu.

Jurassic Park still shimmers in part of Madagascar,

Madagascar'ın bir kısmında hala bulunan Jurassic park,

and the center of Brazil,

ve aynı zamanda Brezilya'nın ortasında da.

where plants called "cycads" remain rock hard.

Palmiye öncülü bitkiler kaya gibi sert kaldılar.

Forests arose and nurtured things with wings.

Ormanlar ortaya çıktı ve kanatlarıyla canlılara bakıcılık yaptı.

One early form left an imprint, like it died only yesterday.

Erken bir form bir iz bırakmış, sanki dün ölmüş gibi.

And others fly today like echoes of the past.

Ve diğerleri geçmişin yankıları gibi, bugün de uçmayı sürdürüyor.

In birds, life gained new mobility.

Kuşlarda, hayat yeni bir hareket alanı kazandı.

Flamingos covered continents. Migrations got underway.

Flamingolar kıtaları kapladı, göçler başladı.

Birds witnessed the emergence of flowering plants.

Kuşlar çiçek açan bitkilerin ortaya çıkışlarını izledi.

Water lilies were among the first.

Nilüferler, ilk ortaya çıkanları arasındaydı.

Plants began to diversify and grew, turning into trees.

Bitkiler büyümeye ve çeşitlenmeye başladı, ağaçlara dönüştüler.

In Australia, a lily turned into a grass tree,

Avustralya'da, bir nilüfer bir çim ağacına dönüştü.

and in Hawaii, a daisy became a silver sword.

ve Havai'de, bir papatya bir gümüş kılıç oldu.

In Africa, Gondwana molded Proteas.

Afrika'da, Gondvana'lar protea'lara öncüllük yaptı.

But when that ancient continent broke up, life got lusher.

Ama eski kıta kendine geldiğinde, hayat coştu.

Tropical rainforests arose, sparking new layers of interdependence.

Tropik yağmur ormanları oluştu, karşılıklı bağımlılığın yeni katmanlarını keşfetmek üzere.

Fungi multiplied. Orchids emerged, genitalia shaped to lure insects ...

Mantarlar çoğaldı, orkideler ortaya çıktı, organları böcekleri çekmek üzere şekillenmiş olarak.

a trick shared by the largest flower on Earth.

Aynı numarayı, dünyadaki en büyük çiçek de yapıyordu.

Co-evolution entwined insects and birds and plants forever.

Eş zamanlı evrim, böcekleri, kuşları ve bitkileri birlikte geliştirdi.

When birds can't fly, they become vulnerable.

Kuşlar uçamadığında, zarar görebilir hale gelirler.

Kiwis are, and so are these hawks trapped near Antarctica.

Kiwi'ler ve Antartika'nın yakınında kapana kısılmış bu şahinler öyledir.

Extinction can come slowly, but sometimes it arrives fast.

Yok oluş yavaş gelir, ancak bazen hızlı davrandığı da olur.

An asteroid hits, and the world went down in flames.

Bir göktaşı çarpar ve dünya ateşler içinde yerle bir olur.

But there were witnesses, survivors in the dark.

Ancak tanıklar vardı, karanlığın içinde devam edenler.

When the skies cleared, a new world was born.

Gökyüzündeki bulutlar dağıldığında, yeni bir dünya doğdu.

A world fit for mammals. From tiny shrews [came]

Memeliler için uygun bir dünya. Küçük sürüngenlerden,

tenrecs, accustomed to the dark.

tenreklere kadar karanlığa uyum sağladılar.

New forms became bats. Civets.

Yeni formlar yarasalar oldu. Ya da misk kedileri.

New predators, hyenas, getting faster and faster still.

Yeni yok ediciler, sırtlanlar hala hızlanmaya devam ediyor.

Grasslands created opportunities.

Çimenlikler yeni fırsatlar yarattı.

Herd safety came with sharpened senses.

Sürü güvenliği, keskin duyularla birlikte geldi.

Growing big was another answer, but size always comes at a price.

Büyümek probleme bir başka çözümdü, ancak büyüklüğün her zaman bir bedeli vardır.

Some mammals turned back to water.

Bazı memeliler suya geri döndüler.

Walruses adapted with layers of fat. Sea lions got sleek.

Morslar yağ katmanları ile uyum sağladı. Denizaslanları kalınlaştılar.

And cetaceans moved into a world without bounds.

Ve balinalar sınırları olmayan bir dünyaya göçtüler.

There are many ways to be a mammal. A 'roo hops in Oz;

Memeli olmanın pek çok yolu var.

a horse runs in Asia; and a wolf evolves stilt legs in Brazil.

Asya’da bir at koşuyor, kurtlar Brezilya'da bacaklarını geliştiriyor.

Primates emerge from jungles, as tarsiers first,

Primatlar cangıllar'dan çıktı, önce tarsierler.

becoming lemurs not much later.

çok geçmeden lemurlara dönüştüler.

Learning became reinforced. Bands of apes ventured into the open.

Öğrenme teşvik ediliyordu, maymun grupları açıklıklarda maceralara atıldılar.

And forests dried out once more. Going upright became a lifestyle.

Ve ormanlar bir defa daha kurudu. Yukarı büyümek bir hayat biçimi halini aldı.

So who are we? Brothers of masculine chimps,

Öyleyse biz kimiz? Erkek şempanzelerin kardeşleri,

sisters of feminine bonobos? We are all of them, and more.

Dişi bonoboların kız kardeşleri... biz hepsiyiz ve daha fazlası.

We're molded by the same life force.

Aynı hayat gücü ile şekillendik.

The blood veins in our hands

Ellerimizde akan kan,

echoed a course of water traces on the Earth.

dünya üzerindeki suların seslerini taşıyor.

And our brains -- our celebrated brains --

Ve beyinlerimiz, --çok önemli beyinlerimiz--

reflect a drainage of a tidal marsh.

denize yürüyen suların drenajlarını yansıtmakta.

Life is a force in its own right. It is a new element.

Hayat, kendi başına buyruk bir güç. Yeni bir element.

And it has altered the Earth. It covers Earth like a skin.

Ve dünyayı alt etti. Dünyayı, aynı bir deri gibi kapladı.

And where it doesn't, as in Greenland in winter,

Var olmadığı yerlerde, mesela kışın Grönland'da,

Mars is still not very far.

Mars çok uzak değil.

But that likelihood fades as long as ice melts again.

Ancak bu yakınlık, buzlar tekrar eridiğinde kayboluyor.

And where water is liquid, it becomes a womb

Su sıvı hale geldiğinde, bir rahim haline geliyor.

for cells green with chlorophyll -- and that molecular marvel

Klorofil taşıyan yeşil hücreler için - ve bu moleküler mucize

is what's made a difference -- it powers everything.

farkı yaratan şeydir, her şeye güç verir.

The whole animal world today lives on a stockpile

Yeryüzündeki bütün hayvan dünyası

of bacterial oxygen that is cycled constantly

bitkiler ve algler tarafından sürekli çevrilen oksijen stokuna bağlı yaşamaktadır,

through plants and algae, and their waste is our breath,

onların atıkları bizim nefesimizdir,

and vice versa.

ve tersi.

This Earth is alive, and it's made its own membrane.

Bu dünya canlıdır, kendi giysisini kendisi yaratmıştır.

We call it "atmosphere." This is the icon of our journey.

Biz ona atmosfer diyoruz. Yolculuğumuzun sembolü budur.

And you all here today can imagine and will shape where we go next.

Ve bugün burada hepiniz, bir sonraki adımda nereye gidebileceğimizi tahmin edebiliyorsunuz.

(Applause)

(Alkış)

Thank you. Thank you.

Teşekkür ederim, teşekkür ederim.